Ülseratif Kolit Hastalarında Koroid Kalınlığının Değerlendirilmesi 1 Ali Kurt, 1 Raşit Kılıç, 2 Bilal Ergül, 1 Çağlar Öktem. 1 Ahi Evran Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları ABD. 2 Ahi Evran Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Gastroenteroloji Kliniği.
İç yüzü; RPE ile Dış yüzü ; sklerayla bağlantılı En önemli fonksiyonu; Retinanın beslenmesi olan vasküler ağdan zengin bir yapıdır. -Laviers H, Zambarakji H. Enhanced depth imaging-oct of the choroid: a review of the current literature. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol. 2014;252:1871-83.
İnternal Karotid Arter Oftalmik Arter Uzun ve Kısa Post. Silier, Anterior Silier arterin rekkürren dalları Koroid
GİRİŞ: Ülseratif Kolit (ÜK) hastalarında ekstraintestinal organ tutulumu(eim) %15-20, oküler tutulum %2-10 oranında görülür. En sık anterior üveit izlenirken, episklerit ve konjonktivit de görülebilir. -Lakatos PL, Lakatos L, Kiss LS, et al. Treatment of extraintestinal manifestations in inflammatory bowel disease. Digestion. 2012;86:28-35. -Yilmaz S, Aydemir E, Maden A, et al. The prevalence of ocular involvement in patients with inflammatory bowel disease. Int J Colorectal Dis. 2007;22:1027-30. -Harada T. Ocular complications in ulcerative colitis. Nihon Rinsho. 1999;57:2575-9.
Sistemik inflamatuar mediatörlerin artışı IL-1 IL-6 IL-8 TNF-α Fibrinolitik yol akının bozulması Hiperkoagülabilite ve trombüs formasyonu oluşumu Anti-inflamatuar mediatörlerin azalması IL-10 Tromboemboli özellikle venöz sistemde Arteriel sistemde de görülebilir En sık Pulmoner Emboli olmak üzere,cerebral,retinal hepatik sistemde trombüs oluşumu bildirilmiştir. -Owczarek D, Cibor D, Głowacki MK, et al. Inflammatory bowel disease: epidemiology, pathology and risk factors for hypercoagulability. World J Gastroenterol. 2014;20:53-63. -Roifman I, Sun YC, Fedwick JP, et al. Evidence of endothelial dysfunction in patients with inflammatory bowel disease. Clin Gastroenterol Hepatol. 2009;7:175-82. -Zezos P, Kouklakis G, Saibil F.Inflammatory bowel disease and thromboembolism. World J Gastroenterol. 2014;20:13863-78.
GİRİŞ: Önceki çalışmalarda ÜK li hastalarda retinal venöz ve arteriel sistemde oklüzyon bildirilmiştir. Yine ÜK lı hastalarda invaziv bir yöntem olan anjiografi (FFA) ile retinal vaskülit ve periflebit gösterilmiştir. Bu raporlarda gelişen iskemiye bağlı koroidal kalınlıkta değişiklik olabileceği belirtilmiştir. -Yela C, Manzano ML, Garfia C, et al. Thrombosis of the superior temporal artery of the retina in a female patient with ulcerative colitis]. Gastroenterol Hepatol. 1996;19:281. -Vayalambrone D, Ivanova T, Misra A. Nonischemic central retinal vein occlusion in an adolescent patient with ulcerative colitis. Case Rep Ophthalmol Med. 2011;2011:963583. -Schneiderman JH, Sharpe JA, Sutton DM. Cerebral and retinal vascular complications of inflammatory bowel disease. Ann Neurol. 1979;5:331 337. -Keyser BJ, Hass AN. Retinal vascular disease in ulcerative colitis. Am J Ophthalmol. 1994;118:395 396. -Kelly IM, Frith PA, Hyman NM, et al. Retinal periphlebitis in ulcerative colitis. Postgrad Med J. 1990;66:565-7. -Felekis T, Katsanos K, Kitsanou M, et al. Spectrum and frequency of ophthalmologic manifestations in patients with inflammatory bowel disease: a prospective single-center study. Inflamm Bowel Dis. 2009;15:29-34.
AMAÇ: Bu çalışmalardan yola çıkarak; ÜK hastalarında noninvaziv bir yöntem olan Optik Koherens Tomografi(OKT) ile koroid kalınlığını (KK) değerlendirmek, ölçüm sonuçlarını sağlıklı bireylerin ölçümleri ile karşılaştırmak, Montreal sınıflamasına göre ÜK grupları arasında KK ölçümlerini karşılaştırmak, hastalık süresi ile KK arasında ilişki olup olmadığını araştırmayı amaçladık.
GEREÇ YÖNTEM: Çalışmaya 36 ÜK (71 göz) hastası ve kontrol grubu olarak 36 (71 göz) sağlıklı birey dahil edildi. Dışlama Kriterleri Sferik refraksiyon ölçümü -2 altı ve +2 üstü Düzeltilmiş görme düzeyi Snellen eşeline göre 0,8 in altında olması İntraoküler basıncı 21 mmhg dan büyük olması Okuler cerrahi ve travma hikayesi Düzenli sigara alkol kullanımı Hemodiyaliz ve KBY öyküsü Migren, HT, DM, Gebelik 5-Aminosalisilik asit(asa), anti-tnf-α, Azatioprin+5-ASA dışında sistemik ilaç kullanımı Koroidal ve retinal yapıyı etkileyebilecek diğer hastalıkların(romatoid Artrit, Sistemik Lupus Eritematozis.) bulunması
Değerlendirme Parametreleri *Remisyon değerlendirmesi Truelove & Witts Criterleri *ÜK Sınıflaması Montreal Sınıflaması * Koroid-Optik Koherens Tomografi(OKT)(EDI modu) -Ahuja V, Kumar A, Kochhar R. Algorithm for managing severe ulcerative colitis. Trop Gastroenterol. 2014;35:S40-4. -Shafaghi A, Mansour-Ghanaei F, Rostamnejad M, et al. Anti-cyclic citrullinated peptide antibodies in ulcerative colitis, and its relation with disease activity. Med J Islam Repub Iran. 2014;28:76. -Spaide RF, Koizumi H, Pozzoni MC. Enhanced depth imaging spectral-domain optical coherence tomography. Am J Ophthalmol. 2008;146:496-500.
Biyolojik dokularda yüksek çözünürlüklü 3 boyutlu kesitsel görüntü verebilen bir yöntem. Dokuya zarar vermeden, mikroskop altındaki görüntüye benzer kesit görüntüler elde edilir. OKT invaziv olmayan doku biyopsisi olarak da tanımlanır
BULGULAR: Tablo 1: ÜK li hastaların ve sağlıklı kontrol grubunun demografik özellikleri ÜK (n=36) Kontrol (n=36) P Yaş (yıl) (min-max) 42,97±9,79 (22-58) 42,0±9,32 (24-58) 0,945 Cins (kadın/erkek) 8/28 12/24 0,430 Hastalık Süresi (ay) 42,91±65,59 (1-288) - -
Tablo 2: ÜK li hastaların ve kontrol grubunun KK ölçümleri Ölçüm Yeri ÜK Kontrol P (n=71) (n=71) Kfovea(min-max) μm 293,16±42,01(160-363) 303,14±36,26(145-352) 0,100 Kt500(min-max) μm 274,63±40,55(119-357) 290,63±29,76(166-336) 0,002* Kt1000 (min-max) μm 264,30±40,31(141-366) 277,60±27,72(189-331) 0,058 Kt1500 (min-max) μm 251,00±43,01(141-385) 262,09±34,57(170-338) 0,107 Kn500(min-max) μm 262,30±38,43(137-356) 277,00±30,47(176-331) 0,002* Kn1000(min-max) μm 244,73±34,99(143-340) 256,90±30,03(154-314) 0,028* Kn1500(min-max) μm 217,23±37,32(121-302) 234,59±33,69(132-313) 0,004* K fovea, subfoveal koroid kalınlığı; Kt 500, foveanın 500 μm temporalindeki koroid kalınlığı; Kt 1000, foveanın 1000 μm temporalindeki koroid kalınlığı; Kt 1500, foveanın 1500 μm temporalindeki koroid kalınlığı; Kn 500, foveanın 500 μm nazalindeki koroid kalınlığı; Kn 1000, foveanın 1000 μm nazalindeki koroid kalınlığı; Kn 1500, foveanın 1500 μm nazalindeki koroid kalınlığı;n, değerlendirilen göz sayısı.
Tablo 3: Montreal Sınıflamasına Göre Ülseratif Kolit Tipleri ve Koroid Kalınlık Değerleri Ölçüm Yeri Extensive ÜK Sol Tip ÜK Proktitis ÜK P (n=24 ) (n=33) (n=14) Kfovea(min-max) μm 293,33±36,95(211-363) 289,18±49,44(160-339) 302,28±30,71(252-337) 0,562 Kt500(min-max) μm 276,95±40,48(193-357) 266,51±45,28(119-323) 289,78±22,04(234-318) 0,288 Kt1000 (min-max) μm 270,00±45,47(172-366) 255,78±41,97(141-319) 274,64±19,93(231-295) 0,470 Kt1500(min-max) μm 252,16±54,02(150-385) 244,27±41,00(141-305) 264,85±18,27(220-287) 0,459 Kn500(min-max) μm 260,20±32,93(203-356) 256,00±42,47(137-306) 280,78±28,95(226-324) 0,059 Kn1000(min-max) μm 244,91±36,46(183-340) 237,87±36,72(143-287) 260,57±23,06(209-287) 0,058 Kn1500(min-max) μm 214,54±45,73(128-302) 217,69±33,76(121-260) 234,59±33,69(132-313) 0,626 K fovea, subfoveal koroid kalınlığı; Kt 500, foveanın 500 μm temporalindeki koroid kalınlığı; Kt 1000, foveanın 1000 μm temporalindeki koroid kalınlığı; Kt 1500, foveanın 1500 μm temporalindeki koroid kalınlığı; Kn 500, foveanın 500 μm nazalindeki koroid kalınlığı; Kn 1000, foveanın 1000 μm nazalindeki koroid kalınlığı; Kn 1500, foveanın 1500 μm nazalindeki koroid kalınlığı;n, değerlendirilen göz sayısı.
TARTIŞMA Çalışmamızda, foveadan temporal 500µm ve nasal 500-1000-1500µm uzaklıktaki KK ölçümleri ÜK hastalarında kontrol grubuna göre anlamlı derecede ince tespit ettik. Hastalık süresi ile KK ölçümleri arasında anlamlı korelasyon saptanmadı (Kfovea: p=0,431 r= -0,142; Kt500: p=0,195 r= - 0,232; Kt1000: p=0,406 r= -0,150; Kt1500: p=0,697 r= -0, 070; Kn500: p=0,077 r= -0,312; Kn1000: p= 0,219 r= -0,220; Kn1500: p= 0,830 r= -0,039). -
Önal arkadaşlarının çalışmalarında kontrol grubuna göre ve ÜK in labaratuar-endoskopikklinik aktivitesi ile KK arasında bir ilişki saptanmamış.ancak bu çalışmada sadece 3 noktadan KK ölçümü yapılmış - Onal IK, Yuksel E, Bayrakceken K, et al. Measurement and clinical implications of choroidal thickness in patients with inflammatory bowel disease. Arq Bras Oftalmol. 2015;78:278-82.
Etyopatogenezinde inlamasyonun rolü olan RA hastalarında Duru ve arkadaşlarının yaptıkları çalışmalarında kontrol grubuna göre KK ince bulunmuştur. -Duru N, Altinkaynak H, Erten Ş, et al. Thinning of Choroidal Thickness in Patients with Rheumatoid Arthritis Unrelated to Disease Activity. Ocul Immunol Inflamm. 2015;31:1-8.
Özellikle gözde küçük damar yapısında hasar oluşturduğu bilinen SLE li hastalarda da; sağlıklı kontrollere göre KK subfoveal, nasal ve temporal bölgelerde daha ince olarak saptanmıştır. -Altinkaynak H, Duru N, Uysal BS, Erten Ş, Kürkcüoğlu PZ, Yüksel N, Duru Z, Çağıl N. Choroidal Thickness in Patients with Systemic Lupus Erythematosus Analyzed by Spectral-domain Optical Coherence Tomography. Ocul Immunol Inflamm. 2015 Aug 19:1-7.
Bu durumda; *Daha önce artmış inflamasyona sekonder endotelial disfonksiyon ve fibrinolitik sistemin bozulması sonucu gelişen mikrotrombüslerin koroid dokunun iskemisine yol açmış olabileceği, ya da *aktif ve ya geçirilmiş vaskülitin damar çapında incelme ve bunun sonucundaki iskemi ile KK da incelme yapabileceği düşünülebilir.
KK da incelmenin tüm noktalarda olmamasını ise koroid damar ağının hastalıktan difüz olarak etkilenmiyor olmasından düşünüyoruz. kaynaklanabileceğini
Çalışmamız sadece remisyondaki hastalarda yapılmıştır. Diğer limitasyon ise hastaların OKT ile yapılan KK ölçümleri, eş zamanlı FFA ile değerlendirilmemiş olmasıdır.
SONUÇ Noninvaziv bir görüntüleme yöntem olan OKT nin ÜK hastalarında retinal ve koroidal vasküler yapının değerlendirilmesi ve hastalığın takibinde kullanılabileceğini düşünmekteyiz.
SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER