Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Esnek Kullanım: Mimarlık Fakültesi/Mimarlık Bölümü Evrensel Tasarım ve Türkiye ve Dünyada Engellilik Durumu Üzerine



Benzer belgeler
ENGELLİLER VE MİMARİ DÜZENLEMELER: ENGELSİZ FİZİKSEL ÇEVRE

ERİŞEBİLİRLİK RAPORU. Evrensel Tasarım Kavramının Tanımı

Evrensel Tasarım: Tanımlar, Hedefler, İlkeler

ENGELSİZ TASARIMLAR GEBZE YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ. Ders: Architecture Desing 5 Konu: Engelsiz Eğitim, Engelsiz Lise Hazırlayan: Pelin Altan

MÜDEK Değerlendirme Ölçütleri

Kentsel Planlama ve Kentsel Altyapı İlişkisinde Yeni bir Dönem; Kentsel Dönüşüm

Şehirlerdeki Fiziki Engeller Ve Çözüm Yolları. Ulaşabilirlilik

MİMARİ TASARIM V EVRENSEL TASARIM GEBZE YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ MİMARLIK BÖLÜMÜ SABAHAT KÖSE

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ - ÇEVRE KURUL ÇALIŞMA PROSEDÜRÜ

İSTİHDAMI UZMANLARI İÇİN ARAÇLAR. Destekli iş istihdamı uzmanlarının yetkinlik profilii için kalite ve eğitici araçlar tasarlama

KONU: KURUMSAL YÖNETİM İLKELER (KURUMSAL YÖNETİM TEBLİĞİ SERİ II NO:17.1)

MÜDEK Değerlendirme Ölçütleri

İÇİNDEKİLER 1.ENGELLİLİK KAVRAMI 2.ENGELLİK SEBEPLERİ VE TÜRLERİ 3.TÜRKİYEDE İSTATİSTİKİ ENGELLİ DURUMU 4.EVRENSEL TASARIM KAVRAMININ TANIMI

ENGELSİZ İŞYERİ KILAVUZU

GEBZE YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ MİMARLIK FAKÜLTESİ MİMARLIK BÖLÜMÜ MİMARİ TASARIM 5 ENGELSİZ TASARIM. Aliye YILDIRIM

T.C. MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ İSTATİSTİK BÖLÜMÜ LİSANS DERS TANITIM FORMU

MÜDEK Değerlendirme Ölçütleri. 31 Mayıs 2014 Mövenpick Hotel, Ankara

ENGELSİZ İŞYERİ KILAVUZU

3. SIKLIKLA TEDAVİ EDİLEN HASTALIKLAR, UYGULANAN PROSEDÜRLER VE HİZMETLER:

OKUL REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK SERVİSİNİN TANITIMI

Değerlendirme erlendirme Süreci: S

Engelliler için tasarım ölçütleri

5.1. Eğitimin Niteliğini Artırmak Amacıyla Durum Tespitine Yönelik Çalışmalar Yapılması [2012/101]

Uzaktan Eğitim. Web Tabanlı Kurumsal Eğitim

Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetlerinin Amaçları

2- TANIMLAR Rampa Bir arazinin, bir kara yolunun, bir demir yolu hattının yatay doğrultuya göre yokuş olan bölümü.

KARABÜK ÜNİVERSİTESİ ENGELLİ BİRİMİ - İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ERİŞİLEBİLİRLİK BİRİMİ TOPLANTISI

T.C. BAKIRKÖY KAYMAKAMLIĞI ATAKÖY ATATÜRK ORTAOKULU STRATEJİK PLANI

DAVRANIŞ KURALLARI VE ETİK DEĞERLER TEKEL KARŞITI & REKABET İLKELERİ

DOĞRU MÜŞTERİYİ SEÇMEK

2. ENGELSİZ ÜNİVERSİTELER ÇALIŞTAYI RAPORU HAZİRAN ODTÜ

IESEC. Özel Eğitim ve Yenilikçi Güçlendirme Yoluyla İstihdam ve Standartların Artırılması

EVRENSEL TASARIM. Evrensel Tasarım Kavramının Tanımı

T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ DIŞ PAYDAŞ ANKET FORMU

Her bir kişi hayat kurtarmak için potansiyele sahip. İlk Yardım eğitimleri ve uygulamaları bu hedeflere ulaşmak için kullanılan zaruri kaynaklardır.

SBS MATEMATİK DENEME SINAVI

ÜNİVERSİTEYE YOLCULUK TERCİH YAPIYORUM /2017

Çocuk Hakları ve Mevsimlik Tarım Göçüne Katılan 6-14 Yaş Grubu Çocuklar Ertan Karabıyık Kalkınma Atölyesi Yönetim Kurulu Başkanı

3- Mekân ana girişlerinin standartları;

Öğleden sonraki grup müzakerelerinin sunulmasında farklı tespit ve öneriler tartışılmıştır.

MÜDEK Değerlendirmesi Evre ve Aşamaları. MÜDEK Eğitim Çalıştayı 12 Mayıs 2018, İstanbul

MÜDEK Değerlendirmesi Evre ve Aşamaları. MÜDEK Eğitim Çalıştayı 13 Mayıs 2017, İstanbul

T.C. AĠLE VE SOSYAL POLĠTĠKALAR BAKANLIĞI ÖZÜRLÜ VE YAġLI HĠZMETLERĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. HĠSSEDĠLEBĠLĠR YÜZEY ÇALIġTAYLARI (I-II) DEĞERLENDĠRME RAPORU

Evrensel Tasarım Kavramının Tanımı

Panik Atak ve Panik Bozukluk

MARMARA ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ

FOTOĞRAF YARIŞMASI BOŞLUK

Bilim inanca değil akla, öznel gözlemlere değil deney ve nesnel gözlemlere dayanır.

Bilgi Benim İşim Gönüllü Kitabı

I.ULUSLARARASI GEBZE TEKNİK ÜNİVERSİTESİ KELEBEK ROBOT OLİMPİYATLARI ÇİZGİ İZLEYEN KATEGORİ KURALLARI

Erasmus+ Konsorsiyumu Staj Hareketliliği Başvuru İlanı

İŞLETME YÖNETİMİ FİNAL SINAVI DERS NOTLARI YRD. DOÇ. DR. ENGİN UĞUR

T. C. Y E D Đ T E P E Ü N Đ V E R S Đ T E S Đ R E K T Ö R Y A R D I M C I L I Ğ I EUA KURUMSAL DEĞERLENDĐRME PROGRAMI

SAĞLIĞIN SOSYAL BELİRLEYİCİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Etkili Sunum Teknikleri

Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi

1Ç16 Finansal Sonuçları Bankacılık Sektörü

BÖLÜM I GENEL HÜKÜMLER. Bu yönetmelik, Amasya Belediyesi Sosyal İşler Müdürlüğü'nün, kuruluş, görev, yetki, sorumluluk ve çalışma esaslarını düzenler.

BLM 426 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BAHAR Yrd. Doç. Dr. Nesrin AYDIN ATASOY

65.IFMSA Mart Genel Kurulu Tıp Eğitimi Çalışma Kolu Ayrılmış Oturum Raporları 1.GÜN

ÇELİK YAPI SEKTÖRÜ 2012 DEĞERLENDİRMESİ İLE 2013 BEKLENTİLERİ VE HEDEFLERİ

GDF SUEZ GRUP KÜRESEL SAĞLIK GÜVENLİK ANLAŞMASI ÖNSÖZ

T.C. ERDEMLİ BELEDİYESİ BASIN YAYIN VE HALKLA İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ GÖREV YETKİ SORUMLULUK VE ÇALIŞMA ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK

AB 7. ÇERÇEVE PROGRAMI İŞBİRLİĞİ ÖZEL PROGRAMI VE KAPASİTELER ÖZEL PROGRAMI PROJE TEKLİFİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ. İçindekiler:

KONU: 2018 GLOBAL HİLE VE SUİSTİMAL RAPORU SAYI:

Işığın Modülasyonu HSarı 1

Prekast betonun (Ön dökümlü beton) yerinde dökme betona göre avantajları şu şekildedir:

OKYANUS YÖNETİM EĞİTİMLERİ

MURATPAŞA BELEDİYESİ ENGELLİLERE YÖNELİK YÖNETMELİK

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

SR EK-1 STANDART İLAN FORMU VE BAŞVURU EVRAKLARI

Etkili Liderlik, Koçluk OKYANUS KURUMSAL VE KİŞİSEL GELİŞİM EĞİTİMLERİ BEDEN DİLİ FARKINDALIĞI IĞI EĞİTİMİ DUYGUSAL ZEKA EĞİTİMİ...

Rapor Yazımı MÜDEK Öğrenci Değerlendiriciler Eğitim Çalıştayı 22 Kasım 2014, MÜDEK Ofisi, İstanbul

IBF, PIRI Group ve Jacobs & Associates Konsorsiyumu DEA REHBERİ

İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ UZMANLIK SERTİFİKA PROGRAMI EĞİTİMİ

GEBZE YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ

TÜRKİYE TENİS FEDERASYONU DOĞU KULÜPLERİ ARASI TENİS LİGİ TALİMATI. İlk Yayın Tarihi Değişiklik Tarihi Talimat Seri Numarası

SÜREÇ İYİLEŞTİRME-II

ÖZEL ÖĞRETĠM KURUMLARI STANDARTLAR YÖNERGESĠ. BĠRĠNCĠ BÖLÜM Genel Hükümler

Eğim dereceleri Merdivenler

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ

TÜRK DÜNYASI BASIN SEMPOZYUMU Mart 2019/AMASYA

Doğrudan Havacılık - Uzay İlişkili Yükseköğretimde 2016 Yılı (Öğretim, Öğretim Kurumları & Öğretim Kontenjanları)

LOJİSTİK MESLEK ELEMANI

Grup Ahlak ve Davranış Kuralları

Diş ve Diş Eti Hastalıklarında Mevcut Durum ve Koruyucu Dişhekimliği İle İlgili Talepler

UŞAK İLİ İSMETPAŞA CADDESİ ve ÇEVRESİ ERİŞİLEBİLİRLİK SORUNLARI ve ÇÖZÜMLERİ

A. BİÇİME İLİŞKİN ANALİZ VE DEĞERLENDİRME

MÜDEK Değerlendirmesi Evre ve Aşamaları. MÜDEK Program Değerlendirici Eğitim Çalıştayı Ekim 2017, İstanbul

DAVRANIŞ KURALLARI VE ETİK DEĞERLER Tekel Karşıtı ve Rekabet İlkeleri

Çevre ve İmar Hukuku. Murat Taşdemir Çevre Mühendisi Yabataş Mühendislik Çevre Mühendisleri Odası Eski Genel Başkanı

IV. Genç Beyinler Yeni Fikirler

BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM FİNAL PROJE ÖDEVİ

Uygulama Sonrası Sosyal İnceleme

Aktif Öğrenmenin Tanımı

YÖNETİCİ ÖZETİ. Yeşil Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. Dayanak Sözleşmesi. 02 Aralık 2013 tarih ve kayıt no lu Raporlama Süresi

EVRENSEL TASARIM İLKELERİ İLE HERKES İÇİN TASARIM

HAZİNE GARANTİLERİ VERİLMESİ, İZLENMESİ, BÜTÇELEŞTİRİLMESİ VE RAPORLANMASINA İLİŞKİN ESAS VE USULLERE DAİR YÖNETMELİK

1.2.4 Fayda-Maliyet Analizi & ilgili analiz yöntemleri

Transkript:

Gebze Yüksek Teknlji Enstitüsü Mimarlık Fakültesi/Mimarlık Bölümü Evrensel Tasarım ve Türkiye ve Dünyada Engellilik Durumu Üzerine 103264015-Sner Zntul Evrensel Tasarım: Evrensel tasarım, tüm ürünlerin ve çevrelerin, yaş, beceri ve durum farkı gözetmeksizin pek çk kişi tarafından kullanılabilmesini lanaklı kılan, bütünselleşme sağlayan bir tasarım yaklaşımı larak tanımlanmaktadır. Yaklaşım, ürün tasarımından, mimarlığa ve kentsel tasarıma, çevre kntrlü sağlayan basit sistemlerden, karmaşık bilgi teknljilerine kadar değişen ölçekleri kapsamaktadır. Evrensel tasarım, terim larak ilk kez 1980 li yılların rtalarında Mimar Rnald L. Mace tarafından kullanılmıştır. Bu tasarım yaklaşımının ilkelerine göre inşa edilmiş çevre, adaptasyna gerek duyulmadan tüm insanların kullanımını sağlar. Örneğin, rampa gereksinimini rtadan kaldırmak, basamaksız girişler düzenlemek, ayarlanabilir yükseklikte mutfak tezgahı kullanmak gibi çözümler, bu anlayış içerisinde ele alınan farklı düzenlemelerdir. Burada önemli lan nkta, tasarlanan rtamın veya ürünün özelliklerinin nrmal görünmesi ve bu şekilde hissettirilmesidir. Evrensel tasarım yaklaşımıyla elde edilen ürünler, tüm kullanıcıların yararlanmasına lanak sağlamakta ve snuçta engelliler, yaşlılar, çcuklar ve genelden farklı diğer insanlar etiketlenmemekte veya damgalanmamaktadır. Evrensel tasarım kavramında önemli lan genelde kullanıcıdır ve knu edilen engelli insanlar değil, tüm insanlardır. Buradaki ana fikir, aslında tüm insanların, yaş, beceri kaybı gibi nedenlerle, bir çeşit engelli lduğu görüşüdür. Genelde tplumda, engelli veya yaşlı lmak lumsuz, nrmal lmak ise kusursuz ve beceri sahibi larak algılanmaktadır. Oysa, sadece nrmal tanımına uyan bireyleri düşünerek yapılan tasarımlar, gerçek kşullar ile uyumsuzluk taşımaktadır. (5) Evrensel tasarım yaklaşımını benimseyenler bu anlayıştan yla çıkarak, tasarımda kullanıcı byutunu geniş çapta değerlendirmekte ve kullanım prblemlerine bütünleştirici bir tutumla yaklaşarak çözüm aramaktadırlar. Evrensel Tasarımda Genel İlkeler: Adil Kullanım: Tasarım, farklı yetkinlik düzeyleri lan bireyler için kullanılabilir lmalıdır. Farklı kullanıcılar için tasarımda eşit şartlar sağlanmalıdır. Kullanıcılar arasında ayırım lmamalı, kullanıcı damgalanmamalıdır. Güvenlik ve mahremiyet ile ilgili kurallar tüm kullanıcıları kapsamalıdır. Tasarım tüm kullanıcıların hşuna gidecek nitelikte lmalıdır. Esnek Kullanım: Tasarım, farklı bireysel tercih ve yetkinlikleri kapsamalıdır. Farklı kullanım biçimleri lanağı sağlanmalıdır. Ürün, sağ ve sl elini kullananlar için aynı derecede kullanışlı ve kullanılabilir lmalıdır. Kullanıcının hata yapmasına veya hassas mtr becerileri lmamasına lanak sağlamalıdır. Ürün, kullanıcının farklı hızda algılamasına lanak sağlamalıdır. Sezgisel-Basit Kullanım: Tasarım, kullanıcının tecrübe, bilgi, dil becerisi ve anlık daklanma düzeyinden bağımsız larak klay anlaşılabilir lmalıdır. Gereksiz karmaşıklıktan kaçınılmalıdır. Kullanıcının beklentilerine ve sezgisel kullanıma aykırı lmamalıdır. Tasarım, geniş bir yelpazedeki kuma düzeyi ve dil becerisini kapsamalıdır. Bilgi, önem dercesine göre sıralanmış lmalıdır. Kullanım sırasında ve snrasında dğru zamanda kullanım bilgisi ve geribildirim sağlanmalıdır. Algılanabilir Bilgi: Tasarım, kullanıcı için gerekli bilgiyi, rtam kşullarından, ya da kullanıcının duyusal algılama becerisinden bağımsız larak, etkin bir biçimde sunmalıdır. Temel bilgilerin kunabilirliği en üst düzeyde lmalıdır. Ürüne özgü unsurlar kullanıcıya klay açıklanabilir nitelikte farklılaştırılmış lmalıdır. Ürün, duyusal kısıtlılıkları lan kullanıcıları kapsayacak biçimde, uyumluluğu sağlayacak teknikleri ya da ara yüzleri içermelidir. Hata Tleransı: Tasarım, kaza veya istenmeyen davranışlar snucu rtaya çıkabilecek tehlikeli ve kötü snuçları en aza indirmelidir. Tasarım unsurlarının en kullanılanları en ulaşılabilir biçimde, tehlikeye sebep labilecekler ise yk edilmiş, izle edilmiş veya krunaklı biçimde düzenlenmiş lmalıdır. Kaza ve hatalara sebep labilecek davranış biçimleri ve tasarım unsurları açık larak ifade edilmiş lmalıdır. Hatalara lanak tanımayan özellikler sağlanmalıdır. Düşük Fiziksel Güç Sarfiyatı: Tasarım, etkinlik ve rahatlıkla kullanılabilir lmalı, yrgunluğa en az derecede lanak vermelidir. Kullanıcı, vücudunu dğal lmayan knumlarda bulundurmak zrunda kalmamalıdır. Ürün, kabul edilebilir derecede güç kullanarak çalıştırılabilmelidir. Ürün, üst üste tekrar eden davranışları gerektirmemelidir. Uzun süreli güç kullanımı gerekliliği en aza indirilmelidir. Yaklaşım ve Kullanım için Uygun Mekân ve Byut: Kullanıcının vücut ölçüleri, duruş pzisynu ve hareketliliğinden bağımsız larak, yaklaşma, uzanabilme, elle kullanım ve genel kullanım için uygun byut ve alan sağlanmış lmalıdır. Hem turan, hem de

ayaktaki kullanıcılar için önemli kullanım öğelerine engelsiz bakış açısı temin edilmelidir. Tüm kullanım öğelerine tururken ya da ayakta aynı derecede klaylıkla ulaşılabilmelidir. Farklı el büyüklüğü ve el ile kavrama özelliği düşünülmüş lmalıdır. Yardımcı gereçler (tekerlekli sandalye, yürüme gereçleri, vb.) veya yardımcı lacak kişiler için yeterli alan sağlanmalıdır. Türkiye ve Dünya da Engellilik Durumu Dünya da Engellilik Durumu Dünyada bir milyardan fazla insan herhangi bir tür engellilik ile yaşamakta, bu insanların yaklaşık 200 milynu hayatlarını devam ettirme knusunda kayda değer zrluklar yaşamaktadır. Engellilik önümüzdeki yıllarda daha da büyük bir kaygı knusu haline gelecektir, çünkü yaygınlığı artmaktadır. Nüfusların yaşlanması ve yaşlı insanların engelli hale gelme riskinin daha yüksek lması ile birlikte diyabet, kalp ve damar hastalıkları, kanser ve akıl sağlığı bzuklukları gibi krnik sağlık srunlarının da küresel larak artış göstermesi engelliğinin artmasının nedenleridir. Dünya çapında, engelli lmayan insanlara kıyasla engelli insanlar daha kötü sağlık durumuna, daha düşük eğitim başarısı ve iktisadi katılıma ve daha yüksek yksulluk ranlarına sahiptir. Birçğumuzun varlığına alıştığı sağlık, eğitim, istihdam, ulaşım ve bilgi edinme gibi hizmetlere erişimde engelli insanların bariyerlerle karşılaşıyr lması bu farkları kısmen açıklayabilir. Daha az avantajlı tplumlarda bu srunlar daha yakıcı hale gelmektedir. 2015 Binyıl Kalkınma Hedeflerinin merkezinde yer alan çk daha iyi, uzun ömürlü kalkınma beklentilerini ve daha da fazlasını gerçekleştirmek için engellilerin kaliteli eğitim almalarını, saygın işler bulmalarını ve seslerinin duyulmasını sağlayarak engellerle yaşayan insanları güçlendirmemiz ve engellileri tpluluklarına katılmaktan alıkyan bariyerleri rtadan kaldırmamız gerekmektedir. Türkiye de Engellilik Durumu Sn yıllarda, dünyanın pek çk ülkesinde lduğu gibi Türkiye de de mimarların hiç mevcut lmayan rtalama kişi için değil, herkesin gereksinimlerini karşılamak için tasarım yapmaları gerektiğinin bilincine varılmıştır. Bu süreçte, 1991 yılında Türk Standartlar Enstitüsü Özürlü İnsanların İkamet Edeceği Binaların Düzenlenmesi Kuralları ismini taşıyan TSE 9111 sayılı standardı kabul etmiştir. Ancak, bu kuralların uygulamaya girmesi için bir süre daha beklemek gerekmiştir. Ülkemizde 1997 yılında, görev ve srumlulukları, engelliler için gerekli hizmetlerin karşılanmasını sağlamak, ulusal ve uluslararası kurumlarla krdinasyn ve işbirliği luşturmak, bu alanda ulusal plitika luşumunu desteklemek, engellilerin srunlarını belirlemek ve çözüm ylunu araştırmak lan Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı kurulmuş ve aynı yıl İmar Yasası nda bu çerçevede yeni düzenlemeler yapılmıştır. Çalışma alanına katkıda bulunacak bilgilerin paylaşımı için Öz-Veri isimli hakemli bir derginin yayımlanması, eğitim, bilgilendirme faaliyetleri, çeşitli prjeler ve etkinliklerin gerçekleştirilmesi, Türkiye Özürlüler Araştırması nın 2009-10 yılları arasında ikinci kez yapılması için (bu araştırma en sn 2002 de yapılmıştır) hazırlıkların yürütülmesi, başkanlığın çalışmalarına örnek larak verilebilir. 1997 yılında, binaların engellilere uygun hale getirilmesi kapsamında İmar Yasası nda yapılan yeni bir düzenlemeyle, imar yönetmelikleri içerisindeki kşullara ek larak, Türk Standartları Enstitüsü nün ilgili standartlarına uyulmasının gerekliliği ifade edilmiştir. 2005 tarihli Özürlüler Kanunu uyarınca ise, mevcut yapıların engelli kullanımını sağlar hale getirilmesi kararı alınmış, bunun için yerel yönetimlere 7 yıllık bir süre tanınmıştır. Türkiye nin en büyük dört kenti lan İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa büyükşehir belediyeleri imar yönetmelikleri incelendiğinde genel larak, TSE 9111 sayılı standarda uyulmasının zrunlu lduğu, kamu binalarındaki tuvaletlerde engelli kullanımı için en az bir kabin bulunması, tparklarda sarı işaretli engelli araç yeri bırakılması, sinema ve tiyatrlarda engelliler için turma lanağı sağlanması, tel ve mtellerde engelli dası düzenlenmesi, merdivenin zrunlu lduğu bina girişlerinde rampa düzenlenmesi, merdiven, kapı, asansör, rampa gibi çeşitli elemanların tanımlanan byutlarda yapılması gibi çeşitli gerekliliklerin yer aldığı görülmektedir. Genel benzerliklerin yanı sıra yönetmelikler arasında bazı farklılıklar da bulunduğu söylenebilir. İstanbul da uygulanan imar yönetmeliğinde, özürlüler dışında yaşlıların da kullanımı için gereken kşullar tariflenmekte, bu kapsamda kapı klunun klay kavranmasından, görme özürlüler için uyarıcıların düzenlenmesine kadar detaylı tanımlamalara yer verilmektedir. Ankara da uygulanan imar yönetmeliğinde, knutlar için tüm da ve bölümlerin özürlülerin de kullanımı düşünülerek ifadesiyle en az ölçüleri belirtilmiştir. İzmir de uygulanan imar yönetmeliğinde umumi ve katlı binalarda engelli, yaşlı ve çcukların kaçışı için yangın hrtumu bulundurulmasının gerektiği ifade edilmiştir. Bursa da ise rampalarda döşeme kaplamasının kaymayı önleyen tekerlekli sandalye ve kltuk değneği kullanımını güçleştirmeyen şekilde yapılması istenmektedir.

Türkiye de standartlar ve yasal prsedürde evrensel tasarım felsefesini çağrıştıran çözümlerin tanımlandığı söylenebilirse de, uygulamada yetersiz kalındığı görülmekte, engelli bireyler ve ilgili kurum, dernek, federasyn temsilcilerinin yrumları da bu görüşü desteklemektedir. Türkiye Engelliler Derneği Başkanı Pyraz, özellikle knutların standartlara uygun inşa edilmediği, rampaların genellikle yapılmadığı veya kullanılamayacak kadar dik ve dar düzenlendiği, kaldırımlarda ve yllarda ağaç, park eden araç ve tabelalar nedeniyle engelli bireylerin geçişinin engellendiği, durak, istasyn, havalimanı, iskele gibi kullanım alanlarında da iniş ve binişler için gereken dnanımın yer almadığı gibi eleştiriler yapmaktadır. Bedensel Engelliler Dayanışma Derneği Başkanı Demirel e göre Türkiye de engelliler tplumsal yaşam içerisinde yer alamamakta, engelli bireyler sinema, tiyatr gibi ssyal etkinliklerden ve ulaşım, eğitim gibi hizmetlerden yararlanamamaktadır. Türkiye Körler Federasynu Başkan Yardımcısı Tatar a göre ise, skaklarda ve caddelerdeki kazıklar, mantarlar, zincirler, kaldırımlara park eden araçlar yaya kullanımı açısından büyük srun yaratmaktadır. TMMOB Mimarlar Odası da dünyada ve Türkiye de evrensel tasarım knusundaki gelişmelere duyarsız kalmamıştır. Üyelerini bu knuda bilinçlendirmek amacıyla 2007 yılında yürürlüğe giren Sürekli Mesleki Gelişim Sistemi kapsamında verilen eğitim prgramında Yapı Esenliği başlığı altında özürlülere ve yaşlılara yönelik dersler öngörmüş, 2006 da kurulan Özürlüler Çalışma Grubu yerini 2009 da Herkes için Tasarım Çalışma Grubu na bırakmıştır. 2009 da tplanan çalışma grubu yaptığı işbölümü çerçevesinde araştırma ve etkinliklerine devam etmektedir. Fiziksel ve entelektüel açıdan değişen lanakların sadece birkaç kişinin özel durumu lmadığı, insan lmanın rtak bir özelliği lduğu gerçeğinden yla çıkarak geliştirilen evrensel tasarım kavramı, tasarlanmış çevrenin, baştan itibaren mümkün lduğunca fazla insan için kullanışlı ve srunsuz bir şekilde işlemesini hedefler ve insanların ömür byu yaşadıkları farklılıkları ele alarak tüm kullanıcılar için geçerli labilecek önerileri içerir. Özet larak, engelliler için iyi çalışan bir tasarımın herkes için lumlu snuçlar getireceği söylenebilir. Bu bağlamda tasarımın ilkeleri, çevrenin eşit şekilde kullanımına lanak sağlama, kişisel tercih ve yeteneklere göre esneklik, basitlik, kavranabilirlik, algılanabilirlik, tehlikelerin minimize edilmesi, rahat ve klay kullanım lmalıdır. Bu kapsamda, evrensel tasarım kavramının Türkiye de yaygın bir biçimde benimsenebilmesi için çeşitli öneriler geliştirilebilir. Örneğin, Türkiye'de tüm belediyelere yapılarda evrensel tasarım ilkelerine uygunluk ile ilgili bilgi aktarılabilir, LEED (The Leadership in Energy and Envirnmental Design) standartlarına benzer şekilde yeni yapılar altın, gümüş gibi kademelerde değerlendirilebilir ve bu değerlendirmede tek bir merkezce sürekli güncellenen bazı temel prensipler ölçüt larak alınabilir. Mimar veya tasarımcılar bu prensiplere uygun ürünleri bir kntrl listesi üzerinden kendileri değerlendirebilir. Ayrıca, çeşitli yarışmalarda evrensel tasarım bir kriter larak belirlenerek knunun önemi vurgulanabilir. Evrensel tasarım ilkeleri ise mimarlık, şehir ve bölge planlama, iç mimarlık, endüstriyel tasarım gibi bölümlerde ders prgramı içerisinde ele alınabilir, böylece öğrenci ve mezunların knunun farkında lmaları sağlanabilir. Yapılarda Engelli ve Yaşlılara Kullanım Olanağı Sağlamak için Gerekli Bazı Kurallar: Ana Akstan Erişim: Tekerlekli sandalye kullanan kişilerin, park ettikleri araçlarından binanın ana girişine kadar, herhangi bir yardım almadan erişebilmeleri arzulanır (tercih edilen en uzun mesafe: 50 metre). Ana Giriş: Bina girişleri, engelliler için zemin seviyesinden dğrudan erişime uygun lmalıdır. Tekerlekli sandalye kullananlar için asıl girişin, binanın ana girişi lması arzulanır. Binalara eşiksiz girilebilmelidir. Giriş hllerinde tekerlekli sandalye için yeterli hareket alanı bulunmalıdır. Bu da genel larak hiçbir çıkıntı ve kapı açılışı tarafından engellenmemiş 150 cm çapında bir dairedir. Rampalar: Rampalar, farklı yüksekliklerdeki düzlemleri birbirlerine bağlayan eğik düzlemlerdir. Bir kısım insanların caddeden kaldırıma daha rahat geçişleri için de rampa kullanılır. Kaldırım rampaları özürlü ve yaşlı insanlarla, çcuk arabası süren annelerin şehirdeki özgür yürüyüşlerinin kesintisiz lmasını sağladığından çk önemlidir. Şehirsel çevredeki rampaların varlığı ve ykluğu kişi için bazen, hayatın devam edişi veya hayatın durdurulup kişinin hayatın dışına itilişi anlamlarına gelmektedir. Rampa eğimleri %5 ile %10 arasındadır. 10 santimetreye kadar bir yükseklik farkında en fazla rampa eğimi %10; 25 santimetreye kadar lan yükseklik farkında en fazla rampa eğimi %8,25; 50 santimetreye kadar lan yükseklik farkında en fazla rampa eğimi %5 alınmalıdır. Çk kısa rampaların eğimi zrunlu durumlarda %12 labilir. Bir rampanın byu 6 metreden fazla ise araya 150 santimetre uzunluğunda bir sahanlık knur. Rampa genişlikleri

130 santimetrenin altına düşürülmeye çalışılmalıdır. Sabit rampaların düzenlenemediği yerlerde seyyar rampalar da kullanılabilir. Dünyada kabul edilmiş bu standartlara uymayan dik bir rampa yapmaktansa hiç yapmamak daha iyidir. Çünkü dik rampalarda birçk kaza meydana gelmektedir. Şehirsel çevrede ve binalara yaklaşırken çk kere merdiven yerine veya merdivenle birlikte rampalar uygun şekilde kullanılabilir. Rampa bir mimarî eleman larak biçim zenginliğine katkı sağlayacak şekilde ustaca kullanılabilir. Çağdaş ulaşılabilirlik standartlarına göre de rampalar artık vazgeçilmez mimarî elemanlar larak bütün mdern bina ve yapılarda yerlerini almaktadırlar. Kaldırımlar Kaldırım yükseklikleri 6-15 cm arasında lmalıdır. Tekerlekli sandalyenin çıkabilmesi için kaldırımların uygun yerlerine rampalar yapılmalıdır. Bunların eğimleri %8 civarında alınmalıdır. Kaldırım rampalarının genişliği 140 cm yapılırsa yan yana yürüyen iki insanın da buradan geçmeleri mümkün lur. Otpark Otparkların %2'lik kısmı engelli sürücülerin araçlarına ayrılacaktır. Sakat tmbili için 350cmx500cm genişliğinde bir park yeri gerektiği kabul edilmiştir. İç Mekân Planlama Tek seviye: giriş kapıları, asansör girişleri, erişilebilir alanlar Değişen seviyeler: rampalar, basamaklar Düz kllu ve sahanlıklı merdivenler tercih edilir. Döner merdivenler gemetrik belirsizlikten dlayı görme ve hareket engelli insanlar için tehlike luşturabilir. Merdivenin her iki tarafına da küpeşte knulması yerinde lur. 40mm çapında dairesel kesitli bir küpeşte iyi bir çözümdür. Duvar tarafındaki küpeştenin duvardan uzaklığı 40 mm larak alınır. Merdivenlerde basamak genişliği 280-300 mm, basamak yüksekliği 150-160 mm lmalıdır. Küpeştelerin yüksekliği 900 mm larak alınabilir. Asansörler ara katlara knulmamalıdır. Asansörün kapısına kadar basamaksız ve eşiksiz ulaşılabilmelidir. Asansörlerdeki kumanda düğmelerinin tekerlekli sandalyedeki insanın da uzanabileceği yüksekliğe knulması önemlidir. İç-Dış Taban-Duvar Yüzeyleri *Tavan, duvar ve tabanlarda göz kamaştırıcı parlaklıklardan kaçınılmalı. *Taban döşemeleri karmaşık lmamalı. *Taban bitişleri ıslak veya kuruyken kaygan lmamalı, su, hava, vs. geçirmemeli. *Seviyelerde beklenmedik değişikliklerden kaçınılmalı. *Alçak tavan ve ışıklandırma / renk / dku değişikliklerinde uyarılar knulmalı. *Duvarlarda çıkıntılardan kaçınılmalı. Tplantı Salnları/Eğlence Mekânları Bir tekerlekli sandalye için ayrılan alan 900x1400mm'den az lmamalıdır. Bu alanların, tplantı salnu byunca dağıtılmış lması tercih edilmelidir. Nt: Hiçbir engel lmadan bir tekerlekli sandalyenin dönüş çapı 1500mm'dir. İşaretler ve Bilgi Bina girişlerinde, Asansörlerde, Lavablarda, Engellilere ayrılmış tmbil park alanlarında, * Binalarda özel servis lanaklarının bulunduğu yerlerde bu işarete yer verilmelidir. İşaret lmadığında, açık ve net ifadelerle durumu anlatan bilgi verilmelidir. Kapılar Kapıların, çeşitleri ne lursa lsun hepsinin en az 800mm'lik temiz bir geçiş açıklığına sahip lmaları sağlanmalıdır (Alman nrmlarına göre temiz geçiş açıklığı en az 900 mm lmalıdır). Mekânlar arasında eşik bulunmaması tercih edilir. Zrunlu durumlarda eşik yüksekliği en fazla 25 mm labilir ve bu da her iki yandan pahlı yapılmalıdır. Tuvaletler Seramik ya da prselen tercih edilir. El yıkama yerleri için paslanmaz çelik kullanılır; alt yüzey yanmaya karşı krunmalıdır. Tuvalet turakları sağlam lmalı. Klzet rezervuarının bir kanala yerleştirildiği durumlarda klzetin arkasında bir destek lmalıdır. Bastnlar için askı kancaları bulunmalıdır. Tekerlekli sandalye tasarımlarında bir ayna ve raf arzu edilebilir. Duş ve Bany Duşun içinde menteşeli bir turağa geçmenin klay lmadığı durumlarda, duş kabininin byutları girişten arka duvara 1600mm'ye, diğer yönde 1400mm'ye çıkartılmalıdır. Duş perdesi yere kadar uzanmalı ve duş kabininin içinde kalmalıdır. Duş; değişken yükseklikli ve demnte edilebilir lmalı, esnek bir hrtuma bağlı bulunmalıdır. Bir sabunluk ve bany/tuvalet malzemeleri için bir küçük raf bulunmalıdır. Banylarda ikili musluk ve esnek hrtumlu bir duş bulunmalıdır.

Student Apartment Studis in Paris Architect: OFIS arhitekti Lcatin: Paris-France Prject Year: 2008 Prject Leaders: Rk Oman&Spela Videcnik Design Team: Rk Oman, Rbert Janez, Spela Videcnik, Katja Aljaz, Andrej Gregric, Javier Carrera Structural Engineering: Matjaz Filic, Elea IC Mechanical, Electrical Engineering&Sustainability: Menerga d... Prje Paris te içinde 180 birim bulunduran bir yurt. Bu yurt prjesinde temel amaç bütün öğrencilere sağlıklı bir yaşam rtamı, çalışma, eğlenme ve öğrenme işlerini rahat ve erişilebilir bir şekilde yapmaktır. Giriş ktunu tamamen rtak ssyalleşme mekânlarına ayırmış mimar, bu katta ayrıca engelli bireylerin yaşamlarını sürdürebilecekleri stüdylar da bulunmaktadır. Prjede tplam 192 birim bulunurken %10 ranında engelli bireyler için birimler tasarlanmıştır.(23 birim) Bu knaklama birimleri engelli bireylerin ssyal anlamda diğer bireylerle lan entegrasynunu klaylaştırmak adına zemin ve 1. katlarda tplanmış.