ŞANTİYE ŞEFİ - DENETÇİ - KONTROL ELEMANI İNŞAAT MÜHENDİSLERİNİN HUKUKİ VE CEZAİ SORUMLULUKLARI 1 Bahaettin SARI İnşaat Mühendisleri Odası Proje Koordinatörü ANKARA
İNŞAAT MÜHENDİSİ 2 Türkiye de mühendislik ve mimarlık meslekleri mensupları (3458 Müh. Mim. Hak. Kanun - 28.6.1938) mesleklerinin icrasını iktiza ettiren (gerektiren) işlerle meşgul olabilmeleri ve meslekî tedrisat (öğretim) yapabilmeleri için ihtisasına uygun bir Odaya kaydolmak ve azalık vasfını muhafaza etmek mecburiyetindedirler. (6235 TMMOB Kanunu-27.1.1954, Madde: 33) (Ek fıkralar : K.H.K. 66-19.4.1983) Kamu Kurumu ve Kuruluşları ile iktisadî Devlet Teşekkülleri ve Kamu iktisadî Kuruluşlarında asli ve sürekli olarak çalışan mühendislik ve mimarlık meslekleri mensuplarının "meslek ve ihtisaslarıyla ilgili odaya girmeleri isteklerine bağlıdır. Ancak bunlar, görevlerinin gereği olan işleri yaparken, mesleki bakımdan, Odaya kayıtlı meslektaşlarının yetkileriyle haklarına sahip ve onların ödevleriyle yükümlüdürler. Bu konuda Türk, Silâhlı Kuvvetleri mensupları ile ilgili hükümler saklıdır.
İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI 3 Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlâkını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzelkişilikleridir. (Anayasa Madde;135)
İMAR KANUNU Müellifler ve uygulamada bulunan meslek mensupları (Şantiye Şefi/Müteahhit) ve Fenni Mesuller, işlerini İmar Kanununa (Mühendisliğin Anayasası) ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirmekten sorumludur. (3194 İmar Kanunu, Madde;28) 4
ŞANTİYE ŞEFİ Şantiye şefi: Konusuna ve niteliğine göre yapım işlerini yapı müteahhidi adına yöneterek uygulayan, mühendis veya mimar diplomasına sahip teknik personeldir. (Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği, Madde: 3/1-İ) 5
ŞANTİYE ŞEFİ Bulundurma mecburiyeti: Yapım işleri yürütülen şantiyede, (yapım işinin uzmanlık alanına uygun olmak üzere Yapı Müt. Kayıtları ile Şantiye Şefleri ve Yetki Bel. Ustalar Hak. Yön.; md:10/1 ) mühendis veya mimar diplomasına sahip olmak üzere bir şantiye şefinin bulundurulması mecburidir. (Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği, Madde: 9/2) 6 Yapı müteahhidinin şantiye şefliğini üstlenmesi halinde ayrıca şantiye şefi bulundurma şartı aranmaz. (Yapı Müt. Kayıtları ile Şantiye Şefleri ve Yetki Bel. Ustalar Hak. Yön.; md:10/4)
ŞANTİYE ŞEFİ Sözleşme: Şantiye şefinin yapım işine dair görevi, yapı ruhsatının alınmasından itibaren başlayıp yapı kullanma izin belgesinin alınması ile son bulur. (Yapı Müt.Kayıtları ile Şantiye Şefleri ve Yetki Bel.Ustalar Hak.Yönetmelik, Madde:10/10) 7 Yapı müteahhidi, inşaatta görevlendireceği şantiye şefi ile asgari hüküm ve şartları ek- 12'de gösterilen form-10'da belirlenmiş sözleşmeyi imzalar. (Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği, Madde: 9/2)
ŞANTİYE ŞEFİ Yetki sınırı: Şantiye şefinin; aynı anda üslenebileceği işlerin toplamı 30.000m2 yi ve (Ancak yapım işinin tek ruhsata bağlı veya toplu yapı niteliğinde olması halinde 30.000m2 yi geçmeme şartı aranmaz.) beş ayrı yapım işini aşamaz. Görev yaptığı ilin sınırları dışında başka bir ilde görev üstlenemez. (Yapı Müt.Kayıtları ile Şantiye Şefleri ve Yetki Bel. Ustalar Hak. Yönetmelik, Madde:10/5,13) 8
ŞANTİYE ŞEFİ 9 Görevler: İmar Kanununa, ilgili diğer mevzuata, uygulama imar planına, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik şartnamelere uygun olarak inşa etmek. (3194 İmar Kanunu, Madde:28) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eksiklik ve kusurları, öneri ve önlemleri belirlemek, yapı müteahhidine rapor etmek ve şantiyede görev alan ilgili kişilere bildirmek. Yetki belgeli usta çalıştırmak. Mevzuatın öngördüğü her türlü tedbiri almak, uygulamak ve uygulatmak. (Yapı Müt. Kayıtları ile Şantiye Şefleri ve Yetki Bel. Ustalar Hak. Yön., Madde:10/6 ve 9)
ŞANTİYE ŞEFİ 10 Yapı denetimine ilişkin görevler: Yapı denetimi sırasında bizzat hazır bulunarak, denetimin uygun şartlar altında yapılmasını sağlamak. Yapıyı, denetçi mimar ve mühendis ile kontrol ve yardımcı kontrol elemanlarının (yazılı) talimatlarına uygun olarak inşa ettirmek. Yapı denetleme defterini şantiyede muhafaza etmek, bu defterin ilgili bölümünü ve yapı denetim kuruluşunca düzenlenen diğer tutanak ile belgeleri imzalamak. Bir imalata başlamadan en az bir gün önce, yapılacak imalatı yapı denetim kuruluşuna (yazılı olarak) haber vermek. (Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği, Madde 9/3-6)
11 ŞANTİYE ŞEFİ İstifa: Uygulamada, noterlikçe düzenlenen istifanamenin birer nüshasının gereği için sözleşme imzalanan yapı müteahhidine, bilgi için ise yapı denetim kuruluşu, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ile yapı ruhsatı veren İlgili İdareye tebliğ edilmesi halinde yapı ile ilişik kesilmektedir. Yapı müteahhidi bu durumu en geç üç iş günü içinde yapı denetim kuruluşuna bildirir, yapı denetim kuruluşu ve yapı müteahhidi tarafından düzenlenen seviye tespit tutanağı ilgili idareye ibraz edilir. Yeni bir şantiye şefi görevlendirilinceye kadar, yapı müteahhidi tarafından inşai faaliyet durdurulur. (Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği, Madde 9/4) Şantiye şefi olmadan 3 günden fazla inşai faaliyet sürdürülemez!
ŞANTİYE ŞEFİ Yükümlülükler: 4857 sayılı İş Kanununun 81 inci maddesi (6331-Md:37/ç ile 30.12.2012 de kaldırıldı) kapsamında yer alan inşaat ve tesisat işlerinde görev yapan (1.1.2020 tarihine kadar) şantiye şeflerinin iş güvenliği uzmanlığı belgesine haiz olması zorunludur. (Yapı Müt. Kayıtları ile Şantiye Şefleri ve Yetki Belgeli Ustalar Hak. Yönetmelik, Madde:10/15) 12 Not: Bu maddenin yeniden düzenlenmesi gerekiyor!
ŞANTİYE ŞEFİ 13 Yapıyı, tesisatı ve malzemeleriyle birlikte İmar Kanununa, ilgili diğer mevzuata, uygulama imar planına, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik şartnamelere uygun olarak inşa edilmemesine neden olduğu mevzuata aykırılığı gidermek mecburiyetindedir. (3194 İmar Kanunu, Madde:28) Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür. Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür. (6098 Türk Borçlar Kanunu, Madde: 49)
ŞANTİYE ŞEFİ Yapı müteahhidi ve onu temsilen görevlendirilen şantiye şefi, yapım işlerindeki kusurlardan dolayı müteselsilen sorumludur. (Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği, Madde 9/5) 14 İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun uygulanması bakımından işveren sayılır. (6331 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 3/2)
ŞANTİYE ŞEFİ İnşaatta herhangi bir imalata başlamadan en az bir gün önce, yapılacak imalatı yapı denetim kuruluşuna haber verilmemesi halinde işin denetimsiz ilerlemesinden doğabilecek her türlü sorumluluk yapı müteahhidine ve onu temsilen görevlendirilen şantiye şefine aittir. (Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği, Madde 9/6) 15
ŞANTİYE ŞEFİ İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, İş Kanununun uygulanması bakımından işveren sayılır. İş Kanununda işveren için öngörülen her çeşit sorumluluk ve zorunluluklar işveren vekilleri hakkında da uygulanır. (4857 İş Kanunu, Madde: 2) 16
İŞ KAZALARI 17 İnşaat sektöründe diğer sektörlerden 4 kat daha fazla ölümlü kaza meydana gelmektedir.
DENETÇİ VE KONTROL ELEMANI 18 Yükümlülükler: Proje müelliflerince hazırlanan, yapının inşa edileceği arsa veya arazinin zemin ve temel raporları ile uygulama projelerini ilgili mevzuata göre incelemek, proje müelliflerince hazırlanarak doğrudan kendilerine teslim edilen uygulama projesi ve hesaplarını kontrol ederek, ilgili idareler dışında başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulmadan, ilgili idareye uygunluk görüşünü bildirmek. (4708 Yapı Denetimi Hak. Kanun, Madde 2/a)
DENETÇİ VE KONTROL ELEMANI Yapının, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını denetlemek. (4708 Yapı Denetimi Hak. Kanun, Madde 2/c) Ruhsat ve eklerine aykırı uygulama yapılması halinde durumu üç iş günü içinde ilgili idareye bildirmek. (4708 Yapı Denetimi Hak. Kanun, Madde 2/g) 19
DENETÇİ VE KONTROL ELEMANI Yapı denetim kuruluşu denetim faaliyeti dışında başka ticarî faaliyette bulunamaz. Bu kuruluşun denetçi mimar ve mühendislerinin, denetim faaliyeti süresince başkaca meslekî ve inşaat işleri ile ilgili ticarî faaliyette bulunmaları yasaktır. (4708 Yapı Denetimi Hak. Kanun, Madde 3) 20 Yapı denetim kuruluşu ile denetçi mimar ve mühendisleri; eylem ve işlemlerinden 3194 sayılı İmar Kanununun fenni mesul için öngörülen hükümlerine tabidirler. (4708 Yapı Denetimi Hak. Kanun, Madde 9)
DENETÇİ VE KONTROL ELEMANI 21 Yapı denetim kuruluşları, denetçi mimar ve mühendisler, proje müellifleri, laboratuvar görevlileri ve yapı müteahhidi ile birlikte yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı, kusurları oranında sorumludurlar. Bu sorumluluğun süresi; yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren, yapının taşıyıcı sisteminden dolayı 15 yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise 2 yıldır. (4708 Yapı Denetimi Hak. Kanun, Madde 3)
MESLEKİ DİSİPLİN CEZASI 22 Disiplin cezaları, meslek mensuplarının TMMOB Kanununa, Tüzüğüne ya da Ana Yönetmeliğine, TMMOB Genel Kurul kararlarına, ilgili Odanın Tüzüğüne ya da Ana Yönetmeliğine, Genel Kurul kararlarına ya da Yönetmeliklerine aykırı hareketleri görülenlere, meslekle ilgili işlerde gerek kasten gerekse ihmal göstermek suretiyle maddi ya da (Değişik ibare:rg-6/7/2012-28345) manevi zarar oluşturabilecek davranışta bulunanlara, aktettiği sözleşmelere uymayan, meslek şeref ve haysiyetiyle bağdaşmayan hareketleri saptananlara verilir. (TMMOB Disiplin Yönetmeliği Madde: 3)
MESLEKİ DİSİPLİN CEZASI 2012 yılında hakkında soruşturma açılan üye sayısı:409, Onur Kuruluna sevkedilenler:180, Disiplin cezası verilenler:170 23 Bu 170 üyemizden: 84 üne (40 ı UD, 12 si PUD, 8 i KE, 24 ü Diğer,) meslek uygulamasından yasaklama cezası, 38 ine (35 i PM, 2 si KE, 1 i ŞŞ) para cezası ve 48 ine yazılı uyarı cezası verilmiştir.
İDARİ YAPTIRIMLAR Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, proje müelliflerine, müteahhidine ve şantiye şefine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere ( ) 500 TL den az olmamak üzere, Imar Kanununun 42. Maddesi uyarınca hesaplanan idari para cezaları uygulanır. (3194 İmar Kanunu, Madde: 28) 24 19.04.2013 Tarihli Bakanlık Yapı Denetim Kanun Taslağında: Bu madde uyarınca kuruluşlara idari para cezası verilmesini gerektiren fiilleri işleyen denetçilere, kuruluşlara verilen idari para cezasının beşte biri uygulanır. (Madde:15/5-a) Bu Kanunla verilen diğer görevlerini yerine getirmeyen denetçilere her bir görev için 500 TL idarî para cezası verilir. (Madde:15/5-b)
HUKUKİ YAPTIRIMLAR 25 Tazminat borcu; Failin eşine, çocuklarına, hatta torunlarına kadar uzanabilmekte, borçlunun yaşamını yitirmesinden en geç 3 ay içinde reddi miras yapan mirasçıları ancak bu borç sorumluluğundan kurtulabilmektedir. Hukuk davaları için; tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten (deprem tarihi olabilir) başlayarak 2 yılın ve her halde fiilin işlendiği tarihten başlayarak 10 yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır. (6098 Türk Borçlar Kanunu, Madde: 72)
CEZAİ YAPTIRIMLAR 4708 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması sırasında, yapı denetim kuruluşunun icraî veya ihmalî davranışla görevini kötüye kullanan ortakları, yöneticileri, mimar ve mühendisleri, yapı müteahhidi, proje müellifi gerçek kişiler ile laboratuvar görevlileri, 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (4708 Yapı Den. Hak. Kanun, Mad: 9) 26 İmar kirliliğine neden olma; Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptıran kişi, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (5237 TCK Madde:184/1)
CEZAİ YAPTIRIMLAR 27 Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (5237 TCK Madde:204/1) Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (5237 TCK Madde:204/2)
28 TAKSİR (2) Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne* aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanunî tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir. (3) Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi hâlinde bilinçli taksir vardır; bu hâlde taksirli suça ilişkin ceza üçte birden yarısına kadar artırılır. (4) Taksirle işlenen suçtan dolayı verilecek olan ceza failin kusuruna göre belirlenir. (5) Birden fazla kişinin taksirle işlediği suçlarda, herkes kendi kusurundan dolayı sorumlu olur. Her failin cezası kusuruna göre ayrı ayrı belirlenir. (5237 TCK Madde:22) CEZAİ YAPTIRIMLAR
CEZAİ YAPTIRIMLAR 29 *İnşaat mühendisinin dikkat ve özen yükümlülüğü borcu, nasıl bir yükümlülük? Kime göre dikkat ve özen yükümlülüğü; hangi seviyedeki bir dikkat ve özen yükümlülüğü? Yasa koyucu ve Oda yönetimleri mühendisler için onların yerine geçip, öngörülebilecek, öngörülemeyecek pek çok ihtimali dikkate alıp yönetmelik ve yasalar ortaya koyuyorlar. Ey mühendisler, bunlara uyarsanız zaten işi gereği gibi yapmış olursunuz demeye getiriyorlar. Demek ki, mühendisin o öngörme borcu, dikkat ve özen yükümlülüğü borcu öncelikle yazılı metinlerden kaynaklanıyor.
CEZAİ YAPTIRIMLAR Taksirli suç için 3 Şartın oluşması gerekmektedir. Birinci şart; Suçu Kanunun cezalandırıyor olmasıdır. Bina çökmesine, toprak kaymasına, yaralamaya, öldürmeye neden olmak gibi suçlar Kanunda taksirle işlenebilecek suçlar olarak sayılmıştır. 30
CEZAİ YAPTIRIMLAR İkinci şart; Öngörülebilir bir neticenin öngörülememesidir. İnşaat mühendisi projeden kaynaklanan bir hatanın binanın çökmesiyle sonuçlanabileceği öngörebilir. Almış olduğu mesleki eğitim bunu kendisine söyler. Buna rağmen, projedeki hatayı düzeltmediğinde, öngörülebilir olan bir neticeyi öngörmemiş olmaktadır. 31
CEZAİ YAPTIRIMLAR Üçüncü şart; Failin Sonuç ile Nedensellik (illiyet) bağının bulunması (bir bilimsel raporla belgelenmiş olması) da üçüncü ve son şarttır. Mühendisin öngörülebilecek olan neticeyi öngörmemesi nedeniyle dikkatsizlik ve özensizlik biçiminde ortaya çıkan ölüm, yaralanma yada bina çökmesi ile sonuç arasında nedensellik bağının (illiyet bağı) belgelenmiş olması gereklidir. 32
CEZAİ YAPTIRIMLAR Taksir: Bir inşaat mühendisi bir bilgisayar programının hesaplamalarına güvendi, aslında öngörülebilir olan bir program hatasını öngöremedi. Bu şekilde bir proje yaptı ve onu uyguladı, bina yapıldı. Buradaki durum normal taksirdir. 33
CEZAİ YAPTIRIMLAR 34 Bilinçli Taksir: O programın hata da verdiğini, bir arkadaşından duydu. Birkaç kez hata verdiğini saptadı ama üzerinde çok durmadı. Aslında, hata verdiğini öngördü; ancak Eskişehir de zaten deprem olmuyor, bunun verdiği hatalar ihmal edilebilir nitelikteki sayısal farklılıklar doğruyor, bir şey olmaz. Ben bunu bir miktar demir ve beton artırarak gideririm, telafi ederim dedi. Buradaki durum ise bilinçli taksirdir. (5237 TCK Madde-22/3)
CEZAİ YAPTIRIMLAR 35 Taksirle (ölüm yok); Yangına, bina çökmesine, toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına, neden olan kişi, fiilin başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olması halinde, 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (5237 TCK Madde:171) Taksirle (ölüm yok) başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, 3 aydan 1 yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. (5237 TCK Madde:89/1)
CEZAİ YAPTIRIMLAR Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (5237 TCK Madde:85) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (5237 TCK Madde:85) 36 Suçun bilinçli taksirle işlenmesi halinde taksirli suça ilişkin cezalar 1/3 ile 1/2 oranında kadar artırılarak uygulanır. (5237 TCK Madde-22/3)
SUÇ TARİHİ 37 ( ) Genel bir tehlikeyi içerecek bir biçimde tahribat ve musibete neden olma suçunun gerçekleşme anı, sonucun yani tahribat ve musibetin gerçekleştiği andır, başka bir deyişle yapının genel bir tehlikeyi içerecek bir şekilde yıkılması halinde, yapının yıkıldığı andır. Bu nedenle suç tarihi de yıkılma anıdır, yasada öngörülen yaralanma yada ölüm sonucuna yol açtığı anda işlenmiş sayılır. (Yargıtay Ceza Genel Kurulu 4.3.2003 tarihli 2002/314E-2003/15K sayılı kararı)
38 BİLİRKİŞİ RAPORLARI Yerel mahkemelerde yargıçlar kusur oranlarını, bilirkişi raporlarına göre belirlemektedir. İncelenen dosyalarda benzer olaylar arasında teknik sorumlulara atfedilen kusur oranlarının tespitinde gerekli titizliğin gösterilmediği, kusur yükletilemeyecek durumlarda bile az da olsa kusur yükletilmeye çalışıldığı görülmektedir. Ancak, gerek Borçlar Kanunu gerekse Tüketici Koruma Kanunu hükümleri gereğince kusur oranına bakılmaksızın, Karar verilen tazminatın tümü müşterek ve müteselsilen tarafların herhangi birinden tahsil edilebilmektedir. Teknik sorumlulara hiçbir kusur yükletilmeyecek hallerde bile, küçük de olsa kusur yükletilmesi, karşılayamayacakları bir zararın tamamından sorumlu olmalarına yol açmaktadır.
YARGI SÜRECİ 39 Yapının yerleşim yerinin doğru seçilip seçilmediği, Yapının projesinin; bilim, teknik ve yapıldığı tarihteki yasal mevzuata uygun yapılıp yapılmadığı, Yapının; projesine, bilim, teknik ve yapıldığı tarihteki mevzuata uygun olarak yapılıp yapılmadığı, Yapının; yapı kullanma ruhsatında belirtilen amaca uygun olarak kullanılıp kullanılmadığı, Yapıya, kullanım sürecinde gerekli bakım ve korumanın yapılıp yapılmadığı, Hangi nedenin ortaya çıkan sonuçla nedensellik bağının bulunduğu sorgulanarak yargı süreci başlatılmaktadır.
YARGI SÜRECİ Bir afet/depremde o bölgede faaliyet gösteren bir inşaat mühendisinin 30-40-50 yapıdan dolayı ayrı ayrı suçu oluşabilmekte ve aynı suçtan bile olsa her birinden müstakil davalar şeklinde ayrı ayrı yargılanmakta, davalar birleştirilmemektedir. 40
SONUÇ VE ÖNERİLER 41 Bir yapımda görev alan İnşaat Mühendisinin aynı yerde çalışanların kimlik numarası, adres ve iletişim bilgilerinin bulunduğu bir liste yaparak bir nüshasını ileride doğabilecek savunma ihtiyaçları için saklaması hayati önem taşımaktadır. Bir binanın 10 sene önce şantiye şefliği yada denetim hizmetinde görev üstlenmiş bulunan inşaat mühendisi, işin müteahhidi, taşeronu veya ustalarını kendi lehine tanık sıfatıyla çağırmak istediği halde hiç birinin ismini bile hatırlayamamaktadır. Eğer yazılı belge ve tutanaklar da yoksa belki de haksız yere ağır cezalara maruz kalabilmektedir.
SONUÇ VE ÖNERİLER Şantiye şefi; hizmet akdiyle çalışmaya başladığı şantiyede mevzuatın kendisine verdiği sorumlulukların gereğini daima yazılı olarak yapmayı/yaptırmayı (Söz dosyaya girmez.) alışkanlık haline getirmeli, imzası bulunan belgelerin birer nüshasını kendisi için saklamalıdır. 42 Herhangi bir nedenle sorumluluk üstlendiği yapı ile ilişkisinin kesilmesi aşamasını bizzat takip ederek sonuçlandırmalı ve belgelerini saklamalıdır.
SONUÇ VE ÖNERİLER 43 Fenni mesul denetçi ve kontrol elemanları; Sorumluluk üstlendikleri inşaatlarda ilerde sorumlu tutulacakları mevzuata aykırı uygulamaları 3 gün içinde ilgili idareye yazılı olarak bildirmeyi, bu bildirimin bir suretini ömür boyu saklamayı alışkanlık haline getirmelidir.
SONUÇ VE ÖNERİLER 44 Hepsinden önemlisi, hiçbir inşaat mühendisinin hukuka aykırı bir fiille, zarara veya genel tehlikeyi doğuran bir tahribata neden olmamasıdır.
Teşekkür Ederim 45