TIBBİ HİZMETLER BAŞKANLIĞI DİYABETİMİ YÖNETİYORUM PROJESİ OKULLARDA DİYABETLİ ÇOCUKLA YAŞAM EĞİTİMİ AKTİVİTE RAPORU 24 Şubat 2016 ) Prof. Dr. Behzat ÖZKAN İzmir Güney Bölgesi Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreteri Hazırlayan: Uzm. Hem. Semra AYAKDAŞ- Tıbbi Hizmetler Başkanlığı Sağlık Bakım Hizmetleri Koordinatörlüğü
İzmir İli Güney Bölgesi Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği, İzmir Halk Sağlığı Müdürlüğü ve İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü işbirliği ile rehber öğretmenlere yönelik olarak Okullarda DİYABETLİ ÇOCUKLA YAŞAM Eğitimi kurs programı gerçekleştirildi. Diyabetimi Yönetiyorum projesi kapsamında rehber öğretmenlere yönelik yılda dört kez düzenlenmesi planlanan kurs programının ilki 24 Şubat 2016 tarihinde İzmir Halk Sağlığı Müdürlüğü Çanakkale 1915 Toplantı Salonu nda gerçekleştirildi. Kursa, İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı okullarda çalışan toplam 38 rehber öğretmen katıldı. OKULLARDA DİYABETLİ ÇOCUKLA YAŞAM EĞİTİMİ 24 Şubat 2016 Çarşamba Açılış Konuşmaları Diyabet ve Diyabet Tipleri, Belirtileri Diyabetin Yol Açabileceği İstenmeyen Durumlar (Komplikasyonlar) Diyabette Beslenme Tedavisi İnsülin Tipleri ve Uygulanması Diyabetli Çocuklar ve Okul Yaşamı, İstenmeyen Durumların Yönetimi Diyabetli Çocuğa Psikososyal Yaklaşım Tıbbi Hizmetler Başkanlığı Sağlık Bakım Hizmetleri Koordinatörlüğü Sayfa 1
Diyabet, günümüzde sıklığı ve yarattığı sorunlar nedeniyle tüm dünyada önemi gittikçe artan bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmakta ve kronik, bulaşıcı olmayan bir sağlık sorunu olarak kabul edilmektedir. Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) tarafından 2015 yılında yayınlanan son Diyabet Atlası na göre, Türkiye de 2015 yılında 6.339 milyon kişinin diyabetli olduğu bilinmekte ve bu rakamın 2040 yılında 10.629 milyona ulaşacağı tahmin edilmektedir. Ülkemiz, diyabet görülme sıklığı açısından Avrupa da ilk sırada yer almakta ve yaklaşık 52 bin kişi diyabete bağlı nedenlerle yaşamını yitirmektedir. Diyabet tanısı alan hastaların %5-10 u tip 1 diyabet tanısı almaktadır. Dünyada her yıl en az 60000 çocuk ve adölesana Tip 1 diyabet tanısı konulmakta ve hastalığın görülme oranı her yıl %3-5 oranında artmaktadır. Kontrolsüz diyabet, hiperglisemiye yol açarak zamanla başta kalp-damar sistemi, göz, böbrek ve sinir sistemi olmak üzere vücudun bütün sistemlerini etkileyen komplikasyonların gelişmesine neden olmaktadır. Tıbbi Hizmetler Başkanlığı Sağlık Bakım Hizmetleri Koordinatörlüğü Sayfa 2
İzmir İli Güney Bölgesi Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği öncülüğünde başlatılan Diyabetimi Yönetiyorum Projesi kapsamında rehber öğretmenlere yönelik düzenlenen kurs programı ile; diyabetli çocukların okuldaki yaşamlarının desteklenmesi, okul yöneticisi ve öğretmenlerinin eğitimlerinin sağlanması, diyabetli çocuklara yönelik negatif ayrımcılığın önlenmesi, diyabetli çocukların sağlıklı bireyler olarak gelişmelerinin ve sosyal desteğin sağlanması hedeflenmektedir. Diyabetli çocukların okuldaki takibi, komplikasyonların tanınması ve erken müdahale gerekliliği konusunda, rehber öğretmenlerin öncülüğünde tüm öğretmenlerin diyabet ve yönetimi konusunda bilinçlendirilmelerinin önemi büyüktür. Bu nedenle kurs programı; rehber öğretmenlere yönelik olarak İzmir İli Güney Bölgesi Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği, İzmir Halk Sağlığı Müdürlüğü ve İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü işbirliği ile düzenlenmiştir. Diyabetimi Yönetiyorum projesi kapsamında düzenlenen kurs programının açılış konuşmalarında; İzmir İli Güney Bölgesi Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreteri Prof. Dr. Behzat ÖZKAN, diyabetin görülme sıklığı ile dünya ve ülkemiz verilerine değinerek diyabetin önemine dikkat çekmiştir. Diyabetli çocukların takibi ve komplikasyonlarının yönetiminde öğretmenlerin eğitilmelerinin önemine vurgu yapmıştır. İzmir İli Halk Sağlığı Müdür Yardımcısı Dr. Fatma ALPAY açılış konuşmasında, Diyabetimi Yönetiyorum projesi ve Okullarda Diyabetli Çocukla Yaşam Eğitimi kurs programı ile ilgili bilgi aktarımında bulunmuştur. Tıbbi Hizmetler Başkanlığı Sağlık Bakım Hizmetleri Koordinatörlüğü Sayfa 3
Açılış konuşmalarının ardından Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı nda görevli Uzm. Dr. Özlem NALBANTOĞLU ELMAS, çocukluk ve ergenlik çağı diyabetinden bahsettiği sunumunda, uluslararası güncel kılavuzların önerdiği tanı kriterlerine dikkat çekmiştir. Diyabet tipleri, belirtileri hiperglisemi ve hipoglisemi yönetimi hakkında bilgiler veren Sayın Elmas, diyabette etkin tedavi ve yönetimin gerekliliğini vurgulamıştır. Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı nda görevli Uzm. Dr. Gökçen ÜNAL KOCABAŞ, diyabete bağlı istenmeyen durumlardan (komplikasyonlar) bahsettiği sunumunda diyabetin akut (hipoglisemi, hiperglisemi, diyabetik ketoasidoz) ve kronik (uzun dönemde ortaya çıkan organ hasarları, depresyon) komplikasyonları nedenleri, belirtileri, önemi ve yönetimi ile ilgili önemli bilgiler vermiştir. Diyabetli Çocuklar Okullarda Nasıl Beslenmeli konusunu sunan İKÇÜ Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı nda görevli Dr. Dyt. Nesil GÖREN ATALAY; karbonhidrat sayımı, ara öğün ve doğru besin tercihleri, beslenme çantaları nasıl olmalı, diyabetli kişilerde egzersiz ve besin ilişkisinin öneminden bahsetmiştir. Kantinde şekerli, yağlı besin tüketimi için sınır konulması gerektiğine vurgu yapan Sayın Atalay, Diyabet okulu hakkında bilgi vermiştir. Tıbbi Hizmetler Başkanlığı Sağlık Bakım Hizmetleri Koordinatörlüğü Sayfa 4
Öğleden sonraki ilk oturumda, İKÇÜ Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Diyabet Eğitim Hemşiresi Nihal B. ALİKALFA hazırladıkları görsel materyal destekleri ile interaktif bir sunum yaparak; kan şekeri ölçümü, insülin uygulaması konularında değerli bilgiler paylaşmıştır. Rehber öğretmenlere de bu uygulamaları yaptırarak eğitimin kalıcılığını sağlamışlardır. Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Diyabet Eğitim Hemşiresi Hasivet KARABİL, diyabetli çocuklarda okul yaşamı ve istenmeyen durumların yönetimi ve bu konuda öğretmenlere düşen görevler konusuna değinmiştir. Görsel materyal destekli sunumunda Sayın Karabil hipoglisemi tedavisinde glukagon uygulamasını uygulamalı olarak anlatmıştır. İKÇÜ Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi nde görevli Uzm. Dr. Mehmet Oytun HASTÜRK, diyabetli çocuğa psikososyal destek konulu sunumunda, çocuklarda ve ailelerde karşılaşılan normal tepkiler ve yönetimi, bu konuda rehber öğretmenlere düşen sorumluluklar hakkında önemli bilgiler vermiştir. Tıbbi Hizmetler Başkanlığı Sağlık Bakım Hizmetleri Koordinatörlüğü Sayfa 5
Tıbbi Hizmetler Başkanlığı Sağlık Bakım Hizmetleri Koordinatörlüğü Sayfa 6
Kurs oturumlarının sonunda katılım belgelerinin dağıtımı ile program sona ermiştir. Katılımcılara kurs sonrası Oturum Değerlendirme Formu dağıtılmış ve eğitimcileri, eğitimi ve eğitim ortamını değerlendirmeleri istenilmiştir. Katılımcıların yaptıkları değerlendirme sonuçlarına göre (çok iyi=4, iyi=3, orta=2, yetersiz=1), Diyabet Yönetimi kursu genel memnuniyet oranı 3,61 olarak saptanmıştır. Eğitimcilerimizin teşekkür belgeleri Tıbbi Hizmetler Başkanı Dr. Murat TÜRKYILMAZ, Sağlık Bakım Hizmetleri Koordinatörü Uzm. Sevil UNCU ve İzmir Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Şube Müdürü Dr. Ece ÖZKAN tarafından verildi. Tıbbi Hizmetler Başkanlığı Sağlık Bakım Hizmetleri Koordinatörlüğü Sayfa 7
Tıbbi Hizmetler Başkanlığı Sağlık Bakım Hizmetleri Koordinatörlüğü Sayfa 8
İZMİR GÜNEY BÖLGESİ KAMU HASTANELERİ BİRLİĞİ TIBBİ HİZMETLER BAŞKANLIĞI SAĞLIK BAKIM HİZMETLERİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ 123/11 Sok. No:6 Poligon Mh. Karabağlar / İZMİR Tlf: (0232) 232 32 32/2319-2308-2309 Fax: (0232) 246 88 00 e-mail: khb35g.saglikbakim@saglik.gov.tr Hazırlayan: Uzm. Hem. Semra AYAKDAŞ- Tıbbi Hizmetler Başkanlığı Sağlık Bakım Hizmetleri Koordinatörlüğü