İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm İKTİSADİ GÜVENLİK ARAYIŞLARI 1.1. SOSYAL GÜVENLİK 9 1.1.1. Sosyal Güvenliğin Tarihsel Gelişimi 1 1.1.. Sosyal Güvenliğin Araçları ve Sosyal Riskler 17 1.1..1. Sosyal Yardımlar ve Hizmetler 17 1.1... Sosyal Sigortalar 19 1.1..3. Sosyal Riskler, Sağlanan Ödenekler ve Yardımlar 1.1..3.1. Sosyo-Ekonomik Riskler 1.1..3.1.1. İşsizlik 1.1..3.1.. Aile Ödenekleri 3 1.1..3.1.3. Konut İhtiyacı 4 1.1..3.. Mesleki Riskler 4 1.1..3..1. Sağlık Yardımları 5 ' 1.1..3... Ödenekler 5 1.1..3.3. Fizyolojik Riskler 6 1.1..3.3.1. Hastalık ve Analık Sigortası 6 1.1..3.3.. Sakatlık Sigortası 7 1.1..3.3.3. Aile Başının Ölümü 7 1.1..3.3.4. Yaşlılık Sigortası 8 1.. BİREYSEL EMEKLİLİK 8 1..1. Tamamlayıcı ve Özel Emeklilik ^ 1..1.1. Emeklilik Fonlarının Tarihsel Gelişimi 3 1..1.. Avrupa Birliği Direktiflerinde Tamamlayıcı Sigorta 44 1..1.3. Tamamlayıcı ve Özel Emeklilik Modelleri 47 1..1.3.1. Maaş Esaslı Emeklilik Programları 47 1..1.3.. Prim Esaslı Emeklilik Programları 49 1..1.3.3. Emeklilik Fonlarından Sağlanan Ödenekler 55 1..1.3.4. Emeklilik Birikiminin Nakten Çekilmesi 55 1..1.3.5. Ölüm Teminatı 56 1..1.3.6. İşten Ayrılma Durumundaki Ödemeler 56 1..1.3.7. Sağlık Sebebiyle Emeklilik Ödemeleri 56 1..1.3.8. Emeklilik Ödemeleri 56 1..1.3.9. Program Üyelerine Verilecek Krediler 57 1..1.4. Emeklilik Ödeneklerinin Belirlenmesi 57 1..1.4.1. Maaş Esaslı Emeklilik Planları 58 1..1.4.. Prim Esaslı Emeklilik Planı 60 i
1..1.4.3. Tamamlayıcı ve Özel Emekliliğin Finansmanı 6 1..1.5. Emeklilik Sigortasında Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Çabaları 64 1..1.6. Emeklilik Fonlarında Portföy Yönetimi 69 1... Birikimli Hayat Sigortaları 71 1...1. Hayat Sigortalarının Tarihsel Gelişimi 74 1... Avrupa Birliği Direktiflerinde Hayat Sigortaları 79 1...3. Hayat Sigortalarında Risk 8 1...3.1. Hayatta Kalma Riski 8 1...3.. Ölüm Riski 83 1...3.3. Karma Hayat Sigortalarında Riskler 83 1...3.4. Gelirin Korunması Sigortalarında Risk 83 1...4. Hayat Sigortası Çeşitleri 84 1...4.1. Süreli Vefat Sigortası 85 1...4.. Yatırıma Bağlı Poliçeler 88 1...4.3. Ömür Boyu Geçerli Hayat Poliçesi 93 1...4.4. Ertelenmiş Kapital Poliçeleri 97 1...5. Hayat Sigortalarının Finansman Yöntemi 99 1...6. Süre Sonu Kapitalinin Primlerle Finansmanı 101 1...7. Hayat Sigortasında Yaşanan Sorun, ve Çözüm Çabalarıl03 İkinci Bölüm EMEKLİLİK UYGULAMALARI VE VERGİLENDİRİLMESİ BİREYSEL EMEKLİLİK UYGULAMALARI VE VERGİLENDİRİLMESİ.1. Genel Olarak 109.. Almanya'da Emeklilik ve Vergilendirilmesi 16..1. Almanya'da Sosyal Güvenlik Emekliliği 131... Almanya'da Bireysel Emeklilik 135..3. Alman Vergi Sistemi ve Emekliliğin Vergilendirilmesi 139..4. Uluslararası Vergi Anlaşmaları 149.3. Avusturya'da Emeklilik ve Vergilendirilmesi 149.3.1. Avusturya'da Sosyal Güvenlik Emekliliği 15.3.. Avusturya'da Bireysel Emeklilik 155.3.3. Avusturya Vergi Sistemi ve Emekliliğin Vergilendirilmesi 158.3.4. Uluslararası Vergi Anlaşmalar 169.4. Belçika'da Emeklilik ve Vergilendirilmesi 169.4.1. Belçika'da Sosyal Güvenlik Emekliliği 170.4.. Belçika'da Bireysel Emeklilik 173.4.3. Belçika'da Vergi Sistemi ve Emekliliğin Vergilendirilmesi 175.5. Danimarka'da Emeklilik ve Vergilendirilmesi 184 ii
.5.1. Danimarka'da Sosyal Güvenlik Emekliliği 185.5.. Danimarka'da Bireysel Emeklilik 187.5.3. Danimarka'da Vergi Sistemi ve Emekliliğin Vergilendirilmesi 190.5.4. Uluslararası Vergi Anlaşmaları 196.6. Finlandiya'da Emeklilik ve Vergilendirilmesi 196.6.1. Finlandiya'da Sosyal Güvenlik Emekliliği 199.6.. Finlandiya'da Bireysel Emeklilik 0 :6.3. Finlandiya'da Vergi Sis. ve Emekliliğin Vergilendirilmesi..0.6.4. Uluslararası Vergi Anlaşmaları 06.7. Fransa'da Emeklilik ve Vergilendirilmesi 06.7.1. Fransa'da Sosyal Güvenlik Emekliliği 08.7.. Fransa'da Bireysel Emeklilik 10.7.3. Fransa'da Vergi Sistemi ve Emekliliğin Vergilendirilmesi..11.7.4. Uluslararası Vergi Anlaşmaları 19.8. Hollanda'da Emeklilik ve Vergilendirilmesi 0.8.1. Hollanda'da Sosyal Güvenlik Emekliliği 1.8.. Hollanda'da Bireysel Emeklilik.8.3. Hollanda'da Vergi Sistemi ve Emekliliğin Vergilendirilmesi...3.8.4. Uluslararası Vergi Anlaşmaları 8.9. İngiltere'de Emeklilik ve Vergilendirilmesi 8.9.1. İngiltere'de Sosyal Güvenlik Emekliliği 4.9.. İngiltere'de Bireysel Emeklilik 47.9.3. İngiltere'de Vergi Sistemi ve Emekliliğin Vergilendirilmesi 47.9/- Uluslararası Vergi Anlaşmaları 54.10. İrlanda'da Emeklilik ve Vergilendirilmesi 55.10.1. İrlanda'da Sosyal Güvenlik Emekliliği 56.10.. İrlanda'da Bireysel Emeklilik 56.10.3. İrlanda'da Vergi Sistemi ve Emekliliğin Vergilendirilmesi...58.11. İspanya'da Emeklilik ve Vergilendirilmesi 65.11.1. İspanya'da Sosyal Güvenlik Emekliliği 65.11.. İspanya'da Bireysel Emeklilik 66.11.3. İspanya'da Vergi Sistemi ve Emekliliğin Vergilendirilmesi...68.11.4. Uluslararası Vergi Anlaşmaları 73.1. İsveç'te Bireysel Emeklilik ve Vergilendirilmesi 73.1.1. İsveç'te Sosyal Güvenlik Emekliliği 75.1.. İsveç'te Bireysel Emeklilik 77.1.3. İsveç'te Vergi Sistemi ve Emekliliğin Vergilendirilmesi 78.13. İtalya'da Emeklilik ve Vergilendirilmesi 81.13.1. İtalya'da Sosyal Güvenlik Emekliliği 8.13.?. İtalya'da Bireysel Emeklilik 83.13.3. İtalya'da Vergi Sistemi ve Emekliliğin Vergilendirilmesi...84.13.4. Uluslararası Vergi Anlaşmaları ı 89 iii
.14. Lüksemburg'da Bireysel Emeklilik ve Vergilendirilmesi 89.14.1. Lüksemburg'da Sosyal Güvenlik Emekliliği 90.14.. Lüksemburg'da Bireysel Emeklilik 93.14.3. Lüksemburg'da Vergi Sis. ve Emekliliğin Vergilendirilmesi..96.15. Portekiz' de Emeklilik ve Vergilendirilmesi 301.15.1. Portekiz'de Sosyal Güvenlik Emekliliği 30.15.. Portekiz'de Bireysel Emeklilik 303.15.3. Portekiz'de Vergi Sistemi ve Emekliliğin Vergilendirilmesi..305.16. Yunanistan'da Emeklilik ve Vergilendirilmesi 309.16.1. Yunanistan'da Sosyal Güvenlik Emekliliği 310.16.. Yunanistan'da Bireysel Emeklilik 311.16.3. Yunanistan'da Vergi Sis. ve Emekliliğin Vergilendirilmesi...31 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRKİYE'DE EMEKLİLİK VE VERGİLENDİRİLMESİ TÜRKİYE'DE SOSYAL GÜVENLİK YAPILANMASI 315 3.1. Türkiye'de Sosyal Güvenlik Emekliliği 315 3.1.1. Türkiye'de Sosyal Güvenliğin Gelişimi 315 3.1.. Sosyal Güvenliğin Anayasal Temelleri 35 3.1.3. 01.01.007 Öncesi Sosyal Güvenlik Kurumsal ve Yasal Düzenlem 38 3.1.3.1. T.C. Emekli Sandığı 39 3.1.3.1.1. Sandıktan Faydalanacaklar ve Tanınan Haklar 331 3.1.3.1.. Sandığın Finansmanı 333 3.1.3.1.3. T.C. Emekli Sandığında Emeklilik 333 3.1.3.1.4. Malûllük Aylığı 336 3.1.3.1.5. Dul ve Yetim Aylıkları 338 3.1.3.1.6. Ortak Hükümler 339 3.1.3.1.6.1. Toptan Ödeme ve Hizmet İhyası 339 3.1.3.1.6.. Emekli Keseneklerinin Geri Verilmesi 339 3.1.3.1.6.3. İkramiye Ödemesi ve Ölüm Yardımı 340 3.1.3.1.6.4. Hizmet Borçlanması 340 3.1.3.1.6.5. Emekli Aylığı Bağlanması ve Hesaplanması 340 3.1.3.. Sosyal Güvenlik Kurumu 345 3.1.3..1. Sosyal Sigortalar Kurumu 346 3.1.3..1.1. Faydalanacaklar ve Tanınan Haklar 347 3.1.3..1.. Sosyal Sigortaların Finansmanı 349 3.1.3..1.3. SSK'da Emeklilik 353 3.1.3..1.4. Malûllük Aylığı 355 3.1.3..1.5. Ölüm Sigortası (Dul ve Yetim Aylığı) 356 iv
3.1.3..1.6. Ortak Hükümler 356 3.1.3..1.6.1. Toptan Ödeme 356 3.1.3..1.6.. Hizmet İhyası 356 3.1.3..1.6.3. Hizmetlerin Birleştirilmesi 356 3.1.3..1.6.4. Emekli Aylığının Hesaplanması 357 3.1.3... Bağ-Kur 368 3.1.3...1. Bağ-Kur'dan Faydalananlar ve Tanınan Hak...369 3.1.3... Bağ-Kur'un Finansmanı 370 3.1.3...3. Bağ-Kur'da Emeklilik 373 3.1.3...4. Malûllük Aylığı 375 3.1.3...5. Ölüm Sigortası 375 3.1.3...6. Ortak Hükümler 376 3.1.3...6.1. Toptan Ödeme ve Hizmet İhyası 376 3.1.3...6.. Hizmet Birleştirmesi 376 3.1.3...6.3. Askerlik Borçlanması 377 3.1.3...6.4. Bağ-Kur'da Yaşlılık Aylığının Hesap 377 3.1.3..3. Özel Sandıklar 380 3.1.3..4. Ek Sosyal Güvenlik Kuruluşları 384 3.1.3..4.1. Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK) 384 3.1.3..4.. Memur Yardımlaşma Kurumu (MEYAK) 384 3.1.3..4.3. Amele Birliği 385 3.1.4. Türkiye'de Sosyal Güvenlik Reformu Önerileri 385 3.1.4.1. Sosyal Güvenlik Özel İhtisas Komisyonu Raporu 387 3.1.4.. Gelişen Borsalarda Kurumsal Yatırımcılar Raporu 387 3.1.4.3. Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yeniden Yapılanma Raporu 388 3.1.4.4. İTO'nun Türk Sosyal Güvenlik Sistemi'nde Arayışlar: Özelleştirme ve Yeniden Yapılanma Raporu 389 3 1.4.5. DPT, VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı Sosyal Güvenlik Özel İhtisas Komisyonu, Finansman Alt Komisyonu Raporu 391 3.1.4.6. TUGİAD, Özel Emeklilik ve Türkiye İçin Sistem Önerisi39 3.1.4.7. Sosyal Güvenlik Sisteminde Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı'nın Reform Önerisi 393 3.1.4.8. Türk Emeklilik Sisteminde Reform, TUSİAD 398 3.1.5. Sosyal Güvenlik Reformu 401 3.1.5.1. Sigortadan Faydalanacaklar ve Tanınan Haklar 403 3.1.5.. Sosyal Sigortanın Finansmanı 4 0 4 3.1.5.3. Emeklilik 06 4 3.1.5.4. Malûllük Aylığı 407 3.1.5.5. Ölüm Sigortası (Dul ve Yetim Aylıkları) 408 3.1.5.6. Diğer Hükümler 409 v
3.1.5.6.1. Toptan Ödeme 409 3.1.5.6.. Hizmet Birleştirmesi 410 3.1.5.6.3. Borçlanılabilecek Süreler 410 3.1.5.7. İsteğe Bağlı Sigortalılık 411 3.1.5.8. Emekli Aylığının Hesaplanması 413 3.. Türkiye'de Bireysel Emeklilik 415 3..1. Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistema Kanunu 415 3..1.1. Faydalanacaklar ve Tanınan Haklar 41 3..1.. Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Kuruluşu 43 3..1.3. Bireysel Emekliliğin Finansmanı ve Masraf Kesintileri...430 3... Özel Hayat Sigortaları 440 3...1. Hayat Sigorta Şirketlerinin Kuruluşu 441 3... Hayat Sigortalarında Finansman 44 3.3. Türkiye'de Emekliliğin Vergilendirilmesi 447 3.3.1. Türkiye'de Sosyal Güvenlik Ödeneklerinin Vergilendirilmesi.447 3.3.1.1. Primlerin Ödenmesi 447 3.3.1.. Sosyal Güvenlik Ödeneklerinin Vergilendirilmesi 458 3.3.. Bireysel Emekliliğin Vergilendirilmesi 461 3.3..1. Prim ve Katkıpaylarının Ödenmesi Aşaması 480 3.3... Yatırım Döneminde Vergilendirme 500 3.3..3. Sigorta Şirketleri ve Bireysel Emeklilik Şirketlerinde Yapılan Ödemelerin Vergilendirilmesi 510 3.3..4. Hayat Sigorta Şirketleri, Bireysel EmeklilikŞirketleri ve Aracılar 533 SONUÇ 541 EKLER 547 KAYNAKÇA 567 vi