MART Nisan Emtia fiyatları genel endeksi Mart ayında %8,8 artarak Haziran 9 dan bu yana en yüksek aylık artışını gerçekleştirdi. Emtia fiyatlarındaki bu yükselişte özellikle enerji fiyatlarının %,8 artması etkili oldu. Ham petrol fiyatları, OPEC üyelerinin üretimi donduracaklarına yönelik beklentiler, Mart ayında beklentilerin altında kalan ABD ham petrol stokları ve dolardaki zayıf görünümün etkisiyle %, yükseldi. Doğalgaz fiyatlarında ise, olumlu hava koşulları ve artan petrol stoklarına bağlı olarak sert düşüş kaydedildi. Çin de dönemsel olarak artan taleple beraber yükseliş eğilimine giren demir cevheri fiyatları son ayın zirvesine ulaştı. Mart ayında altın fiyatları da %,8 artarak son ayın en yüksek değerini alırken, kıymetli metaller endeksi başından beri devam eden yükselişini sürdürerek %, artış gösterdi. EMTİA FİYAT ENDEKSLERİ (=) Emtia Fiyatları Genel Endeksi Enerji ve Enerji Dışı Enerji Enerji Dışı Tarım * Metal * Metal Değerli Metal Kaynak: Dünya Bankası * Enerji dışı endeksin alt endeksleri arasında yer almaktadır. Nisan
Oca. Mar. May. Tem. Eyl. Kas. Mar. May. Tem. Eyl. Kas. Oca. Oca. Şub. Nis. May. Tem. Eyl. Eki. Ara. Şub. Mar. May. Tem. Eki. Ara. Oca. EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER 7 Nisan da gerçekleşen OPEC toplantısı öncesinde ham petrol üretiminin Ocak seviyesinde dondurulacağı beklentisi, Nijerya ve BAE nin petrol üretimindeki düşüş ve dolardaki gerilemenin desteğiyle ham petrol fiyatları Mart ayında Kasım ayından bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Doğalgaz Mart ayında %, ile fiyatı en fazla gerileyen emtia olurken, fiyatlar Haziran ten beri en düşük seviyesine geriledi. Bu düşüşte, ABD deki kaya gazı üretimiyle beraber yükselen gaz stokları, ılımlı hava koşulları sebebiyle gerileyen talep ve Rusya nın doğalgaz üretimindeki artışın etkili olduğu tahmin ediliyor. Dünyanın en büyük bakır, demir cevheri ve kauçuk tüketicisi olan Çin in Mart ayındaki rekor seviyedeki ithalatına paralel bakır fiyatları %7,7 artarken, demir cevheri fiyatları Mart ayında %9, yükseldi. yılının ilk iki ayının aksine Çin de artan ham çelik üretimi ve inşaat sektöründe demir cevherindeki ılımlı talebe bağlı düşük stoklar Mart ayındaki fiyat artışında etkili olurken, önümüzdeki dönemde çelik fiyatlarının seyrinde Çin in çelik üretimindeki atıl kapasiteyi düşürme yönünde atacağı adımların etkili olacağını düşünüyoruz. Kauçuk fiyatları da dünyanın en büyük üreticileri Tayland, Endonezya ve Malezya nın Mart ayından itibaren dünya üretiminin % sı kadar bir tutarda üretimde kesintiye gitmesi üzerine Mart ayında %7, yükseldi. Dünya Ham Çelik Üretimi ve Demir Cevheri Fiyatları Dünya Ham Çelik Üretimi (Milyon Ton) Petrol Fiyatları* - DXY ve Çin PMI Endeksi Demir Cevheri Fiyatı (USD/ton ) 9 8 7 Çin Resmi İmalat PMI (Sol Eksen) Ham Petrol (USD/varil) DXY Endeksi Doların diğer para birimleri karşısında gerilemesi altın fiyatlarını yukarı yönlü etkilerken, dünya üzerinde uygulanan genişleyici para politikaları da altına olan talebin artmasına neden oldu. Paladyum ve platin fiyatları da yıl başından bu yana devam eden yükselişlerini sürdürerek Mart ayında sırasıyla %,8 ve %, arttı. Kaynak: Dünya Bankası, Reuters, World Steel Association * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır. Nisan
Mar. May. Tem. Eyl. Kas. Oca. Oca. Şub. Nis. May. Tem. Eyl. Eki. Ara. Şub. Mar. May. Tem. Eki. Ara. Oca. EMTİA PİYASALARINDA SON GELİŞMELER Tarımsal ürün fiyatları Mart ayında şeker ve buğday fiyatlarındaki sert artış öncülüğünde %, yükseldi. Dünyanın en büyük şeker üreticisi Brezilya daki güçlü yağışların üretimi olumsuz yönde etkileyebileceği beklentisi ve Brezilya da ethanol üretimine girdi olan ham şekerdeki yüksek talebin etkisiyle, şeker fiyatları Mart ayında %, artışla Kasım ten beri en yüksek seviyesine yükseldi. Türkiye de ise, olumsuz hava koşulları sebebiyle düşen rekoltenin fiyatları artırmasıyla Nisan ayında AB den şeker ithalatına uygulanan gümrük vergisi % den sıfıra indirildi. Yılın ilk iki ayında yatay seyreden buğday fiyatlarının Mart ayındaki %, yükselişi Rusya ve Ukrayna daki olumsuz hava koşullarının etkisiyle buğday ekimindeki düşüşten kaynaklanırken, küresel tahıl tüketiminin makul seviyede artmaya devam etmesi bekleniyor. İspanya daki kuraklık ve İtalya daki tarımsal hastalıklar sebebiyle ya yükselişle başlayan zeytinyağı fiyatları Mart ayında %, geriledi. Yurt içinde ise, zeytinyağı fiyatları tarihi yüksek seviyelerde bulunuyor. Brezilya da artan üretime rağmen Çin de güçlü talep nedeniyle soya yağı Mart ayında %, artarken, ayçiçeği yağı fiyatları %, geriledi. Dünya ve Türkiye'de Zeytinyağı Fiyatları Yıllık % Değişim Buğday - Şeker - Gıda Fiyatları Endeksi (Ocak =) Zeytinyağı - Dünya Zeytinyağı - TR 9 7 Buğday Şeker Gıda Fiyat Endeksi - Eylül 9 dan bu yana en düşük seviyesine inen dünya pamuk fiyatları Mart ayında %8,9 gerilerken, Türkiye de rekoltedeki aşağı yönlü seyir sebebiyle fiyatlar rekor yüksek seviyesine ulaştı. Dünyanın en büyük kakao üretici ülkesi Fildişi Sahilleri ve Endonezya da düşen rekolte sebebiyle Mart ayında kakao fiyatları %, artış gösterdi. Öte yandan, dünyanın en büyük üreticisi Brezilya daki olumsuz hava koşulları nedeniyle rekolteye yönelik olumsuz beklentiler de kahve fiyatlarındaki %, lık yükselişi beraberinde getirdi. Kaynak: Dünya Bankası, TÜİK Nisan
EMTİA PİYASALARINDA BEKLENTİLER OPEC toplantısı öncesinde arzın dondurulacağı yönündeki haberlerle birlikte Nisan ayının ilk yarısında yükseliş eğiliminde olan petrol fiyatları toplantıda anlaşma sağlanamaması üzerine kısa vadede sert düşüş gösterdi. İzleyen günlerde yeniden yükselen fiyatlardaki bu eğilimin ne ölçüde kalıcı olacağının İran ın petrol üretimi konusunda alacağı kararlara bağlı olacağını düşünüyoruz. IMF in Nisan ayında yayınlanan Dünya Ekonomi Görünümü raporunda yılı için dünya ekonomik büyüme tahmini %, ten %, ye düşürülürken, Çin ekonomisine ilişkin büyüme tahmininin %, ten %, a yükseltilmesi Çin deki ekonomik aktiviteye dair ılımlı sinyaller verdi. Önümüzdeki dönemde dünya emtia talebindeki zayıf seyrin ve emtia ihracatçısı ülkelerdeki yavaş ve kırılgan ekonomik performansın devam edeceğini düşünüyoruz. EMTİA FİYATLARI: Gerçekleşme ve Tahminler Gerçekleşme Tahmin 7 8 Enerji Ham Petrol* USD/varil 8,, 9,,8 7, 8,, 8,8 Kömür USD/ton, 8, 7, 7,,,9,9 8, Doğalgaz (Avrupa) USD/milyon btu,9,8, 7,,,,,8 Tarım Kakao USD/kg,9,,,,,,,8 Kahve USD/kg,9,,,,,,, Çay USD/kg,9,9,7,7,8,8,8,9 Soya Yağı USD/ton 8.7 99 77 77 797 8 88 Mısır USD/ton 89 9 9 7 7 7 9 Pirinç USD/ton 8 7 7 79 87 Buğday USD/ton 8 8 9 9 Kırmızı Et USD/kg,9,,,,9,9,, Beyaz Et USD/kg,,,,,,,, Şeker USD/kg,,,,,,,, Tomruk USD/metre küp 7 89 99 9 9 Pamuk USD/kg,,8,,,7,7,8 Kauçuk USD/kg,7,8,,,,,8 Tütün USD/ton.97.89.99.9.9.88.77 Metal Aluminyum USD/ton.9.87.87....7.8 Bakır USD/ton.8 7..8..9.88.7 Demir Cevheri USD/kuru ton 8,8, 97,,,,, Kurşun USD/ton..9.788.77.88.8.9 Nikel USD/ton 8.8..89.8....8 Kalay USD/ton..8.899.7.7.9 8.8 Çinko USD/ton.8.9..9..88.99. Altın USD/troy ons 79....7..8. Gümüş USD/troy ons,,8 9,,7,,,,9 Platin USD/troy ons.87.8. 9 999.. Kaynak: Dünya Bankası, IMF * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır. Nisan
Emtia Fiyatlarında Değişim Oranları (Mart ) Ham Petrol* Demir Cevheri Kauçuk Şeker Buğday Kalay Bakır Kahve Kakao Çinko Platin Nikel Altın Kırmızı Et Kömür Kurşun Gümüş Soya Yağı Tomruk Pirinç Kağıt Hamuru Aluminyum Tütün Mısır Beyaz Et Ayçiçek Yağı Çay Zeytinyağı Doğalgaz Pamuk - - - - - Yıllık % Değişim Aylık % Değişim * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır. Nisan
EMTİA FİYATLARI - I Altın (USD/troy ons) Aluminyum (USD/ton) Ayçiçek Yağı (USD/ton)................. Bakır (USD/ton) Beyaz Et (USD/kg) Buğday (USD/ton). 9. 8. 7.....,,,,8,, Çay (USD/kg) Çinko (USD/ton) Demir Cevheri (USD/ kuru ton %, demir), 9, 7,8,,, 9 7,8, Doğalgaz (USD/milyon btu) Gümüş (USD/troy ons) Ham Petrol* (USD/varil) 9 8 7 Kağıt Hamuru (USD/ton) Kahve (USD/kg) Kakao (USD/kg) 9 7 7,,,,,8,,,,8, * Brent, WTI ve Dubai petrolleri spot fiyatları ortalamasıdır. Nisan
... Kalay (USD/ton) Kauçuk (USD/kg),,,, Kırmızı Et (USD/kg) 7 9 Kömür (USD/ton) Kurşun (USD/ton)... Nikel (USD/ton) Pamuk (USD/kg) Pirinç (USD/ton) Platin (USD/troy ons) 7 9..... Soya Yağı (USD/ton),,,,,,,7 Şeker (USD/kg) 7 9 7 9 Tomruk (USD/metre küp)..... Tütün (USD/ton)....... Zeytinyağı (USD/ton) Nisan 7 EMTİA FİYATLARI - II Rapordaki tablo ve grafiklerde IMF ve Dünya Bankası nın verileri kullanılmıştır. Mısır (USD/ton)... Kalay (USD/ton) Kauçuk (USD/kg),,,, Kırmızı Et (USD/kg) 7 9 Kömür (USD/ton) Kurşun (USD/ton)... Nikel (USD/ton) Pamuk (USD/kg) Pirinç (USD/ton) Platin (USD/troy ons) 7 9..... Soya Yağı (USD/ton),,,,,,,7 Şeker (USD/kg)..... Tütün (USD/ton)....... Zeytinyağı (USD/ton) Mısır (USD/ton)
Türkiye İş Bankası A.Ş - İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Bölüm Müdürü izlem.erdem@isbank.com.tr Alper Gürler - Birim Müdürü alper.gurler@isbank.com.tr Bora Çevik - Uzman bora.cevik@isbank.com.tr Ahmet Aşarkaya - Uzman Yrd. ahmet.asarkaya@isbank.com.tr H. Erhan Gül - Müdür Yrd. Ayşe Betül Öztürk - Uzman Yrd. erhan.gul@isbank.com.tr betul.ozturk@isbank.com.tr Dilek Sarsın Kaya - Uzman dilek.kaya@isbank.com.tr Bütün yayınlarımıza http://ekonomi.isbank.com.tr adresinden erişebilirsiniz. Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. Nisan 8