DOĞAL KAYNAKLAR VE EKONOMİ İLİŞKİLERİ
Doğal Kaynak ve Ekonomi İlişkisi 1- Büyük sermaye ve doğal kaynaklara sahip gelişmiş ülkeler, doğal kaynaklardan etkin şekilde faydalanma yollarını aramaktadır. Örneğin, Rusya Federasyonu'nda zengin doğal kaynakları vardır. En önemli yeraltı kaynağı petrol, doğal gaz ve demirdir. Ayrıca Sibirya'daki ormanlar ülke için büyük bir zenginlik kaynağıdır. Rusya Federasyonu özellikle zengin petrol, doğal gaz ve demir yataklarını verimli biçimde kullanmaktadır. Ülkenin en önemli gelir kaynakları arasındadır. Bu sayılan ürünlerde dünyada en önde gelen ihracatçılardan biridir. 2-Zengin doğal kaynaklara sahip bazı ülkeler teknik bilgi ve sermaye bakımından yetersiz oldukları için yeterince gelişememişlerdir. Örneğin Nijerya Afrika'nın en çok petrol üreten ülkesi olmasına rağmen halkın büyük bir kısmının geliri ve yaşam standardı çok düşüktür.
Yukarıdaki ifadelerden de anlaşılacağı üzere doğal kaynaklar, ülkelerin ekonomik gelişimlerini belirlemede önemli bir faktördür. Ekonomiyi oluşturan faktörler; tarım, sanayi ve hizmet sektörlerdir. Bu sektörler, doğal kaynaklara bağlı olarak kurulur ve gelişir. Dolayısıyla ülke ekonomileri ile doğal kaynaklar arasında sıkı bir ilişki ardır. 3-Doğal kaynaklar yönünden fakir ancak sermaye, iş gücü ve teknoloji açısından zengin olan ülkeler; dışarıdan ham madde alıp işleyerek açıklarını kapatmaktadır. Örneğin, Japonya doğal kaynak türü ve rezervi bakımından çok fakir olmasına rağmen yukarıda ifade edilen özelliklerini kullanarak bu alandaki açığını kapatmıştır. Moğolistan, Afganistan gibi geri kalmış ve doğal kaynak yönünden fakir olan ülkeler ise zaten kıt olan kaynaklarından teknik ve sermaye eksikliği yüzünden etkin bir şekilde faydalanamamaktadır. Doğal kaynaklara önemini kazandıran asıl faktörler, dünya nüfusunun artışı ve sanayideki teknik gelişmelerdir. Nüfus artışı pazar alanı oluştururken teknik icatlar ve üretimdeki sistem değişiklikleri farklı doğal kaynaklara yönelme ihtiyacını arttırmıştır. Sınırsız olan insan ihtiyaçları sınırlı düzeydeki doğa kaynakların işletilmesi ile karşılanmıştır. Doğal kaynaklardaki üretim artışı, dünya sanayi ve ticaretçinin gelişmesinde önemli rol oynamıştır.
KÖMÜR OLUŞUM KÖKENİ= Bitkisel maddelerin yeraltında depolanarak değişime uğramasıyla oluşur. KULLANIM AMACI, FAYDALARI VE ÖNEMİ = Konutlarda sınma Santrallerde elektrik enerjisi
PETROL OLUŞUM KÖKENİ= Petrol eski deniz diplerine çöken hayvan ve bitkilerin üzerine tabii olaylarla yer tabakalarının yığılmasıyla ve meydana gelen bu havasız ortamda uygun, ısı, basınç altında bakterilerinde yardımıyla oluşur. KULLANIM AMACI, FAYDALARI VE ÖNEMİ= Benzin ve mazot (yakıt) olarak, ısınmada, petrokimya sanayisinde, tedavide (uyuza ve safra taşına), mum ve kağıt yapımında, yol yapımında, yapay lif, gübre, film, plaka vb petrolden 80.000 ürün elde edilir.
DOĞALGAZ OLUŞUM KÖKENİ= Milyarlarca yıl önce yaşamış canlı kalıntılarının yeraltında yüksek sıcaklık ve basıncında da etkisi ile başkalaşması sonucunda oluşan doğal gaz, kaya boşluklarının arasına sıkışmış olarak ya da petrol yataklarının üzerinde gaz şeklinde büyük hacimler halinde bulunur. KULLANIM AMACI, FAYDALARI VE ÖNEMİ= Doğal gaz en çok yakıt olarak ve sanayide hammadde olarak kullanılır. Evlerde ki fırınlarda, su ısıtıcılarında, çamaşır makinelerinde vb. yakıt olarak kullanılır. Sanayide geniş bir kullanım alanı vardır.
ORMANLAR OLUŞUM KÖKENİ= Yağış ve sıcaklık koşullarına göre oluşan yeryüzü örtüsü belirli yükseklikteki ve büyüklükteki ağaçlar, çalı, otsu bitkiler, mantarla, mikroorganizmalar ve çeşitli hayvanlardan oluşur. KULLANIM AMACI, FAYDALARI VE ÖNEMİ= Kağıt yapımında, konut yapımında, vb. kullanılır. Sellerin, taşkınların ve erozyonun oluşmasını engeller. Yer altı sularının oluşumunu sağlar. Yaban hayatın korunmasını sağlar. İnsanlara dinlenme ve eğlenme olanağı sağlar. Çevreyi temizler. Barajların ömrünü uzatır. Statejik açıdan önemlidir.
GÜNEŞ ENERJİSİ OLUŞUM KÖKENİ= Güneşin yaydığı ve dünyamıza da ulaşan enerji, güneşin çekirdeğinde yer alan füzyon süreci ile açığa çıkar. KULLANIM AMACI, FAYDALARI VE ÖNEMİ= Sıcak su temini, buhar elde edilmesi, ısıtma ve soğutma yapılması, elektrik üretiminde kullanılır. Dünya nın tükenmeyen en güçlü ve temiz enerji kaynağıdır.
RÜZGAR OLUŞUM KÖKENİ= Yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru hareket eden hava akımları sonucunda oluşur. KULLANIM AMACI, FAYDALARI VE ÖNEMİ= Elektrik enerjisi üretiminde kullanılır. En ucuz ve temiz enerji kaynaklarındandır.
TOPRAK OLUŞUM KÖKENİ= Ana kayanın, fiziksel ve kimyasal ayrışma sonucunda oluşur. Oluşumunda iklimin, bitki örtüsünün, yer şekillerinin ve zamanın etkisi söz konusudur. KULLANIM AMACI, FAYDALARI VE ÖNEMİ= Tarım ve hayvancılık faaliyetlerinde, taşa ve toprağa dayalı sanayide, yapı malzemesi olarak vb. alanlarda kullanılır. Bütün canlılar için temel yaşam kaynaklarının başında gelmektedir.
SU KAYNAKLARI OLUŞUM KÖKENİ= Yağışlarda elde edilir. KULLANIM AMACI, FAYDALARI VE ÖNEMİ= Elektrik üretmede, tarım alanlarının sulanmasında, sağlık turizminde, içme ve kullanma, balık üretmede, sanayide vb. alanlarda kullanılır. Su tüm canlılar için birinci derecede önemli bir ihtiyaçtır.