T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2078 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1112. Anadolu Üniversitesi lâhiyat Önlisans Program ARAPÇA-I

T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2078 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1112 Anadolu Üniversitesi lâhiyat Önlisans Program ARAPÇA-I Editör Prof.Dr. Ahmet BOSTANCI Yazarlar Prof.Dr. Abdurrahman ÖZDEM R (Ünite 5, 7) Prof.Dr. Ahmet BOSTANCI (Ünite 1, 4) Prof.Dr. Dursun HAZER (Ünite 6, 8) Yrd.Doç.Dr. fiahabettin ERGÜVEN (Ünite 2, 3) Dr. Hüseyin GÜNDAY (Ünite 9, 10) ANADOLU ÜN VERS TES

Bu kitab n bas m, yay m ve sat fl haklar Anadolu Üniversitesine aittir. Uzaktan Ö retim tekni ine uygun olarak haz rlanan bu kitab n bütün haklar sakl d r. lgili kurulufltan izin almadan kitab n tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kay t veya baflka flekillerde ço alt lamaz, bas lamaz ve da t lamaz. Copyright 2010 by Anadolu University All rights reserved No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, without permission in writing from the University. Genel Akademik Koordinatörler Prof.Dr. brahim Hatibo lu (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi) Prof.Dr. Ali Erbafl (Sakarya Üniversitesi) Program Koordinatörü Prof.Dr. Cemil Ulukan Uzaktan Ö retim Tasar m Birimi Genel Koordinatör Prof.Dr. Levend K l ç Genel Koordinatör Yard mc s Ö retim Tasar mc s Doç.Dr. Müjgan Bozkaya Ö retim Tasar mc s Yard mc lar Arfl.Gör.Dr. Mehmet F rat Arfl.Gör. Nur Özer Canarslan Grafik Tasar m Yönetmenleri Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö r.gör. Cemalettin Y ld z Ölçme De erlendirme Sorumlusu Ö r.gör. Fatma fiennur Arslan Kitap Koordinasyon Birimi Doç.Dr. Feyyaz Bodur Uzm. Nermin Özgür Kapak Düzeni Prof. Tevfik Fikret Uçar Dizgi Aç kö retim Fakültesi Dizgi Ekibi Arapça-I ISBN 978-975-06-0761-5 7. Bask Bu kitap ANADOLU ÜN VERS TES Web-Ofset Tesislerinde 50.000 adet bas lm flt r. ESK fieh R, Nisan 2014

İÇİNDEKİLER 2 أ ن واع ال ك ل م ة و الج م لة في اللغ ة الع ر ب ي ة Ünite 1: Arapçada Kelime ve Cümle Çeşitleri 24.. الم ذ كر و الم و ن ث (Müzekker-Müennes) Ünite 2: Cinsiyet Yönünden İsimler Ünite 3: 46 الم ف ر د والم ث نى والج م ع (Müfred-Tesniye-Cemi) Sayı Yönünden İsimler Ünite 4: 70 الم ع ر ف ة والنكر ة (Marife-Nekre) Belirlilik Yönünden İsimler Ünite 5: 94 إع ر اب الا سم اء İ râb Yönünden İsimler Ünite :6 120 ع نا ر الج م ل ة الا سم ي ة (ال م ب ت د أ و الخ ب ر ( Ögeleri İsim Cümlesinin Ünite :7 ع نا ر الج م ل ة الف ع ل ي ة (الف ع ل والفاع ل والم ف ع ول ( Ögeleri Fiil Cümlesinin 144 Ünite 8: 168 ح ر وف الج ر Harf-i Cerler Ünite 9: 190 الا ض افة İsim Tamlaması 214 ال صفة و الم و ص وف Ünite 10: Sıfat Tamlaması iii

iv

ÖNSÖZ Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi İlahiyat Önlisans Programı öğrencileri için hazırlanmış olan bu kitap toplam dört kitaptan oluşan Arapça kitapları serisinin birincisini teşkil etmektedir. Programa genellikle İmam Hatip Liselerinden mezun öğrencilerin başvurdukları dikkate alınarak kitapta harfler, kelimelerin yazılış ve okunuşu gibi başlangıç düzeyi konulara yer verilmemiş ancak konular basitten zora doğru sıralanarak ele alınmıştır. Her bir ünitede konunun genel olarak tanıtıldığı giriş bölümünden sonra ünitede konusuyla alakalı çok sayıda örnek içeren bir Arapça Okuma Parçası yer almaktadır. Akabinde parça ile alakalı alıştırmalara Metni Kavrama Alıştırmaları başlığı altında yer verilmektedir. Bu bölümdeki alıştırmaların her bir ünitede standart olması sağlanmıştır ve bunlarla öğrencilerin metni anlama düzeylerinin ölçülmesi ve geliştirilmesi ayrıca kelime hazinelerinin arttırılması hedeflenmektedir. Okuma Parçasının hemen ardından dilbilgisi konusunun anlatımına geçilmektedir. Bu bölümlerde konuların mümkün olduğu oranda basitleştirilerek ve Türkçe çevirilerine de yer verilen çok sayıda örnekle pekiştirilerek anlatılmasına özen gösterilmiştir. Eğer anlatılan dilbilgisi kuralının Türkçemizde karşılığı varsa ona da temas edilmiş, Arapça orijinal dilbilgisi terimleri söylenmekle birlikte Türkçe dilbilgisi anlatımında kullanılan terimlere de parantez içlerinde yer verilerek anlaşılmalarının kolaylaştırılmasına gayret edilmiştir. Bu kısmın hemen peşinden konuyla ilgili değişik örnekler içeren alıştırmalara yer verilmiştir. Dil öğrenirken önemli olan gramer kurallarını anlatabilmek değil karşılaşılan değişik tür örnekler üzerinde uygulayabilmektir. Alıştırmaların nitelik ve nicelikleri bu amaca hizmet edecek şekilde düzenlenmiştir. Bu bölümdeki alıştırmaların türleri ele alınan konuya göre üniteden üniteye farklılık arz etmektedir. Ancak her bir ünitede en sona Türkçeden Arapçaya çeviri alıştırması konulmuş bulunmaktadır. Alıştırmaların ardından ünitede geçen bazı kelime ve ifadelerin Türkçe karşılıklarının yer aldığı Kelimeler ve Deyimler bölümü, konunun özeti, beş adet test sorusundan oluşan Kendimizi Sınayalım soruları ve yanıt anahtarı, metin içerisine yer alan Sıra Sizde sorularının yanıtlarının bulunduğu Sıra Sizde Yanıt Anahtarı yer almaktadır. Son olarak da Ünite hazırlanırken istifade edilen kaynaklar Yararlanılan Kaynaklar başlığı altında sıralanmaktadır. v

Kitaptan yeterli ölçüde yararlanabilmek için; Her bir ünitenin okuma parçasının birkaç kez mümkünse sesli olarak okunması ve peşinden Kelimeler ve Deyimler bölümü ve sözlüklerden yararlanılarak Türkçeye çevrilmeye çalışılması, ardından Metni Kavrama Alıştırmalarının dikkatli bir şekilde çözülerek metni kavrama düzeyinin ölçülmesi ve geliştirilmesi, Dilbilgisi bölümünün dikkatli bir şekilde okunması, örneklerin mümkünse yazarak tekrarlanması, benzer örnekler oluşturulmaya çalışılması, ihtiyaç duyuluyorsa metin içerisinde kaynak gösterilen Türkçe yazılmış gramer kitaplarına müracaat edilmesi, Dilbilgisi ile ilgili her bir alıştırmanın çözülmesi, gerekli durumlarda Sıra Sizde alıştırmalarında yer alan benzer sorulardan yararlanılması, Türkçeden Arapçaya çevirilerin özenli bir şekilde yapılması, Kendimizi Sınayalım kısmındaki test sorularının dikkatli bir şekilde cevaplandırılması, cevapların kontrolü ve yanlış cevaplar için cevap anahtarı kısmındaki yönlendirmeler doğrultusunda ilgili konuların yeniden okunması son derece yararlı olacaktır. Günümüzde Arapça öğrenimi ile ilgili imkânlar oldukça artmış bulunmaktadır. Öğrenilen bilgilerin pekiştirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla seviyeye uygun hikâye kitapları okunması ayrıca televizyon yayınlarının izlenmesi, radyo yayınlarının dinlenmesi vb. aktiviteler de öğrenime kesinlikle önemli katkılar sağlayacaktır. Bu yayınların pek çoğunun internet üzerinden izlenme imkânı da bulunmaktadır. Kitap içersinde tavsiye ettiğimiz internet sitelerinden bu amaçla yararlanılabilir. Kitabın hazırlanmasında emeği geçen herkese teşekkürü borç bilir, bütün öğrencilere başarılar dilerim. Prof. Dr. Ahmet BOSTANCI (Editör) vi

1

Amaçlarımız Bu üniteyi tamamladıktan sonra; Arapçadaki kelime çeşitlerini sayabilecek, Arapça kelimelerin isim mi, fiil mi, harf mi olduğunu ayırt edebilecek, İsim ve fiil cümlelerini tanıyabilecek, Basit cümlelerin temel öğelerini gösterebileceksiniz. Anahtar Kavramlar Kelime İsim Fiil Harf İsim cümlesi Fiil cümlesi Öneriler Bu üniteyi daha iyi kavrayabilmek için okumaya başlamadan önce; Türkçe cümle yapısı hakkında ön okuma yapınız. M. Meral Çörtü nün Arapça Dilbilgisi (Nahiv) adlı kitabından kelime ve cümle çeşitleri konusunu okuyunuz. 2

Arapçada Kelime ve Cümle Çeşitleri أ ن واع ال ك ل م ة و الج م لة في اللغ ة الع ر ب ي ة GİRİŞ Türkçemizde olduğu gibi Arapçada da istediğimiz hususları kurduğumuz cümleler yoluyla ifade ederiz. Cümleler anlamlı ses veya ses birliği şeklinde tanımlanabilecek olan kelimelerden oluşurlar. Türkçede bir cümlenin isim cümlesi mi yoksa fiil cümlesi mi olduğunun tespitindeki temel ölçüt yüklemidir. Türkçede yüklemi isim olan cümlelere isim cümlesi, yüklemi çekimli fiil olan cümlelere ise fiil cümlesi denilmektedir. Arapçada ise cümlenin ne tür bir kelime ile başladığı önemlidir. Arapçada ise isim ile başlayan cümleler isim ve fiil ile başlayan cümleler de fiil cümlesidir. Bu sebeple, cümlelerin yapısını anlayabilmek için öncelikle kelimelerin çeşidinin bilinmesine ihtiyaç vardır. Arapçada isim, fiil ve harf olmak üzere üç çeşit kelime bulunmaktadır. Bunlar anlamları sayesinde bilinebilecekleri gibi özellikle isim ve fiil için geçerli olmak üzere bir takım şekilsel özellikleriyle de diğerlerinden ayırt edilebilirler. İsimler el takısı alma, başında cer harfi bulunabilme, sonuna yuvarlak tâ alabilme gibi şekilsel özelliklere sahipken fiiller de öncelerinde bulunan bazı edatlar ya da sonlarına eklenen zamirler gibi şeklen de tespit edilmelerini sağlayan alâmetler taşımaktadırlar. Bu ünitede kelime çeşitleri ve şekilsel özellikleri üzerinde durulduktan sonra Arapça cümlenin iki türünü teşkil eden isim ve fiil cümleleri ana hatlarıyla ele alınmaktadır. Dilbilgisi anlatımına geçilmeden önce ünite konusuyla ilgili çok sayıda örnek içeren bir Okuma Parçası ve parçayı kavramaya yönelik alıştırmalar, dilbilgisi anlatımının ardından da konunun değişik örnekler vasıtasıyla zihninizde yerleşmesini hedefleyen çeşitli alıştırmalar bulunmaktadır. Dil öğrenirken önemli olan gramer kurallarını anlatabilmek değil karşılaşılan değişik tür örnekler üzerinde uygulayabilmek yani dilin kendisiyle karşı karşıya gelebilmektir. Alıştırmaların bu amaca hizmet etmesi düşünülmektedir. Konuya dair bilgi için www.turkceciler.com, www.onlinearabic.net, www.schoolarabia.net adreslerine de başvurabilirsiniz. 3

OKUMA PARÇASI تركيا وطني و ط ني ت ركيا فيها عاش أج داد ي وفيها أ ع يش وفيها أت ر بى وأ ت ع ل م ت ظ ل ل ني سم اؤ ها وت س ق يني م ياه ها ه ي لي. وت غ ذ يني خ ير ا ا و ل ذا فا نا له ا و ما أجم ل ك يا و ط ني! فج بال ك شامخ ة وأ ار ك جار ي ة وش واط ي ك جم يل ة وغ ابات ك خ ض راء وس هول ك خ ص ب ة. إ ني لا أ س ت ط يع أن أع يش ب ع يدا عن ك وإذا ا ب ت ع د ت عن ك فا ني أ ح ن إليك ولا أ ش ع ر بالر اح ة إلا و أنا ف و ق ت راب ك وب ين أ ح ضان ك. أ ح ب ك يا و ط ني ك ما أح ب وال د ي وإخ و تي وإذا س ا ل ت ني : و ط ني ع ز يز ا ه اد ي ا م ط م ي ن ا س عيد ا. ماذا ت ر يد ل و ط ن ك ق ل ت ل ك : أ ر يد أ ن ي ع يش ف اع م ل يا أخ ي واع م ل ي يا أ خ تي ل صالح و ط ن نا الع ز يز الذ ي ي س ت ح ق م ن ا ك ل خ ير وي ن ت ظ ر م ن ا أ ن ن ب ن ي ه ء يم ك ن أن ي س يء إل ي ه. ون داف ع عنه ب ك ل ق و ة ون ب ع د ع ن ه ك ل ش ي Metni Kavrama Alıştırmaları 1. Aşağıdaki soruları yukarıdaki okuma parçasına göre cevaplandırınız. 1. هل الكات ب يح ب و ط ن ه 2. ك ي ف جبا ل الوطن وأ ار ه 3. ك ي ف غابات الوطن وس هول ه 4. ماذا ي ر ي د الكات ب ل وطن ه 5. ماذا ينتظ ر منا الوطن 6. هل الوط ن جميل 7. هل يم ك ن أن يعي ش الكات ب بعيدا ع ن وطنه 8. ماذا ي ري د الكات ب من أ خ ي ه وأ خ ت ه 9. ماذا ن ب ع د عن الوطن 10. م تى ي ش ع ر الكات ب بالر اح ة 2. Altı çizili kelimelerin eş anlamlılarını parantez içindeki kelimelerin arasından seçiniz. (ن ن ش ي وال د ة أب جمال أح س أطيب أش تاق تطلب م ر ت ف عة ي ك ر ه ( 4 1. ج بال ك شامخ ة. 2. ما أجم ل ك يا و ط ني! 3. إذا ا ب ت ع د ت عن ك فا ني أ ح ن إلي ك. 4. لا أ ش ع ر بالر اح ة إلا و أنا ف و ق ت راب ك. 5. أ ح ب ك يا و ط ني ك ما أح ب وال دي وإخ و تي.

6. ماذا ت ر ي د ل و ط ن ك 7. ي ن ت ظ ر م ن ا أ ن ن ب ن ي ه. 3. Altı çizili kelimelerin zıt anlamlılarını parantez içindeki kelimelerin arasından seçiniz. (طي بة الت ع ب مات ع ل م سن ق ب يح ح ز ين ق ر يب اقترب جاء ( يح 1. لا أ س ت ط ي ع أن أع ي ش ب ع يدا عن ك. 2. إذا ا ب ت ع د ت عن ك فا ني أ ح ن إلي ك. 3. أ ر يد أ ن ي ع ي ش و ط ني ع ز يز ا ه اد ي ا م ط م ي ن ا س عيد ا. 4. ن ب ع د ع ن ه ك ل ش ي ء يم ك ن أ ن ي س يء إل ي ه. 5. ش واط ي ك جم يل ة. 6. و ط ني ت ركيا فيها عا ش أج داد ي. 7. ولا أ ش ع ر بالر اح ة إلا و أنا ف و ق ت راب ك وب ين أ ح ضان ك. 4. Altı Çizili Kelimelerin müfretlerini (tekillerini) bulunuz. م يا هها. 1. ت س ق يني 2. فيها عاش أج دا دي. 3. ت غ ذ يني خ ير ا ا. 4. ج بال ك شامخ ة وأ ا رك جار ي ة وش واط ي ك جم يل ة وغ ابات ك خ ض راء وس هول ك خ ص ب ة. 5. Altı çizili kelimelerin cemilerini (çoğullarını) bulunuz. 5. أ ح ب ك يا و ط ني ك ما أح ب وال د ي وإخ و تي. 1. ت ظ ل ل ني سم ا ؤها. 2. لا أ ش ع ر بالر اح ة إلا و أنا ف و ق ت راب ك وب ين أ ح ضان ك. 3. أ ح ب ك يا و ط ني. 4. أ ر يد أ ن ي ع يش و ط ني ع ز يز ا ه اد ي ا م ط م ي ن ا س عيد ا. 5. اع م ل ي يا أ خ تي ل صالح و ط ن نا الع ز ي ز. 6. Aşağıda verilen Arapça cümlelerin en yakın Türkçe karşılıklarını seçiniz. (ما أجم ل ك يا و ط ني! فج بال ك شامخ ة وأ ار ك جار ي ة وش واط ي ك جم يل ة وغ ابات ك خ ض راء وس هول ك خ ص ب ة ) a. Vatanım ne güzel! Dağları yüksek, nehirleri gür, kıyıları güzel, ormanları yeşil, ovaları verimlidir. b. Vatanım ne güzelsin! Dağların yüksekte, nehirlerin gür, kıyıların güzel, ormanların yeşil, ovaların verimlidir. 5

c. Vatanım ne güzelsin! Dağların yüksek, nehirlerin gür, kıyıların güzel, ormanların yeşil, ovaların düzdür. d. Vatanım ne güzelsin! Dağların yüksek, nehirlerin gür, kıyıların güzel, ormanların yeşil, ovaların verimlidir. e. Vatanım ne güzelsin! Dağların yüksek, nehirlerin temiz, kıyıların güzel, ormanların yeşil, ovaların verimlidir. ) إذا س ا ل ت ني : ماذا ت ر يد ل و ط ن ك ق ل ت ل ك : أ ر يد أ ن ي ع يش و ط ني ع ز يز ا ه اد ي ا م ط م ي ن ا س عيد ا.) a. Bana vatanın için ne istersin diye soran birine derim ki: Vatanımın güçlü, sakin, huzurlu ve mutlu olarak yaşamasını isterim. b. Bana vatanın için ne istersin diye sorsalar derim ki: Vatanımın güçlü, sakin, huzurlu ve mutlu olarak yaşamasını isterim. c. Bana vatanın için ne istersin diye sormuştun. Sana demiştim ki: Vatanımın güçlü, sakin, huzurlu ve mutlu olarak yaşamasını isterim. d. Bana vatanın için ne istersin diye sorsan sana derim ki: Vatanımın güçlü, huzurlu ve mutlu olarak yaşamasını isterim. e. Bana vatanın için ne istersin diye sorsan sana derim ki: Vatanımın güçlü, sakin, huzurlu ve mutlu olarak yaşamasını isterim. DİLBİLGİSİ ARAPÇADA KELİME VE CÜMLE ÇEŞİTLERİ Arapçada Kelime Çeşitleri Kelime: Cümleleri meydana getiren ve bir takım anlamları gösteren sözlere kelime denir. Anlamlı ses veya ses birliği şeklinde de tanımlanabilir. Arapçada üç çeşit kelime vardır: İsim, fiil, harf. Kelime kendisinden başkasındaki bir anlamı gösteriyorsa harftir. Bizzat kendindeki bir anlamı gösteriyorsa bakılır: Zaman anlamı gösteriyorsa fiil aksi halde isimdir. Bu kısa bilgiden sonra kelimenin üç çeşidi olan isim, fiil ve harfi daha yakından tanımaya geçebiliriz. İsim Zamana bağlı olmaksızın müstakil bir anlamı gösteren kelimedir. Varlıklara ح س ن ك تاب ج ن ة س ي ار ة edilebilir. ad olan kelimelerdir şeklinde de ifade kelimeleri isimdirler. İsimler en başta anlamlarıyla diğer kelime çeşitlerinden ayrılırlar. Bunun yanı sıra pek çoğu şekilsel olan bir takım alametler de isimleri ayırt etmemize yararlar. İsmin, fiil ve harften ayrıldığı başlıca alametleri/özelikleri şunlardır: 6

1. İsmin başına (ال) takısı gelebilir. Fiil ve harfin başına ise (ال) takısı gelmez. الجام ع ة الف ص ل الك تاب kelimelerinde olduğu gibi. 2. İsmin başına (... أيا آ (يا nida harflerinden birisi gelebilir. nida (يا) Ey Ali! Fakire iyilik yap. örneğinde başında (يا عل ي أ ح س ن إلى الف قير ( harfi bulunması ( ي (عل kelimesinin isim olduğunu göstermektedir. Zira fiil ve harflerin başına nida harflerinden birisinin gelmesi söz konusu değildir. 3. İsmin başına (... م ن إلى ع ن على ل (ب cer harflerinden birisi gelebilir. Ayrıntısı 8. ünitede anlatılacağı üzere cer harfleri başına geldikleri isimlerin sonuna etki ederek mecrûr yaparlar. Müfred (tekil) isimlerde, cem-i müennes sâlimlerde (kurallı dişil çoğullarda) ve cem-i teksirlerde (kuralsız/kırık çoğullarda) mecrûr olmanın alameti ismin son harekesinin kesra olmasıdır. (ال) kelimesi başındaki (ال سوق ( cümlesinde Çarşıya gittim (ذهبت إلى ال سوق ( takısından ve cer harfinden de rahatlıkla anlaşıldığı üzere isimdir. (إلى) cer harfi ( سوق (ال kelimesinin son harekesinin kesra olmasının da sebebidir. 4. İsmin sonuna tenvin (iki üstün, iki ötre, iki esre) gelebilir. Fiil ve harfler ise tenvin almazlar. Muhammed (s.a.) Peygamber olarak gönderildi. cümlesinde (ب ع ث مح م د ر س ولا ( kelimeleri sonlarına aldıkları tenvinlerden de rahatlıkla (ر س ولا ( ve (مح م د ( anlaşıldığı üzere isimdirler. ) ش ج رة ناف ذ ة س ي ار ة ( gelebilir. 5. İsmin sonuna yuvarlak tâ (tâ el-merbûta) kelimelerinde olduğu gibi. Bir kelimenin sonuna gelen yuvarlak tâ, o kelimenin fiil ya da harf değil isim olduğunu gösterdiği gibi, istisnalar bir tarafa konursa aynı zamanda o ismin müennes (dişil) olduğunun da göstergesidir. Ayrıntılar Cinsiyet Bakımından İsimler ünitesinde ele alınacaktır. 6. İsim isnadı kabul eder. Yani müsned ileyh (kendisine isnad edilen) olur. Fiil ise müsned yani isnad edilendir, müsned ileyh olamaz. Bunu şu şekilde açabiliriz: Arapçada bir cümlenin var olabilmesi için bir müsned (bir başka şeye bağlanılan, onunla ilgili olarak söylenilen yargı, değerlendirme, hüküm, oluş ) ve bir de müsned ileyh (bir yargı, değerlendirme, hükmün, oluşun kendisiyle ilgili olduğu söylenilen varlık) olması gereklidir. نام ( müsneddir. Arapça fiil cümlelerinde fâil (özne), müsned ileyh, fiil ise Ali uyudu cümlesinde iki unsur bulunmaktadır. Birincisi uyuma işi (عل ي (müsned/fiil), diğeri de bu işin kendisine bağlandığı Ali (müsned ileyh/özne)dir. Bu ikisinin bir araya gelmesinden fiil cümlesi oluşmuştur. (خ د يج ة ( müsnedi, fiili (اس ت ي ق ظ) Hatice uyandı. cümlesinde ise (اس ت ي ق ظت خ د يج ة ( ismi ise müsned ileyhi oluşturmaktadır. Müsned ileyh olabilme isme ait bir özelliktir. Fiilin müsned ileyh olma imkânı olmadığından fâil olabilme ihtimali de bulunmamaktadır. Arapça isim cümlelerinde mübteda, müsned ileyh, haber ise müsneddir. (جميل ( Birincisi Kitap güzeldir cümlesinde iki unsur vardır. (الكتاب جمي ل (. güzel olma yargısı/hükmü (müsned/haber), diğeri de kendisi hakkında bu 7

yargının verildiği varlık ( (الكتاب (müsned ileyh/mübteda). Bu ikisinin bir araya gelmesinden isim cümlesi oluşmuştur. (. ك ب ير ة (النافذة Pencere büyüktür cümlesinde ise ( (ك ب ير ة müsnedi, ( (النافذة ise müsned ileyhi oluşturmaktadır. Müsned ileyh olabilme isme ait bir özelliktir. Buna göre fiilin mübteda olabilme ihtimali bulunmamaktadır. 7. İsimler cümle içersinde merfu (müfred (tekil) isimler, cem-i müennes sâlimler (kurallı dişil çoğullar) ve cem-i teksirler (kırık çoğullar) için zamme harekeli), mansûb (tekil isimler ve kırık çoğullar için fetha harekeli) ve mecrûr (tekil isimler, kurallı dişil çoğullar ve kırık çoğullar için kesra harekeli) konumlarında bulunabilirler. Bir ismin sonu hiçbir zaman sakin (cezimli) olmaz. ( (م ن kim vb. mebni (yani sonu asla değişmeyen) isimlerin sonunda yazılışta bulunan cezmin bu konuda bizi şaşırtmaması gerekir. Her ne kadar zahiren kelimenin sonunda cezm olsa da bu kelime yerine göre mahallen merfu, mecrûr ya da mansûbtur. Sonu cümledeki yerine göre değişmeyen zamirler, işaret isimleri vb. mebni isimler de merfu, mansûb, mecrûr olurlar. Ancak bu kelimelerin sonu değişmediği için sonlarında her hangi bir alamet görülmez. Bu tür kelimeler için mahallen merfu, mahallen mansûb, mahallen mecrûr ifadeleri kullanılır. Aşağıdaki cümlelerdeki isim örneklerini inceleyiniz. kelimesi fâil (özne) konumunda bir (ع ل ي ( cümlesinde Ali geldi (جاء ع ل ي ( ) ذ ه ب الم ع ل م ( durum tekil isim olduğu için son harekesi zamme olmuştur. Aynı Öğretmen gitti cümlesindeki ( (الم ع ل م kelimesi için de söz konusudur. (tümleç) kelimesi mef ûl (ع ل ي ( cümlesinde Ali yi gördüm (رأيت عليا ( (ر أي ت الم ع ل م ( olmuştur. konumunda bir tekil isim olduğu için son harekesi fetha Öğretmeni gördüm cümlesindeki ( (الم ع ل م kelimesi için de aynı durum söz konusudur. dan (ع لى sonra ( olan kelimesi cer harfi (ع ل ي ( cümlesinde (س ل م ت ع لى ع ل ي ( geldiği için son harekesi kesra olmuştur. ( ن ظ ر الطال ب إلى المعل م ) Öğrenci öğretmene baktı cümlesindeki ( (المعل م kelimesi de yine cer harfi dolayısıyla kesra ile harekelenmiştir. Mecrûr olma sadece isme ait bir özelliktir. Muzâri fiiller de yerine göre merfu ve mansûb olabilir ama asla mecrûr olmazlar. İsimler yukarıda da temas ettiğimiz gibi başlarına gelen cer harfleri dolayısıyla mecrûr oldukları gibi iki şekilde daha mecrûr olurlar: 1. Muzafun ileyh (tamlayan) olduklarında: ( الص ف (نافذة sınıfın penceresi örneğinde olmuştur. kelimesi muzafun ileyh olduğu için kesra hareke ile mecrûr (الص ف ( (سل م ت على رجل م ش هور ( uyduklarında: 2. Mecrûr bir isme sıfat vb. olarak Meşhur bir adama selam verdim cümlesinde ( (رجل kelimesi (على) cer harfi dolayısıyla mecrûrdur. ( (م ش هور kelimesi ise ( (رجل kelimesinin sıfatı olduğundan ona bağlı olarak mecrûr olmaktadır. 8 İsmin cer olmasının üç sebebi (harfi cer, izafet ve bir başka mecrûr (باسم االله الرحمن الرحيم ( bulunmaktadır: kelimeye bağlılık) besmelede bir arada ifadesinde (اسم) kelimesi (ب) cer harfi sebebiyle, (االله) kelimesi muzafun ileyh

olduğu için ve (الرحمن) ve (الرحيم) kelimeleri de (االله) kelimesinin sıfatı olup ona uyduklarından dolayı mecrûrdurlar. Bir kelimenin isim olması için sayılan bu alametlerden herhangi bir tanesinin bulunması yeterlidir. Ancak bir isimde bu saydığımız alametlerden birden fazlası da bulunabilir. ( ع ل ى الم ن ض د ة (الق ل م Kalem masanın üzerindedir cümlesinde ( (الق ل م kelimesinin isim olduğuna dair iki alamet bulunmaktadır: Birincisi, başında (ال) takısı bulunması ve ikincisi de kelimenin cümle (الم ن ض د ة ( oluşudur. içerisinde müsnedün ileyh (bu cümlede mübteda) kelimesinin ise üç alameti vardır: Birincisi, başında (ال) takısı bulunması, (ع ل ى) ikincisi, sonunda yuvarlak tâ olması ve üçüncüsü de başına cer harfi gelmiş olmasıdır. Aşağıdaki cümlelerde geçen isimleri tespit ediniz. Hangi alamet veya alametler sayesinde tespit ettiğinizi belirtiniz. Fiil 9 ع اد الو ل د إ لى المن ز ل م س اءا. ص ن ع ح س ن طاي ر ة و ر ق ي ة. ه ل ع م ل الا ن سان الا لي أ ف ض ل م ن ع م ل الا ن س ان الط ب يع ي. كان ح س ن ق د ب ل غ التاس ع ة م ن ع م ر ه. ت ن ت ق ل الم م رض ة م ن غ ر ف ة إلى غ ر ف ة. Zamana bağlı olarak müstakil bir anlam ifade eden kelimelerdir. Eylem, iş, oluş bildirirler. yaz, (ا ك ت ب ( uyuyor, (ي نام ( yiyor, (ي ا ك ل ( gitti, (ذ ه ب ( Yazdı, (ك ت ب ( örnekleridir. Oku kelimeleri fiil (ا ق ر أ ( Fiillerde isme ait özellikler olan yuvarlak tâ, tenvin, (ال) takısı ve cer harfi alabilme gibi hususlar kesinlikle bulunmaz. Fiil zaman bakımından üç kısma ayrılır: Mâzî, muzâri ve emir Mâzî: Türkçemizdeki dili geçmiş zamanın karşılığıdır. kelimesi, yazdı ) ك ت ب ( cümlesindeki Ali dersi yazdı (كتب ح س ن ال در س ( ح ( ve oturdu kelimesi (ج ل س ( cümlesindeki Ali oturdu (ج ل س ع ل ي ( ) خ ر ج ص ال Salih çıktı cümlesindeki ( (خ ر ج çıktı kelimesi mâzî fiildir. Mâzî fiilin hem isimden hem de diğer fiil çeşitlerinden (Muzâri, emir) ayırt edici özellikleri ise şunlardır: 1. Mâzî fiil çekimi esnasında fiile bitişen tâu t-te nîs (müenneslik tâsı) ) ت ت ت تم ا تم ت ن ( gören ve yine çekim esnasında bitişen ve özne görevi (ت ( zamirleri mâzî fiile has özelliklerdir. Zira bunlar isme ve diğer fiil çeşitlerine bitişmezler. Dolayısıyla sonlarında bu ekler olan kelimelerin mâzî fiil olduklarına hükmedebiliriz....) ل ع ب ت ج ي ت ك س ر تم ا ع ل م ت م ج ل س ت (ف ت ح ت kelimeleri sonlarındaki eklerden de anlaşılacağı üzere mâzî fiildirler. 2. Mâzî fiilin başına ( د ق ) edatı gelebilir. Edat mâzî fiile kesinlik anlamı katar. Örneğin ( ك ت ب (ق د Kesinlikle yazdı anlamındadır. İsmin başında yer

almayan bu edat muzâri fiilin başına da gelebilir. Yalnız bu durumda ifade ettiği anlam kesinlik değil ihtimaldir. Mâzî fiillerin sonu mebni olup cümle içersindeki yerine göre veya başında bulunan edatlara göre değişiklik göstermez. Muzâri: Türkçemizdeki şimdiki, geniş ve gelecek zamanların karşılığı olup gelecek zaman anlamına geldiğini gösteren bir alamet yoksa şimdiki ve geniş zaman karşılığında kullanılır. Muzâri fiilin hem isimden hem de diğer fiil çeşitlerinden (Mâzî, Emir) ayırt edici özellikleri ise şunlardır: (أ تين) 1. Muzâri fiilin başında mutlaka muzâraât harfleri dediğimiz تج ل س ت ف ت حان أ خ ر ج ن ل ع ب (... bulunur. kelimesindeki harflerden bir tanesi ) ي ك ت ب kelimeleri muzâri fiildirler. لم ( gelebilir. ) edatları ل م ا ( veya (لم ( eden 2. Muzâri fiilin başına sonunu cezm henüz yazmadı örneklerinde olduğu gibi. Bu ) ل م ا ي ك ت ب ( ve Yazmadı (ي ك ت ب edatlar isimler ile mâzî ve emir fiillerin başına gelmez. Muzâri başına gelen ve sonunu cezm eden ( ل م ا ) nın, dığı zaman manasına gelen ve mâzî fiilden önce gelen şart edatı ( ل م ا ) dan farklı olduğunu unutmayınız. ( رأيت أ س تاذ ي س ل م ت ع ل يه (لم ا Hocamı gördüğüm zaman ona selam verdim cümlesinde şart edatı olan ( ل م ا ) bulunmaktadır. 3. Muzâri fiilin başına gelecek anlamı katan ( (س ve ( (س و ف edatları da ل س ( ve Çıkacak (س ي خ ر ج ( gelebilir. oturacak örneklerinde olduğu ) س و ف يج gibi. 4. Muzâri fiilin başında ( ل ن ك ي إ ذ ن (أ ن nasb edatlarından biri bulunabilir. (أ ك ت ب ( edatı (أ ن ( örneğinde Bir mektup yazmak istiyorum. ) أ ريد أ ن أ ك ت ب ر س ال ة ( muzâri fiilinin sonunun nasb olmasının (örneğimizde üstün harekesi almasının) sebebidir. Örneğimizde ( (أ ريد kelimesi de yine muzâri bir fiildir ve başına sonunun değişmesini gerektiren bir edat gelmediğinden ötre ile harekelenmiştir. 5. Ayrıntıları Fiillerde İrab ünitesinde görüleceği üzere, mâzî ve emir fiillerin sonları asla değişmezken (mebni iken) muzâri fiil böyle değildir yani sonu öncesinde bulunan ve muzâri fiili etkileyebilecek edatlara göre değişiklik gösterir. Buna göre; muzâri fiil merfu, mansûb ve meczum olur, ancak mecrûr olmaz. Zira mecrûr olma sadece isimlerde bulunan bir özelliktir. ise meczum (لم ي ع ل م ( mansûb, ) ل ن يخ ر ج ( merfu dur. muzâri fiili (ي ف ت ح ( konumundadır. Emir: Bir işin olmasını veya yapılmasını istemek için kullanılan kip emirdir. ( (ا ك ت ب Yaz!, ( ا ج ل س ) otur!, ( (ا د خ ل gir! kelimeleri emir örnekleridir. Bir fiilin emir olduğunun kriteri talep içermesidir. Emir fiiller mebnîdir yani sonları asla değişmez. İsimle fiil arasında tablo halinde şu şekilde bir karşılaştırma yapabiliriz: 10

İSİM FİİL (Yuvarlak tâ/ tâ el-merbûta) Alır Almaz ة Tenvin (İki üstün, iki ötre, iki esre) Alır Almaz Cer harfi...) م ن إلى ع ن على ل (ب Alır Almaz Nida Harfi (... أيا آ (يا Alır Almaz Zaman Yok Var Tek başına anlam ifade eder Evet Evet muzâri) edatı Gelmez Gelebilir (mâzî ve (قد ( (muzâri) edatları Gelmez Gelebilir (ل م ا) ve (لم ( (muzâri) edatları Gelmez Gelebilir (س و ف ( ve (س ( (muzâri) ) nasb edatları Gelmez Gelebilir أ ن ل ن ك ي إ ذ ن ( Harf Arapçadaki kelime çeşitlerinden üçüncüsü harftir. Harfe edat da denilmektedir. Arapçada isim ve fiil gibi bir diğer kelime çeşidi olan harfi alfabe harfleri ile karıştırmamak gerekir. Burada harf derken tek başına bir anlamı olmayan başka kelimelerle beraber bir anlam ifade eden edatlar kastedilmektedir. Arapçada...) م ن إلى ع ن على ل (ب cer harfleri, ( ل ن ك ي إ ذ ن (أ ن nasb ) إ ن أ ن ك ا ن ل ك ن...) benzerleri ve (إ ن ( harfleri ) atıf و ثم ف...) edatları, kelime çeşidi olarak harf kabul edilmektedir. Harf olan kelimeler mebnidir yani sonları asla değişmez. Harflerin isim ve fiillerden ayrıldıkları en önemli nokta tek başlarına bir anlamlarının olmayıp beraber kullanıldıkları kelimelerle birlikte bir anlam ifade etmeleridir. Harflerin şekilsel alametleri olarak da isim ve fiillere has alametlerden hiç birisinin kendilerinde bulunmuyor olmasını ifade edebiliriz. Arapçada harflerden bir kısmı âmildir yani başlarına geldikleri kelimelerin sonuna etki ederek değiştirirler. Diğer bir kısmının ise önlerine geldikleri kelimelerin sonuna bir tesirleri yoktur. Örneğin, cer harfleri başlarına geldikleri isimlerin sonunu cer etmektedirler. ( ن (إ ve benzerleri 11

mübteda ve haberin başına gelmekte ve mübtedanın sonunu nasb ve haberin sonunu da ref etmektedirler. ( في الص ف (المعل م Öğretmen sınıftadır cümlesinde kelimesine etki ederek sonunun kesra ile harekelenmesine (الص ف ( harfi cer (في) (إ ن ( ise Şüphesiz otobüs hızlıdır cümlesinde (إ ن الح اف ل ة س ر يع ة ( açmaktadır. yol harfi ( ل ة (الح اف kelimesinin sonunun mansûb olmasının (fetha hareke almasının) ve ( (س ر يع ة kelimesinin sonunun merfu olmasının (ötre hareke almasının) sebebidir. Buna mukabil رأي ت الا ستا ذ ) (هل Hocayı gördün mü? cümlesinin başındaki (هل) istifham (soru) harfinin herhangi bir kelimenin sonuna etkisi yoktur. Aşağıdaki cümlelerde geçen kelimelerin çeşidini (isim-fiil-harf) ve hangi özelliğinden dolayı tespit ettiğinizi belirtiniz. Arapçada Cümle Çeşitleri الج و ص ح و في الصيف. ك ت ب ت الواجب المن ز لي مساءا. ال رعاي ة ال ص حي ة للمرض ى ض روري ة. ي ت ح د ث الا ص د قاء ع ن الت م ر. أرد ت الن ز ه ة ل ك ن الح ر ش د يد. Düşünce, duygu, oluş ve isteklerimizi anlattığımız söz dizisine cümle denir. Arapçada iki tür cümle vardır: (1) İsim cümlesi, (2) Fiil cümlesi İsim Cümlesi Arapçada isimle başlayan cümlelere isim cümlesi الاسمية) (الجملة denilir. Cümle isimle başladığı için bu şekilde isimlendirilmiştir. Bilindiği üzere Türkçede ise yüklemi isim olan cümlelere isim cümlesi denilmektedir. Kitap faydalıdır cümlesi bir isim cümlesidir zira isim olan (الك تاب م ف يد ( Evin kapısı (باب الب يت م ف توح ( durum kelimesi ile başlamaktadır. Aynı (الك تاب ( açıktır cümlesi için de geçerlidir. Zira cümlenin başında yine bir isim olan bulunmaktadır. kelimesi (باب ( Arapçada basit bir isim cümlesi iki öğeden oluşur. Normal cümle dizilişinde başta yer alan öğeye mübteda (المبتدأ) sonda yer alan ögeye de haber denilir. (الخبر) Mübteda: İsim cümlesinin öznesidir. Ayrıntıları İsim Cümlesinin Ögeleri adlı ünitede anlatılacağı üzere genellikle marife (belirli isim)dir. Nekra olarak geldiği durumlar da vardır. Mübteda daima merfu dur (müfred, cem-i müennes sâlim ve cem-i teksir (kırık çoğul) isimler için geçerli olmak üzere zamme harekelidir). Haber: İsim cümlesinin yüklemidir. Normal cümle dizilişinde mübtedadan sonra gelir ve genellikle nekredir. Haber de mübteda gibi daima merfu dur (müfred, cem-i müennes sâlim ve cem-i teksir (kırık çoğul) isimler için geçerli olmak üzere zamme harekelidir). 12

Ayrıntısı İsim Cümlesinin Ögeleri ünitesinde anlatılacağı üzere mübteda ile haber arasında müzekkerlik (erillik)-müenneslik (dişillik) ve sayı [müfred (tekil)-tesniye (ikil)-cemi (çoğul) olma] bakımından uyum aranır. Yani mübteda nasıl gelmişse haber de ona uyumlu şekilde gelir. (في البيت ر ج ل ( Ancak Arapça normal isim cümlesi dizilişinde haber sonra gelir. Evde bir adam var örneğindeki gibi haberin önce, mübtedânın sonra geldiği yerler de vardır. Konunun ayrıntıları İsim Cümlesinin Ögeleri Ünitesinde anlatılacaktır. Aşağıdaki isim cümlesi örneklerini inceleyiniz: kelimesi (واس ع ة ( mübteda, kelimesi (الغ ر ف ة ( geniştir. Oda (الغرفة واس ع ة ( haberdir. kelimesi (جم يل ( mübteda, kelimesi (الك تاب ( güzeldir. Kitap (الك تاب جم يل ( haberdir. (ناج حان ( mübteda, kelimesi (الطال بان ( başarılıdır İki öğrenci (الطال بان ناج حا ن ( kelimesi haberdir. mübteda, kelimesi (الم ع ل مون ( başarılıdırlar. Öğretmenler (الم ع ل مون ناج ح و ن ( haberdir. kelimesi (ناج ح ون ( kelimesi (الم ع ل مات ( başarılıdırlar Bayan öğretmenler (الم ع ل مات ناج حا ت ( mübteda, ( حات (ناج kelimesi haberdir. (م ف توح ( mübteda, kelimesi (باب ( açıktır Evin kapısı (باب البي ت م ف تو ح ( kelimesi haberdir. kelimesi (المعلمون ( aktiftirler Öğretmenler işlerinde (المعلمون ن ش يط و ن في ع م ل هم ( mübteda, ( يط ون (ن ش kelimesi haberdir. Fiil Cümlesi Arapçada fiil işe başlayan cümlelere fiil cümlesi ( الف ع ل ي ة (الجملة denir. Türkçemizde ise yüklemi çekimli bir fiil olan cümleler fiil cümlesi olarak nitelendirilmektedir. fiili ile (ن ز ل ( zira Kar yağdı ifadesi bir fiil cümlesidir ) ن ز ل الثل ج ( başlamaktadır. Bir fiil cümlesi en az iki ögeden oluşur ki bunlar fiil ve fâildir. Fiil, mâzî, muzâri veya emir olabilir. Fâil, Türkçe fiil cümlesindeki öznenin karşılığıdır ve fiili işleyeni göstermektedir. Ayrıntıları Fiil Cümlesinin Ögeleri ünitesinde anlatılacağı üzere fiil ile fâil arasında müenneslik (dişillik)-müzekkerlik (erillik) açısından uyum bulunması gerekir. Arapçada fâil daima merfu dur (yani müfred (tekil), cem-i müennes sâlim (kurallı dişil çoğul) ve kuralsız çoğul (cem-i teksir) kelimeler için geçerli olmak üzere son harekesi daima zammedir). 13

Eğer anlam fiil ve fâil ile tamamlanıyorsa yani fiil lâzım (geçişsiz/nesne almayan) bir fiil ise fiil cümlesi olabilmesi için bir başka ögeye ihtiyaç yoktur. Şayet tamamlanmıyorsa yani fiil müteaddî (geçişli/nesne alan) bir fiilse cümlede fiil ve fâil dışında üçüncü bir öge daha bulunur ki o da mef ûldür. Fiilin yaptığı işten etkilenen ögeyi gösteren mef ûl mansûbtur (yani müfred (tekil) ve kuralsız çoğul (cem-i teksir) kelimeler için geçerli olmak üzere son harekesi daima fethadır). Mef ûl cer harfli olarak da gelebilir. Bu son durumda fiilin mutlaka müteaddi (geçişli) olması gerekmez. Kurallı bir Arapça fiil cümlesinde diziliş şu şekildedir: Fiil+Fâil veya Fiil+Fâil+Mef ûl Aşağıdaki fiil cümlesi örneklerini inceleyiniz: ب ق ص ة ( (ق ص ة ( ve fâil (الطالب ( fiil, (ق ر أ ( okudu Öğrenci bir hikâye (ق ر أ الطال mef ûldür. fâildir. (ال رض يع ( fiil, ) ن ا م ( uyudu Bebek ) ن ام ال رض ي ع ( fâildir. (الج ن د ي ( fiil, (مات ( öldü Asker (مات الج ن د ي ( fâildir. (الطال بات ( fiil, (خ ر ج ت) çıktı Bayan öğrenciler ) خ ر ج ت الط ال با ت ( fâildir. ) الو ل دا ن ( fiil, (ي ل ع ب ( oynuyor İki çocuk ) ي ل ع ب ال ول د ان ( fâildir. (البنتان ( fiil, (ت لعب ( oynuyor İki kız (ت لع ب البنتان ( fâildir. (الم س ل مون ( fiil, (س ج د ( etti Müslümanlar secde (س ج د الم س ل مو ن ( mef ûldür. (أ س دا ( ve fâil (ح س ن ( fiil, ) ر أى ( gördü Hasan bir aslan (ر أى ح س ن أ س دا ( (في الم س ج د ( ve fâil (ع ل ي ( fiil, (ص ل ى) kıldı Ali mescitte namaz ) ص ل ى ع ل ي في الم س ج د ( mef ûldür. Örneklere dikkat edilirse fâil (özne), ister müfred (tekil), ister tesniye (ikil), isterse de cemi (çoğul) olsun fiil dâima 3. tekil şahıs kipinde gelmektedir. Fiille fâil arasında sadece müenneslik (dişillik)-müzekkerlik (erillik) açısından uyum bulunmaktadır. Türkçe devrik cümlelerde olduğu üzere, Arapça fiil cümlelerindeki Fiil+Fâil+Mef ûl dizilişi ( المسج د صل يت (في örneğinde olduğu gibi mef ûlün öne geçmesi suretiyle bozulabilir. Öne geçen mef ûl isim olsa da cümle yine fiil cümlesi olarak kalır. Ancak fâil hiçbir zaman için fiilin önüne geçemez. Şayet geçerse cümle fiil cümlesi olmaktan çıkar ve isim cümlesine dönüşür. Bu (ي ق ر أ عل ي الد ر س ( Örneğin durumda öne geçmiş olan fâil de mübteda olmuş olur. Ali dersi okuyor fiil cümlesinde fâil (özne) konumunda olan ( ي (عل kelimesini başa alarak ( ي ي ق ر أ الد ر س (ع ل şeklinde yeniden yazmış olsak cümle artık isim cümlesi ve bir önceki cümlede fâil konumunda olan ( ي (عل kelimesi de artık fâil değil mübteda olmuş olur. Aşağıdaki cümleleri Türkçeye çeviriniz ve isim cümlesi mi yoksa fiil cümlesi mi olduklarını söyleyiniz. 14 خديج ة ف تاة تدرس في الثان و ي ة. ر أ ي ت جم لا في الصحراء. ر اج ع الو ل د د ر وس ه.

ALIŞTIRMALAR الط ف لان الصغيران ذ ك ي ان. أط ف ي الن ور و نم. 1. Aşağıdaki cümlelerde geçen her bir kelimenin çeşidini (isim/fiil/harf) belirtiniz. 1. أخذ عل ي المص ح ف م ن خ زانة أبيه. 2. ماذا تقرأ يا أحمد 3. يح تر م الول د أبا ه. 4. الجنة تحت أ ق دام الا مهات. 5. ت ص ل ي البنت على السجادة. 6. ي ق رأ خالد آيات من القرآن الكريم. 7. و قف الص بي أمام ع ص فور ه الص غ ير. 8. اح تر م الك بير واع ط ف على الص غ ير. 9. أنا طالب فيكل ية الا لهيا ت. 10. الجملة الفع ل ي ة هي التي تب ت دئ بف ع ل. 2. Aşağıdaki cümlelerin çeşidini (isim cümlesi/fiil cümlesi) belirtiniz. 1. هل خ ر ج الطالب إلى الساح ة 2. خالي ي ش ت غ ل ب ص ناعة الا ح ذ ي ة. 3. شارك اللاعب في المباراة. 4. ن ظ ف أسنانك قبل النوم. 5. أن ت لم ت ن م باك را. 6. ج زاؤ كم الح ر مان والجوع. 3. Aşağıdaki kelimeleri tabloda ilgili yerlere yerleştiriniz. 7. ما ن ض جت الفاك ه ة. 8. ساد الح ب والتسامح بين الناس. 9. يل عب أطفال القرية فيما ب ي ن هم. 10. الجملة الاسم ي ة هي التي تبتدئ بالاسم. (الا م إشار ة الا ب أطيع في الصيدلية أتخ ذ الوطن أص ل ي الس جادة على م ن ن ق ص طاي ر بقرة الع ش ب تر عى سع يد ) الاسم الفعل الحرف الا م أطيع في 15

4. Aşağıdaki kelimeleri anlamlı bir isim cümlesi oluşturacak şekilde sıraya diziniz. في / الطالبان / دروس هما / مج ت ه دان... س ر يعة / أبي / س ي ارة... في / ح ا ر / الصيف / الج و / ف ص ل... ح ق / م ن / الل ع ب / الط ف ل / ح ق وق... في / المدرسة / يدرس ن / هذه / الطالبات... الط ف ل / واج ب ة / م ن / حم اي ة / الع ن ف... ن ش يط ون / د روس هم / في / الا طفال... 5. Aşağıdaki kelimeleri anlamlı bir fiil cümlesi oluşturacak şekilde sıraya diziniz. إلى / المريض / ذهب / ال م ست شف ى... الل ذيذ / أكل ت / البرت قال / المع ل م ة... خديجة / أن / أستاذ ة / تريد / ت كون... م ب كرا / الب ي ت / ر ج ع / إلى / الو ل د... عاي شة / أب يها / إلى / م س ر ع ة / ذ ه ب ت... ث لاث / نجح ت / الامتجان / في / طال بات... الا ل ك تر ون ي ة / كثيرا / الا ل عاب / أ ح ب... 6. Aşağıdaki paragraflarda geçen fiil, isim ve harfleri bularak tablodaki yerlerine yazınız. الص و م ر ك ن ع ظ يم م ن أ ر كان الا س لام الخ م س ة ق د ج ع ل ه االله في ر م ضان. و رمضان ش ه ر م ن أش ر ف الش ه ور لا ن ه الش ه ر الذ ي فيه ن ز ل الق ر آن وفيه ا ن ت ص ر الا س لام في غ ز و ة ب د ر وفي ف ت ح م ك ة. 16

وهذا د ر س م ن االله ب ا ن الن ص ر م ن ع ن د ه و با ن ه ي ت ح ق ق ل لق ل وب المو م ن ة و الص و م ع باد ة ع ظ يم ة و ت ر ب ي ة إس لام ي ة وه و ص ح ة ل ل ج س م و له ذا قال الن بي صل ى االله عليه وسل م: ص وم وا ت ص حوا. الاسم الفعل الحرف الص و م ج ع ل م ن 1. الط ف ل ة ال صغ يرة من أ مها 7. Aşağıdaki ifadelerden hangileri anlamlı (tam) bir cümledir? 2. ف ر ح الط ف ل 3. ح كاي ة الا م وب ن ت ها 4. ا ق ر أ الج م ل ة التال ي ة 5. ر ك ب ت ال در اج ة 6. إ ا ع اد ة جم يل ة 7. في ق د يم الز مان كان ت 8. ر ج ع الو ل د إلى المن ز ل 9. ا. لمم رض ة ح رار ة المر يض 10 الا و لاد في الحد يق ة 8. Aşağıdaki cümleleri ünitede geçen kelimeler ve benzer cümlelerden yararlanarak Arapçaya çeviriniz. Türkiye de yaşıyorum. Türkiye nin ormanları güzeldir. İlahiyat Fakültesine gittim. Baba dün evine döndü. Hatice uyumadan önce dişlerini temizliyor. Kelimeler ve Deyimler أ ب ع د ي ب ع د إب عاد ا: Uzaklaştırmak أس اء ي س يء إ ساء ة : Kötülük yapmak ا س ت ح ق ي س ت ح ق ا س ت ح ق اقا: hak etmek الا ن سان الا لي : robot ا ن ت ظ ر ي ن ت ظ ر ا ن ت ظارا : beklemek ب نى ي ب ني ب ناءا : bina etmek, yapmak ت ر بى ي ت ر بى ت ر ب يا : yetişmek ج ب ل (ج) ج بال : dağ 17

ج ر ى يج ر ي ج ر ي ا (su) akmak ح ض ن (ج) أ ح ضان : kucak ح ن يح ن ح ن ين : özlemek خصبة: verimli د اف ع ي داف ع م داف ع ة / د فاعا: savunmak س ق ى ي س ق ي س ق يا : Su vermek س ه ل (ج) س ه ول : Ova شاط ي (ج) ش واط ي : Kıyı شام خ (ج) شم خ : yüksek طاي ر ة و ر ق ي ة: uçurtma ع اش ي ع يش ع يش ة : yaşamak ن ه ر (ج) أ ن ه ار : nehir Özet Arapçadaki kelime çeşitlerini sayabilmek Arapçada üç çeşit kelime vardır: İsim, fiil ve harf. İsim varlıklara ad olan kelimelerdir. İsimler zaman göstermezler. Fiil zamana bağlı olarak bir eylem, bir iş, bir oluş bildiren kelimelerdir. Harf (edat) tek başına bir anlamı olmayıp başına geldiği kelime ile birlikte bir anlam ifade eden kelimelerdir. Arapça kelimelerin isim mi, fiil mi, harf mi olduğunu ayırt edebilmek Arapçada isim olan kelimeler başlarına (ال) takısı almaları, cer harfi gelmesi, sonlarına tenvin (iki esra, iki üstün, iki esre), yuvarlak tâ gelmesi gibi özellikleri ile diğer kelime çeşitlerinden ayrılırlar. Mâzî fiil çekimi esnasında fiile bitişen tâu t-te nîs (müenneslik tâsı) ( (ت ve yine çekim esnasında bitişen ve özne görevi gören ( ت ت تم ا تم ت ن (ت zamirleri mâzî fiile has özelliklerdir. Muzâri fiilin başlıca özellikleri ise başında muzâraât harfleri dediğimiz (أ تين) kelimesindeki harflerden bir tanesinin bulunması, başına sonunu cezm eden ( (لم veya (ل م ا) edatlarının, gelecek anlamı katan ( (س ve nasb edatlarından birinin (أ ن ل ن ك ي إ ذ ن ( veya edatlarının (س و ف ( gelebilmesidir. Harfler sonu asla değişmeyen mebni kelimelerdir ve ezberleme veya metinlerde karşılaşma sonucunda aşinalık kazanma yoluyla tanınabilirler. İsim ve fiil cümlelerini tanıyabilmek Arapça iki çeşit cümle vardır: 1. İsim cümlesi, 2. Fiil cümlesi. İsim ile başlayan cümleler isim cümlesi olarak nitelendirilirler. Fiil ile başlayan cümleler ise fiil cümlesidirler. Yani bir cümlenin türünü belirlemedeki temel ölçü o cümlenin isim veya fiil ile başlamasıdır. Basit cümlelerin temel ögelerini gösterebilmek Arapça isim cümlesinin iki temel ögesi vardır: 1. Mübteda, 2. Haber. Mübteda, isim cümlesinin öznesidir. Genellikle marife (belirli isim)dir. 18

Nekra olarak geldiği durumlar da vardır. Mübteda daima merfu dur. Haber: İsim cümlesinin yüklemidir. Normal cümle dizilişinde mübtedadan sonra gelir ve genellikle nekredir. Haber de mübteda gibi daima merfu dur. Bir fiil cümlesi en az iki ögeden oluşur ki bunlar fiil ve fâildir. Fâil, Türkçe fiil cümlesindeki öznenin karşılığıdır ve fiili işleyeni göstermektedir. Fiil ile fâil arasında müenneslik (dişillik)-müzekkerlik (erillik) açısından uyum bulunması gerekir. Arapçada fâil daima merfu dur. Eğer anlam fiil ve fâil ile tamamlanıyorsa yani fiil lâzım (geçişsiz/nesne almayan) bir fiil ise fiil cümlesi olabilmesi için bir başka ögeye ihtiyaç yoktur. Şayet tamamlanmıyorsa yani fiil müteaddî (geçişli/nesne alan) bir fiilse cümlede fiil ve fâil dışında üçüncü bir öge daha bulunur ki o da mef ûldür. Fiilin yaptığı işten etkilenen ögeyi gösteren mef ûl mansûbtur. Kendimizi Sınayalım 1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi fiil cümlesidir? سيارتك سريعة.a ركب النا س القطا ر.b حقيبة البن ت جميلة.c المسلمون نزلوا في الفند ق.d اللغة العربية سهلة.e cümlesindeki altı çizili kelimenin eş anlamlısı (إذا ا ب ت ع د ت عن ك فا ني أ ح ن إليك.).2 aşağıdakilerden hangisidir? أش تاق.a أطيب.b س.c أح أطلب.d م ر ت ف ع.e 3. Aşağıdaki cümlelerden hangisi isim cümlesidir? خرجت المرأة من البي ت.a رجع المرء إلى بيته.b الولد يفت ح با ب البي ت.c قالت الا م لا ولادها.d فهم الطلا ب الدر س.e 4. Aşağıdaki ifadelerden hangisi cümledir? طبيب المستشفى.a سيارة سريعة.b أبواب البي ت الواسعة.c 19

في المدرس ة الثانوي ة.d خرج التلمي ذ من المدرس ة.e cümlesindeki bütün harfler يدخل الطلاب إلى المدرسة صباحا ويخرجون منها في المساء.5 (edatlar) hangi seçenekte tam olarak gösterilmiştir? المساء منها في و.a في إلى صباحا.b الطلاب المدرسة صباحا المساء.c إلى و من في.d يدخل من المدرس ة.e Kendimizi Sınayalım Yanıt Anahtarı 1. b Yanıtınız doğru değilse, Arapçada Cümle Çeşitleri konusunu yeniden okuyunuz. 2. a Yanıtınız doğru değilse, Okuma Parçasını ve ilgili alıştırmaları yeniden gözden geçiriniz. 3. c Yanıtınız doğru değilse, Arapçada Cümle Çeşitleri konusunu yeniden okuyunuz. 4. e Yanıtınız doğru değilse, Arapçada Cümle Çeşitleri konusunu yeniden okuyunuz. 5. d Yanıtınız doğru değilse, Arapçada Kelime Çeşitleri konusunu yeniden okuyunuz. Sıra Sizde Yanıt Anahtarı Sıra Sizde 1 ع اد الو ل د إ لى المن ز ل م س اءا. takısı bulunması, 2. Cümlede (ال) isim. Alametleri: 1. Başında (الولد) müsnedün ileyh [bu cümlede fâil (özne)] konumunda bulunması. ( (المن ز ل isim. Alametleri: 1. Başında (ال) takısı bulunması, öncesinde cer harfi (إ لى) olması. bulunması. isim. Alameti: Sonunda tenvin (م س اءا ( ص ن ع ح س ن طاي ر ة و ر ق ي ة. isim. Alametleri: 1. Sonunda tenvin bulunması, 2. Cümlede müsnedün (ح س ن ( ileyh [bu cümlede fâil (özne)] konumunda bulunması. ( (طاي ر ة isim. Alameti: Sonunda tenvin bulunması. ( (و ر ق ي ة isim. Alameti: Sonunda tenvin bulunması. ه ل ع م ل الا ن سان الا لي أ ف ض ل م ن ع م ل الا ن س ان الط ب يع ي. mübteda) isim. Alameti: Cümlede müsnedün ileyh (bu cümlede (ع م ل ( konumunda bulunması. ( (الا ن سان isim. Alameti: Başında (ال) takısı bulunması, 20

İsm- isim. Alameti: (أ ف ض ل ( bulunması, takısı (ال) isim. Alameti: Başında (الا لي ( i tafdil kalıbında olması. (Bu kalıptan Arapça II kitabında söz edilecektir. ) Alameti: isim. (الا ن سان ( olması. (م ن ( harfi isim. Alameti: Öncesinde cer (ع م ل ( Başında (ال) takısı bulunması. ( ي (الط ب يع isim. Alameti: Başında (ال) takısı bulunması. كان ع ل ي ق د ب ل غ التاس ع ة م ن ع م ر ه. isim. Alametleri: 1. Sonunda tenvin bulunması, 2. Cümlede müsnedün (ع ل ي ( ileyh [bu cümlede fâil (özne)] konumunda bulunması. ( ع ة (التاس isim. Alameti: (م ن ( harfi isim. Alameti: Öncesinde cer (ع م ر ( bulunması. takısı (ال) Başında olması. (ه) isim. Alameti: Zamir oluşu. ت ن ت ق ل الم م رض ة م ن غ ر ف ة إلى غ ر ف ة. takısı bulunması, 2. Cümlede (ال) isim. Alametleri: 1. Başında (الم م رض ة ( müsnedün ileyh [bu cümlede fâil (özne)] konumunda bulunması. ( (غ ر ف ة isim. Alameti: Başında cer harfi ( (م ن bulunması. ( (غ ر ف ة isim. Alameti: Başında cer harfi (إلى) bulunması. Sıra Sizde 2 takısından da anlaşıldığı (ال) kelimesi (الج و ( cümlesinde ) الج و ص ح و في الصيف (. (في) isim, kelimesi sonundaki tenvinden de anlaşıldığı üzere (ص ح و ( isim, üzere harf ve (الصيف) kelimesi de başındaki cer harfinden ve (ال) takısından anlaşıldığı üzere yine isimdir. zamirinden (ت ( sonundaki kelimesi (ك ت ب ت ( cümlesinde ) ك ت ب ت الواجب المن ز لي مساءا (. anlaşıldığı üzere fiil, ( (,(الواجب (المن ز لي kelimeleri başlarındaki (ال) takısından da anlaşıldığı üzere isim ve ( (مساءا kelimesi de sonundaki tenvinden de anlaşıldığı üzere yine isimdir. kelimeleri (للمرضى) ve (ال ص حي ة (,(ال رعاي ة ( cümlesinde (ال رعاي ة ال ص حي ة للمرضى ض روري ة.) (للمرضى) isimdirler. takısından da anlaşıldığı üzere (ال) başlarındaki (ض روري ة ( harfidir. cer (ل) kelimesinde bir alamet daha vardır ki o da başındaki kelimesi de isimdir ve alameti sonundaki tenvindir. kelimesi başındaki muzaraât harfi (ي ت ح د ث ( cümlesinde (ي ت ح د ث الا ص د قاء ع ن الت م ر.) takısından (ال) kelimesi (الا ص د قاء ( fiil, den anlaşıldığı üzere muzâri (ي) anlaşıldığı üzere isim ve ( (الت م ر kelimesi de başındaki ( (ع ن cer harfinden ve isimdir. takısından anlaşıldığı üzere (ال) zamirinden (ت ( sonundaki kelimesi (أرد ت ( cümlesinde (أرد ت الن ز ه ة ل ك ن الح ر ش د يد.) anlaşıldığı üzere fiil, ( (,(الن ز ه ة (الح ر kelimeleri başlarındaki (ال) takısından da anlaşıldığı üzere isim ve ( (ش د يد kelimesi de sonundaki tenvinden de anlaşıldığı üzere yine isimdir. ( ن (ل ك kelimesi ise harftir. Sıra Sizde 3 Hatice lisede okuyan bir genç kızdır, isim cümlesi (خديج ة ف تاة تدرس في الثان و ي ة (. 21

Çölde bir deve gördüm, fiil cümlesi ) ر أ ي ت جم لا في الصحراء (. Öğrenci derslerini gözden geçirdi, fiil cümlesi ) ر اج ع الو ل د د ر وس ه (. İki küçük çocuk zekidir, isim cümlesi (الط ف لان الصغيران ذ ك ي ان (. Işığı kapat ve uyu!, fiil cümlesi (أط ف ي الن ور و نم (. Yararlanılan Kaynaklar Vâlî, F. F. (1997), en-nahvu l-vazîfî, Hâil Birgivî, M. (1998), İzhâru l-esrâr, Erzurum. Matracî, M.(2000), Fi n-nahv ve tatbîkâtuh, Beyrut Çörtü, M. M. (2006), Arapça Dilbilgisi Sarf, İstanbul. Çörtü, M. M. (2009), Arapça Dilbilgisi Nahiv, İstanbul. Heyet, (ty), el-kavâidu l- Arabiyyetu l-muyessera, İstanbul. 22

23

Amaçlarımız Bu üniteyi tamamladıktan sonra; Müzekker ve müennes terimlerini tanımlayabilecek, Müenneslik alametlerini tanıyabilecek, Hakîkî ve mecâzî müennes farkını ayırt edebilecek, Müzekker-müennes ayrımının dil bilgisindeki yerini açıklayabileceksiniz. Anahtar Kavramlar Müzekker Müennes Tâ-i marbûta Elif-i maksûra Elif-i memdûde Öneriler Bu üniteyi daha iyi kavrayabilmek için; Mustafa Meral Çörtü nün Arapça Dilbilgisi Sarf adlı kitabındaki Müzekker-Müennes konusunu inceleyiniz. Gramer kurallarını farklı cümle örnekleriyle defterlerinize yazarak çalışınız. 24

Cinsiyet Yönünden İsimler (Müzekker- Müennes) ا لم ذ كر و الم و ن ث GİRİŞ Türkçenin gramerinde doğadaki erkek ve dişi canlıların adlandırılmalarındaki bazı ayrımlar dışında erillik-dişillik kategorilerine rastlanmaz. Bu adlandırmalar da dilbilgisi kurallarını etkilemez. İngilizcede üçüncü şahıs zamirlerinde olduğu gibi sınırlı düzeyde cinsiyet ayrımı gözlenir. Arapça ise cinsiyet ayrımının neredeyse bütün dilbilgisi kural ve yapılarında etkili olduğu bir dildir. Arapçada isimler ve sıfatlar cinsiyet açısından müzekker (eril) ve müennes (dişil) olmak üzere ikiye ayrılır. Doğal olarak erkeklik özelliğine sahip canlılar müzekker, dişilik özelliğine sahip canlılar ise müennes kategorilerini oluştururlar. Bu sınıflama genişleyerek canlı cansız bütün varlıkları kapsar. Örneğin kapı kelimesi eril iken pencere kelimesi dişildir. Hangi ölçüte göre böyle bir ayrıma gidildiğine ilişkin net ve bilimsel bir gerekçe ortaya konamamıştır. Bu durumda, müennes ve müzekker isimleri birbirinden nasıl ayıracağız? Gayet basit: Arapçada isim ve sıfatların sonlarına eklenen ve alâmet olarak adlandırılan son ekler kelimenin müennes mi müzekker mi olduğunu kolayca anlamamızı sağlayacaktır. Bir de sonunda hiçbir müenneslik alameti bulunmadığı halde müennes kategorisine giren isimler vardır. Bunlar sınırlı sayıda olup, öğrenilmesi işitme ve ezbere dayalı olduğu için semâî müennes olarak adlandırılır. Müzekker-müennes ayrımını neden öğrenmemiz gerektiğini merak ettiniz değil mi? Bu ayrımı öğrenmek durumundayız, çünkü Arapçada şahıs zamirleri, işaret isimleri, ilgi zamirleri ismin cinsiyetine göre değişmektedir. Fiillerin şahıslara göre çekiminde form cinsiyete göre şekillenir. Özne ile yüklem, sıfat ile nitelediği isim arasında cinsiyet açısından uyum aranır. Daha bunun gibi cinsiyeti ilgilendiren başka konuların da varlığı düşünüldüğünde müzekker-müennes ayrımının ne derece önemli bir konu olduğu anlaşılır. Konuya dair ön bilgi için www.onlinearabic.net, www.nizamettin.net adreslerine de başvurabilirsiniz. 25

OKUMA PARÇASI أ س ر ة خ ال د ا سم ي خال د. أ نا ط ال ب ي د ر س في ال ص ف الث ال ث الث ان و ي. لي أ س ر ة جم يل ة ت ت ك ون م ن أ ر ب ع ة أ ف ر اد : أ بي أ مي أ خ تي ال صغ ير ة وأ ن ا. ا س م أ بي ع ل ي. أ بي س اي ق س ي ار ة أ ج ر ة ي ك س ب ر ز ق ه ب ع ر ق ج ب ين ه. أ بي ي ع م ل د ون م ل ل أ و ك ل ل لا ع ال ة أ س ر ت ه. ي ع ود أ ح ي ان ا إ لى الب ي ت ت ع ب ا و الل ي ل ق د ا ن ت ص ف. ا س م أ مي ز ي ن ب. أ مي ر ب ة ب ي ت و ف ي ة ت د ير جم يع ش و ون الم ن ز ل. أ بي و أ مي ي ت ب اد لا ن الح ب و الا ح تر ا م. ا س م أ خ تي ف اط م ة. ه ي ب ن ت ص غ ير ة لم ت ب ل غ س ن ال در اس ة ب ع د. أ ن ا ك ط ال ب ي د ر ك م س و ول ي ات ه أ ح او ل ق د ر الا م ك ان أ ن أ ق وم ب ك ل م ا يج ب ع ل ي م ن و اج ب ات و أ ع م ال. و في أ و ق ات الف ر اغ أ ل ع ب م ع أ خ تي ال صغ ير ة أ ل ع اب ا مخ ت ل ف ة و أ س ل يه ا أ و أ ر و ي له ا ق ص ص ا ت ن اس ب س ن ه ا ال صغ ير. أ ن ا أ ع يش م ع أ س ر تي في اس تانب ول الم د ين ة الك ب ر ى في ت ر ك ي ا. ل ن ا م ن ز ل جم يل ذ و ح د يق ة خ ض ر اء. و في ح د يق ت ن ا ب ي ر ع م يق ة ن س ق ي بم اي ه ا الع ذ ب الا ش ج ار و الم ز ر وع ات الم ت ن وع ة. ع ن د م ا ت ك ون ال سم اء ص اف ي ة و ال شم س س اط ع ة أ ن ز ل إ لى الح د يق ة و في ي د ي الي م نى ف ا س ص غ ير ة و في الا خ ر ى د ل و ك ب ير ة. ب الف ا س أ ش ذب الا غ ص ان الي اب س ة أ و الف اس د ة و بال دل و أ س ت خ ر ج م اء م ن الب ي ر و أ س ق ي ب ه الم ز ر وع ات و ال زه ور الم ت ع ط ش ة ل ل م ا ء. و لا أ ن س ى إ ط ع ام الح ي و ان ات ال تي ت ع يش م ع ن ا في الح د يق ة م ن ك ل ب و ق ط ة ود يك ود ج اج ة. ل ن ا ق ر ي ة ق ر يب ة م ن الم د ين ة. ي ع يش ف يه ا ج دي و ج دتي في ص حة و س ع اد ة. هم ا ي ف ضلا ن ه د وء الق ر ي ة ع ل ى ص خ ب الم د ين ة و از د ح ام م ر ور ه ا. في ك ل اي ة الا س ب وع ت ق ر يب ا ن ذ ه ب جم يع ا إ لى الق ر ي ة و ن ق ض ي م ع ا أ و ق ات ا مم ت ع ة. م ا أ ح ل ى الع ي ش م ع الا ح ب اء و الا ص د ق ا ء! Metni Kavrama Alıştırmaları 1. Aşağıdaki soruları okuma parçasına göre cevaplandırınız. 1. في أ ي ص ف ي د ر س خ ال د 2. مم ن ت ت ك ون أ س ر ة خ ال د 3. م ا م ه ن ة أ ب يه وك ي ف ي ك س ب أ ب وه ر ز ق ه 4. م ن ي د ير جم يع ش و ون الم ن ز ل 5. ه ل ت د ر س أ خ ت خ ال د ال صغ ير ة و ل م اذ ا 6. م اذ ا ي ف ع ل خ ال د في أ و ق ات الف ر اغ 7. أ ي ن و م ع م ن ي ع يش خ ال د 8. م تى ي ن ز ل خ ال د إ لى الح د يق ة 9. م اذ ا ي ص ن ع ب الف ا س و ال دل و 10. أ ي ن ي ع يش ج د و ج دة خ ال د 11. م تى ت ذ ه ب أ س ر ة خ ال د إلى الق ر ي ة 2. Altı çizili kelimelerin eş anlamlılarını parantez içinden seçiniz. (الم خ ت ل ف ة ع اي ل ة أ ح ك ي ن س اف ر الم ن ز ل ت ت ش ك ل و ال د ة أ جم ل ي ر ج ع ح ك اي ات أ م و ر) 26 1. لي أ س ر ة جم يل ة ت ت ك ون م ن أ ر ب ع ة أ ف ر ا د.