AÖF MALİYE- 7.YARIYIL

AÖF MALİYE- 7.YARIYIL KİTABIMI İNCELEME DOSYASI NEVİN SEÇKİN ULUS 77.YARIYIL DERSLER 1. MALİYE POLİTİKASI-1 2. VERGİ CEZA HUKUKU 3. VERGİ İCRA HUKUKU 4. DEVLET BORÇLARI 5. FİNANSAL YÖNETİM-1 6. GİRİŞİMCİLİK VE İŞ KURMA NEVİN SU - 1 -

ÖNSÖZ Sevgili arkadaşlar, Dört yıladır iletişim halindeyiz. On yıl dershane hocalığından sonra daha iyi ve faydalı neler yaparım duygularıyla başladığım kişisel yolculuğumda artık bir durak noktasına geldim. Dört yıl günde 16 saat yüzlerce kitap sayfaları, belki de milyonlarca kere vurduğum klavye tuşları arasında yaptığım yolculuk beni bir manada Profesyonelliğin girdabına cumburlop attı. Şimdi en büyük sorumluluğun akıntıya karşı hiç yorulmadan, duraksamadan kulaç atmak gerektiğinin bilincindeyim. Bu yolculukta en büyük destekçimin siz öğrencilerim olduğuna yüksek inancım tamdır. Bu inanç bana büyük bir şevk ve heyecan veriyor. Bu gecen 4 yılda tam 14 kitap hazırladım. Bunların 2 si kurum sınavları iktisat-maliye alan- diğerleri ise AÖF iktisat, AÖF Maliye ve AÖF İşletme bölümlerinin 5-6- 7-8. Yarıyıl dönemleri için sizlerin sınavlarda başarılarınıza doğrudan destek olacak kitaplardır. Lütfen bu satırlarımı bir tevazu yoksunluğu, alçakgönüllülük ihlali olarak algılamayın. İddia ediyorum ve tüm varlığımı ortaya koyuyorum ki BENİM KİTAPLA- RIM sizleri sınavlarınızda başarıya götürecek yegâne temel kaynaktır. Bir disiplin ve metodolojik bir çalışma programı uygulayarak kitaplarım üzerinden derslerinize çalışırsanız başarınız mutlaktır. Bu mücadelemde beni ancak sizlerin başarısı mutlu eder. Ben biliyor ve inanıyorum ki --VARLIKLI OLMAKLA VARLIKLI OLAMAK ARASINDA İNCE BİR ÇİZGİ VARDIR.--- BU ÇİZGİ VAR OLMA ÇİZGİSİDİR. BENİM VAR OL- MAM VE MANEVİ VARLIĞIM SİZLERİN HİZMETİNİ- ZE SUNDUĞUM KİTAPLARIMDIR. Arkadaşlar, KİTAPLARIM AÖF Yayınladığı DERS Kitaplarının paradigmasına tapa tap uygun olarak hazırlanmıştır. Yayınladığım Kitaplarım ilgili derslerin ve bu derslerin her ünitesinde verilen tüm bilgilerin en ince detaylarına kadar incelenmesi neticesinde; ucu açık, inceleyici ve analitik düşünce metodu uygulanarak sorulara dönüştürülmüştür. Bu soruların yanında öğrenmeyi pekiştiren temelleştirici bilgi olan HAP BİLGİLERLE desteklenmiştir. Öğrenim hayatı icazet için, öncelikle bizden sorulan sorulara doğru cevaplar verebilmemizi ister. Bu tür sorgulamada doğru cevapları verirsek başarmış oluruz. Ancak genel olarak Hayat, özel olarak ta Çalışma Hayatı soru sormamızı ister. İşte ben yukarıda belirttiğim BİLİM DALLARI ve DİSİPLİNLER alanında AÖF öğrencileri için hazırladığım sınavlara hazırlık kitaplarımda ÖĞRENMEYİ SAĞLAYACAK, ÖĞRENDİKLERİMİZİ KÖKLEŞTİ- RECEK VE TEKRARLIYORUM, İDDİA EDİYORUM KİTAPLARIM ÜZERİNDEN DİSİPLİNLİ OLARAK CALITIĞINIZDA BAŞARI SİZİNLEDİR. Kitaplarımda NASIL ÇALIŞMALIYIZ BAŞLIĞINDA BİR ÖNSÖZ BULUNMAKTADIR. O ÇALIŞMA YÖTEMİNİ UYGU- LAYIN BAŞARIN. Bu yıl kitaplarımı alan arkadaşlarla inter aktif ilişki içinde olacağım. Günlük çalışma saatlerimin 1/3 benden destek talebinde bulunan arkadaşlara ayıracağım. Onlarla çok verimli çalışmalar yapacağız. Yazılı, görsel konu ve ders anlatımları, mail üzerinden soru desteği, anlamadıkları veya zorlandıkları derslerde isteklerine yazılı sözlü destekler gibi Bakalım sonuçlarını hep beraber göreceğiz. Allah utandırmasın. SAYGILARIMI SUNUYOR, HEPİNİZE TEKRAR BAŞARILAR DİLİYORUM. NEVİN SEÇKİN ULUS - 2 -

1.DERS: MALİYE POLİTİKASI-1 5. ÜNİTE: ENFLASYON VE MALİYE POLİTİKASI: SORU - 1. Bütçe açıklarında meydana gelecek artışların, toplam talep üzerinde etkili olabileceğini, ancak reel faiz oranları üzerinde herhangi bir etki çıkarmayacağını ileri süren görüş aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A. Hoş olmayan monetaristaritmatik B. Tanzi etkisi C. Radikal yaklaşım D. Ricardocu yaklaşım E. Ponzi tipi yaklaşım Bütçe açıklarının reel faiz oranları üzerinde artış yönünde meydana getireceği baskılar nedeniyle ekonomik birimler tüketimlerini değil, bugünden tasarruflarını artıracağı için, uzun dönemde reel faiz oranlarında herhangi bir değişim ortaya çıkmayacaktır. 2. Ponzi tipi borçlanma politikası yapan bir birimin yükümlülüklerini yerine getirememesinde karşılaştığı en önemli handikap aşağıdakilerden hangisidir? A. Döviz arzının yükselmesi B. Faiz oranlarının yükselmesi C. Ulusal paranın aşırı değerlenmesi D. Fiyatların yükselmesi E. Cari açığın büyümesi 3. Kamu harcamalarının artmasıyla özel yatırım harcamalarının başlangıçta kamu harcamaları artışından daha az azalacağı görüşünü savunan yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir? A. Keynesyen B. Neo klasik C. Monetarist D. Radikal yaklaşım E. Ricardocu yaklaşım Yanıt A 4. Ponzi tipi borçlanma yapan ekonomik birimin faiz oranları yükseldiği durumda izleyeceği yeni strateji aşağıdakilerden hangisi olacaktır? A. Uzun vadeli borcunu ödemek B. Tasfiye kararlarını uygulamak C. Uzun vadeli yeni borçlar bulmak D. Borçların tamamını ödemek E. Borç konsülüdasyonuna başvurmak 5. Aşağıdakilerden hangisi bütçe açıklarını finansa etmek için başvurulan yollardan biri olamaz? A. Merkez bankasının Emisyon hacmini arttırması B. Gelir vergisi oranlarının yükseltilmesi C. Dış borçlanmaya başvurulması D. Bütçe emanetlerine başvurulması E. Merkez Bankasının kamu kesimi tahvillerini satın alması Yanıt E Merkez Bankasının kamu kesimi tahvili satın alması piyasadaki para miktarını arttıracaktır. Bu sadece piyasaları fonlama amacına hizmet eder. Soruda dikkat edilirse, bütçe açıklarının olduğu bir durumda devlet ya hazine bonosu yada devlet tahvili satmak suretiyle borç bulma yoluna gidecektir. Bu durumda piyasada para arzı daralacak, ancak kamu kesiminin açıklarını finanse eden fonlarda bir yandan temin edilmiş olacaktır. 6. Aşağıdaki görüşlerin hangisi borçlanmanın daha enflasyonist olacağını ileri sürer? A. Keynesyen B. Neo klasik C. Monetarist D. Radikal yaklaşım E. Yeni klasik 7. Bir ülke ekonomisinin kamu harcamaları 200 birim, vergileri 50 birim ve bir yıl öncesinden devreden kamu borcu ise 25 birim olarak belirlenirken faiz oranlarının ise %4 olduğu gözlenmiştir. Bu ekonominin söz konusu dönem için bütçe açığı aşağıdakilerden hangisidir? A. 148 B. 149 C. 150 D. 151 E. 154 Hap Bilgi: Kamu gelirleri burada vergiler olarak alınmalıdır. Bütçe Açığı= Kamu harcamaları- kamu gelirleri Bir yıl öncesinden devreden kamu borç ve faizlerin dikkate alınarak tekrar bütçe açığı formülünü yazmamız gereklidir. Bütçe Açığı= (kamu harcamaları_ kamu gelirleri) +(Faiz oranı. Borç miktarı) Bütçe Açığı= (200-50)+ (0.04. 25) Bütçe Açığı= 150+ 1-3 -

Bütçe Açığı= 151 8. Yeni Klasik taraftarları tarafından Monetaristlerin aksine enflasyonun sadece parasal bir olgu olmadığını açıklamak üzere geliştirdikleri yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir? A. Ponzi finansman yaklaşımı B. Tanzi etkisi C. Politika etkinsizliği D. Hoş olmayan monetaristaritmatik E. Zaman tutarsızlığı yaklaşımı Thomas Sargent ve Neill Wallece ye göre enflasyonun en temel kaynağının aşırı parasal genişlemeden değil, bütçe açıklarından kaynaklandığını ileri sürmüşlerdir. Eğer bütçe denk olursa, parasal genişlemeye gidilmeyecek ve enflasyon yaşanmayacaktır. Devlet bütçesinin açık verdiği bir ekonomide, bütçe açıkları kaçınılmaz olarak parasallaşacaktır. Diğer bir ifade ile bütçe açıkları eninde sonunda para basılarak finanse edilecektir. Buradaki sorun para arzının kısa dönemde mi? yoksa uzun dönemde m? artacağı konusudur. Yeni klasiklere göre enflasyonu önlemenin tek yolu; aşırı parasal genişlemelerden kaçınmak değil, devlet bütçesinin denkliğini sağlamaktır. 9. Yüksek enflasyon problemi yaşayan bir ekonomide, kamu gelirlerinin reel değerini de düşüreceğini öne atan görüş aşağıdakilerden hangisidir? A. Ponzi finansman yaklaşımı B. Tanzi etkisi C. Politika etkinsizliği D. Hoş olmayan monetaristaritmatik E. Zaman tutarsızlığı yaklaşımı Vergilerin tahakkuk etmesi ile tahsil edilmesi arasında zaman farkında enflasyon oranları artarsa kamu gelirleri reel olarak kayba uğrayacaktır. İşte bu görüş Oliviera Tanzi etkisi olarak bilinmelidir. 10. Uzun dönemde açıkların borçla finasmanının para basımı ile finansmanına göre daha enflasyonist olduğunu ileri süren yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir? A. Ponzi finansman yaklaşımı B. Tanzi etkisi C. Politika etkinsizliği D. Hoş olmayan monetaristaritmatik E. Zaman tutarsızlığı yaklaşımı 11. Enflasyon sürecinde vergi gelirlerinin tahakkuku ile tahsilatı arasında zaman farkı nedeni ile devlet gelirlerinde meydana gelen azalma aşağıdakilerin hangisi ile ifade edilir? A. Ponzi finansman yaklaşımı B. Tanzi etkisi C. Politika etkinsizliği D. Hoş olmayan monetaristaritmatik E. Zaman tutarsızlığı yaklaşımı 12. Enflasyon sürecinde devletin faizsiz yükümlülüklerinin enflasyon oranı kadar azalması aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir? A. Ponzi finansman yaklaşımı B. Tanzi etkisi C. Politika etkinsizliği D. Hoş olmayan monetaristaritmatik E. Enflasyon vergisi Yanıt E 13. Aşağıdakilerden hangisi Klasik okulun uzantısı olarak kabul edilmez? A. Monetarist B. Rasyonel beklentiler C. Yeni keynesyen D. Radikal yaklaşım E. Neo Klasik 14. Aşağıdaki iktisat okullarından hangisi denk bütçe yanlısı değildir? A. Monetarist B. Rasyonel beklentiler C. Keynesyen D. Arz Yanlı E. Neo Klasik 15. Aşağıda verilmiş olan iktisat politika hedeflerinin hangi ikisi eş zamanlı olarak sağlanması zorunluluğu vardır? A. Faiz oranlarının düşürülmesi- İhracatın arttırılması B. Ulusal paranın değerinin düşürülmesi- İhracatın arttırılması C. Dış ticaret açığının düşürülmesi- ekonomik büyümenin azaltılması D. Bütçe açıklarının küçültülmesi- Dış ticaret açıklarının küçültülmesi E. İşsizliğin düşürülmesi- Faiz oranlarının düşürülmesi Bütçe açığı; kamu gelirlerinin kamu giderlerinden az olması sonucu ortaya çıkarken; dış ticaret açığı ise, İthalatın ihracattan fazla olması ile ortaya çıkar. - 4 -

Diğer bir deyişle ülkeye giren döviz ülkeden çıkan dövizden azdır. Demek ki ülke kazandığından daha fazlasını harcıyor. Devlet bütçe açığı sorunu yaşadığında önünde bulunan tercihler; a) Borçlanmaya gidecek b) Emisyona gidecek c) Vergi oranlarını arttıracaktır. Devlet bu seçeneklerden emisyona gitmeyi seçerse, bunun enflasyon ile sonuçlanacağını bilmeliyiz. Fiyatlarda meydana gelen artış göreceli olarak yurt içinde ki malların yurt dışında ki mallara göre yüksek kalmasına neden olacak, bunun sonunda ihracat azalarak ithalat artacaktır. İthalat artışı dış ticaret dengesini daha da bozacağı için bütçe açıkları ile dış ticaret açıklarının eş zamanlı olarak azaltılması önem arz edecektir. 16. Tasarrufların yatırımları 320 birim, devlet harcamalarının vergileri 440 birim aştığı bir ekonomide aşağıdakilerden hangisi söz konusudur? A. 560 birim ticaret fazlası B. 560 birim ticaret açığı C. 120 birim ticaret fazlası D. 120 birim ticaret açığı E. Karşılaştırma yapmak söz konusu değildir. 17. Borç yükünü azaltmak için yüksek faizli borçların düşük borçlanma belgeleri ile değiştirilmesine ne ad verilir? A. Borcun itfası B. Monotoryum C. Takas D. Konversiyon E. Konsolidasyon 18. Reel faiz oranı aşağıdakilerden hangisidir? A. Beklenen enflasyon ile nominal faiz oranının toplamı ile elde edilir. B. Nominal faiz oranından beklenen enflasyonun çıkarılması sonucu elde edilir. C. Beklenen enflasyondan nominal faiz oranının çıkarılması ile ile elde edilir. D. Nominal faiz oranından reel faiz oranının çıkarılması ile bulunur. E. Nominal enflasyon oranından nominal kurun çıkarılması ile bulunur. 19. Klasik iktisatçılara göre bütçe açıkları aşağıdakilerden hangisine neden olur? A. Tasarrufları azalmasına B. Yatırımların düşmesine C. Faiz oranlarının ve üretimin yükselmesine D. Hem üretimin hem de fiyatların yükselmesine E. Fiyatlar genel seviyesinin yükselmesine Yanıt E 20. Hoş olmayan Monetarist aritmetik görüşü hangi iktisat okuluna ait bir görüştür. A. Monetarist B. Yeni Klasik okul C. Keynesyen D. Arz Yanlı E. Neo Klasik 21. Bir ekonomide yatırımlar 300, bütçe açığı 50 ve dış ticaret açığı 60 ise, tasarruf düzeyi kaçtır? A. 240 B. 270 C. 275 D. 280 E. 290 Yanıt E S-I= Bütçe açığı+ Dış ticaret açığı S- 300= 50+ (-60) S= 290 13. Nominal faiz oranı %50, beklenen enflasyon oranı %150 ise, reel faiz oranı kaçtır? A. -80 B. -40 C. 10 D. 50 E. 100 Reel faiz oranı= 1+ 0.50/1+ 1.50-1 R F. O= 1.50/ 2.50-1 RFO= 0.6-1 RFO= - 0.4 RFO= %-40 bulunur 24. Bütçe açığı hangi yöntem ile finanse edilirse rezerv para miktarı artmaz? A. Merkez bankasından kısa vadeli avanslar ile B. Uzun vadeli dış borçlar ile C. Kısa vadeli dış borçlar ile D. İç borç ile E. Vergi gelirlerindeki artış ile Yanıt E Bütçe açığı vergi gelirleri ile finanse edilirse rezerv para miktarında artış olmayacak, - 5 -

çünkü ekonomiye ek para girişi olmayacaktır. 25. Aşağıdakilerden hangisi hükümet harcamalarının vergi ya da bono ile finansman edilmesinin tüketici davranışlarını değiştirmeyeceğini ileri sürer? A. Fisher denklemi B. Hoş olmayan Monetarist Aritmatik C. Yaşam döngüsü hipotezi D. Walras kanunu E. Ricardocu denklik Yanıt E 26. Kamu kesimi gelirleri= 50, Kamu kesimi faiz giderleri= 20, Kamu kesimi faiz dışı giderleri = 40 ise, kamu kesimi finansman dengesi aşağıdakilerden hangisidir? A. 10 B. -10 C. 20 D. -20 E. 30 Kamu kesimi finansman dengesi= Kamu kesimi gelirleri - ( Kamu kesimi faiz giderleri+ Kamu kesimi faiz dışı giderleri) KKFD= 50- (20+ 40) KKFD= -10 kamu kesimi 10 birim açık vermektedir. 27. soruya göre Kamu Kesimi faiz dışı dengesi kaçtır? A. 10 B. -10 C. 20 D. -20 E. 30 Yanıt A Kamu Kesimi Faiz Dışı Dengesi= Kamu Kesimi Gelirleri- Kamu Kesimi Faiz Dışı Giderleri Kamu Kesimi Faiz Dışı Dengesi= 50-40 Kamu kesimi faiz dışı dengesi = 10 Yani kamu kesimi gelirleri, faiz dışı giderleri karşılamakta ve 10 birim fazla vermektedir. Bu 10 birimlik fazla, faiz giderlerinin ödenmesi için kullanılacaktır KİTABIMIN 20-24 SAYFASINAN ALINMIŞTIR. - 6 -

2. DERS: VERGİ CEZA HUKUKU: 1. ÜNİTE: VERGİ CEZA HUKUKUNA İLİŞKİN GENEL BİL- GİLER: Vergi Ceza Hukuku, kural olarak Vergi Usul Kanunu nda yapılan düzenlemeleri konu almaktadır. Hukuka aykırı davranışlar niteliklerine bağlı olarak farklı vergi suçlarını ve/ya da kabahatlerini oluşturmakta ve bu suçlara ve/ya da kabahatlere farklı nitelikte cezalar uygulanmaktadır. Vergi hukukunun vergi kanunlarına aykırı davranışlara ve bunlara uygulanan cezalara ve/ya da yaptırımlara ilişkin bölümüne vergi ceza hukuku adı verilmektedir. Vergi Ceza Hukuku inceleme alanı 1. Devlet hazinesine karşı işlenen suç ve/ya da kabahat olarak kabul edilmesi 2. Vergi kanunlarının zamanında ve gereği gibi uygulanmasını sağlaması 3. Hazinenin vergi kaybını önlemesi ve kamu hizmetlerinin mali kaynağını oluşturan kamu gelirlerinin toplanması yoluyla kamusal yararın gerçeklemesini sağlaması Vergi kabahatlerinin belirlenmesi ve bunlara birtakım yaptırımların uygulanması görev ve yetkisi vergi idaresinde olması neyi ifade eder? Yargısal bir karara ihtiyaç bulunmaması İdari yaptırım niteliği taşıyan vergi ceza suçları ise, ceza hukuku anlamında suç oluşturmakta ve bunları işleyenlere hürriyeti bağlayıcı ya da adli para cezaları uygulanmaktadır. Ceza hukuku anlamında vergi suçları daha çok genel ceza hukuku ilkelerine bağlı olmakta ve bunların belirlenmesi ve yaptırımlarının uygulanması ceza mahkemelerinin görevine girmektedir. Vergi ceza hukukunda suç ve/ya da kabahat fiilleri 1. Zarar suçu ve kabahati 2..tehlike suçu ve/ya da kabahati a. Vergi ceza hukukunda, vergi zıyaı suçu bir zarar kabahatidir. Tehlike kabahatleri kategorisinin tipik örneği, Usulsüzlük kabahatleri olarak biliniz. Usulsüzlük kabahatleri hazinenin ileride karşılaşabileceği bir zarar, bir vergi kaybı ihtimali nedeniyle kabahat sayılmaktadır. SORULAR: 1. Aşağıdakilerden hangisi zarar suçu niteliği taşır? A. Vergi kaçakçılığı B. Yükümlülerin özel işlerini yapma C. Usulsüzlük kabahati D. Vergi mahremiyetini ihlal E. Hepsi Yanıt A B ve D şıkları tehlike suçu niteliği taşırken; vergi kaybına yol açan bir fiille işlenmiş olan kaçakçılık suçunu, zarar suçu olarak nitelendirmek gerekir. Genel ceza hukukunda yer alan iştirak, tekerrür, içtima gibi kavramların vergi ceza hukukunda yer aldığını unutmayınız. Vergi aslını ve vergi cezasını sona erdiren nedenlerin büyük çoğunluğunun her iki kamu borcu türü için ortak olmasına rağmen, bazı nedenler yalnız cezalar bakımından geçerlidir (ölüm, af, pişmanlık ve ıslah ile cezalarda indirim). Vergi ceza hukukunda; 1. Cezayı ortadan kaldıran nedenler (ölüm, af, pişmanlık, ıslah, cezalarda indirim) 2. Suçun ve kabahatin doğmasına engel olan nedenler (yanılma ve mücbir sebep) Vergi ceza hukuku yaptırımının özelliği nedir? Somut bir vergi borcu ile doğrudan ilgisi bulunmayan üçüncü kişilerde şekli ödevlere uyma görevi ve uyulmaması halinde uygulanacak yaptırımları düzenlemiştir. Vergi borcu söz konusu iken, yalnız yükümlü ve sorumluların vergi dairesine muhatap olurken(bilgi vermeme, vergi mahremiyetinin ihlâli, yükümlülerin özel işlerini yapma gibi). Kabahatler Kanunu (m.3), özel olarak düzenlenmiş olan kabahat niteliğindeki hukuka aykırı fiiller ve bunlara ilişkin yaptırımlar için de genel hükümlere yer vermektedir. Vergi Ceza Hukukunun Konusu 1. Kaynaklık eden kuralların kimler arasındaki ilişkileri düzenlediği; bu ilişkilerin doğması, niteliği, kapsamı ve sona ermesi oluşturmaktadır. - 7 -

2. Devletle vergi ödevlileri arasında doğan ceza hukuku ilişkisini; hangi fiillerin kabahat ve/ya da suç oluşturduğunu ve bu fiillere uygulanacak ceza ve/ya da yaptırımları; cezaların kesilmesini ve/ya da hükmolunmasını; ceza muhatabının hak arama yollarını ve ceza hukuku ilişkisinin sona ermesini konu edinmektedir. 3. Devletle kişiler arasında doğan ceza hukuku ilişkisi, vergi ve diğer mali yükümlülük kurallarına aykırı davranışlardan kaynaklanmaktadır. Vergi ödevi ilişkisinden kaynaklanan hukuka aykırılıklardan hangilerinin kabahat ve/ya da suç oluşturduğunun ve bunlara hangi cezaların ve/ya da yaptırımların uygulanacağının kanunlarda düzenlenmesi gerekmektedir. Bu, kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesinin gereğidir. Vergi ceza hukuku kapsamında kesilen veya hükmolunan ya da kesilmesi ve/ya da hükmolunması gereken cezaların ve/ya da yaptırımların hangi hallerde sona erdiğinin/ortadan kalktığının da kanunda açıkça belirtilmesi gerekmektedir. 2. Kabahat sayılan fiiller için kesilen cezaların uygulanması gereken yaptırımların hangi hallerde sona ereceği aşağıdaki hangi kanunda düzenlenmektedir? A. Türk Ceza kanunu B. Ceza ve Güvenlik Tedbirleri İnfazı hakkında kanun C. Vergi usul kanunu D. Uyuşmazlık mahkemesi E. Hiçbiri Suç sayılan fiiller için ceza mahkemelerince hükmolunan ve/ya da hükmolunması gereken cezaların hangi hallerde kısmen veya tamamen sona ereceği-ortadan kalkacağı Türk Ceza Kanunu ve/ya da Ceza ve Güvenlik Tedbirlerin İnfazı Hakkında Kanun da düzenlenmektedir. 3. Aşağıdakilerden hangisi şekli ceza hukukunun konusu arasında yer almaz? 1. Vergi kabahatlerini işleyenlerin ortaya çıkarılması 2. Kabahatliler için ceza kesilmesi 3. Suçluların yargılanması Yukarıdaki numara ya da numaralardan hangisi şekli ceza hukukunun konusu arasında yer alır? A. A.Yalnız1 B. B.Yalnız2 C. C.1 ve 3 D. D.1.2.3 E. E.2 ve 3 Vergi usul kanununda düzenlenen konular: 1. Vergi kabahatlerinin ve suçlarının belirlenmesi 2. Kabahat işlemiş olanlar hakkında ceza kesilmesi İdari yargılama usulü kanunda düzenlenen konular: 1. Ceza kesme işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümlenmesine ilişkin hükümler Ceza mahkemesi kanununda düzenlenen konular: 1. Ceza mahkemelerinde yargılanacak suçlar için uygulanacak usul hükümleri Vergi Ceza Hukukunun Kapsamı: 1. Bir bölümünün olduğu kabul edilen vergi hukukunun kapsamına paralellik göstermesi 2. Resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklere ilişkin kurallara aykırılıktan kaynaklanan kabahat ve suçlar ile bunlara uygulanacak ceza ve yaptırımların dâhil olması Vergi Usul Kanunu esas alınarak kapsamı belirlenen Vergi Ceza Hukukunun kapsamına dâhil olmayan konular: 1. Gümrük Vergilerine ilişkin kabahat ve suçlar ile bunlara uygulanacak olan ceza ve yaptırımlar dâhil değildir. 2. Amme Alacaklarının Tahsil usulü Hakkında Kanun da düzenlenen suçlar ile bunlara uygulanacak olan ceza ve yaptırımların durumudur. Gümrük idarelerince talep ve tahsil edilen vergiler ile ek mali yükümlülükleri düzenleyen kurallara aykırıların Vergi Usul Kanunu hükümlerine tâbi olmaması Gümrük Kanunu hükümlerine göre talep ve tahsil edilmesi gereken vergiler ile ek mali yükümlülüklere ilişkin kurallara aykırılıklardan kaynaklanan kabahatler ve bunlara uygulanacak ceza ve yaptırımların Gümrük Kanunu nda düzenlenmesi Uygulanacak ceza ve yaptırımların Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu nda düzenlenmesi VERGİ CEZA HUKUKUNUN DİĞER HUKUK DALLARI İLE İLİŞKİSİ 1. Anayasa hukuku 2. Ceza hukuku - 8 -

3. İdare hukuku 4. Uluslararası hukuk 5. Uluslararası vergi hukuku 6. Özel hukukun bazı dalları arasındadır. Anayasa Hukuku ile İlişkisi: Vergilerin ve diğer mali yükümlülüklerin kanuna dayanması ilkesi ilk temel dayanağını Anayasa da bulmaktadır. 1. Vergiler ve diğer mali yükümlülüklerin Anayasa ya aykırı olarak alınmaması 2. Vergi ve diğer mali yükümlülüklere aykırı davranışlar nedeniyle kesilecek ve/ya da hükmolunacak cezalarda Anayasa ya aykırı olarak olmaması 3. Vergi ceza hukuku ile anayasa hukuku arasındaki ilişki, sadece maddî vergi ceza hukuku bakımından değil, ayrıca şeklî vergi ceza hukuku açısından da geçerlidir. 4. Vergi kabahatlerine ilişkin yaptırımların denetimine vergi yargısı; vergi suçlarına ilişkin cezalara hükmedilmesine ise, ceza yargısı organlarınca karar verilmektedir. Ceza Hukuku ile ilişkisi: Vergi ceza hukuku, hem ceza hukukunun hem de vergi hukukunun ilkeleri çerçevesinde düzenlenmektedir. Bu nedenle, vergi ceza hukukunun bu iki hukuk dalı ile sıkı bir ilişkisi bulunmaktadır. Ceza hukukunun konusunu hem suç hem de kabahat niteliği taşıyan hukuka aykırılıklar oluşturmaktadır. Vergi hukukunun ceza hukuku ile ilişkisi daha çok vergi hukukunun Vergi Ceza Hukuku adı verilen alt dalında kendini göstermektedir. Vergi ceza hukukunun en önemli yasal dayanağı Vergi Usul Kanunu dur. Ancak, bu tür bir düzenleme, vergi ceza hukukunun ceza hukuku ile ilişkisini hiçbir zaman ortadan kaldırmamaktadır. SORU - 4 1. Vergi mahremiyetini ihlâl suçu 2. Yükümlülerin özel işlerini yapma suçunun cezası 3. Vergi kabahatleri ve suçları Yukarıdaki numaralardan hangisi ya da hangileri Türk Ceza Kanunu na atıf yapılmak suretiyle belirlenmektedir? A. Yalnız 1 B. Yalnız 3 C. 2 ve 3 D. 1 ve 2 E. 1.2.3 Vergi Usul Kanunu, vergi kabahatlerini ve suçlarını ayrıntılı olarak düzenlemektedir. Vergi ceza hukuku düzenlemelerinde genel ceza kanunlarına başvurulmasının nedenleri nelerdir? a) Her türlü sorunun/uyuşmazlığın çözümüne yeterli olmaması b) Genel ceza kanunlarının temel kanunlar olması c) Genel ceza kanunlarının özel bir bölümü niteliğinde olması İdare Hukuku ile İlişkisi: 5. Vergi ceza hukukunun idare hukuku ile çok yakın bağlantıda olmasının nedenlerinden biri değildir? A. Vergi cezalarına ilişkin tarh, Tebliği ve tahsil görevlerinin idareye ait olması B. Vergi kabahatlerinin tespiti ve bunlara uygulanacak olan cezaların kesilmesi görevinin idareye ait olması C. Vergi ceza hukukunun idare hukukunun bir bölümü olması D. Suçların ve şüphelilerin belirlenmesi aşamasında idareye birçok görev düşmesi E. Hiçbiri Bu sıkı ilişkiyi, vergi hukukunun idare hukuku ile ceza hukukunun bir karışımı; vergi kabahatlerine ilişkin yaptırımların idarî para cezasına benzetilerek vergi ceza hukukunun idare hukukunun bir bölümü olduğunu iddia etmeye kadar vardırmamak gerekir. Uluslararası Hukuk ile İlişkisi Uluslararası hukuk, egemenliğe sahip devletlerin birbirleriyle ilişkilerini düzenleyen bir kamu hukuku dalıdır. Ülkeler arası emek, sermaye ve mal-hizmet (serbest) dolaşımının yaygınlaşması devletlerarasında çeşitli anlaşmazlıkların doğmasına yol açmaktadır. Çünkü kural olarak her devletin vergi koyma; vergi cezası kesme ve yargılama sonucunda cezaya hükmetme yetkisi, kendi ülkesinde ve/ya da kendi vatandaşları için geçerlidir. Her devletin, bunu bu biçimde uygulaması doğal olarak devletlerarasında uyuşmazlık konularını çoğaltmaktadır. - 9 -

Uluslararası Vergi Hukuku ile ilişkisi: Uluslararası vergi hukukunu, iki yâda daha çok devlet arasındaki vergi ve vergiden doğan ilişkileri düzenleyen ve bu amaçla uluslararası hukuk ilkelerine göre gerekli anlaşmaların yapılmasını sağlayan kuralları inceleme konusu yapan bir vergi hukuku dalı olarak tanımlamak mümkündür. Uluslararası vergi hukukunun konusu, uluslararası vergi ilişkileri ve bu ilişkileri düzenleyen anlaşmalardır. Bir devletin, uluslararası vergi anlaşmaları yapmaksızın diğer devletlerle vergi ilişkilerini tek yanlı olarak kendi vergi kanunlarıyla düzenlemesi de bu hukukun konusunu oluşturmaktadır. Örneğin, vergi suçlarından dolayı ülkesinden kaçıp başka bir ülkeye sığınan suçluların, ülkesinde suç işledikleri devlet organlarına geri verilip verilmemesi konusu, vergi ceza hukukunun uluslararası vergi hukuku ile olan ilişkisine örnek teşkil etmektedir. Özel Hukuk ile ilişkisi: Özel hukuk, bir toplum içinde eşit hak ve ödevlere sahip kişiler arasındaki ilişkileri düzenlemektedir. Medenî hukuk, kişilerin, aile, miras, eşya ve borç ilişkilerini düzenlemektedir. 6. Vergi ceza hukukunda velayet ve kayyım kavramlarının medeni hukuka dayandırması aşağıdaki hangi hukuk dalı ile ilişkisine dayandırılır? A. Ceza hukuku B. İdare hukuku C. Uluslararası hukuk D. Uluslararası vergi hukuku E. Özel hukuk Yanıt E Gerçek ve tüzel kişi, ehliyet, vesayet, velâyet ve kayyım gibi kimi kavramlarını medenî hukuka dayandırmaktadır. VERGİ CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI 1. Bağlayıcı kaynaklar 2. Yardımcı kaynaklar 7. Aşağıdakilerden hangisi vergi ceza hukukunun bağlayıcı kaynakları arasında yer almaz? A. Doktrin B. Anayasa C. Kanun D. Uluslararası anlaşmalar E. Kanun hükmünde kararname Yanıt A Anayasa mahkemesi kararları, içtihadı birleştirme kararları birinci grubu; yürütme organının kendisine verilen düzenleme yetkisine dayanarak oluşturduğu metinler (tüzük, yönetmelik ve tebliğ gibi) ile hukukçuların görüşlerini ifade eden doktrin ise, ikinci grubu oluşturmaktadır. Bağlayıcı kaynaklar yeni bir vergi ceza normu koymaktadır. Bağlayıcı Kaynaklar: Anayasa: 1. Vergilendirme 2. Zor kullanma 3. Para basma yetkisi Bu üç yetki sayesinde devlet, egemenliğini ve üstün iradesini gerçekleştirmektedir. Vergilendirme ve cezalandırma yetkisi devletin varlık şartıdır ve bu bakımdan egemenliğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Anayasa, diğer yazılı hukuk kurallarının dayanağını oluşturmakta ve bu niteliğiyle onların üstünde yer almaktadır. 8. Pozitif hukuk bakımından temel norm niteliği taşıyan bağlayıcı kaynak aşağıdakilerden hangisidir? A. Anayasa mahkemesi kararları B. İçtihadı birleştirme kararları C. Anayasa D. Kanun E. Kanun hükmünde kararname Anayasa, vergi hukukunun temel kaynaklarındandır ve hiyerarşik sırada en başta gelmektedir. Çünkü vergi konusundaki hükümlerin kaynağını Anayasa oluşturmakta ve kanunların Anayasa ya uygun olması gerekmektedir. Anayasa nın 38 inci maddesinde ceza hukukuna ilişkin kurallar Kimse, işlediği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suç işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez. Hukukta kaynak: Uygulanması ve uyulması gerekli kurallar koyan düzenlemeler ve hukukçuların kanunlar, yargı kararları ve genel hukuk kuralları hakkında açıkladıkları görüşler ile tüzük, - 10 -

yönetmelik ve tebliğ gibi kanunların uygulanma biçimlerini gösteren idarî Kanun: Anayasa nın yetkili kıldığı organ tarafından çıkarılan yazılı, genel, sürekli ve soyut hukuk kurallarıdır. Kanun yapma yetkisi, yasama organına, yani Türkiye Büyük Millet Meclisi ne aittir. Kanunların ilk özelliği, yazılı olmalarıdır. Bu özellik, kanunları, hukuk kurallarının diğer bir kaynağı olan örf ve âdetten ayırmaktadır. Kanunların diğer bir özelliği, genel olmalarıdır. Bu nedenle kanunlar, belirli bir kişi veya olay dikkate alınarak çıkarılmamalı ve aynı durumdaki kişi ve olayları kapsamalıdır. Kanunlar, kural olarak sürekli olmaktadır. Ancak bazı kanunlar belirli bir süre için çıkartılabilmektedir. 9. Bütçe Kanunları aşağıdaki hangi hukuk kuralının istisnasını oluşturmaktadır? A. Yazılı olması B. Genel olması C. Soyut D. Sürekli E. Hiçbiri Kanunların sürekli olma özelliği, sonsuza kadar yürürlükte kalmaları anlamına gelmemektedir. Süreklilik, kanunların ne zaman yürürlükten kalkacağının önceden belli edilmemiş olması anlamına gelmektedir. Vergi Ceza Hukukuna kaynak olan ana kanun Vergi Usul Kanunu dur. Ülkemizde vergi suç ve cezalarına ilişkin hükümler hangi tarihte Vergi Usul Kanunu nda bir araya getirilmiştir? 7.6.1949 tarih ve 5432 sayılı Vergi Usul Kanunu nda bir araya getirilmiştir. Bu Kanun, 1960 yılına kadar uygulanmış, 1961 yılında 5432 sayılı Vergi Usul Kanunu yürürlükten kaldırılmış, yerine 4.1.1961 tarih ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu yürürlüğe konulmuştur. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu nun bazı hükümleri de zaman içinde birçok değişikliğe uğramıştır. Vergi Usul Kanunu nun en çok değişikliğe uğrayan ve sistematiği kaybolan bölümü Ceza Hükümleri bölümüdür. Oysa en istikrarlı bölümün burası olması gerekir. Çünkü kanunilik ve hukukî güvenlik ilkeleri bunu zorunlu kılmaktadır. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu nun Ceza Hükümleri başlığında yer alan konular nelerdir? Vergi suç ve cezalarına ilişkin Genel Esaslar Vergi Cezaları Vergi Cezasının Kesilmesi Ödenmesi ve Kalkması 10. Aşağıda uluslararası vergi anlaşmalarının yapılmasının nedenlerinden hangisi vergilendirmeye ilişkin esaslı değildir? A. Çifte vergilendirmenin önlenmesi B. Uluslararası vergi kaçakçılığının ve vergiden kaçınmanın önlenmesi C. Vergi idarelerinin verginin tahakkuku ve tahsilinde etkinliğinin artırılması D. İdareler arası bilgi alışverişinin yaygınlaştırılması ve hızlandırılması E. Vergi kanunlarının uyumlaştırılması ve uyuşmazlıkların çözümünün kolaylaştırılması Yanıt A Uluslararası vergi anlaşmaları vergi kanunu niteliği taşıdığını unutmayınız. Çifte vergilendirmenin önlenmesi gibi konularda yapacağı iki taraflı anlaşmalar da kanun niteliğine sahiptir. Uluslararası vergi anlaşmalarını vergi kanunlarından ayıran en önemli özelliği nedir? Anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesi ne başvurulmasının mümkün olmamasıdır. Milletlerarası anlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası anlaşma hükümlerinin esas alınması gerekmektedir. Vergi ceza hukuku bakımından uluslararası anlaşmaların bağlayıcı bir kaynak olmasının şartı nedir? Ceza normuna yer verilmiş olması Ancak uluslararası anlaşmalarda genellikle doğrudan bir suç düzenlemesine ilişkin olarak ceza hukuku normlarına yer verilmediği de unutulmamalıdır. Uluslararası anlaşmaların bağlayıcı kaynak niteliği taşıması için gerekli olan hüküm nedir? Vergi kaçakçılığı ve kara paranın aklanması ile mücadele kapsamında uluslararası işbirliğine yönelik ve vergi ceza hukukunu ilgilendiren hükümler olarak bilmelisiniz. - 11 -

Kanun Hükmünde Kararname: Anayasa nın 91 inci maddesine göre, yasama organı bir yetki kanunu ile Bakanlar Kuruluna bazı konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verebilmektedir. Kanun hükmünde kararname, yürütme organının yasama işlemi niteliği taşıyan genel düzenleyici işlemidir. Kanun hükmünde kararnameyi, Bakanlar Kurulunun, Türkiye Büyük Millet Meclisinin çıkardığı yetki kanununa veya olağanüstü hallerde Anayasa dan aldığı yetkiye dayanarak düzenlediği ve maddî anlamda kanun gücü kazanan kararnameler olarak tanımlamak mümkündür. Kanun hükmünde kararname çıkarma yöntemleri nelerdir? 1. Türkiye Büyük Millet Meclisinin kabul ettiği yetki kanununa dayanması- Her konuda düzenleme yapmasının mümkün olmaması 2. Sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılması Anayasa nın 91 inci maddesinin 1 inci fıkrası uyarınca, siyasal haklar ve ödevler bölümünde yer alan vergi ödevi, kural olarak kanun hükmünde kararname konusu yapılamaz. Aynı maddede Sıkıyönetim ve olağanüstü haller bu yasağın istisnası olarak belirtilmektedir. Buna göre, sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde, vergi konusunda da kanun hükmünde kararname çıkarılabilmektedir. Bu kararnamelerin Anayasa ya aykırılı iddiası ile Anayasa Mahkemesi ne başvurulamaz. Bu kararnameler, Resmî Gazete mde yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur. Kanun Hükmünde Kararnameler ile suç ve/ya da ceza ihdası mümkün değildir. Ancak olağanüstü hal kanun hükmünde kararnameleri ile yapılabilen düzenlemeler kapsamında yer verilen vergi kabahatleri ve suçlarına ilişkin hükümler bakımından Kanun Hükmünde Kararnamelerin de vergi ceza hukukunun bağlayıcı kaynakları arasında yer alması mümkündür. Anayasa Mahkemesi Kararları: Anayasa Mahkemesi, Anayasa nın 148 vd. maddelerinde belirtilen kurallar çerçevesinde kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve TBMM içtüzüğü nün Anayasaya uygunluğunu denetleyen bir yüksek mahkemedir. 11. Anayasa Mahkemesi kararları ile verilen ilgilerden hangisi yanlıştır? A. Resmi gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur. B. Resmî Gazete mde yayınlanarak yürürlüğe girmekte ve kural olarak yayın tarihinden itibaren hüküm ifade etmektedir. C. Mahkeme iptal kararlarının yürürlüğe girmesi, Resmi Gazete mde yayınlandığı günden itibaren bir yılı geçemez. D. Anayasa Mahkemesinin iptal kararları geçmişe yürümez. E. Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir ve yasama, yürütme ve yargı organlarını; idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlamaktadır. Yanıt A A şıkkının kanun hükmünde kararname yöntemlerine ait olduğunu biliniz. İçtihadı Birleştirme Kararları Genel kapsamlı, uygulamada ayrı görüşler nedeniyle ortaya çıkan tereddütleri gideren ve uygulamada birliği sağlayan bağlayıcı kararlardır. Danıştay ve Yargıtay ın sadece kararlar arasındaki farklılıkları gidermeyen, aynı zamanda vergi ceza hukukunun gelişmesine ve bu alandaki uygulamaların hukuka uygun olarak yürütülmesine katkıda bulunan bazı içtihadı birleştirme kararlarının olduğu bilinmektedir. Vergi kabahatleri ve bunlara uygulanacak ceza ve/ya da yaptırımlar bakımından Danıştay içtihadı Birleştirme Kararları; vergi suçları ve bunlara uygulanacak ceza ve/ya da yaptırımlar bakımından ise, Yargıtay içtihadı Birleştirme Kararları vergi ceza hukukunun bağlayıcı kaynakları arasında yer almaktadır. Yardımcı Kaynaklar Vergi ceza hukuku uygulamalarına yön veren, yol gösteren kaynaklara yardımcı kaynaklar denilmektedir. 1. Yargı kararları 2. Tüzük 3. Yönetmelik 4. Maliye Bakanlığının genel tebliğleri, özelgeleri (muktezaları) sirkülerleri ile bilimsel görüşler - 12 -

Yardımcı kaynakların sadece, vergi kabahatleri bakımından önem taşıdığını unutmayınız. Tüzük: Tüzükler, Bakanlar Kurulu tarafından kanunların uygulanmasını veya kanunların emrettiği işleri belirtmek üzere, kanunlara aykırı olmamak kaydıyla Danıştay incelemesinden geçerek çıkarılan, Cumhurbaşkanınca imzalanarak Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe konulan, sürekli, soyut ve genel hükümler içeren genel düzenleyici işlem niteliğindeki hukukî metinlerdir. 12. Tüzükler ile verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A. Bakanlar Kurulu, kanunla yetki verilmesine gerek olmaksızın her zaman tüzük çıkarabilmektedir. B. Vergi alanında tüzük çıkarılamamasının nedeni kanuniliğin ilkesi gereğidir. C. Kanunlarda, yapılacak düzenlemenin mutlaka tüzükle yapılacağı belirtilmişse, o düzenleme ancak tüzük adıyla ve usulüne uygun olarak çıkartılan tüzüklerle yapılabilmektedir. D. Tüzüğe dayanak teşkil eden kanunun yürürlükten kalkması halinde, tüzük yürürlükten kalkmaz. E. Ergi kabahatlerinin belirlenmesi bakımından, idareye düzenleme yetkisinin verilmesi uygun ve doğru olmaz. Yönetmelik: Yönetmelikler, başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren konularda, kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını gösteren ve bunlara aykırı olamayan düzenleyici işlemleridir. 1961 Anayasası na göre yönetmeliklerin Resmî Gazete de yayınlanması Anayasal bir zorunluluk olmasına rağmen, 1982 Anayasası na göre, hangi yönetmeliklerin Resmî Gazete de yayınlanacağının belirlenmesi kanunlara bırakılmaktadır. Vergi ceza hukukunda yönetmeliklerin yardımcı kaynaklar arasında yer almasına neden olan gelişmeler nelerdir? 1. Danıştay tarafından ön denetime tâbi tutulması 2. Cumhurbaşkanı tarafından imzalanması zorunluluğunun bulunmaması 3. Yeni bir kural koyamaması 4. Bir vergi ceza hükmünü değiştirememesi ve kaldıramaması Vergi ödevine ilişkin şeklî yükümlülükler konusunda Yönetmeliklerle düzenleme yapabilir Vergi kabahatlerinin kapsam ve şartları kanunda belirlenmesi kaydıyla ayrıntılarının tüzük ve/ya da yönetmelikte düzenlenmesi mümkündür. Suç ve kabahat; ceza ve yaptırım düzenlenmesi mümkün değildir. Vergi ceza hukukunda yönetmelikler yardımcı kaynaklar arasında yer almaktadır. Maliye Bakanlığı Genel Tebliğleri, Özelgeleri ve Sirkülerleri Vergi hukukunun açıklayıcı kaynakları (metinleri) olarak nitelemek mümkündür. 1. Vergi yükümlüleri ve sorumluları bakımından bağlayıcı olmaması 2. Vergi idaresinin iç ve hiyerarşik ilişkileri bakımından bağlayıcı olması 3. Kesin ve yürütülmesi zorunlu, objektif ya da sübjektif idarî işlem niteliği taşımaması 4. İptal davasına konu yapılamaması Genel Tebliğler: Genel tebliğler, vergi kanunlarının uygulanması konusunda Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan ve kanunların açıklanmasını ve yorumlanmasını kapsayan genel nitelikteki direktiflerdir. Kural olarak bağlayıcı değil, yol gösterici kaynak niteliği taşımaktadır. Birinci gruba giren genel tebliğler: 1. Vergi kanunlarının, genel tebliğlerle düzenlenmesini Maliye Bakanlığına bıraktığı hususlarda uyulması gereken bir kaynak olarak ortaya çıkmaktadır. 2. Vergi hukukunun usul ve şekle ilişkin ödevleri yönünden bağlayıcı kaynakları arasında sayılması Örneğin, Vergi Usul Kanunu nun 315 inci maddesine göre bazı Amortisman oranlarını belirleyen 234 Seri Notlu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği bağlayıcı niteliktedir. İkinci grup genel tebliğler: 1. Vergi idaresinin vergi kanunlarının uygulanması konusundaki görüşlerini ve direktiflerini kapsadığı için çok önemlidir. 2. Yeni hüküm getirmediklerinden vergi hukuku açısından yardımcı kaynak niteliği taşır. 3. Bağlayıcı nitelik taşımaz. - 13 -

4. Yargı organları, vergi uygulamalarına ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde, ikinci grup tebliğlerde yer alan düzenlemeleri dikkate almak zorunda değildir. 5. İdarenin iç bünyesine ilişkin bulunmaları nedeniyle, kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idarî işlem niteliği taşımaz. Özelgeler :(Muktezalar) Özelgeler (muktezalar), yükümlülerin Vergi Usul Kanunu nun 413 üncü maddesi uyarınca, vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından şüpheli ve/ya da tereddüde yol açan hallerde, Gelir idaresi Başkanlığı na veya bu konuda yetkili kılınan makamlara yaptıkları yazılı başvurularına verilen cevaplardır. Sirkülerler: Sirkülerler, hiyerarşik âmirlerin ve özellikle bakanların, sahip oldukları hiyerarşi gücüne dayanarak astlarına onların uygulamakla yükümlü oldukları kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerinin yorumlanması ve uygulanması konusunda verdikleri emir, talimat ve görüşlerdir. Sirkülerlerle yeni bir kural ve hüküm getirilememektedir; sadece mevcut olan mevzuat hükümleri açıklanmakta, yorumlanmakta ve bunların nasıl uygulanacağı gösterilmektedir. Sirkülerlerin genel nitelikli özelge şeklinde yayımlanması hangi durumlarda gerekmektedir? Vergi hukuku alanında sirkülerlerin, sadece vergi uygulamaları ile ilgili belirli bir durumdaki çok sayıda yükümlünün tereddüde düşmesi ve Gelir İdaresi Başkanlığına başvurması halinde gerekmekte olduğunu unutmayınız. Maliye Bakanlığının Açıkladığı Görüşlere Uygun Davranmanın Sonuçları: Yükümlülerin genel tebliğlere, sirkülerlere ve özellikle özelgelere uygun davranmaları halinde, kabahat işlemiş sayılmaları mümkün değildir. Çünkü bu durumda Vergi Usul Kanunu nun 369 uncu maddesinde belirtilen yanılma hali söz konusu olmaktadır. Nitekim yetkili makamların yükümlünün kendisine yazı ile yanlış açıkla(izahat) vermiş olmaları veya bir hükmün uygulama tarzına ilişkin bir içtihadın değişmiş olması halinde vergi cezası kesilmez ve gecikme faizi hesaplanmaz. Ayrıca, bir hükmün uygulanma tarzı hususunda yetkili makamların genel tebliğ veya sirkülerde değişiklik yapmak suretiyle görüş ve kanaatini değiştirmesi halinde, oluşan yeni görüş ve kanaate ilişkin genel tebliğ veya sirküler yayımlandığı tarihten itibaren geçerli olup geçmişe dönük olarak uygulanması mümkün değildir. Fakat bu hüküm yargı mercileri tarafından iptal edilen genel tebliğ ve sirküler hakkında uygulanmaz. Başkasına verilmiş olan bir özelgeye uygun davranmış olan bir kimsenin kusurlu olup olmadığı tartışmaya açıktır. Eğer özelge/sirküler, yayınlanmak suretiyle aleniyet kazanmış ya da ilgili, başkasına verilmiş olan özelgeyi idareye sunmuş ise, bu kimsenin de yanılma halinden yararlanması gerekir. Aksi halde, yükümlüler arasında farklılık/eşitsizlik yaratılmış olacaktır. Bu itibarla, idare genel tebliğ, sirküler ve özelgelerin yükümlüler açısından lehe ve/ya da aleyhe sonuçlarını düşünerek hukuka uygun metinler üretmelidir. VERGİ CEZA HUKUKU KURALLARININ UYGU- LANMASI Yer Bakımından Uygulanması Devletlerin egemenliği ancak kendi ülkeleriyle sınırlıdır. Bu nedenle, devletlerin kanunlarının da ancak kendi ülkeleri içinde uygulanması gerektiği ve ülke dışında uygulanmasının mümkün olmadığı kabul edilmektedir. Ayrıca, devletlerin kendi ülkesi üzerindeki egemenliğinin mutlak olması nedeniyle, ülke içerisinde başkadevletlerin kanunlarının uygulanmaması da bu egemenliğin doğal sonucu olarak sayılmaktadır. Ancak bu anlayışın mutlak bir şekilde benimsenmesi ve bu anlayışa uyulması, günümüz şartlarında mümkün olamamaktadır. Çünkü gelişen ve değişen şartlar hemen her ülkede başka devletlerin vatandaşlarının geçici ve/ya da sürekli yaşamalarını mümkün hale getirmektedir. Bu durumda bulunan kişiler üzerinde devletlerin denetim yetkisine sahip olması, hem yaşanılan ülkenin hem de kişilerin menfaatleri gereğidir. Bu nedenle, devletler egemenlik yetkilerinden karşılıklı tavizlerde bulunarak kendi ülkelerinde başka devletlerin kanunlarının uygulanmasını sınırlı da olsa kabul etmektedir. Bu bağlamda, kanunların mülk iliği ve şahsiliği ilkelerinden söz edilmektedir. - 14 -

Vergi ceza hukuku bakımından da bu iki ilkenin genel olarak geçerli olması benimsenmektedir. Ancak, ceza kanunlarının uygulanmasında esas itibariyle mülk ilik ilkesine uyulması; fakat yabancı ülkede işlenen suçlardan bazıları hakkında da suçlunun vatandaşı olduğu devletin kanunlarının uygulanması gerektiği kabul edilmektedir. Böyle bir uygulamayı benimseyen sisteme, karma sistem denilmektedir. Ayrıca, ceza kanunlarının genel olması sistemine göre, suç nerede işlenmiş olursa olsun ve faili hangi devletin vatandaşı bulunursa bulunsun, suçu işleyen kişiye bulunduğu ülkenin kanununun uygulanması gerekir. Türk Ceza Kanunu, mülk ilik ilkesini esas almakla birlikte, karma sistemi benimsemektedir Vergi ceza hukuku bakımından da esas olarak mülk ilik ilkesi benimsenmektedir. Bu itibarla, vatandaş olsun veya olmasın, bir ülkede yaşayan kişiler, ülkede yürürlükte bulunan kanunların getirdikleri yükümlülüklere (vergi ve vergi cezası) uymak zorundadır. Ancak, bazı durumlarda bu ilkenin istisnaları da bulunmaktadır. Diplomat muaflığı bunun bir örneğini oluşturmaktadır. Nitekim diplomat muaflığı bulunan bir kişinin Türkiye de bir vergi suçu işlemiş olması halinde, bu kişiyi Türk Vergi Mevzuatına göre vergilendirmek ve cezalandırmak mümkün değildir. Aynı şekilde, Türk Diplomatlara da diğer ülkeler kendi vergi ceza hukuku hükümlerini uygulayamazlar. Çünkü bu kişiler esasen muaflıktan yararlandıkları için onlara uygulanacak kanunlar da kendi devletlerinin kanunlarıdır. Bu nedenle, vergi ceza hukukunda sınırlı da olsa şahsilik ilkesinin de uygulandığını söylemek mümkündür. Zaman Bakımından Uygulanması: Yürürlüğe girmesi ve yürürlükten kalkması Yürürlüğe girmeden önceki ya da yürürlükten kaldırıldıktan sonraki olaylara uygulanıp uygulanmaması Kanunların Yürürlüğe Girmesi: Kanunların zaman bakımından uygulanması konusu yürürlüğe girdiği tarihte uygulanmaya başlar ve yürürlükten kalkması ile birlikte uygulanamaz hale gelir. Bir kanun; 1. Resmî Gazete de yayımlandığı tarihte 2. Kanunda belirtilen başka bir tarihte yürürlüğe girmektedir. Kanunun ne zaman yürürlüğe gireceği, o kanunun yürürlük maddesinde belirtilmemişse, ne zaman yayınlanır? Resmî Gazetede yayım tarihinden başlayarak kırk beş gün sonra yürürlüğe girmektedir. Kanunların Yürürlükten Kalkması: Kanunların yürürlükten kalkmasının yolları: 1. Yürürlükten kaldırma a. Açık (sarih) yürürlükten kaldırma: Yürürlüğe giren bir kanunun kendisinden önce yürürlükte bulunan bir kanunu yürürlükten kaldırdığını açıkça belirtmesi halinde, yürürlükten kaldırıldığı belirtilen kanun yürürlükten kalkar b. Örtülü(zımni) yürürlükten kaldırma sonraki kanun önceki kanunu yürürlükten kaldırmaktadır. 2. Sürenin dolması Bazı kanunlar belirli sürelidir. En tipik örneği, Bütçe Kanunudur. 3. İptal/kaldırma kararı: Yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükten kalkmaktadır. Anayasa Mahkemesi kararları geçmişe yürümez. Kanunlarının Geçmişe Yürümemesi Kanunların yürürlüğe girmeden önceki olay ya da işlemlere uygulanamamasına kanunların geçmişe yürümemesi ilkesi denir. Bu ilkenin konulmasının gerekçesi; kanun koyucunun keyfi hareketlerini engellemek ve hukuk kurallarına karşı toplumun güven duymasını sağlamaktır. Özel hukukta olduğu gibi kamu hukukunda da geçerli olması Lehe Olan Kanunun Uygulanması ilkesi: Türk Ceza Kanunu na göre, İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. İşlendikten sonra yürürlüğe giren kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı da kimse cezalandırılamaz ve hakkında güvenlik tedbiri uygulanamaz. Böyle bir ceza veya güvenlik tedbiri hükmolunmuşsa infazı ve kanunî neticeleri kendiliğinden kalkar. Suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların - 15 -

hükümleri farklı ise failin lehine olan kanun uygulanır ve infaz olunur. Hapis cezasının ertelenmesi, koşullu salıverme ve tekerrürle ilgili olanlar hariç; infaz rejimine ilişkin hükümler, derhal uygulanır. Geçici veya süreli kanunların, yürürlükte bulundukları süre içinde işlenmiş olan suçlar hakkında uygulanmasına devam edilir Kabahatler Kanunu nda ise, zaman bakımından uygulanma konusunda farklı bir düzenleme yer almaktadır. Buna göre,...türk Ceza Kanunu nun zaman bakımından uygulamaya ilişkin hükümleri kabahatler bakımından da uygulanır. Ancak kabahatler karşılığında öngörülen idarî yaptırımlara ilişkin kararların yerine getirilmesi bakımından derhal uygulama kuralı geçerlidir. Kabahat, failin icra veya ihmali davranışı gerçekleştirdiği zaman işlenmiş sayılır. Neticenin oluştuğu zaman, bu bakımdan dikkate alınmaz. Ceza hukukunda yeni kanunun suç saymadığı fiillere ceza verilemeyeceği gibi, eski kanunda bir suça daha az ceza kabul ediliyorsa, o kanun uygulanacaktır Usul kanunlarında; Eski kanuna göre açılan ve devam etmekte olan davalarda yeni kanunun uygulanması gerektiğinin kabul edilmesi Ceza hukuku bakımından; Her fiilin işlendiği tarihte yürürlükte olan kanuna tâbi olması gerekir. Bu, kanunsuz suç olmaz ilkesinin temel dayanağını ve aynı zaman doğal bir sonucunu oluşturmaktadır..anlam Bakımından Uygulanması; Hâkimin bir soyut hukuk kuralını somut bir olaya uygulayabilmesi, o kuralın yorumlanmasını gerektirmektedir. 13. Yorum faaliyetinde kuralı koyan organın iradesinin esas tutulması, hangi yorum yönteminin tercihi arasında yer alır? A. Tarihi yorum yöntemi B. Lafzi -deyim sel- yorum yöntemi C. Sistematik yorum yöntemi D. Amaç sal yorum yöntemi E. Gai yorum yöntemi Yanıt A 14. Kuralın metinde yer alan kelimelere göre anlamlandırılması, hangi yorum yönteminin tercihi arasında yer alır? A. Tarihi yorum yöntemi B. Lafzi -deyim sel- yorum yöntemi C. Sistematik yorum yöntemi D. Amaç sal yorum yöntemi E. Gai yorum yöntemi 15. Kuralın yer aldığı kurallar bütünü/sistem içinde anlamlandırılması, hangi yorum yönteminin tercihi arasında yer alır? A. Tarihi yorum yöntemi B. Lafzi -deyim sel- yorum yöntemi C. Sistematik yorum yöntemi D. Amaç sal yorum yöntemi E. Gai yorum yöntemi 16. Kuralın içinde bulunulan sosyal ve ekonomik koşullara göre kuraldan algılanan bütünsel amacı esas tutulması, hangi yorum yönteminin tercihi arasında yer alır? A. Tarihi yorum yöntemi B. Lafzi yorum yöntemi C. Sistematik yorum yöntemi D. Deyim sel yorum yöntemi E. Amaç sal- Gai yorum yöntemi Yanıt E YORUM TÜRLERİ: Yorum türleri, yorum faaliyetinde bulunan organ ya da kişiler dikkate alınarak yapılan bir sınıflandırmadır ve yasama yorumu, idari yorum, yargısal yorum, bilimsel yorum olarak dörde ayrılmaktadır. 17. Aşağıdakilerden hangisi yorum türlerinden biri değildir? A. İdari yorum B. Yargısal yorum C. Sistematik yorum D. Yasama yorumu E. Bilimsel yorum C şıkkı, yorum yöntemi olarak bilinmelidir. Yasama yorumu nedir? Kuralın yasa koyucu tarafından yorumudur. 18. Aşağıdakilerden hangisi yasama yorumuna ait doğru bir ifade değildir? A. Yeni kural yaratma veya mevcut bir kurala yeni içerik kazandırılması B. Türk Hukuk Sistemi nde sadece 1924 Anayasası nda mevcut bir yorum türü olması C. 1961 ve 1982 Anayasalarında yer verilmemesi D. Günümüzde bu yorum türünün uygulama alanına yoğun olarak kavuşması E. Yasa koyucu tarafından yorumlanması - 16 -

Günümüzde bu yorum türüne rastlanmamaktadır. 19. Aşağıdakilerden hangisi İdari Yorum biçiminin özelliği değildir? A. Vergi hukukunda özel bir öneme sahip olması B. Vergi ödevlisinin özelge kanalı ile muhatap alınması C. Kamu hukuku ilişkilerinde hukuk kuralını uygulayacak kamu idarelerinin uygulanması olası hukuk kuralını nasıl anladıkları ve nasıl uygulayacaklarına yönelik görüş D. Direkt vergi ödevlisini muhatap almadan genel açıklamalar ile yapabilmesi E. Somut olayın özelliklerini göz önüne alması Yanıt E Kamu hukuku ilişkilerinde hukuk kuralını uygulayacak kamu idarelerinin uygulanması olası hukuk kuralını nasıl anladıkları ve nasıl uygulayacaklarına yönelik görüşleri, idari yorum olarak adlandırılmaktadır Yargısal Yorum: Yargısal yorum, hukuk kurallarının yargı organlarınca yorumudur. Yargısal yorumun sadece ilişkin bulunduğu olay açısından bağlayıcı olmasının nedeni nedir? Somut olayın özellikleri göz önüne alınması Önemli Not: Yargısal yorum türü içinde yer alan içtihadı birleştirme kararlarındaki yargısal yorum, yargı organlarını ve idareyi bağlar. Bilimsel Yorum: Bilimsel yorum, hukuk kurallarının bilim adamlarınca yorumudur. Bilimsel yorum teorik ve genel niteliktedir, yön gösterici ve açıklayıcı boyutuyla uygulamacılara ışık tutan bir yorum türüdür. Yorum türleri, yorumu yapan organa göre yapılan bir sınıflandırmadır. YORUM YÖNTEMLERİ: Deyim sel (Lafzi) Yorum Yöntemi Hareket noktasını kuralda yer alan kelimelerin oluşturduğu deyim sel yorum yöntemi, kuralın gerçek iradesinin kuraldaki kelimelere yansıdığı temel varsayımına dayanır. Bu yönteme göre kuralın anlamı, kural metninde yer alan kelimelere, bu kelimelerin cümle içindeki yerlerine, kısaca dilbilim kurallarına göre belirlenir. Tüm hukuk kurallarında yorum faaliyetine, doğası gereği kural metninde yer alan kelimelerden başlanırsa da deyim sel yorumu diğer yöntemlerden ayıran özellik, kuralın sözleri ile bağlı kalınması ve onun dışına çıkılmasının istenmemesidir. Yasama Yorumu: Kanunların bizzat onu koyan yasama organı tarafından yorumlanmasıdır. İdari yorum: Hukuk kurallarının onları uygulayacak kamu idareleri tarafından yorumlanmasıdır. Yargısal yorum: Hukuk kurallarının yargı organlarınca yorumlanmasıdır. Bilimsel yorum: Hukuk kurallarının bilim adamlarınca yorumlanmasıdır. Hukuk kuralının yorumuna doğal bir zorunluluk olarak deyim sel yorum yöntemiyle başarır, ancak tek başına yeterli olmayıp diğer yorum yöntemleriyle birlikte kullanıldığında bir anlam ifade eder. 20. Aşağıdakilerden hangisi Vergi hukuku kurallarının yorumunda deyim sel yorum yönteminin dikkat ve özenle kullanılması gerekliliğinin gerekçeleri arasında yer almaz? A. Zafiyet, ihmal ve özensizliğin olağan olması B. Diğer hukuk alanlarına ait birçok kurum ve kavramın anlamları ile kullanılması C. Ait oldukları hukuk dallarındaki anlamlarının dışındaki anlamlarla kullanılması D. Ekonomik değerler ve olayların özek hukuk kavramları ile ifade edilmesi E. Ekonomi ve muhasebe alanına ait kavramların kullanılması Yanıt A Zafiyet, ihmal ya da özensizliğin sonucu olmayıp vergi hukukunun teknik özelliklerinin doğal sonucu olduğunu bilmelisiniz. 21. Hukuk kuralının kendi içindeki yeri ve diğer kurallar ile olan ilişkisinin dikkate alınarak anlamlandırılması hangi yorum türü içinde bulunmaktadır? A. Bilimsel B. Yargısal C. Sistematik D. İdari E. Yasama 22. Sistematik yöntemin yararlandığı mantık kuralları nelerdir? - 17 -

Karşıt kavram Evleviyet Tümevarım Tümden gelim Tarihi Yorum Yöntemi: Tarihi yorum yönteminde kuralı koyan organın kuralı koyması sırasındaki iradesi araştırılarak kuralın anlamı belirlenir. Bu belirlemede yasalaştırma sürecine ilişkin dokümanlar esas alınır. Yasa koyucunun psikolojisinin de dikkate alınmasını gerektiren bu yöntemin işlevsellikten uzak olduğu açıktır. Yasa koyucunun neyi arzuladığını saptamak ve buna göre kuralı anlamlandırmak neredeyse imkânsızdır. Tarihi yorum yönteminde? Yasa koyucunun yasanın yapıldığı andaki amaç ve iradesi araştırılması(yasa koyucunun sübjektif iradesinin saptanması) Belli bir hükmün zaman içinde geçirdiği değişikliklerin incelenmesini ve bu değişikliklerin amacından belli sonuçlara varılmasını içermesi 23. Uluslararası vergi anlaşmalarının yorumunda aşağıdaki hangi yorum yöntemi başarılı olarak uygulanır? A. Amaçsal B. Yargısal C. Tarihi D. İdari E. Yasama Anlaşmaya taraf olan devletler anlaşmayı imzalarken egemenliklerine getirilecek sınırlamaları ayrıntılarıyla tartmak durumundadırlar. Anlaşmanın hazırlık çalışmaları, anlaşma taslağı üzerinde yapılmış olan görüşmeler, tarafların egemenliklerini ne ölçüde sınırlandırmak niyetinde olduklarını açıklığa kavuşturur. 25. Amaç sal yorum yöntemi aşağıdaki hangi özelliği nedeni ile eleştiriye uğramıştır? A. Objektif yorum teorisine dayanması B. Değişen sosyal ve ekonomik koşullar altında kazandığı anlam, kuralda ifadesini bulan değerlendirmeler ve çıkar çatışması araştırılarak kuralın öngördüğü çözüme, ulaşmak istediği amaca uygun yorum yapılması C. Amacın ön planda olması D. Kuralların zamanla değişen koşullara uygun anlamlandırılması E. Sübjektif yorum teorisine dayanması Yasallık ilkesinin hâkim olduğu vergi hukuku alanında amaçsa yorum yönteminin, uygulayıcıya geniş bir serbesti tanımak suretiyle yasa metninden sapılması, vergi hukukunun temel ilkelerine aykırı sonuçlara ulaşılması riskini bünyesinde barındırabileceğine de işaret edilmesi gerekir. KİTABIMIN 40-51 SAYFASINDAN ALINMIŞTIR. 24. Amaç sal (Gaî) Yorum Yöntemi ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A. Objektif yorum teorisine dayanması B. Değişen sosyal ve ekonomik koşullar altında kazandığı anlam, kuralda ifadesini bulan değerlendirmeler ve çıkar çatışması araştırılarak kuralın öngördüğü çözüme, ulaşmak istediği amaca uygun yorum yapılması C. Amacın ön planda olması D. Kuralların zamanla değişen koşullara uygun anlamlandırılması E. Sübjektif yorum teorisine dayanması Yanıt E - 18 -

3. DERS: VRGİ İCRA HUKLUKU: 7.ÜNİTE: VERGİ ALACAĞINI SONA ERDİREN HALLER: UKUKU ÖDEME: Vergi hukukunda vergi borcu ve fer ilerini sona erdiren sebepler borcun kesinleşmesinden önceki ve sonraki sebepler olarak iki ayrı kısımda değerlendirilebilir. 1. Aşağıdakilerden hangisi vergi borcunu kesinleşmesinden önce sona erdiren nedenleri arasında yer almaz? A. Yanılma B. Zamanaşımı C. Hata D. Uzlaşma E. Tarh zamanaşımı Zamanaşımı, ödemeden sonra vergi borcunu sona erdiren en önemli nedendir. 2. Aşağıdakilerden hangisi Vergi hukukunda zamanaşımının sonuçları arasında yer almaz? A. Vergi alacağını kendiliğinden ortadan kaldırdığı için mükellef zamanaşımına uğramış vergi borcundan kurtulmuş olur. B. Alacağın kendisini değil, onun talep edilebilirliğini ortadan kaldırır. C. Hak düşürücü süreye denk sonuçlar yaratır. D. Mükellefin bu konuda bir müracaatı olup olmadığına bakılmaksızın vergi alacağını ortadan kaldırır. E. Tarh zamanaşımı ve tahsil zamanaşımı olarak ikiye ayrılır. B şıkkı, Özel hukuk alanında zamanaşımı sonuçları arasında yer almaktadır. Tarh zamanaşımı Vergi Usul Kanun da düzenlenmiş olup, tahsil zaman aşımı ise Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun da düzenlenmiştir. Tahsil Zamanaşımı: Tahakkuk eden ve kesinleşen kamu alacakları belirli bir süre içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Tahsil zamanaşımı; 1. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun da düzenlenmiştir. 2. Kamu alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Burada vade tarihi ile ödeme süresinin son günü ifade edilmektedir. Vadesi 27.08.2012 olan bir borç için mükellefe en son 31.12.2017 tarihine kadar ödeme emri tebliğ edilebilir. Bu tarihten sonra söz konusu kamu borcu zamanaşımına uğramış olur. 5 yıllık tahsil zamanaşımı, kamu alacağının vade tarihinden itibaren değil, vadenin rastladığı yılı takip eden takvim yılının başından itibaren başlamasının nedenleri nelerdir? Vergi idaresinin işini kolaylaştırarak hızlı çalışmasının amaçlanması olarak biliniz. Çünkü her mükellef için tek tek zamanaşımının belirlenmesi külfetlidir. Oysaki vadesi aynı yıla rastlayan tüm mükellefler için zamanaşımı süresi o yılı takip eden takvim yılının başından itibaren işlemeye başlayacak, bu da vergi idaresinin iş yükünü oldukça azaltacak ve takibi de kolaylaştıracaktır. Tahsil zamanaşımını kesen hâller: 1. Ödeme, 2. Haciz uygulaması 3. Cebren tahsil ve takip işlemleri sonucunda yapılan her çeşit tahsilat 4. Ödeme emri tebliği 5. Mal bildirimi, mal edinme ve mal artmalarının bildirilmesi(kefile veya yabancı şahıs ve kurum temsilcilerine uygulanması veya bunlar tarafından yapılması) 6. İhtilaflı kamu alacaklarında yargı organlarınca bozma kararı verilmesi 7. Kamu alacağının teminata bağlanması 8. Yargı organlarınca yürütmenin durdurulmasına karar verilmesi 9. İki kamu idaresi arasında mevcut bir borç için alacaklı kamu idaresi tarafından borçlu kamu idaresine borcun ödenmesi için yazı ile müracaat edilmesi 10. Kamu alacağının özel kanunlara göre ödenmek üzere müracaatta bulunulması ve/veya ödeme planına bağlanması. Zamanaşımının kesilmesi ile; 1. Kesilme anına kadar işlemiş bulunan sürenin bütün sonuçlarını ortadan kaldırır. 2. Kesilmenin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren zamanaşımı yeniden işlemeye başlar. Örneğin, borçluya, bir borcu için zamanaşımının işlemeye başlamasından 3 yıl sonra - 19 -

(2010 da) ödeme emri tebliğ edildiyse zamanaşımı süresi kesilir. Ödeme emrinin tebliğ edildiği takvim yılını takip eden tarihten yani 2011 den itibaren de 5 yıllık zamanaşımı yeniden işlemeye başlar. Tahsil Zamanaşımının Durması; 0 ana kadar işleyen süre ortadan kalkmaz Tahsil zamanaşımını durduran haller nelerdir? 1. Borçlunun yabancı ülkede bulunması 2. Borçlunun hileli iflas etmesi 3. Borçlunun terekesinin tasfiyesi dolayısıyla hakkında takibat yapılamaması Tahsil edilebilir bir alacağın yukarıda sayılan durumların varlığı süresince takibinin olanaksız ya da çok zor olması nedeniyle bu durumların varlığı hâlinde zamanaşımının işlemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Örneğin; borçlu, bir borcu için zamanaşımının işlemeye başlamasından 4 yıl sonra İngiltere ye gitmiş ve 5 yıl süreyle orada kaldıktan sonra Türkiye ye geri dönmüşse dönüş tarihinden itibaren 1 yıl sonra zamanaşımının dolduğu kabul edilir. Yani 5 yıllık zamanaşımı süresi durma hâlinin sona ermesinden itibaren kaldığı yerden işlemeye devam eder. Tahsil Zamanaşımının Sonuçları: 1. Alacaklı kamu dairesinin kamu alacağı tahsil yetkisinin ortadan kalkması 2. Kamu dairesinin kamu alacağı için ödeme emri gönderememesi veya icra takibine başlayamaması Ancak zamanaşımından sonra mükellefin kendi rızasıyla yaptığı ödemeler kabul ediliri ancak mükellef ödemeyi geri isterse ödeme yapılmaz. SORU - 3 1. Vergi hatalarının düzeltilmesi 2. Uzlaşma 3. Ödeme 4. Yargı kararları 5. Zamanaşımı Yukarıda numaralardan hangisi yada hangileri vergi borcunu görünür de sona erdiren hallerdendir? A. Yalnız 3 B. 3 ve 4 C. 1 ve 2 D. 1.2.4 E. 2.3.4 TAKAS Takas, iki kişi arasındaki karşılıklı, birbirine benzer ve istenebilir borçların, ayrı ayrı ödenmeksizin, taraflardan birinin beyanıyla sona erdirilmesi olarak tanımlanabilir. Takas beyanında bulunabilmenin koşulları nelerdir? İki kişinin karşılıklı olarak birbirine borçlu olması Karşılıklı borçların özdeş olması, aynı nitelikte olması Her iki borcunda muaccel olması yani borçların ifasının istenebilmesinin gerekmesi Vergi hukukunda takas ile ilgili? Vergi borcunu, yükümlünün devletten olan alacağı ölçüsünde sona erdiren nedenlerden biri olması Tahsil edilip de kanuni sebeplerle geri verilmesi gereken kamu alacaklarının, yükümlünün geri verme borcu olan kamu idaresine ödenmesi gereken muaccel borçlarına mahsup edilmek suretiyle iade olunacağını ifade edilmesi Takas ile mahsup arasındaki farklar nelerdir? Mahsup tarh aşamasına ilişkin olurken; takasın tahsil aşamasına ilişkin olması ve vergi borcunun sona ermesi Mahsupta bir alacaktan belirli kalemlerin indirilmesi söz konusu iken, takas işleminde hatalı olarak tahsil edilen vergi miktarının, yükümlünün vadesi dolmuş bir başka vergi borcuna karşılık sayılması Vergi hukukunda takas düzenlemesinin avantajları nelerdir? Hazineden para çıkmasının engellenmiş olması Kamu alacağı tahsilinin garanti altına alınması Zaman kaybı ve gereksiz işlemlerin ortadan kalkması Yükümlülerin kamu idaresine olan muaccel borçlarının ödenmemesi riskini ortadan kalkması Vergi hukukunda takasın yapılabilmesi için gerekli şartlar nelerdir? A. Kamu idaresinin yükümlüye iade etmesi gereken bir borcunun bulunması, yükümlünün kamu idaresine muaccel bir borcunun bulunması B. Tarh edilmiş vergilere ve kesilmiş cezalara karşı yükümlü tarafından vergi mahkemesinde dava açılmamış olması Takas talebinin bulunması SORU - 4-20 -