KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK VE ÖNEMİ ÇEVRE VE İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ İLE İLİŞKİSİ Gürbüz YILMAZ Makina Mühendisi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) Çevre İş Sağlığı Güvenliği
ŞİRKETLER ve PAYDAŞLARI ORTAKLAR KREDİ VERENLER TEDARİKÇİLER ÇALIŞANLAR MÜŞTERİLER ŞİRKET TOPLUM
KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK (KSS) Kurumsal Sosyal Sorumluluk; Şirketlerin gönüllü olarak, toplumsal ve çevresel konuları operasyonlarına ve paydaşlarıyla olan ilişkilerine entegre ettiği kavramdır. (AB Komisyonu)
KURUM, KURULUŞ ve ŞİRKETLER DEĞİŞİYOR Geleneksel Şirket Değerleri Fiziksel varlıklar - Gayrimenkuller - Makina parkı - Stoklar Finansal varlıklar - Menkul yatırımlar - Alacaklar vb. NASIL? Yeni Şirket Değerleri Markalar Çalışanların bağlılığı Kamuoyunun güveni Yönetimin itibarı
DEĞİŞİMİN NEDENLERİ Herkes kaliteli mal üretiyor. Kaliteli üretmek pazarda lider olmaya yetmiyor Fiyat yalnız başına rekabet üstünlüğü sağlamıyor Uygun fiyat ve kaliteli ürün müşteri sadakatine yetmiyor Tüketici artık daha bilinçli, satın aldığı malın arkasındaki firmanın toplum için ne yaptığını merak ediyor Çalışanlar çalıştıkları firmanın inandıkları değerlerle ilgisini sorguluyor
DEĞİŞİMİN SONUÇLARI Yaşanan değişim ve dönüşümler sonucu, toplumun beklentilerinin karşılanmasında ve firmaların geleceklerinin sağlam temellere bağlanmasında Kurumsal İtibar Yönetimi gündeme geldi. Bu konunun önemini kavrayan şirketler, toplumun duyarlılık ve değerleri ile örtüşecek kural ve ilkeleri benimsemeye başladı. ESKİ YAKLAŞIM Vergimizi ödüyoruz, istihdam yaratıyoruz, yasal gereklilikleri yerine getiriyoruz. YENİ YAKLAŞIM İyi bir kurumsal vatandaş olmak zorundasın. Bunun dışında neler yapıyorsun?
KURUMSAL İTİBAR Toplumun beklentisinin, erdemli, düzgün, dürüst, açık ve hesap verebilir çalışma biçimlerinin yaygınlaşması yönünde olduğunu görebiliyoruz. Toplum bunları gördüğü kurumlara kredi veriyor. Bu kredi kurumlara itibar kazandırıyor. İtibar para ile satın alınamaz. İtibar kazanılır. İtibar başkalarının bizi takdir etmesi ile elde edilir.
KURUMSAL İTİBAR İyi bir itibar davetiyeye benzer. Yüksek itibar kapıları açar, başkalarını davet eder, müşterileri ve yatırımcıları beraberinde getirir. (Prof. Dr. Charles Fombrun) İyi itibar önemsenmeli, çünkü bu şirketi rakiplerinden ayıracak ana kaynaklardan biridir.
KURUMSAL İTİBAR İtibarın hammaddesi toplumsal duyarlılık ve değerlerinin içindedir. İtibar, toplum tarafından beğenilen, takdir edilen bir şirket olmanın karşılığıdır. Bu karşılığın bedeli para ile ölçülemez. İtibarın kurumsal boyutta etkilediği en anlamlı iş sonucu marka değeri yaratmasıdır. İtibar bir şirketin elle tutulamayan değerlerinin taşıyıcısıdır. İTİBARIN ÖNEMİ ANCAK YİTİRİLDİĞİNDE ANLAŞILIR.
KURUMSAL İTİBAR ve KSS Kurumsal itibarla ilgili stratejik yaklaşımların özünü KSS oluşturur. İtibarla beklenen takdir duygusu ancak toplumun farklı kesimlerinin duyarlılıklarına hitap edilmesi halinde elde edilebilir. Bu ise KSS ile sağlanabilir. Çalışan sağlığı ve güvenliği, çevre koruma, yerel ekonomiye, eğitime, kültüre katkı, etik değerler KSS nin temel konuları arasındadır.
KURUMSAL İTİBAR ve KSS Firmaların kazancı: İtibar Değer Müşteri Güven Kaliteli personel
GÜNÜMÜZDE KSS Günümüzde, ortaklar ve paydaşların (çalışanların, müşterilerin, tedarikçilerin, ilgili toplum kesimlerinin) görüşleri şirketler ve kurumlar için büyük önem taşıyor. Uluslararası yatırımcılar KSS ye önem veriyor. Konu Türkiye de de giderek önem kazanıyor. Toplumda KSS konusundaki duyarlılık artıyor. Medya KSS etkinliklerine daha çok yer veriyor.
KSS ve TOPLUM Eğer kalite ve fiyat farkı olmasa, dünya için iyi şeyler yaptığına inandığım ve sosyal sorumluluk taşıyan şirketin ürününü tercih ederim diyenlerin oranı son üç yıl içinde %55 ten %65 e yükselmiştir. Çalışanlar da sosyal sorumlu şirketlerde çalışmayı tercih etmektedir. Bu ise nitelikli iş gücünün kazanılmasını ve korunmasını sağlıyor.
TOPLUMLAR NE BEKLİYOR? Günümüzde toplumun büyük kesimi için bir ürünün nerede, hangi koşullarda ve nasıl bir hammadde ile üretildiği giderek daha çok önem taşıyor, o ürünün tercih edilip edilmemesinde etkili olabiliyor. Çevreyi kirletmemeye özen gösterilmesi Çalışma ortamının sağlıklı ve güvenli olması Sosyal sorumlu üretimin sağlanması (çocuk işçi çalıştırılmaması, çalışanların sosyal haklarının korunması vb.)
TOPLUMLAR BU KONULARA NEDEN DUYARLI? Doğal kaynaklar tükeniyor Dünya üzerindeki 6 milyar insandan yaklaşık olarak 1,2 milyarının içme suyundan yoksun olduğu, 2,4 milyarının da sağlık koşullarına uygun suya erişemediği ortaya konmuştur. (BM Çevre Programı Raporu). Araştırmalar, dünyadaki toplam kullanılabilir tatlı su miktarının % 50 sinin tüketildiğini, bu oranın 2025 yılında % 75 e çıkabileceğini göstermektedir. 2025 yılında dünya nüfusunun yarısı, yani 3 Milyar insan su kıtlığıyla karşı karşıya kalacak.
TOPLUMLAR BU KONULARA NEDEN DUYARLI? Küresel ısınma artıyor İnsan etkinlikleri ile yüzey sıcaklıklarında 19. yüzyılın sonlarında başlayan ısınma, 1980 li yıllarla birlikte daha da belirginleşerek, hemen her yıl bir önceki yıla göre daha sıcak olmak üzere, küresel sıcaklık rekorları kırmıştır.
TOPLUMLAR BU KONULARA NEDEN DUYARLI? SERA ETKİSİ Normal şartlarda güneş ışınları ısısının bir kısmı uzaya geri yayılmaktadır. Sera etkisi; güneş ışınlarının artan sera gazları sebebi ile atmosferden çıkamaması ile oluşmaktadır.
TOPLUMLAR BU KONULARA NEDEN DUYARLI? Atmosferdeki sera gazlarının miktarı artıyor Sanayi devrimi öncesi 280 ppm olan CO 2 miktarı, 387 ppm e ulaşmış bulunuyor. Kritik nokta sayılan 350 ppm bu günden aşılmış durumda ve atmosferdeki CO 2 miktarı her yıl 2 ppm artıyor. Küresel CO 2 emisyonu 1990 da 22,6 Milyar ton iken, 2009 da 32 Milyar tona çıkmıştır. Sera gazlarının %50 sini oluşturan CO 2 100 yıl atmosferde kalıyor.
TOPLUMLAR BU KONULARA NEDEN DUYARLI? Küresel ısınmanın etkileri 2100'e kadar sıcaklık 1,4-5,8 derece artacak Kuraklık ve çölleşme 1,2 milyar insanın hayatını tehdit edecek Okyanuslardaki su seviyesi 18 ile 90 cm yükselecek Kuvvetli yağış, sel baskını ve salgın hastalıklar artacak Temiz su temini ve tarım üretiminde azalma olacak Daha şiddetli fırtınalar görülecek Kutup buzulları eriyecek
TOPLUMLAR BU KONULARA NEDEN DUYARLI? KASIRGALAR SELLER YANGINLAR KURAKLIK
TOPLUMLAR BU KONULARA NEDEN DUYARLI? Gıda üretim düzeni bozulacak Türkiye son 40 yıl içinde Marmara Denizinden daha büyük 1.400.000 hektar sulak alanını kaybetti.
TOPLUMLAR BU KONULARA NEDEN DUYARLI? Çocuk emeği kullanımı sürüyor ILO verilerine göre Dünya da 218 milyon çocuk çalışıyor. Bunların 126 milyonu ise tehlikeli işlerde çalıştırılıyor ve yılda 22 bin çocuk ölüyor. (86, 98, 161 ILO Sözleşmeleri) İstatistiklere göre, Türkiye de yaklaşık 958.000 çocuk ağır ve tehlikeli işlerin yapıldığı işyerlerinde çalışmaktadır.
TOPLUMLAR BU KONULARA NEDEN DUYARLI? Çalışma koşulları kötüleşiyor Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon, köleliğin iki yüzyıl önce yasaklanmış olmasına rağmen, hala 27 milyon kişinin insanlık onurunu hiçe sayan koşullarda çalıştırıldığını söyledi.
TOPLUMLAR BU KONULARA NEDEN DUYARLI? İş kazaları ve meslek hastalıkları sürüyor ILO verilerine göre; Dünyada her yıl 270 milyondan fazla iş kazası meydana gelmekte, 160 milyon işçi yaptığı iş nedeniyle hastalanmakta 2,2 Milyon işçi de meslek hastalıkları ya da iş kazaları sonucunda ölmektedir. İş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu her dakika 4 işçi hayatını kaybediyor. Bu sunum süresinde Dünyada yaklaşık 30.000 iş kazası meydana gelecek, 230 işçi hayatını kaybedecek.
NELER YAPABİLİRİZ? KSS açısından İtibar yönetimine önem verilmelidir. Marka değeri yaratabilmek için toplum duyarlılık ve beklentileri dikkate alınmalıdır. Çalışanların, müşterilerin ve tedarikçilerin yani paydaşların ortak çıkarları gözetilmelidir.
NELER YAPABİLİRİZ? Çevre açısından Üretimde çevre dostu teknolojiler kullanılmalıdır. Enerji ve kaynak kullanım verimliliği artırılmalıdır. Sera gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik program oluşturulmalıdır. Atıkların tekrar kullanımı ve geri kazanımı sağlanmalıdır. Çevre kirliliğini azaltacak önlemler alınmalıdır.
NELER YAPABİLİRİZ? Çevre açısından Kullanılmış kağıdın tekrar kağıt imalatında kullanılması hava kirliliğini %74, su kirliliğini %35, su kullanımını %45 azaltılabilir. Bir ton kullanılmış beyaz kağıt geri kazanıldığında 16 adet çam ağacının, bir ton gazete kağıdı geri kazanıldığında 8 adet çam ağacın kesilmesi önlenebilir. Her 1 ton geri dönüştürülmüş kağıt ve karton kullanımı, 1,4 ton karbon dioksit azaltımı sağlar.
NELER YAPABİLİRİZ? İş sağlığı ve güvenliği açısından Çocuk emeği kullanılmamalı Sağlıklı ve güvenli çalışma ortamı yaratılmalı İş kazalarını önleyici tedbirler alınmalı
TEŞEKKÜRLER...