CANLILIK HÜCREYLE BAŞLAR DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ Şehit Polis İsmail Özbek Orta Okulu Melisa B. ALADAĞ & Bersu PAŞA 245 256 6/C 1
HÜCRE Hücre, çok hücreli canlılardaki en küçük yaşam birimidir. Canlının tüm yaşam özelliklerini taşıyan ve uygun koşullarda yaşamını tek başına sürdürme yeteneğine sahip temel yapı ve işlem birimidir. 2
HAYVAN VE İNSAN HÜCRESİ Hayvan Hücresinin Özellikleri 1-Sentrozom bulunur. 2-Kloroplast bulunmaz. 3-Ovalimsi bir şekle sahiptir. 4-Hücre çeperi yoktur. 5-Kofulları küçük ve çok sayıdadır. 3
BİTKİ HÜCRESİ Bitki Hücresinin Özellikleri 1-Sentrozom yoktur. 2-Kloroplast bulunur. 3-Köşelidir. 4-Hücre çeperi vardır. 5-Kofulları büyük ve az sayıdadır. 4
Hücre Çeşitleri 5
İLKEL HÜCRELER En basit yapılı hücrelerdir. Prokaryot hücrelerde çekirdek zarla çevrilmemiştir ve kalıtsal madde (DNA) sitoplazma içinde dağınık haldedir. Prokaryot hücrelerde hücre zarı, sitoplâzma ve zarsız organel olan ribozom bulunur. Ribozom dışında organelleri bulunmaz. 6
GELİŞMİŞ HÜCRELER Çekirdeği ve organelleri zarla çevrilmiş olan hücrelere ökaryot (gelişmiş) hücreler denir. Ökaryot hücreler hücre zarı, sitoplâzma ve çekirdek olmak üzere üç kısımdan oluşurlar. 7
TEK HÜCRELI VE ÇOK HÜCRELI CANLILAR 1- Tek Hücreli Canlılar : Tek bir hücreden oluşan canlılara tek hücreli canlılar denir. Bakteriler, amip, mantarlar, öglena, terliksi hayvan (paramesyum) ve mavi yeşil algler tek hücreli canlılardır. 8
2- Çok Hücreli Canlılar : Çok sayıda hücreden oluşan canlılara çok hücreli canlılar denir. İnsanlar, hayvanlar, bitkiler çok hücreli canlılardır. Çok hücreli canlılarda dokular bulunur. 9
10
DEĞERLENDİRME SORULARI 1.Hangi hücrede sentriol bulunmaz? A) Kan Hücresi B)Kemik Hücresi C)Bitki Hücresi D)Hayvan Hücresi 11
1.Hangi hücrede sentriol bulunmaz? A) Kan Hücresi B)Kemik Hücresi C)Bitki Hücresi D)Hayvan Hücresi 12
2.Aşağıdaki organellerden hangisi hücrenin enerji ihtiyacını karşılamakla görevlidir? A) Lizozom B) Mitokondri C)Ribozom D) Golgi cisimciği 13
2.Aşağıdaki organellerden hangisi hücrenin enerji ihtiyacını karşılamakla görevlidir? A) Lizozom B)Mitokondri C)Ribozom D) Golgi cisimciği 14
DESTEK VE HAREKET SISTEMI İSKELETİN YAPISI: Bir kemiğin yapısında lif, protein ve mineraller bulunur. Lif ve proteinler kemiğe esneklik sağlarken, mineraller sertlik kazandırır. Yeni doğan bir bebeğin iskeletindeki mineral oranı az olduğu için kemik esnektir, kolay kırılmaz. Yaş ilerledikçe mineral oranı arttığından esneklik azalır ve kemik daha kolay kırılır. 15
Kemik Çeşitleri 1-KISA KEMİK: Eni ve boyu yakın ölçülerde olan kemiklerdir. El ve ayak bilekleri, omurga kemikleri bu kemik çeşidine örnek gösterilebilir. 16
2-UZUN KEMİK: Boyu uzun olan kemiklerdir. Kol ve bacak kemikleri bu kemik çeşidine örnek gösteri 17
3-YASSI KEMİKLER: İnce ve yüzeyi genişlemiş olan kemiklerdir. Kafatası, kaburga ve kalçada buluna kemikler bu kemik çeşidine örnek gösterilebilir. 18
EKLEM ÇEŞİTLERİ 1-OYNAR EKLEM: Kemiklere hareket etme imkânı verir. Oynar eklemlerin eklem boşluğunda hareket esnasında kayganlık sağlayan eklem sıvısı bulunur. Bu sıvı kemiklerin birbirine sürtünmesini önler. 19
2-YARI OYNAR EKLEM: Kemiklere kısıtlı hareket imkânı verir. Omurgadaki omur kemikleri arasında bulunur. 20
3-OYNAMAZ EKLEM: Kemiklerin birbirine sıkıca bağlanmasını sağlayan eklemdir. Eklemler arasında hiç boşluk bulunmaz. 21
KAS SİSTEMİ Kas, vücutta bulunan, gelişmekte olan asıl hücreciklerin tabakalarından oluşan, büzülebilen bir dokudur. Vücuttaki görevi güç oluşumu ve hareket sağlamaktır. Kas hareketlerinin büyük çoğunluğu bilinç dışında gerçekleşir ve yaşam için gerekli fonksiyonların gerçekleşmesi için büyük önem taşımaktadır. Gönüllü kas hareketleri vücudun hareket etmesi için kullanılır. 22
DÜZ KAS Düz kaslar mekik şeklindedir ve kas hücreleri tek çekirdekten oluşur. Oval şekli anımsatan çekirdekler hücrelerin ortasında konumlanır. Düz kaslar çizgili kaslara oranla daha yavaş, daha düzenli ve uzun süreli yapılardır. İstemsiz çalışan solunum, sindirim, boşaltım ve üreme sistemlerinde bulunan organların yapılarında düz kaslar mevcuttur 23
Çizgili Kas Çizgili kaslar iskelet kasları olarak tanımlanır. Hücreleri uzun ve silindir şeklindeki hücre zarının alt kısmında yer alır. İskelete bağlı olarak çalışırlar. Çizgili kaslar kişinin beyin kontrolü ve isteği üzerine çalışır. Düz kaslara göre hızlı bir şekilde kasılır ve çabuk yorulur. 24
Kalp Kası Kalp kası yapı olarak çizgili kasa benzemektedir. Ancak çalışma sistemi çizgili kas gibi istemli değil istem dışıdır. Kalp kasının çalışma kontrolü sinir sistemine bağlı olarak gerçekleşmektedir.kalp kası, vücudun hareketliliğini sağladığı için diğer dokulara göre daha fazla oksijen ve enerjiye gereksinim duyar. 25
26
DEĞERLENDIRME SORUSU 1. Aşağıdaki kısımlardan hangisi kemiğin enine büyümesini sağlar? A) Sert kemik B) Kemik zarı C) Süngerimsi kemik D) Kemik iliği 27
1. Aşağıdaki kısımlardan hangisi kemiğin enine büyümesini sağlar? A) Sert kemik B) Kemik zarı C) Süngerimsi kemik D) Kemik iliği 28
2. Sarı kemik iliği hangi kemik türünde bulunur? A) Yassı kemik B) Kısa kemik C)Kıkırdak D)Uzun kemik 29
2. Sarı kemik iliği hangi kemik türünde bulunur? A) Yassı kemik B) Kısa kemik C)Kıkırdak D)Uzun kemik 30
3. Hangi kas çeşidi isteğe bağlı olarak çalışır? A) Kalp Kası B)Düz Kası C)Çizgili kas 31
3. Hangi kas çeşidi isteğe bağlı olarak çalışır? A) Kalp Kası B)Düz Kası C)Çizgili kas 32
Bizi dinlediğiniz için teşekkür ederiz. 29.12.2014 33