T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2007 YILI FAALİYET RAPORU DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (DSİ), ÜLKEMİZİN TÜM SU KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİNDEN MESUL ANA YATIRIMCI KURULUŞTUR. www.dsi.gov.tr Copyright DSİ ANKARA - 2008
www.dsi.gov.tr Kapak Fotoğrafları Sol üst : İstanbul Melen Regülâtörü Sağ üst : İzmir Beydağ Barajı Sol alt : Adana Yağmurlama Sulama Sağ alt : Kayseri Sultan Sazlığı Arka kapak : Toplu makineli çalışmalardan bir görünüm İLETİŞİM İsmet İnönü Bulvarı 06100 Yücetepe / ANKARA Santral Telefon: (0312) 417 83 00 (20 hat) Faks: (0312) 418 24 98
3
www.dsi.gov.tr Gelecek nesillere sağlıklı ve barış içinde bir dünya bırakmak temel sorumluluğumuzdur. Bunun için başta su kaynaklarımız olmak üzere doğal kaynaklarımıza, sahip çıkmamız gerekmektedir. Kurulduğu 1954 yılından beri hayatın devamı için vazgeçilmez olan suya yatırım yapan DSİ Genel Müdürlüğü bundan sonra da bu çalışmalarını aynı kararlılıkla sürdürmeye devam edecektir. Abdullah GÜL Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı 4
Son dönemlerde su, ülkemizde ve dünyada öne çıkan bir konudur. Gerek nüfusun artması gerekse de küresel iklim değişiklikleri sebebiyle suya olan ihtiyaç giderek artmaktadır. Günümüzde ülke yönetimleri su kaynaklarını nasıl en iyi şekilde kullanacağını düşünürken bir yandan da bu kaynaklara yenilerini eklemenin çabası içindedir. Ülkemizde 53 yıllık geçmişiyle tarım, enerji, içme suyu temini ve çevre sektörlerinde önemli projeleri ülkemize kazandıran DSİ Genel Müdürlüğü gelecekte de ülke kalkınması adına hayati projelere imza atmayı sürdürecektir. Recep Tayyip ERDOĞAN Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı 5
6
ünya nüfusunun hızla artması, sanayileşme, D şehirleşme ve küresel iklim değişikliğinin sebep olduğu kuraklık neticesinde su kaynaklarına olan talep giderek artmaktadır. Yeryüzünde 2030 yılına kadar dünya nüfusunun 2,5 milyar artacağı varsayıldığında, sürdürülebilir su kaynaklarının yönetimi gittikçe önem kazanmaktadır. Ülkemizin su kaynaklarının planlanması, yönetimi, geliştirilmesi ve işletilmesinden sorumlu ana yatırımcı kuruluş olan DSİ Genel Müdürlüğü, 1954 yılından bu yana taşkın koruma, sulu ziraatı yaygınlaştırma, hidroelektrik enerji üretme ve büyük şehirlere içme suyu temin etmek gayesiyle çalışmalarını ilk günkü gayret ve kararlılıkla devam etmektedir. 53. yılını kutlayan DSİ Genel Müdürlüğü yakaladığı ivme ile 2007 yılında da önemli projelere imza atmıştır. 2007 yılının ilk açılışını 25 Mart ta Kayseri de yaptık. 3 adedi baraj, 2 adedi sulama tesisi, 1 adedi çevre ve taşkın koruma tesisi olmak üzere 6 adet tesisi hizmete aldık. Tamamladığımız 6 proje ile 10 814 ha arazinin sulanmasını, Sarımsaklı Sulaması nın zaman içinde tahrip olan sulama kanalının yenilenmesini ve Kayseri ilinin taşkınlardan korunmasını sağladık. 30 Mart 2007 tarihinde tamamlandığında il merkezi ile 3 adet ilçe ve 10 adet beldenin 2040 yılına kadar olan içme, kullanma ve sanayi suyu ihtiyacının karşılanmasını sağlayacak olan Çankırı İçme Suyu Projesi nin temelini attık. 8 Nisan da ülkemiz için son derece önemli olan ve Çoruh Nehri üzerinde inşaatı tamamlanan ikinci baraj olma özelliğini taşıyan Borçka Barajı ve HES i hizmete almanın gururunu yaşadık. 300 MW kurulu gücü ile yılda 1039 GWh enerji üretecek olan bu tesis ülke ekonomisine yaklaşık 100 milyon YTL civarında katkı sağlayacaktır. 11 Mayıs ta Afyonkarahisar da 37 km lik İsale Hattı ve 42 500 m 3 kapasiteli Arıtma Tesisi nin temelini attık. Tesis ile ilimizin 2040 yılına kadar olan içme-kullanma ve sanayi suyu ihtiyacının Akdeğirmen Barajı ndan temin edilmesi mümkün olacaktır. 20 Mayıs ta ise Şereflikoçhisar a içme suyu temin edecek ve 33 750 dönüm araziyi sulayacak olan Peçenek Barajı nın temelini attık. 30 Haziran da 565 hektar arazinin sulanmasını sağlayacak olan Bolvadin Özburun Barajı nın temelini attık. 1 Temmuz da Afyonkarahisar da yapılan törenle de bir yandan Şuhut Ortapınar Barajı ve Sulaması nın temelini atarken, bir yandan da YAS Sulama Şebekesinin II. ve Çevre ve Orman Bakanı Prof. Dr. Veysel EROĞLU: 2007 yılında da önemli projeleri hayata geçirdik Bakanın Mesajı Prof.Dr. Veysel EROĞLU Çevre ve Orman Bakanı 7 7
www.dsi.gov.tr III. Kısımlarını işletmeye alarak 1 032 hektar arazinin sulanmasını sağladık. 6 Temmuz 2007 tarihinde ise Konya nın 100 yıllık su hayalini gerçekleştirecek olan Bağbaşı Barajı ve Mavi Tüneli nin temelini atarak, Gembos Derivasyonu nun açılışını yaptık. Bağbaşı Barajı ve Mavi Tüneli, Konya Çumra III. Merhale Projesi nin kilit ünitesidir. Yıllık toplam 414,13 milyon m 3 suyun yaklaşık 180 milyon m 3 ü bu 2 tesis ile Konya Kapalı Havzası na aktarılacaktır. Derebucak Yılmaz Muslu Barajı nda depolanacak suyu Beyşehir Gölü ne aktaracak olan Gembos Derivasyonu Projesi ile de Gembos Havzası ndan alınan yıllık 130 milyon m 3 su Beyşehir Gölü ne derive edilecektir. 8 Temmuz da Afyonkarahisar da 195 ha tarım arazisinin sulanmasını sağlayacak olan İscehisar Seydiler Barajı ve Sulaması nın temelini attık. Tamamladığımız tesislerin 66 adedini ise 16 Kasım 2007 tarihinde Ankara da halkımızın hizmetine sunarken aynı gün Artvin-Erzurum I. ve III. Kısım Yolunun temelini attık. Hizmete aldığımız 65 taşkın koruma ve 1 adet sulama tesisi ile; 2 si il, 14 ü ilçe merkezi olmak üzere toplam 125 yerleşim birimi ile toplam 21 200 ha tarım arazisinin taşkınlardan korunmasını, 12 250 ha tarım arazisinin ise sulanmasını sağladık. 2 Aralık ta Sayın Başbakanımızın teşrifleriyle Büyük Melen Projesi nin I. Kısım İnşaatlarının Tamamlanması ve Melen Çayı nın İstanbul a Akıtılması Projesi nin resmi törenini yaptık. İstanbul da yaşayan yaklaşık 4 milyon vatandaşımıza yılda 268 milyon m 3 i çmekullanma ve sanayi suyu temin edilmesini sağlayacak olan proje ile devam ettiğimiz hizmet adımlarına 16 Aralık 2007 tarihinde İzmir in Ödemiş ilçesinde gerçekleştirdiğimiz 17 Tesisin Toplu Açılış Töreni ile yenilerini ekledik. 10 adedi baraj ve gölet, 5 adedi sulama ve 2 adedi içme suyu temin tesisinden oluşan 17 proje ile 54 273 ha tarım arazisinin sulu tarıma kavuşturulmasını ve Afyonkarahisar, Bursa, Çorum şehirlerimiz ile Hakkari Şemdinli ilçemize yıllık toplam 97 milyon m 3 içme suyu temin edilmesini sağladık. 2007 de hizmet zincirimize yeni halkalar eklemenin yanı sıra başka bazı önemli çalışmaları da gerçekleştirdik. 14 Ağustos 2007 tarihinde Ilısu Konsorsiyumu ile GAP ın anahtar projelerinden biri olan Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali nin Ticari Anlaşması nı imzaladık. 8 8
Tamamlandığında gövde büyüklüğü açısından ülkemizin 2. büyük; kurulu güç ve yıllık enerji üretim kapasitesi bakımından da 4. büyük barajı olma özelliğini kazanacak Ilısu Barajı için büyük bir adım attık. Temel gayemiz olan bir damla suyun dahi boşa akıtılmaması için bir taraftan Türkiye de hidroelektrik santrallerin potansiyeli araştırılmaya devam edilirken, diğer taraftan da elektrik enerjisi üretiminde daha önce görülmemiş bir adım atılarak hidroelektrik enerji üretimi özel sektöre açılmıştır. 2007 yılı Su Kullanım Hakkı Anlaşması ile hidroelektrik enerji üretiminde önemli gelişmelere sahne olmuştur. Özel sektör 1300 e yakın projeye başvurmuştur. Bu projelerin kurulu gücü Atatürk Barajı nın kurulu gücünün yaklaşık 7 katına yaklaşmıştır. Bu da yapılan işin ne kadar doğru ve ülke menfaatine olduğunu göstermektedir. Çevre ve Orman Bakanlığı olarak sadece su kaynaklarımızın geliştirilmesi ve yönetiminden değil, orman varlıklarımızın verimli yönetilmesinden de sorumluyuz. Ülkemizin daha yeşil ve daha yaşanabilir bir ülke haline gelmesi için bütün kurum ve kuruluşların katılacağı önemli bir seferberliği başlattık. 2008-2012 yılları arasında 2 300 000 hektar alanı ağaçlandıracağız. Bu Trakya büyüklüğündeki alanın ağaçlandırılması, toprağın yeşille bezenmesi anlamına gelmektedir. Başlatılan bu kampanya ile ülkemiz rahat nefes alacak, halkımızın yaşam şartları iyileşecektir. Ülkemizin geleceği için çok önemli olan bu seferberlikte her kurum ve vatandaş üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmelidir. Çevre ve Orman Bakanlığı olarak sadece su kaynaklarımızın geliştirilmesi ve yönetiminden değil, orman varlıklarımızın verimli yönetilmesinden de sorumluyuz. Ülkemizin daha yeşil ve daha yaşanabilir bir ülke haline gelmesi için bütün kurum ve kuruluşların katılacağı önemli bir seferberliği başlattık. 2008-2012 yılları arasında 2 300 000 hektar alanı ağaçlandıracağız. Üzerinde önemle durulması gereken bir başka konu da, dünyanın en büyük kongrelerinden biri sayılan Dünya Su Forumu na ülkemizin ev sahipliği yapma hakkını kazanmasıdır. 5. Dünya Su Forumu 20 000 in üstünde katılımcı ile 2009 yılında İstanbul da gerçekleştirilecektir. Forumun başlangıç toplantısı (kick-off meeting) 18 21 Mart tarihleri arasında İstanbul da gerçekleştirildi. Forum öncesi yapılan bu toplantı ile hem 5. Dünya Su Forumu nun 2009 yılında Türkiye nin ev sahipliğinde gerçekleşeceğinin resmi beyanatı yapıldı hem de 5. Dünya Su Forumu nda ele alınacak temalara ve gerçekleştirilebilecek işbirliklerine ilişkin altyapılar oluşturuldu. 22 24 Mart 2007 tarihlerinde ise Su Forumu hazırlık çalışmaları çerçevesinde Antalya da, DSİ Genel Müdürlüğü ile Dünya Su Konseyi iş birliğinde Uluslararası Nehir Havzaları Yönetimi Kongresi 9 9
www.dsi.gov.tr düzenlendi. 60 ülkeden 700 e yakın bilim adamı ve devlet yetkilisinin katıldığı ve 5. Dünya Su Konseyi nin ilk bölgesel toplantısı olma özelliği taşıyan bu toplantının ardından 2009 da İstanbul da gerçekleştirilecek olan 5. Dünya Su Forumu nun hazırlıkları hızla devam etmekte. 2003 yılından itibaren her yıla bir isim verme geleneğini 2007 yılında da devam ettirdik ve 2007 yılını Dereler Yılı ilan ettik. Bu yıl çerçevesinde derelerimizi geri kazanmanın maliyetinin, onları koruma maliyetinden daha fazla olacağına dikkat çekmek istedik. Yerel yönetimler bağlamında dere ıslah çalışmalarını ön plana çıkarmak ve teşvik etmek amacıyla belediyeler arasında Derelerimi Geri İstiyorum yarışması düzenledik. Derelerimizi sağlıklı ve yeşil bir hat haline getirerek tabii kaynaklarımızın daha faydalı kullanımına hizmet etmek için 2007 yılında da elimizden gelen gayreti gösterdik. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü; çalışkan, fedakar, vefakar personeli ile birlikte üzerine yüklenecek her türlü vazifeyi en güzel şekilde yapacak şevk ve heyecanı taşımaktadır. Başta Genel Müdür Haydar Koçaker olmak üzere bütün DSİ personelini fedakar gayretleri ve verdikleri hizmetten dolayı kutluyor, çalışmalarında başarılar diliyorum. 10 10
ilindiği üzere su potansiyelimizin tamamının B etkin bir şekilde değerlendirilmesi; ülkemizin kalkınması ve sosyoekonomik gelişmesi açısından hayati öneme haizdir. 1954 yılında teşkilatlanan ve ülkemizdeki bütün su kaynaklarının plânlanması, yönetimi, geliştirilmesi ve işletilmesinden sorumlu olan Genel Müdürlüğümüz; belirlenen hedeflere ulaşmak için çalışmalarına devam etmektedir. Bu çerçevede; 2007 yılında tarım sektöründe 103 760 hektar sulama alanı işletmeye açılmıştır. Ayrıca Konya Ovası nın sulanmasına büyük katkı sağlayacak olan Bağbaşı Barajı ve Mavi Tüneli gibi dev bir projenin de temeli atılmıştır. Enerji sektöründe 300 MW kurulu gücündeki Borçka Barajı ve HES hizmete alınmış olup, tesis ile 1 milyar 39 milyon kwh enerji üretimi sağlanmıştır. Ilısu Konsorsiyumu ile GAP ın anahtar projelerinden biri olan dev yatırım Ilısu Barajı ve HES in Ticari Anlaşması imzalanarak baraj için büyük bir adım atılmıştır. 2003 yılında su kaynaklarımızın boşa akıp gitmesini önlemek adına çıkarılan Su Kullanım Hakkı Anlaşması Yönetmeliği çerçevesinde önemli gelişmelere imza atılmıştır. Bugün itibarıyla özel sektör müracaatlarının Atatürk Barajı nın kurulu gücü olan 2 400 MW ın yaklaşık 7 katına ulaşması ülkemiz adına sevindirici bir durumdur. Bu rakam yapılan işin ne kadar doğru ve ülkemizin menfaatine olduğunun göstergesidir. Hizmetler yani içme, kullanma ve sanayi suyu temini sektöründe ise 5 proje tamamlanmıştır. Ayrıca Türkiye Cumhuriyeti nin en büyük içme suyu projesi olma özelliğini taşıyan ve İstanbul şehrimizin 2040 yılına kadar içme suyu problemini çözecek olan Melen Sistemi bünyesindeki Melen Yeşilçay Bağlantısı şehrin acil su ihtiyacı göz önüne alınarak büyük gayretler neticesinde bitirilmiştir. Çevre sektöründe ise 21 200 hektar alan ve bir il taşkınlardan korunmuştur. Bütün bunların yanında 2008 yılında ülkemizde düzenlenecek olan 5. Dünya Su Forumu çalışmaları çerçevesinde; Forum un ilk bölgesel toplantısı olma özelliğini taşıyan Uluslararası Nehir Havzaları Kongresi 2007 yılında Antalya da gerçekleştirilmiştir. 5. Dünya Su Forumu nun hazırlıkları, Çevre ve Orman Bakanlığımız DSİ Genel Müdürü Haydar KOÇAKER: 2007 yılında da suya imzamızı attık Genel Müdürün Sunuşu Haydar KOÇAKER DSİ Genel Müdürü 11 11
www.dsi.gov.tr ile Kuruluşumuzun öncülüğünde; Dışişleri Bakanlığı, Dünya Su Konseyi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi işbirliğinde hızla devam etmektedir. Bu forum; bütün insanların ortak ihtiyacı olan su konusundaki meselelere küresel çözümler getirmesi yanında 2010 yılında Dünya Kültür Başkenti olacak İstanbul umuzun tanıtımına da önemli katkılarda bulunacaktır. DSİ Genel Müdürlüğü olarak hedefimiz; 2008 yılında da özellikle son dönemde yakalanan ivmeyi geliştirerek yatırım hamlelerini sürdürmektir. DSİ Genel Müdürlüğü; çalışkan, fedekar, vefakar personeli ile birlikte üzerine yüklenecek her türlü vazifeyi en güzel şekilde yapacak şevk ve heyecanı taşımaktadır. Aziz milletimize hizmet etmek, biz DSİ çalışanları için büyük onurdur. 12 12
13
www.dsi.gov.tr T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ içindekiler Bakanın Mesajı... 7 Genel Müdürün Sunuşu... 11 İÇİNDEKİLER... 14 I. GENEL BİLGİLER... 18-57 A. Misyon ve Vizyon... 18 1. Devlet Su işleri Genel Müdürlüğü nün Misyonu...18 2. Devlet Su işleri Genel Müdürlüğü nün Vizyonu...19 B. Yetki, Görev ve Sorumluluklar... 20 1. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün Hukukî Mevzuatı... 20 C. İdareye ilişkin Bilgiler... 22 1. Fiziksel Yapı... 22 2. Teşkilat Yapısı... 22 2.1. DSİ nin Organizasyon Yapısı... 22 3. Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar... 25 3.1. Bilgi Teknolojileri... 25 3.1.1. e-dönüşüm... 26 3.1.2. e-dsi... 27 3.2. AR-GE ve Kalite Kontrol... 31 3.2.1. Laboratuvar Faaliyetleri... 33 3.2.2. Araştırma ve Proje Faliyetleri...35 3.2.3. Eğitim Faaliyetleri... 37 3.2.4. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemi Çalışmaları... 39 3.2.5. Su Ürünleri Geliştirme... 43 3.2.6. DSİ Makine Parkı... 44 4. İnsan Kaynakları... 44 4.1. DSİ Personeli... 45 14
5. Sunulan Hizmetler... 54 5.1. Hidroelektrik Enerji... 54 5.2. Sulama... 54 5.3. İçme Suyu Temini... 55 5.4. Çevre... 55 6. Yönetim ve iç Kontrol Sistemi... 56 II. AMAÇ ve HEDEFLER... 58-119 A. İdarenin Amacı ve Hedefleri... 58 1. Kuruluşun Nihai Hedefleri... 58 B. Temel Politikalar ve Öncelikler... 60 1. Toprak ve Su Kaynaklar... 60 1.1. Türkiye nin Sınırları... 60 1.2. Akarsular ve Göller... 62 1.3. İklim... 63 1.4. Toprak Kaynakları... 63 1.5. Su Kaynakları... 64 2. Hidroelektrik Enerji... 75 2.1. Enerji Kaynakları... 75 2.2. Türkiye nin Hidroelektrik Potansiyeli ve Temel Politikası... 77 3. Sulama... 85 3.1. Sulamanın Önemi... 85 3.2. Sulama Projelerinde Öncelik Belirleme Kriterleri... 88 3.3. DSİ nin Sulama Projelerini Tamamlama Hedefleri... 89 3.4. DSİ Sulamaları ve Kanal Uzunlukları... 89 3.5. Sulama İşletmeciliği... 90 3.6. Katılımcı Sulama Yönetimi (Devir Çalışmaları)... 92 3.6.1. Devir Çalışmalarının Temel Gerekçeleri ve Amaçleri... 92 3.6.2. Devir Yapılabilecek Kurum ve Kuruluşlar... 93 3.7. Yeraltısuyu Potansiyeli... 94 3.8. Yeraltısuyu Kullanımı... 94 3.8.1. Yeraltısuyu Sulamaları... 94 3.8.2. Devlet Eliyle Yapılan Yeraltısuyu Sulamaları... 94 3.8.2.1 DSİ YAS Sulamaları... 94 3.8.2.2 Kamu YAS Sulamaları... 94 3.8.2.3 YAS Sulama Kooperatifleri... 94 3.8.3. Halk YAS Sulamaları... 96 3.9. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP)... 96 4. İçmesuyu Temini... 100 4.1. İçmesuyu Temin Faaliyetleri... 100 4.2. Sürdürülen içmesuyu Projeleri... 100 4.3. İstanbul Yeşilçay ve Melen Projeleri... 105 4.3.1. İstanbul İçmesuyu Yeşilçay Sistemi... 105 15
www.dsi.gov.tr 4.3.2. İstanbul İçmesuyu Melen Sistemi... 105 4.3.3. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde (KKTC) Yürütülmekte Olan İçmesuyu Projeleri... 108 4.3.3.1. Kumköy - Serhatköy İsale Hattı... 108 4.3.3.2. Türkiye den Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ne (KKTC) ye Boru İle Su Götürme Projesi (Anamur-Dragon)... 108 5. Çevre... 110 5.1. Çevre ile ilgili Faaliyetler... 110 5.2. Taşkın Yönetimi Çalışmaları... 113 5.3. Erozyon ve Rusubat Kontrol Çalışmaları... 115 6. Kamulaştırma...117 6.1. Kamulaştırma ve İskan... 117 6.2. Arazi Toplulaştırması...118 III. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ ve DEĞERLENDİRMELER...120-311 A- Mali Bilgiler... 120 Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı... 120 1. Bütçe Uygulama Sonuçları... 120 2. Temel Malî Tablolara ilişkin Açıklamalar... 125 2.1 Cari Bütçe...125 2.2. Sermaye Giderleri...126 2.2.1. Yatırım Bütçesi...127 2.2.2. Gayrimenkul Alımları ve Kamulaştırma... B- Performans Bilgileri...130 1. Faaliyet ve Proje Bilgileri...130 1.1. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Faaliyetleri...130 1.2. Etüd ve Plan Daire Başkanlığı Faaliyetleri...135 1.3. Proje ve inşaat Daire Başkanlığı Faaliyetleri...138 1.4. Barajlar ve HES Daire Başkanlığı Faaliyetleri...142 1.5. İçmesuyu ve Kanalizasyon Daire Başkanlığı Faaliyetleri...144 1.6. Emlak ve Kamulaştırma Daire Başkanlığı Faaliyetleri...145 1.7. Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Daire Başkanlığı Faaliyetleri...146 1.8. Makina imalat ve Donatım Daire Başkanlığı Faaliyetleri...152 1.9. İşletme ve Bakım Daire Başkanlığı Faaliyetleri...154 1.10. Teknik Araştırma ve Kalite Kontrol Daire Başkanlığı Faaliyetleri...156 1.11. Teknoloji Daire Başkanlığı Faaliyetleri...160 1.12. Personel ve Eğitim Daire Başkanlığı Faaliyetleri...163 1.13. İdari ve Mali işler Daire Başkanlığı Faaliyetleri... 167 1.14. Teftiş Kurulu Başkanlığı Faaliyetleri... 169 1.15. Hukuk Müşavirliği Faaliyetleri... 169 1.16. Savunma Uzmanlığı Faaliyetleri... 177 2. DSİ I-XXVI Bölge Müdürlükleri Faaliyetleri... 178 3. Performans Sonuçları Tablosu... 264 3.1. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Performans Sonuçları Tablosu... 264 3.2 Etüt ve Plan Daire Başkanlığı Performans Sonuçları Tablosu... 283 3.3. Proje ve inşaat Daire Başkanlığı Performans Sonuçları Tablosu... 287 16
3.4. Barajlar ve HES Daire Başkanlığı Performans Sonuçları Tablosu... 296 3.5. İçmesuyu ve Kanalizasyon Daire Başkanlığı Performans Sonuçları Tablosu... 297 3.6. Emlak ve Kamulaştırma Daire Başkanlığı Performans Sonuçları Tablosu... 297 3.7. Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Daire Başkanlığı Performans Sonuçları Tablosu... 303 3.8. Makina imalat ve Donatım Daire Başkanlığı Performans Sonuçları Tablosu... 306 3.9. İşletme ve Bakım Daire Başkanlığı Performans Sonuçları Tablosu... 308 3.10.Teknik Araştırma ve Kalite Kontrol Daire Başkanlığı Performans Sonuçları Tablosu... 309 3.11. Teknoloji Daire Başkanlığı Performans Sonuçları Tablosu... 310 3.12. Teftiş Kurulu Başkanlığı Performans Sonuçları Tablosu... 310 3.13. Hukuk Müşavirliği Performans Sonuçları Tablosu... 311 IV. KURUMSAL KABİLİYET ve KAPASİTENİN ÖLÇÜLMESİ... 312-317 A. Üstünlükler... 312 B. Zayıflıklar... 315 1. Türkiye deki Hidrolik Yapılar... 315 C. Değerlendirme... 317 V. ÖNERİ ve TEDBİRLER... 318-325 1. Hedefler ve Teklifler... 318 2. Tarım Sektörü... 318 3. Enerji Sektörü... 320 4. Hizmetler Sektörü... 320 5. Çevre Sektörü... 321 6. Bütçe, İdari ve Yasal Düzenlemeler... 322 6.1. Sulama Birlikleri Kanun Tasarısı Taslağı... 323 6.2. Kamulaştırma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Taslağı... 323 6.3. Su Kanunu Tasarısı Taslağı... 323 6.4. Bazı Yatırım Ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun İle Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü Teşkilat Ve Vazifeleri Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Taslağı... 324 6.5. Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Taslağı... 324 6.6 2009 Yılında İstanbul Şehrinde Yapılacak Beşinci Dünya Su Forumu Organizasyonuna Dair Kanun Tasarısı... 324 VI. 2007 YILINDA HİZMETE ALINAN TESİSLER... 326-343 EKLER... 344-351 Ek-1: Üst Yöneticinin İç Kontrol Güvence Beyanı... 345 Ek-2: Mali Hizmetler Birim Yöneticisinin Beyanı... 347 17
www.dsi.gov.tr Genel 1Bilgiler A Misyon ve Vizyon 1. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün Misyonu Misyon ve Vizyon Kuruluşumuzun temel misyonu; ülkemiz su kaynaklarından faydalanmak, zararlarından korunmak, bilim ve tekniğe uygun olarak, millî menfaatleri gözeten bir yaklaşımla su ve ilgili toprak kaynaklarının geliştirilmesini sağlamaktır. Bunun için; Sürüncemede kalan yatırımları kısa sürede tamamlayarak Aziz Milletimizin istifadesine sunmak, Verimli ve ekonomik projelere öncelik vermek, Yeni bir anlayışla yatırımların inşaat sürelerini kısaltmak, 18
01 GENEL BİLGİLER Hidroelektrik enerji üretiminde; öncelikle teknik ve ekonomik üretim potansiyeline ulaşmak, Öncelikle münbit topraklar olmak üzere, sulanabilir bütün arazilerimize su vermek, Şehirlerimizin su meselesini bir daha gündeme gelmeyecek şekilde çözmek, Derelerimizi ıslah ederek su baskınlarından korumak, erozyonu kontrol altına almak, Kamu bütçesine en az yük getirecek finans modellerini geliştirmek, Hidroelektrik enerji üretimimizin bir an önce arttırılması için özel sektör yatırımlarını desteklemek ve teşvik etmek, Özel sektörün talip olmadığı hidroelektrik enerji tesislerini gerçekleştirmek hedeflenmektedir. 2. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün Vizyonu Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü nün temel misyonu, ülkemiz su kaynaklarından faydalanmak, zararlarından korunmak, bilim ve tekniğe uygun olarak, milli menfaatleri gözeten bir yaklaşımla su ve ilgili toprak kaynaklarının geliştirilmesini sağlamaktır. Vizyonumuz ülkemizin sahip olduğu su kaynaklarinin; Geliştirilmesi, Korunması, Yönetilmesi konularında dünya lideri olmaktır. Bunun için Kuruluşumuz; Su kaynakları konusunda AR-GE çalışmaları ile ileri teknolojiler geliştirerek kullanıma sunacak ve Entegre su yönetimini gerçekleştirecektir. Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü 2023 yılına kadar mevcuda ilâve olarak; 3,5 milyon hektar alanın sulanmasını, 15 000 MW kurulu gücünde HES yapılmasını ve şehirlerimize yılda 17 milyar m 3 su teminini hedeflenmektedir. 19
www.dsi.gov.tr B Yetki, Görev ve Sorumluluklar Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, ülkemizdeki bütün su kaynaklarının plânlanması, yönetimi, geliştirilmesi ve işletilmesinden sorumlu, Merkezi Yönetim Bütçesine tabii genel bütçeli yatırımcı bir kuruluştur. Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı na bağlı bulunan Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 31/08/2007 tarih ve 26629 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Başbakanlığın teklifi ve Cumhurbaşkanlığı Makamının onayı ile Çevre ve Orman Bakanlığına bağlanmıştır. DSİ Genel Müdürlüğü 6200 Sayılı Kanun la 18 Aralık 1953 tarihinde kurulmuş ve 1954 yılında teşkilatlanmıştır. Bir kamu kuruluşu olarak kendine verilen; taşkın koruma, sulu ziraati yaygınlaştırma, hidroelektrik enerji üretme ve büyük şehirlere içme suyu temini yanısıra Belediye Teşkilâtı Olan Yerleşim Yerlerinede İçmesuyu temini gayelerini etkin bir şekilde yerine getirebilmesi bakımından, söz konusu dört maksadın ortak noktası olan baraj çalışmaları konusunda öncelikli faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu sebeple DSİ Genel Müdürlüğü ülkemizde barajlar yapan bir kuruluş olarak bilinir. Aynı zamanda ülkemizdeki su kaynaklarının çeşitli kullanım maksatlarına tahsisinde otorite kuruluştur. 1. DSİ nin Hukukî Mevzuatı DSİ Genel Müdürlüğü faaliyetlerini; 6200, 167 ve 1053 Sayılı Kanunlara göre yürütür. Bu kanunlar aşağıda özetlenmiştir: 28/02/1954 tarih ve 6200 Sayılı Teşkilât ve Vazifeler Hakkındaki Kanun ile Baraj yapımı, Taşkın koruma, Yetki, Görev ve Sorumluluklar Sulama, Bataklık alanların ıslahı, Hidroelektrik enerji üretimi, Akarsularda islahat yapmak ve icap edenleri seyrüsefere elverişli hale getirmek, 20
01 GENEL BİLGİLER Bu işlerle ilgili her türlü etüt, proje ve inşaatları yapmak veya yaptırmak, Bu tesislerin işletme, bakım ve onarımlarını sağlamak, 16/12/1960 tarih ve 167 Sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun ile Yeraltı suyu etüt ve araştırmaları için kuyu açmak veya açtırmak, Yeraltı suyu tahsisi yapmak, Yeraltı sularının korunması ve tescili, Arama, kullanma ve ıslah-tadil belgesi vermek, 03/07/1968 tarih ve 1053 Sayılı Ankara, İstanbul ve Nüfusu 100 000 den Büyük şehirlere içme Suyu Temini Hakkında Kanun ile Baraj ve isale hattı, Su tasfiye tesisi inşaatları, Su depoları yapmak, görevleri DSİ ye verilmiş iken, 18/04/2007 tarih ve 5625 sayılı Kanun ile 1053 sayılı kanunun 10. maddesinin değişmesi neticesinde nüfus kriteri kaldırılarak Belediye teşkilatı olan tüm yerleşim yerlerinin içme kullanma ve endüstri suyu ve gerekmesi halinde atık su tesislerinin yapımında DSİ yetkili kılınmıştır Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı na bağlı bulunan Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 31/08/2007 tarih ve 26 629 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Başbakanlığın teklifi ve Cumhurbaşkanlığı Makamının onayı ile Çevre ve Orman Bakanlığı na bağlanmıştır. DSİ İLE İLGİLİ KANUNLAR 6200 Sayılı DSİ Genel Müdürlüğü nün Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun: Kabul Tarihi : 18 Aralık 1953 Yayım Tarihi : 25 Aralık 1953 Yürürlük Tarihi : 28 Şubat 1954 167 Sayılı Yeraltı suları Hakkında Kanun: Kabul Tarihi : 16 Aralık 1960 Yayım Tarihi : 23 Aralık 1960 1053 Sayılı Belediye Teşkilatı Olan Yerleşim Yerlerine İçme Kullanma ve Endüstri Suyu Temini Hakkında Kanun: Kabul Tarihi : 03 Temmuz 1968 Yayım Tarihi : 16 Temmuz 1968 Değişiklik Tarihi : 26 Nisan 2007 4373 Sayılı Taşkın Sulara ve Su Baskınlarına Karşı Koruma Kanunu Kabul Tarihi : 14 Ocak 1943 Yayım Tarihi : 21 Ocak 1943 21
www.dsi.gov.tr C İdareye İlişkin Bilgiler C. idareye ili kin Bilgiler 1. Fiziksel Yapı 1. Fiziksel Yap DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Daire Ba kanlar emas MERKEZ TEŞKİLATI MASTER ŞEMASI GENEL MÜDÜR Haydar KOÇAKER GENEL MÜDÜR YARDIMCISI smail U UR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI Güven KARAÇUHA GENEL MÜDÜR YARDIMCISI Akif ÖZKALDI GENEL MÜDÜR YARDIMCISI Yusuf BALCI (*) MERKEZ SAYMANLIK MÜDÜRLÜĞÜ Ahmet SÜNBÜL TEFT KURULU BA KANLI I Orhan UZUN Ç DENET M B R M Mehmet GÜLLÜ HUKUK MÜ AV RL Aysen CANER SAVUNMA UZMANI V. Mustafa ÇAKIRLI BÜRO MÜDÜRLÜ Ü V. Mehmet ÖZDEM R DI L K LER A.Avni ÜNAL UMUM MÜNASEBETLER ETÜD VE PLAN DA RES BA KANLI I smail GÜNE PROJE VE N AAT DA RES BA KANLI I Hüseyin AKBA BARAJLAR VE H DROELEKTR K SANTRALLAR DA RES BA KANLI I Vahit BAYGÜNE JEOTEKN K H ZMETLER VE YERALTISULARI DA RES BA KANLI I Veli ZABUN ÇMESUYU VE KANAL ZASYON DA RES BA KANLI I Ömer ÖZDEM R EMLAK VE KAMULA TIRMA DA RES BA KANLI I Mustafa KARATA MAK NA MALAT VE DONATIM DA RES BA KANLI I Abdullah EK N LETME VE BAKIM DA RES BA KANLI I Ahmet Fikret KASALAK TEKN K ARA TIRMA VE KAL TE KONTROL DA RES BA KANLI I R.Sencer ÇEL K STRATEJ GEL T RME DA RE BA KANLI I Döndü TATLID L TEKNOLOJ DA RES BA KANLI I U ur NALBANTO LU PERSONEL VE E T M DA RES BA KANLI I S.Naci UNCU DAR VE MAL LER DA RES BA KANLI I hsan ELEMAN (*) Maliye Bakanl na ba l d r 2. Teşkilat Yapısı 2.1 DSİ nin Teşkilat Yapısı DSİ Genel Müdürlüğü; üç kademeli bir teşkilat yapısına sahiptir. Üst yönetim birimi Ankara daki Genel Müdürlük makamıdır. Bu makamda Genel Müdür ve 4 Genel Müdür Yardımcısı bulunmaktadır. Büro Müdürü, Genel Müdür ün sekretarya hizmetlerini yürütmektedir. Teftiş Kurulu kurum içi her türlü soruşturma, denetleme ve incelemeyi yaparak neticelendirmekte, İç Denetim Birimi DSİ çalışmalarına değer katma ve geliştirme için kaynakların iktisadi, etkililik ve verimlilik esaslarına göre idaresini değerlendirme-rehberlik amacıyla yapılan objektif güvence sağlama ve danışma faaliyetini yürütmekte, Hukuk Müşavirliği ise her türlü hukuki konuda görüş vermek ve hukuki mütalaada bulunmaktadır. Ayrıca idari davaları takip etmektedir. Teşkilatın ikinci basamağında ise 13 Daire Başkanlığı bulunmaktadır. Bu yönetim kademesinde; Dış İlişkiler Müşavirliği, Umumi Münasebetler Müşavirliği ve Savunma Uzmanlığı gibi bazı diğer yardımcı birimler de yer almaktadır. Başkanlıkların ana faaliyetleri aşağıdaki gibidir: 22
01 GENEL BİLGİLER 1- Etüt ve Plan Daire Başkanlığı 25 adet Nehir Havzasında toprak ve su kaynaklarının entegre gelişimini sağlamaya yönelik olarak her türlü projenin ön inceleme, master plân ve plânlama çalışmalarını yapar, teknik, ekonomik ve çevresel yapılabilirliğini etüt eder. 2- Proje ve İnşaat Daire Başkanlığı Sulama, Drenaj, Taşkın, Islah ve Göletlerin projesi, ihalesi ve inşaatı ile ilgili işleri yapar. 3- Barajlar ve HES Daire Başkanlığı Baraj ve hidroelektrik santral projelerinin kati ve uygulama projesi, ihalesi ve inşaatı ile ilgili işleri yapar. 4- İçmesuyu ve Kanalizasyon Daire Başkanlığı Belediye teşkilatı olan yerleşim birimlerine içme, kullanma ve sanayi suyu temini tesisleri ve gerekmesi halinde atık su tesislerinin kati ve uygulama projeleri, ihaleleri ve inşaatları ile ilgili işleri yapar. 5- Emlak ve Kamulaştırma Daire Başkanlığı DSİ projeleri için gerekli her türlü taşınmazları ilgili mevzuatlara uygun olarak kamulaştırır. Maliye Hazinesi adına tapu tescilini, DSİ adına tahsisini sağlar, Hazine adına kayıtlı taşınmazların DSİ adına tahsisini ve orman arazilerinde ise DSİ adına irtifak hakkı tesis eder. Ayrıca sulama projelerinde arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetlerini de yapmaktadır. 6- Jeoteknik Hizmetler ve YAS Daire Başkanlığı DSİ ce geliştirilecek her türlü su yapısına ilişkin jeolojik, hidrojeolojik ve jeoteknik etütler yapar, bu konuda veri toplar, çözümler üretir, yer altı suyu kaynaklarının araştırılmasını, tahsisini, tescilini ve gelişimini sağlar. 7- Makina, İmalat ve Donatım Daire Başkanlığı Genel Müdürlüğün faaliyet alanına giren işleri yapmak için gerekli malzeme, makine, teçhizat ve taşıtları temin eder, kiralar ve işletir. 8- İşletme ve Bakım Daire Başkanlığı DSİ ce inşa edilerek işletmeye açılmış olan tesislerin işletme, bakım ve onarım hizmetlerinin yerine getirilmesi ve gerektiğinde, bu hizmetlerin faydalananlara devri çalışmalarını yürütür. 9-Teknik Araştırma ve Kalite Kontrol Daire Başkanlığı DSİ nin ihtiyacı olan AR-GE çalışmaları ile kalite kontrol faaliyetlerini yürütür. 10- Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı DSİ Genel Müdürlüğü nün yatırım programını ve bütçesini hazırlar, DPT tarafından belirlenmiş hedeflere ulaşmak için gerekli plan ve uygulama programlarını yürütür. 11-Teknoloji Daire Başkanlığı DSİ nin bilgisayar iletişim, program ve donanım işlerini yürütür. 23