nsanlar Yaflad kça Mehmet Ünver PALANDÖKEN'E K fi SEL KATKILARIM lk kez seksenli y llar n ortas nda gitmifltim Palandöken Kayak Merkezi'ne. Da da özel sektöre ait küçük bir otel vard o zamanlar. Telesiyej ve T-Bar gibi kayakç lar n pistlere ç kmak için kulland mekanik tesisler ise henüz özel sektöre geçmemiflti ve çok yetersizdiler. 141
K ayakç lar n zirveye ç kmas n sa layan ana telesiyej tek sandalyeli ve çok eskiydi. kide bir ar zalan yordu. Bazen bir kez piste ç kmak için en az bir saat bekledi imiz oluyordu. Özellikle tatil ve bayram günlerinde bu beklemeler dayan lmaz bir hâl al yor, arada s ray ihlal edenler oluyordu. Ciddi ar za durumlar ndaysa di er kayakç lar gibi ben de büyük bir düfl k r kl yafl yordum. Çünkü piste ç kamad m z için kayam yor, bu durumda da flehir merkezindeki otelde pineklemekten baflka bir fley yapam yorduk. Oysa Türkiye'nin en uzun ve en heyecan verici kayak pistleri Palandöken' deydi. Hele üç bin metre yüksekli indeki Ejder Zirvesinden inilen kuzey pistinde kayman n zevkine doyulmuyordu. Türkiye'nin tek Alp disiplini pistiydi. S rf o zevki yaflamak için stanbul'dan yollara düflüp Erzurum'a gitmiflken, telesiyej düzgün çal flamad için bu piste ulaflamamak çok moral bozucu oluyordu. O günlerde ar zalanan, ya da uzunca bir süre s ra beklememiz gereken telesiyejlerle ilgili sorunlar aflmak için Türk zekas yla çeflitli çözümler üretmeye çal fl yorduk. Bir seferinde birkaç kayakç birleflip bir keçi patikas ndan tepedeki pistlere ç kabilmek için köhne bir arazi cipi kiralam flt k. Bir baflka seferindeyse bir köylünün traktörünü kullan p pistlere ulaflmak için ayn patikay o traktörün römorkunda gidip geldik gün boyu. Ne demifller? Demokrasilerde çareler tükenmez. Sen kalk, kayak yapmak için stanbul'dan, Erzurum'a git, ama mekanik tesis ar zas nedeniyle otelde pinekle. Kim raz olur buna. Biz de kendi çözümümüzü üretip o muhteflem pistlerde kayman n sa layaca adrenalinden mahrum kalmamak için bu yöntemlere s k s k baflvurmufltuk. 80 li y llarda Palandöken Sonuç olarak, o y llarda tesisler yetersiz de olsa her seferinde k fl sporlar na doymufl olarak dönmüfltüm Palandöken'den. O y llarda bile, tüm zorluklara karfl n Palandöken'in k fl sporlar için ola anüstü güzellikte bir yer oldu u hemen anlafl l yordu. Aylarca kar eksik olmayan uzun pistleri ve ülkemizin bir baflka ucunda kayak yapma zevki insan heyecanland r yordu. 142
Palandöken flimdilerde yaln zca ülkemizdeki kayakç lar n de il, komflu ülkelerdeki kayakseverlerin de tercih etti i pistlere ve tesislere sahip bir yer. Seksenli y llarda birkaç kez gidip geldikten sonra Palandöken için yap lacak en büyük iyili in o bölgeye özel sektörün tesisler yapmas için davet edilmesi oldu unu anlad m. Elbette bunun için devlet deste i de gerekecekti. Çünkü özel sektörün kayak merkezinde oteller ve mekanik tesisler açmas ülkemizin do usunu da kalk nd racak, yeni bir ekonomi yaratacakt. Aksi takdirde o günlerin k s tl devlet olanaklar yla daha öteye gide- foto raflar yollayarak bölgedeki k fl sporlar potansiyeline dikkat çekmek istedim. Bir süre sonra yan t alabildiklerimden randevular isteyerek ilgili kiflilerle birebir görüfltüm. Yan t alamad klar - maysa b kt rana kadar tekrar tekrar baflvurularda bulundum. O süreçte Palandöken'e kaya a gitmeyi de hiç ihmal etmedim. Bana göre gerçek kayak heyecan Palandö- Günümüzde Palandöken ken'in kuzeyindeki meflhur Ejder Zirvesi nden mez, uzaklarda küçük ve olanaklar s n rl bir tesis olarak kal rd. inerken yaflan yordu. Aradan y llar geçti. Yap lan u düflünceyle harekete geçtim: yat r mlar sonucu Palandöken önemli BPalandöken'in özel sektöre aç lmas ve bölgenin kalk nmas için sporlar merkezlerinden biri durumuna ve en iyi donan ml uluslararas k fl kiflisel çabalara girifltim. Devlet Planlamaya, Bakanl klara ve özel sektörde ki kayakç lar n de il, komflu ülkeler- geldi. fiimdilerde yaln zca ülkemizde- k fl turizminden büyük cirolar yapan deki kayakseverlerin de tercih etti i seyahat firmalar na yaz lar yazd m. pistlere ve tesislere sahip bir yer. Onlara Palandöken'de çekti im Bölgenin önemini fark eden özel 143
sektöre ait firmalar, geçti imiz y llarda orada h zla oteller ve mekanik tesisler infla ettiler. Heyecan dolu kayak pistlerini eskisinden çok daha güzel bir hale getirdiler. fiimdilerde kayak merkezinde çok say da modern telesiyej oldu u için art k öyle ar zalar, uzun uzun s ra beklemeler yaflanm - yor. Çünkü baflta kayakç lar Ejder Zirvesine tafl yan gondol olmak üzere çok say da telesiyej, T-Bar var kayakç lar o pistlere ulaflt rabilmek için. Günümüzde, Palandöken'de k fl sporlar n seven bir insan fazlas yla tatmin edebilecek bir ortam var çok flükür. Elbette bu yeni haliyle de keyfini yaflad m Palandöken'in ve her seferinde de tüm kurtlar m dökmüfl olarak ve çok mutlu döndüm oradan. Bildi iniz gibi yak n geçmiflte Uluslararas Üniversiteleraras K fl Oyunlar da orada düzenlendi ve gelecekte yenileri de düzenlenecek. fiimdi geriye dönüp seksenli y llar n Erzurum uyla, bugünü k yaslarsak, k sa sürede kaydedilen inan lmaz geliflmeler oldu unu görüyorum. Ö rne in, o zamanlar Erzurum da kay tl ticari taksilerin say s bir elin parmaklar n geçmezdi. fiimdi binleri buldu. Otel yat r mc lar da bu pastadan pay kapmak için harekete geçmekte hiç gecikmediler. fiehir merkezinin, kayak merkezine çok yak n olmas sayesinde Erzurum caddelerinde pek çok yeni otel boy göstermeye bafllad. Benim gibi say s z kayakç bu yak nl k sayesinde kent merkezindeki iki ya da üç y ld zl, ucuz ama temiz otellerde kalabiliyorlar art k. Peki, bu durumda kaymaya nas l gidiyorsunuz diye soracak olursan z, hemen yan tlayay m: Palandöken'in tüm pistlerine ulaflman z sa layan modern gondolun s f r noktas flehir merkezine sadece üç kilometre uzaktad r. Erzurum'a 144
gitti im zamanlar flehirdeki otellerde kal p her sabah binan n önünde bekleyen taksilerden biriyle ya da evvelce anlaflt m bir taksiyle, gondolun s f r noktas na gidip pistlere ulaflmak üzere hiç s ra beklemeden gelen gondollardan birine biniyorum. Elbette kayak k yafetlerimi ve kayak ayakkab lar m giymifl olarak biniyorum taksiye. P alandöken K fl Sporlar Merkezi nin son y llardaki modern dönüflümü Erzurum ekonomisine de do rudan büyük bir katk da bulunuyor. Erzurumlular, sokaklarda kayak k yafetleri hatta kayak ayakkab lar yla dolaflan, o flekilde taksi bekleyen, kafelere ve ma azalara öyle giren kayak severlere çoktan al flm fl durumdalar. Çünkü k fl sporlar için gelenler kentlerine büyük bir ekonomi sa l yor. Uzun k fl sezonu boyunca oteller, kafeler, lokantalar, marketler, hediyelik eflya satan butikler, spor malzemesi satan ma azalar ve kentin tarihi bölgeleri dolup dolup boflal yor. Palandöken'e ilk kez gidiflimin üzerinden neredeyse otuz y l geçmifl. O zamanlar Erzurum'da böylesi bir canl l k yoktu. Geçen y llar içinde yaflanan geliflmelerde kiflisel çabalar mla, özel sektöre ve bakanl klara srarla yazd m dilekçelerin, bilgi mektuplar n n ve açt m telefonlar n bir katk s olduysa ne mutlu bana. Bugün Erzurum Atatürk Üniversitesinden çok say da ö renciyi Palandöken pistlerinde kayarken görmek insan mutlu ediyor. Umar m bu k fl sporlar merkezimiz daha da geliflir, bölgedeki tüm gençler ve kayak severler için her zaman öncelikle tercih edilen bir yer olur. mehmetunver@butundunya.com.tr Matematik Finali 4 üniversite ö rencisi, uyanamad klar için matematik finaline geç kal r ve okula gidince hocalar na arabalar n n lasti inin patlad n söylerler... Hoca önce inanmaz ama ö rencilerinin yalvarmalar na dayanamayarak, 3 gün sonra yeniden s nav yapaca n söyler. S nav gününde hoca, 4 ö renciyi bofl salonun ayr ayr köflelerine oturtur. S nav sistemi flöyledir: 100 üzerinden 50 puan alan s nav geçebilir... Ön sayfada 10'ar puanl k 4 basit matematik sorusu vard r... Ö renciler bunlar kolayca çözerler. Arka sayfada ise 60 puanl k bir soru vard r: "Hangi lastik patlad?" 145