ONUNCU KALKINMA PLANI (2014-2018)

ONUNCU KALKINMA PLANI (2014-2018) 18 Aralık 2018

GENEL ÇERÇEVE Cumhuriyetimizin 100. yıl ufkunu ortaya koyan 2023 vizyonuyla ve katılımcı bir yaklaşımla (7.200 ü yerelden, 10.000 i aşkın kişi ve kurum görüşü, 66 adet Özel İhtisas Komisyonu) hazırlanan Onuncu Kalkınma Planı bu yüksek hedeflere ulaşmada çok önemli bir yol haritası sunmaktadır. Onuncu Kalkınma Planında ülkemizin ekonomik ve sosyal kalkınma süreci bütüncül, kapsayıcı ve çok boyutlu bir bakış açısıyla ele alınmış; insan odaklı kalkınma anlayışı benimsenmiştir. Bu çerçevede Plan, yüksek, istikrarlı ve kapsayıcı ekonomik büyümenin yanı sıra hukukun üstünlüğü, bilgi toplumu, uluslararası rekabet gücü, insani gelişmişlik, çevrenin korunması ve kaynakların sürdürülebilir kullanımı gibi unsurları kapsayacak şekilde tasarlanmıştır. Onuncu Kalkınma Planının temel amacı uluslararası değer zinciri hiyerarşisinde üst basamaklara çıkmış, yüksek gelir grubu ülkeler arasına girmiş ve mutlak yoksulluk sorununu çözmüş bir ülke konumuna gelmektir. Onuncu Kalkınma Planında daha önceki planlardan farklı olarak Öncelikli Dönüşüm Programları adıyla 25 adet özel uygulama programı yer almaktadır. Söz konusu programlar, Plan ın uygulanabilirliğini ve kalkınma çabalarının etkinliğini artırmak amacıyla yeni bir yaklaşım çerçevesinde hazırlanmıştır. Hem 2023 vizyonu hem de Onuncu Kalkınma Planı hedeflerine ulaşabilmek açısından önem taşıyan temel sorun alanlarına yönelik olarak tasarlanan bu programlar; genellikle birden fazla bakanlığın sorumluluk alanına giren ve kurumlar arası etkin koordinasyon gerektiren kritik reform alanlarına yönelik olarak tasarlanmıştır. Sektörel ve sektörler arası bir yaklaşımla hazırlanan ve beş yıl içinde sonuçlandırılması öngörülen bu programların ülkemizin yapısal dönüşümü ve yeni bir atılım sağlaması yolunda ciddi katkısı olacaktır. Öncelikli Dönüşüm Programlarının tasarımında Plan hedefleri ve politikalarıyla bağlantı kurulmuş, bu politikaların etkin bir şekilde hayata geçirilebilmesi için programların temel unsurları ortaya konulmuştur. Bu kapsamda, öncelikli dönüşüm programları için ayrıntılı eylem planları hazırlanmış bulunmaktadır. Programlar, 1300 e yakın eylem içeren bu eylem planları yoluyla hayata geçirilecektir. Bu süreçte, toplam 35 bakanlık ve kurum/kuruluş, program koordinatörü ve/veya bileşen sorumlusu olarak görev almaktadır. Ekonomi Koordinasyon Kurulunda ilgili Bakanların katılımıyla gruplar halinde görüşülen bu özel programlar, Yüksek planlama Kurulu onayını takiben resmiyet kazanacak ve uygulamaya geçirilecektir. Kamuoyuyla üç grup halinde paylaşılması planlanan öncelikli dönüşüm programlarının birinci grubu 6 Kasım tarihli basın toplantısında kamuoyuyla paylaşılmıştır. Bugün, eylem planları arasından makroekonomiye ilişkin konuların bir araya getirildiği grup açıklanmaktadır. Bu ikinci gruptaki eylem planları ülkemizin yüksek ve istikrarlı büyüme hedefine yönelik olarak Kalkınma Planı döneminde sürdürülecek öncelikli yapısal reform 1

uygulamalarını içermektedir. Bu grup içerisinde yer alan Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması Programı Eylem Planı ayrıca açıklanacaktır. Türkiye ekonomisi kapsamlı bir şekilde uygulamaya konulan yapısal ve düzenleyici reformlar sayesinde makroekonomik düzlemde önemli bir dönüşüm süreci yaşamıştır. Bu sayede elde edilen güçlü kamu maliyesi, tek haneli enflasyon oranları, ve güçlü bankacılık yapısı bir taraftan büyümenin lokomotifi olarak özel sektörün ön plana çıkmasına katkı sağlarken, diğer taraftan ekonominin dış şoklara karşı kırılganlığını azaltmıştır. Bu süreç ayrıca; yüksek büyüme oranlarının yakalanmasında, kişi başına milli gelirin artmasında, gelir dağılımının iyileşmesinde ve uluslararası ölçekte güven duyulan bir ekonomik yapının oluşmasında da önemli bir rol oynamıştır. Bugün Türkiye; demografik özellikleri, nitelikleri artan işgücü, büyük iç pazarı, gelişmiş ve gelişmekte olan pazarlara erişim imkânı açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Bu potansiyelin gerçekleşmesinin önünde engel teşkil eden makroekonomik istikrarsızlık unsurları geçtiğimiz dönemde büyük oranda sorun olmaktan çıkmış, daha dayanıklı bir ekonomik yapıya ulaşılmıştır. Bununla birlikte, gelişmiş ülkelere yakınsama sürecinin hızlandırılması ve kalıcı bir şekilde yüksek gelir seviyesine çıkılması için bazı alanlarda yapısal reform ihtiyacı bulunmaktadır. Yurt içi tasarruf oranı düşük olup, ekonomik büyüme dış kaynağa duyarlıdır. Üretimde kalıcı olarak verimlilik artışının sağlanması önemini korumaktadır. Ağırlıklı olarak fiyat rekabetine dayanan ihracatın sofistikasyon düzeyi yetersiz olup dinamik bir talep yapısına sahip yüksek teknoloji grubu malların ağırlığı düşüktür. Fiziki ve beşeri kaynaklar hızla sanayi sektörlerinden üretken olmayan alanlara yönelmektedir. Kaynaklarımızın üretken alanlara yönlendirilerek sanayileşmenin hızlandırılması uzun dönem hedeflerimizin gerçekleştirilmesi açısından hayati önemi haizdir. Bu durum, hem dış ticarette rekabet gücümüzü artıran hem de istihdam yaratan, üretim odaklı bir büyüme yapısını hayata geçirmeye yönelik makroekonomik politika uygulamalarını gerekli kılmaktadır. Ekonomik büyümenin hızlandırılmasında, iş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi ve beraberinde gelecek yatırım artışları önemli olmakla birlikte, bu yatırımların sağlıklı bir şekilde finanse edilmesi de büyümenin istikrarlı ve yüksek bir şekilde devam etmesi için gerekli görülmektedir. Dolayısıyla, kaynakların toplanması ve etkin bir şekilde dağıtılmasını sağlayan, küresel piyasalarla entegre ve uluslararası alanda hizmet ihraç edebilen bir finans sektörünün oluşması önem arz etmektedir. Ayrıca, son yıllarda alınan önlemlere rağmen kayıt dışı ekonomi ile mücadele, ekonomik ve sosyal birçok konuya katkısı nedeniyle önemini korumaktadır. 2

GRUPLAR İTİBARIYLA ÖNCELİKLİ DÖNÜŞÜM PROGRAMLARI LİSTESİ 1. Grup Öncelikli Dönüşüm Programları İthalata Olan Bağımlılığın Azaltılması Programı Öncelikli Teknoloji Alanlarında Ticarileştirme Programı Kamu Alımları Yoluyla Teknoloji Geliştirme ve Yerli Üretim Programı Yerli Kaynaklara Dayalı Enerji Üretim Programı Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi Programı Tarımda Su Kullanımının Etkinleştirilmesi Programı Sağlık Endüstrilerinde Yapısal Dönüşüm Programı Sağlık Turizminin Geliştirilmesi Programı Taşımacılıktan Lojistiğe Dönüşüm Programı 2. Grup Öncelikli Dönüşüm Programları Üretimde Verimliliğin Artırılması Programı Yurtiçi Tasarrufların Artırılması ve İsrafın Önlenmesi Programı İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Programı Kamu Harcamalarının Rasyonelleştirilmesi Programı Kamu Gelirlerinin Kalitesinin Artırılması Programı İş ve Yatırım Ortamının Geliştirilmesi Programı İstatistiki Bilgi Altyapısını Geliştirme Programı Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması Programı (Ayrıca açıklanacaktır.) 3. Grup Öncelikli Dönüşüm Programları İşgücü Piyasasının Etkinleştirilmesi Programı Temel ve Mesleki Becerileri Geliştirme Programı Nitelikli İnsan Gücü için Çekim Merkezi Programı Sağlıklı Yaşam ve Hareketlilik Programı Ailenin ve Dinamik Nüfus Yapısının Korunması Programı Yerelde Kurumsal Kapasitenin Güçlendirilmesi Programı Rekabetçiliği ve Sosyal Uyumu Geliştiren Kentsel Dönüşüm Programı Kalkınma için Uluslararası İşbirliği Altyapısının Geliştirilmesi Programı 3

İKİNCİ GRUP EYLEM PLANLARININ AMAÇ, HEDEF ve ÖNE ÇIKAN BAZI EYLEMLERİ 1. Üretimde Verimliliğin Artırılması Programı Onuncu Kalkınma Planı döneminde verimlilik odaklı bir yaklaşımla rekabet gücünü artırarak cari açık sorunu yaşamadan yüksek ve istikrarlı büyümeye ulaşmayı hedeflemekteyiz. Bu kapsamda, Üretimde Verimliliğin Artırılması Programıyla, verimlilik algısının geliştirilmesini, üretim süreçlerinin iyileştirilmesini, katma değerin artırılmasını, böylelikle söz konusu hedefe katkı sağlamayı amaçlamaktayız. Bu çerçevede, plan dönemi sonunda sanayi sektöründe Toplam Faktör Verimliliğinin (TFV) büyümeye katkısını yüzde 20 nin üzerine çıkarmayı hedeflemekteyiz. Bu başlık altında 59 adet eylem yer almaktadır. İşletmelerin iyi örneklerle buluşturulması yoluyla deneyim aktarımını sağlayacak ve işletmeler arası etkileşim düzeyini yükselteceğiz. Verimlilik alanında sistematik gelişmeler kaydeden KOBİ lerimizin devlet desteklerinden öncelikli ve avantajlı olarak yararlanmasını sağlayacağız. KOBİ lerin kurumsallaşmalarına önem vereceğiz. Bu amaçla destek programları oluşturacağız ve mevcut destekleri gözden geçireceğiz. Sanayi bölgelerinin teknolojik donanımı ve teknoloji geliştirme kapasitesini güçlendireceğiz. İmalat sanayiinde endüstriyel otomasyon uygulamalarını yaygınlaştıracağız. İmalat sanayiinde kaynak verimliliği potansiyelini belirleyeceğiz, kaynak verimli üretim uygulamalarını yaygınlaştıracağız. Küçük ölçekli işletmelere yönelik olarak ürün tasarımını, çeşitlendirilmesini ve markalaşmalarını destekleyecek ve bu konularda eğitim faaliyetleri düzenleyeceğiz. KOBİ lerin finansman kaynaklarına erişimini kolaylaştıracağız. Türk malı markası ve imajının iyileştirilmesi için faaliyetler yürüteceğiz. Dış pazarlardaki dağıtım kanallarına doğrudan erişim amacıyla, özellikle yüksek teknolojili sektörlerde faaliyet gösteren yabancı şirket ve markaların satın alınmasını destekleyeceğiz. 2. Yurtiçi Tasarrufların Artırılması ve İsrafın Önlenmesi Programı Bu program çerçevesinde, yüksek ve istikrarlı bir büyüme dinamiği sağlamak üzere, en güvenilir ve kalıcı finansman kaynağı olan yurtiçi tasarrufların artırılması, artan yurtiçi tasarrufların üretken yatırımlara yönlendirilmesi ve israfın azaltılması amaçlanmaktadır. 4

2013 yılında yüzde 13,4 olan yurt içi tasarruf oranının Program dönemi sonunda yüzde 19 a yükseltilmesi hedeflenmektedir. Bu başlık altında 74 adet eylem yer almaktadır. Gayrimenkullerin elden çıkarılmasında değer artış kazançlarının vergilendirilmesine yönelik uygulamalar gözden geçireceğiz. Taşınmaz alımlarının finansmanında kullandırılan kredilere ilişkin vergi istisna ve muafiyetlerini, sosyal ve ekonomik amaçları dikkate alarak, gözden geçireceğiz. İmalat sanayiinde kapasite ve verimlilik artışı sağlamak amacıyla, imalat sanayii makine-teçhizat yatırımlarının finansmanında Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) istisnası getireceğiz. Uluslararası yükümlülükleri gözeterek, lüks ve/veya ithalat yoğunluğu yüksek tüketim malları tespit edecek ve caydırıcı vergilendirme yapacağız. Uzun vadeli tasarrufları teşvik etmek üzere özel amaçlı tasarruf mekanizmaları geliştireceğiz. Altın bankacılığını geliştireceğiz. Finansal istikrar gözetilerek, ihtiyaç duyulan alanlarda kredi düzenlemelerine ilişkin çalışmalara devam edeceğiz. Bireysel Emeklilik Sisteminde kesinti oranlarını uluslararası düzeylere yaklaştıracağız. Hayat sigortalarının ve uzun süreli (bir yılı aşan) özel sağlık sigortalarının geliştirilmesi için politika seçeneklerini değerlendireceğiz. İsrafın fazla olduğu mal gruplarını tespit edecek ve israfın önlenmesine yönelik bilinçlendirme ve yönlendirme faaliyetleri yürüteceğiz. Kamuoyuna yönelik olarak genel bir tasarruf çağrısı kampanyası yürüteceğiz. 3. İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Programı Bu programla, İstanbul un uluslararası alanda rekabet gücüne sahip bir finans merkezine dönüşebilmesi için reel sektörün ihtiyaçlarını karşılayacak, her türlü finansal aracın ihraç edilebildiği, güçlü bir fiziki, beşeri ve teknolojik altyapıya sahip, etkin bir biçimde denetlenen şeffaf bir piyasa yapısının tesis edilmesi amaçlanmaktadır. 2013 yılında İstanbul dünya küresel finans merkezi sıralamasında 44. sırada bulunmaktadır. Program dönemi sonunda İstanbul un dünya küresel finans merkezi sıralamasında ilk 25 arasında, Türkiye nin finansal gelişmişlik açısından ise ilk 30 ülke içerisinde yer almasını hedeflemekteyiz. Ayrıca, 2013 yılında yüzde 3,4 olan finansal hizmetler sektörünün GSYH içindeki payını program dönemi sonunda yüzde 6 ya yükseltmeyi hedefliyoruz. Bu başlık altında 104 adet eylem yer almaktadır. 5

İFM tanıtım ve iletişim faaliyetlerini yürütmek üzere özel sektörün daha fazla katkı sağladığı bir idari yapı oluşturacağız. Organize piyasalarda işlem gören türev araçların çeşitliliğini arttıracağız. Finansal araçlar ile bunların dayanak varlıklarına ilişkin vergi uygulamalarını gözden geçireceğiz. Farklı finans kurumları arasında haksız rekabete yol açan vergi uygulamalarını ortadan kaldıracağız. Yasası çıkan İstanbul Tahkim Merkezini kuracağız. Finans alanında ihtisas mahkemeleri kuracağız. İFM kümelenme bölgelerinde raylı sistemler başta olmak üzere ulaşım imkânlarını ve iletişim altyapısını geliştireceğiz. Finans piyasalarında gereksinim duyulan bilişim teknolojileri ürünlerini geliştirmek üzere Teknoloji Geliştirme Merkezi kuracağız. Hem kamuda hem özel sektörde finans alanında uluslararası geçerliliği olan sertifikaya sahip uzman sayısını arttıracağız. Kamu sermayeli katılım bankaları kuracağız. Faizsiz finans alanında koordinasyonu sağlayacak bir mekanizma oluşturacak, bu alana uygun etik ilkeleri ve kurumsal yönetim ilkelerini belirleyeceğiz. Ayrıca, ürün ve hizmet çeşitliliğini arttıracağız. 4. Kamu Harcamalarının Rasyonelleştirilmesi Programı Bu program çerçevesinde, mevcut harcama programlarını gözden geçirerek verimsiz harcamaları tasfiye edeceğiz. Bu yolla oluşturulacak mali alanı öncelikli harcama alanlarına tahsis ederek kamu faiz dışı harcama büyüklüğünün belirli bir seviyede tutulmasını sağlayacağız. Bu programla ayrıca, kamu harcama büyüklüğünün ve borçlanma gereğinin sınırlandırılmasının yanı sıra esas olarak harcamaların kalitesinin artırılmasını hedefliyoruz. Bu başlık altında 77 adet eylem yer almaktadır. Sosyal yardımlarda suistimali engellemek ve hak eden herkese ulaşabilmek amacıyla bu yardımlardan faydalanacak kişileri daha objektif ölçütlere göre belirleyeceğiz. Bu alanda hizmet veren kamu kurumlarının veri tabanlarının entegrasyonunu tamamlayacağız. Tarımsal desteklerin ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerini değerlendireceğiz. Desteklemelerde etkinliği sağlarken doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını ve gıda güvenilirliğini gözeteceğiz KÖİ uygulamalarıyla ilgili çerçeve kanun hazırlayacağız. 6

Kamu kurumlarının ihtiyaçlarının ortak alım yöntemiyle tedarikini yaygınlaştıracağız. Yükseköğretim kurumlarına ödenek tahsisini daha rasyonel hala getireceğiz. Kamuda taşıt edinim ve kullanımında yerindelik ve etkinliğin sağlanmasına yönelik tedbirler alacağız. Saydamlığın artırılması ve rekabetin sağlanması amacıyla, bütün ihale sonuçlarını yayımlama sürecini iyileştireceğiz. Hizmet alımlarında fayda-maliyet analizini zorunlu hale getireceğiz. Kamuda hizmet binası ediniminde uyulacak yöntem, kriter, usul ve esasları belirleyeceğiz. Kaynak tahsis sürecinin etkinliğini sağlamak için stratejik plan-bütçe bağlantısını güçlendireceğiz. Kamu hizmetlerini program yaklaşımıyla ele alan bütçe yapısına geçeceğiz. Akılcı ilaç kullanımını yaygınlaştıracağız, koruyucu ve önleyici sağlık hizmetlerini geliştireceğiz. 5. Kamu Gelirlerinin Kalitesinin Artırılması Programı Bu programımızla, temel olarak kamu gelirlerinin sağlıklı ve sürekli kaynaklardan çağdaş yöntemlerle elde edilmesi amaçlanmaktadır. Gelir mevzuatının oluşturulmasından, gelirlerin toplanmasına ve kamuoyunun bilgilendirilmesine kadar olan tüm sürecin kalitesini artırmayı hedefliyoruz. Temel yaklaşımımız vergi ödeyenlerden daha fazla vergi almak değil, vergi tabanını genişletmek suretiyle gelirlerin kalitesini artırmaktır. Bu program Kayıt Dışılığın Azaltılması Programı ile de yakından ilgilidir. Bu başlık altında 42 adet eylem yer almaktadır. Vergi mevzuatının sadeleştirilmesi çalışmalarına devam edeceğiz. Vergi mevzuatına ilişkin düzenlemeleri toplumun ve ilgili tarafların katkılarının alındığı bir süreç içinde gerçekleştireceğiz. Yerel yönetimlerin öz gelirlerini artıracağız. Yatırımların üretken alanlara yönlendirilmesi ve tasarrufların artırılması temel amacı kapsamında gayrimenkul rantlarından kamunun pay almasına yönelik çalışma yapacağız. İstisna, muafiyet ve indirimleri kapsamlı bir analize tabi tutacağız. Vergileme alanında vatandaşa hizmete sunarken teknolojinin imkânlarından daha çok yararlanacağız. Kamu gelirleriyle ilgili daha kapsamlı ve detaylı istatistikler üreteceğiz. Vergi İdaresinin beşeri ve teknik kapasitesini artıracağız. 7

6. İş ve Yatırım Ortamının Geliştirilmesi Programı Programın amacı, iş ve yatırım ortamının öncelikli sorunlarına odaklanılarak, yatırımcının karşılaştığı belirsizliklerin giderilmesi ve sorunların hızla çözülmesi, bunun için mevcut mekanizmaların iyileştirilerek yatırımların artırılmasıdır. İş ve yatırım ortamına ilişkin sorunlardan bürokratik süreçler, hukuki süreçler ve yatırım yeriyle ilgili olanlar öne çıkmaktadır. Bu sorunların, kısa-orta vadeli bir perspektif, bütüncül bir yaklaşım ve daha etkin bir koordinasyonla çözülmesinin, yatırıma ilişkin belirsizlikleri azaltarak yatırım süreçlerini kolaylaştıracağı düşünülmektedir. Bu programın da katkısıyla 2014 yılında yüzde 15,5 civarında olacağını beklediğimiz özel sektör yatırımlarının GSYH ya oranını 2018 yılı sonunda yüzde 19,3 e çıkarmayı, yatırım süreçlerinin iyileştirilmesi suretiyle yatırım yeri tahsis miktarını artırmayı ve Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı Endeksi sıralamasında ilk 40 ülke arasına girmeyi hedeflemekteyiz. Bu başlık altında 41 adet eylem yer almaktadır. Ülke ekonomisi için büyük önem arz eden yatırımların izin ve yatırım yeri temini süreçlerinin hızlı ve etkin bir biçimde yürütülmesine ve sonuçlandırılmasına yönelik mekanizma oluşturacağız. Kamunun iş dünyasına elektronik ortamda sunduğu hizmetlerin birbirleri ile entegrasyonu sağlanacak ve daha fazla hizmet elektronik ortamda sunacağız. İşyeri açma ve çalışma ruhsatlarında basitleştirme ve uygulama birliğini sağlayacağız. Türkiye de iş ve yatırım ortamına ilişkin hukuki süreçleri ve altyapıyı geliştirerek, hukuki süreçlerin daha kısa zamanda sonuçlanmasını sağlayacağız. Adli ve İdari yargıda uyuşmazlıkların yargı öncesi çözüm usullerini geliştirecek ve etkin hale getireceğiz. Böylece hukuki uyuşmazlıkların mahkemeye yansımadan kısa sürede çözümünü, mahkemeye yansıyanlarda ise yargı sürecinin kısa sürede sonuçlanmasını sağlayacağız. Türkiye de yatırıma uygun arazi envanterinin yatırımcıya elektronik ortamda ve etkin bir şekilde sunulması amacıyla coğrafi bilgi sistemleri altyapısını geliştireceğiz. Yatırım yeri tahsis sürecinin hızlandırılmasına yönelik mevzuat düzenlemelerini gerçekleştireceğiz. Endüstri Bölgeleri ve Organize Sanayi Bölgelerinde özellikle yatırım yeri tahsisine ilişkin uygulama sürecinde karşılaşılan sorunları tespit edeceğiz ve bu sorunların çözümüne yönelik olarak mevzuatı geliştireceğiz. Bölgesel düzeyde iş ve yatırım ortamını değerlendirmek üzere gösterge seti belirleyecek, anket çalışması gerçekleştirecek ve değerlendirme raporları hazırlayacağız. 8

7. İstatistiki Bilgi Altyapısını Geliştirme Programı Bu programla; paylaşımcı, işbirliğine dayalı ve planlı bir istatistik üretim süreci ile bilimsel metotlarla elde edilmiş güvenilir istatistiklerin kalitesinin ve sayısının artırılması, ulusal ve uluslararası ihtiyaçlar doğrultusunda üretilmesi gereken istatistik yelpazesinin genişletilmesi ve idari kayıtların sağlıklı bir şekilde tutulması amaçlanmaktadır. İstatistiki Bilgi Altyapısını Geliştirme Programı ile bilgi/veri ihtiyacını karşılayan istatistik portalının hayata geçirilmesi, uluslararası standartlarda üretilmiş istatistik sayısının artırılması, bölge bazında daha fazla istatistik üretilmesi, entegrasyonu sağlanmış sürdürülebilir istatistik sisteminin kurulması ve idari kayıt sistemlerinden üretilen istatistiklerin sayısının artırılması hedeflenmektedir. Bu başlık altında 28 adet eylem yer almaktadır. Ulusal ve uluslararası kullanıcıların ihtiyaç ve öncelikleri dikkate alınarak uluslararası standartlara uygun şekilde üretilebilecek istatistikleri belirleyeceğiz. TÜİK ve diğer kurum ve kuruluşlarca yayınlanan tüm istatistikleri tek bir çatı altında toplayan bir internet portalı kurarak işlerliği sağlayacağız. Uluslararası veri gönderim sistemi kuracak, kurum ve kuruluşlarca yapılacak veri gönderiminin bu sistem üzerinden yapılmasını sağlayacağız. Kurumların tuttukları idari kayıtların envanterini çıkaracak, Ulusal Kayıt Sistemine (UKS) dâhil edilecek idari kayıtları tespit edeceğiz. Resmi istatistik üretim sürecinde yer alan kurum ve kuruluşların idari kayıtlarının istatistik üretiminde kullanılmak üzere TÜİK'in kullanımına açılması sağlayacağız. Kurumlar tarafından üretilen istatistiklerde kullanılan idari kayıtların doğru ve etkin kullanımını sağlamak üzere TÜİK tarafından eğitimler verilecektir. Kurumlarda istatistiksel analiz yapabilecek birimler kuracağız. İstatistik üretim sürecinde kullanılan değişkenlere ait kavram, tanım, sınıflama ve kodlamaları çalışma grupları vasıtasıyla standart hale getireceğiz. Ulusal kayıt sistemi standardının kurumların veri altyapılarında kullanımını sağlayacağız. 8. Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması Programı Bu programımıza ilişkin ayrıntılı bilgileri ayrıca paylaşacağız. 9