ORTAÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJELERİ YARIŞMASI BALLICA MAHALLESİ (KÖYÜ) KULLANILMAYAN TARIM ALANLARININ BİRLİKTE TARIM YAPMAK AMACIYLA BİRLEŞTİRMESİ PROJESİ TOLGA DOĞAN-BAŞAK YAĞIZ Erzurum, 2015
İÇİNDEKİLER Sayfa No. İÇİNDEKİLER... i ÖNSÖZ... ii GİRİŞ... 3 1. KONU... 5 2. YÖNTEM... 5 3. PROJE ALANI... 6 4. ÖNGÖRÜLEN GELİR (YILLIK)... 7 5. ÖNGÖRÜLEN MALİYET... 7 5.1. Tohum Gideri... 7 5.2. Gübre Gideri... 7 6. GELİR PAYLAŞIM YÖNTEMİ... 8 7. PROJE İÇİN İLK AŞAMA YAPILMASI GEREKENLER... 8 8. SONUÇ... 9 i
ÖNSÖZ Bu projeyi hazırlamamdaki amaç mahallemizin(köy) giderek maddi imkanlar elverişsizliği nedeniyle yok olmasını engellemek bölgeyi yeniden canlandırmak ve diğer köylerimize örnek teşkil etmesini sağlamaktır. Bu çalışmayı sonuçlandırmamda görüşleri ile katkıda bulunan değerli Talip Tosun'a çok teşekkür eder, çalışmanın tüm ilgililere yararlı olmasını dilerim. Erzurum, 2015 Ebubekir PALA ii
GİRİŞ İktisadi hayatı; teorisi, pratiği, sınırları ve sistematiğini içeren çerçevesiyle beraber insanların ihtiyaç duydukları mal ve hizmetlerin üretimi için kaynakların araştırılması, mal ve hizmetlerin üretimi, taşınması, korunması, mübadele edilmesi, bölüşülmesi ve tüketilmesi gibi faaliyetlerin tamamını kapsayan bir süreç şeklinde anlamak mümkündür (Orman, 2001). Tarihsel süreçten günümüze insanoğlunun ihtiyaç tanımlarını ve dolayısıyla kaynak arayışlarını, geliştirilen teoriler ile belli sistematik yapıya/bilimsel çerçeveye kavuşturan modern iktisat bilimi, oluşturulan bu bilimsel çerçevede ekonomik ilişkilerin motivasyon aracını, detayları toplumdan topluma değişmekle birlikte temelde kar elde etme veya başka bir değişle katma değer üretme olarak tanımlar. Bir ülkenin katma değer üretme potansiyelini ise o ülkenin kaynakları oluşturur. Ülkemiz; coğrafi konumu, toprak yapısı ve yetişen tarım ürünlerinin çeşitliliği açısından büyük potansiyele sahiptir. Durumun böyle olmasına karşın ne yazık ki bu imkânlar tam anlamıyla kullanılamamaktadır. Bu eksikliğin sebeplerinden birisi de toplumsal hayatın yapısal dönüşümüdür. Birinci dünya savaşından yenilmiş/dağılmış olarak çıkan Osmanlı devletinin kalan toprakları üzerine kurulan Türkiye Cumhuriyetinin elinde çok az insan kaynağı ve birkaç sanayi kuruluşu yanında tarıma elverişli toprakları kalmıştı. 1960 yıllara kadar yapılan çalışmaların temel amacı ülke insanın zorunlu ihtiyaçlarını karşılamaktı. 1960-1980 yılları arasında ise, dünyada elektronik/teknolojik gelişmeler yaşanırken ülkemizin henüz kendine ait ağır sanayisi bile yoktu. Bu dönemde ithal-ikameci yöntemle sanayileşme hamleleri yapılmış ve kısa dönem programlarla bu çerçevede az da olsa ilerlemeler sağlanmıştı. 24 Ocak kararları ile 1980 sonrasında ülkemiz liberal politikalar izlemeye başlamıştır. Süreç içerisinde dünya ekonomileri ile entegre olan ekonomik hayatın etkileri toplumsal hayatın yapısı üzerinde de görülmeye başlanmıştır. Daha önceki dönemlerden başlayan taşradan/köyden şehre yöneldiğini göçün bu dönemden sonra belirgin şekilde ivme kazandığını görmekteyiz. Bu yapısal değişikliğin temelinde başka spesifik nedenler yanında tarıma dayalı ekonomik faaliyetlerin tarımla uğraşan nüfusa yetmediğini görmekteyiz. Kırsal kesimde yaşayan nüfusun artmasıyla beraber tarım arazilerinin miras nedeniyle bölünmesi, kırsal kesimde 3
yaşam olanaklarını azaltmıştır. Bugüne geldiğimizde ise özellikle doğuda işgücü olan insanlar köyden kente göç etmiş ve geriye tarımla uğraşamayacak yaşlılar kalmıştır. Tarıma elverişli araziler ise atıl bırakılmıştır. Bu proje, aşağıda koordinatları verilen Erzurum ili Oltu ilçesi Ballıca köyü sınırları içerisindeki tarım arazilerinin birleştirilerek yeniden tarıma kazandırılmasını amaçlamaktadır. 4
1. KONU Ballıca köyü (40.30 k, 41.51d ), Erzurum un Oltu ilçesine bağlı bir köy olup Karadeniz ile karasal iklim arasında geçiş iklimine sahip bir arazi üzerinde kurulmuştur. İkliminden dolayı mısır, buğday, patates, fasulye gibi ürünler yanında yonca ve benzeri ekonomik değeri olan bitkiler yetişmektedir. Toprak yapısı, bu ürünlerde yüksek dekolte ürün alınabilecek yapıya sahip olmasına karşın, nüfusu gitgide azalan köyde artık bostan seviyesinde ekim yapılması dışında herhangi bir tarımsal faaliyet yapılmamaktadır. Bunun en temel nedeni, giderek azalan köy nüfusunun 2014 yılında 15 haneye kadar düşmesidir. Köyün nüfusunun azalmasıyla birlikte tarım arazileri de boş bırakılmıştır. Boş bırakılan araziler bölünmüş olmakla beraber arazilerden yararlanmak gün geçtikçe tükenmektedir. Bölünmüş araziler, intansif tarım işletmeciliğine göre düzenlenerek bölgenin daha az iş gücü ve daha sermaye ile tarıma kazandırılması sağlanacaktır. Bu vesile ile köyde ikamet edenlerle beraber çeşitli şehirlere göç eden köylülerin iradesini birleştirip tarımsal üretimin artırılması sağlanacaktır. Ayrıca, bu proje köylülerin nedeniyle toplumsal dayanışması artırılacak ve arazi sahiplerine ek gelir sağlanacak dolayısıyla ülkemize katma değer sağlanacaktır. 2. YÖNTEM İnsan, yaşamını idame ettirebilmesi için zorunlu ihtiyaçlarının yanında toplum içinde var olup kendisini anlamlı bulanabileceği ortamlara ihtiyaç duyar. Bu toplumsal ortamlardan biride, kendi eş dost akrabaları ile birlikteliğini ve dayanışmasını sağlayabileceği dernek ve benzeri kurumlardır. Dolayısıyla bu proje konusunun gerçekleştirilebilmesi için öncelikle Oltu Ballıca Mahallesi (köyü) Derneği (OBAMDER) adı altında bir dernek kurulacaktır. Derneğin kuruluşu için dernek tüzüğü hazırlanmış resmi işlemler başlatılmıştır. Derneğin resmi kuruluş işlemleri tamamlandıktan sonra köylülerimizin derneğe üyelikleri yapılacaktır. Bu süreç sonucunda Ballıca köyü arazisinde toprak sahiplerinin ve murislerin derneğe üyeliği yapılmış olacaktır. Ardından derneğe ait bir İktisadi İşletme (OBAMDER Tarım Arazilerinin İşletilmesi İktisadi İşletmesi) kurulacaktır. Derneğe üye toprak sahipleri, kendilerine ait arazi tapularının orijinal nüshasında herhangi bir değişiklik yapılmaması şartıyla tapu örneklerinden birini iktisadi işletmeye vereceklerdir. Süreç sonunda üyeler tapularda yazan arazi miktarı kadar iktisadi 5
işletmeye ortak olmuş olacaklardır. Böylelikle kağıt üzerinde arazilerin birleştirilmesi sağlanacaktır. Arazinin ekilme yöntemi dernek genel kurulunda belirlenecektir. Genel kurulda, arazinin işletilmesi ya ihale usulüyle 3.şahıslara verilmesi yada dernek iktisadi işletmesinin kendisi yapması seçeneklerinden biri için kararlaştırılacaktır. Kurulda ayrıca, yapılacak fizibilite raporlarına göre araziye ekilecek ürün çeşidi belirlenecektir. 3. PROJE ALANI Bu projede, ilk aşamada köye ait arazinin tamamı değil sadece aşağıda sınırları belirlenmiş alan için çalışma yapılacaktır. Bu alan Oltu çayının köyün bulunduğu tarafını oluşturmaktadır. Oltu çayının diğer tarafında kalanda halen lokal olarak tarım faaliyetleri yapıldığı için ilk aşamada bu projeye dahil edilmemiştir. Şekil 1:Tarımsal Amaçlı Birleştirmeye Konu Alan Şekil 1 de sınırları belirlenmiş alan; Adagediği, Uzunarklar, Köyönü ve Yulaflı adlı arazidir. Bu alanın toplam büyüklüğü 65000 m2 dir, toplam mesafe 6.50 km dir. Hektar olarak ifade edersek 65 hektardır. Dönüm olarak ifade edersek 650 dönümdür. Bu alan içerisinden dere yatakları ve yol alanları çıkarılmıştır. 6
4. ÖNGÖRÜLEN GELİR (YILLIK) Proje alanından beklenen 1 yıllık gelir, araziye yonca ekilmesi senaryosu üzerinden 2014 sonu resmi rakamlar baz alınarak yapılmıştır. Buna göre; 1 dönüm araziden ortalama 500 kg kuru yonca elde edilmektedir. 2014 sonu resmi verilere göre 1 kg yonca ortalama 50 kuruş etmektedir. 650 dönüm araziden ise (650 dönüm x 500 kg ) 325.000 kg kuru yonca elde edilmektedir. 325.000 kg kuru yonca ise ( 325.000 kg x 0,50 TL ) 162.500 TL etmektedir. Normal şartlarda yonca yılda 3 defa biçilmektedir. Dolayısıyla bu araziye yonca ekilmesi durumunda yılda toplam (162.500 TL X 3) 487.500 TL brüt kar elde edilmektedir. 5. ÖNGÖRÜLEN MALİYET Öngörülen maliyetlerden ise örnek olarak tohum gideri ve gübre gideri hesaplanmıştır. Bunlardan başka makine/yakıt gideri, işçilik giderleri, sulama giderleri ve yönetim giderleri vardır. 5.1. Tohum Gideri Tohum giderleri yine 2014 sonu tohum fiyatları üzerinden hesaplanmıştır. Buna göre; 1 dönüm araziye ortalama 2,3 kg yonca tohumu atılmaktadır. 1 kg yonca fiyati ise ortalama 3 TL dir. Dolayısıyla 650 dönüm araziye (650 dönüm x 2,3 kg ) 1.495 kg tohum ekilmektedir. Bu durumda toplam ortalama gübre maliyeti (1.495 kg x 3 TL ) 4.485 TL etmektedir. Bu rakamı yukarı yuvarlarsak 5.000-TL tohum gideri olacağını varsayabiliriz. 5.2. Gübre Gideri Gübre fiyatları azot oranı ağırlıklarına göre değişmektedir. Dönümüne ortalama 5 kg gübre dökülmektedir. Dolayısıyla 650 dönüm araziye ortalama (650 dönüm x 5 kg) 3.250 kg gübre atılmak durumundadır. Yine 2014 sonu fiyatlarına ortalama 1.000 kg gübre fiyatı 750 TL dir. Bu durumda yıllık ortalama gübre gideri (3.250 kg x 750 TL) 2.475 TL dir. Yine bu rakamı yukarı yuvarlarsak gübre giderini 3.000-TL olarak kabul edebiliriz. 7
6. GELİR PAYLAŞIM YÖNTEMİ Gelir paylaşımı yöntemi ise şöyle yapılacaktır; öncelikle her bir toprak sahibine ait arazi miktarının (m2) toplam arazi içerisine oranı hesaplanır. Örneğin 10 dönüm arazisi olan birinin toplan alan içerisindeki payı 10/650 = 0,01535 eder, çıkan sonuç 100 ile çarpılarak sonuç ( 1.585) elde edilir. Bu rakam kişin ortaklık oranını (hissesi) gösterir. Yine toplam gelir içerisindeki kişin geliri aynı yöntem ile hesaplanarak hissesine düşen geliri hesaplanır. 7. PROJE İÇİN İLK AŞAMA YAPILMASI GEREKENLER Bu projenin hayata geçirilmesi için başlangıç aşamasında arazi üzerinde yapılaması gerekenleri başlıklar halinde kısaca sıralayabiliriz; - Arazideki sınırların kaldırılması, - Derelerin ıslahı, - Sulama borularının döşenmesi, - Ağaçların sökülmesi, - Diğer. Bu işlemlerin yapılabilmesi için belli bir kaynak gerekmektedir. Dolayısıyla bu projenin kabul edilmesi durumunda yapılacak devlet yardımlarının konusu yukarıda sayılan işlemlerin yapılması oluşturacaktır. Bu giderlerin toplamın ne olacağını ise net olarak bu aşamada hesaplamak güç olacağından bilirkişi marifetiyle hazırlanacak bir rapor ile toplam maliyet hesaplanabilir. 8
8. SONUÇ Bir ülkenin gücü kendi potansiyelini kullanabilmesi ile doğru orantılıdır. Tarımın dünya ekonomisindeki öneminin gitgide arttığı bir zaman diliminde yaşıyoruz. Tarımın, gelecekte ülkelerin kalkınmasında en stratejik faktörlerden birisi olacağı konusunda bilimsel öngörüler yapılmaktadır. Dolayısıyla ülkemizde atıl bırakılmış veya atıl bırakılmak zorunda kalınmış tüm tarım arazilerinin tekrar kazanılmasına adına ciddi çalışmalar yapılması gerekmektedir. Bu çerçevede mikro düzeyde hazırlanmış bu projenin amacı, arazi sahiplerinin arazi haklarına dokunmadan söz konusu arazileri belli bir proje çerçevesinde birleştirerek tarımsal faaliyet yaparak hem toprak sahiplerine hem de ülkeye katma değer üretmektir. Ayrıca bu vesile ile toplumsal dayanışmayı artırmaktır. Özet şekilde hazırlanmış bu projenin uygun görülmesi halinde detaylı çalışması yapılması yapılacaktır. Değerlendirmelerinize sunarız. Saygılarımızla, TOLGA DOĞAN, BAŞAK YAĞIZ 9