BÖLÜM17 3. SORGULAR Access Veritabanında sorgu; tablolara yazılan bilgilerin hepsinin veya istenilen (belirlenen) şarta uyanlarının bulunmasıdır. Örneğin Tıp Fakültesinde okuyan öğrenciler gibi. Sorguları kullanabilmek için Veri tabanı yönetim ekranındaki sorgular alanı seçilir. Burada iki seçenek bulunmaktadır. Tasarım Görünümünde Sorgu Oluştur : Burada istenilen tablo veya tablolardaki bilgilerin tümü veya belirli şartlara uyanları tasarlanarak oluşturulur ve çalıştır ile sorgu sonucu elde edilen bilgiler görüntülenebilir. Tasarım görünümünde sorgu oluştur kısmı ile kriterler sorguyu oluşturan tarafından belirlenir. Süzgeç, sıralama, grup ve ölçütler sorguyu oluşturan kişi tarafından belirlenir. Sihirbaz Kullanarak Sorgu Oluştur : Sihirbaz sorguyu hazırlayan kişiye sorular sorar ve yanıtlarına göre sorgu oluşturur. Şekil 3. 1. Access sorgu ekranı penceresi Sorgular kısmında sorgu oluşturmanın her iki metotla da nasıl yapılacağı aşağıdaki bölümlerde örneklerle anlatılmıştır. 136
3.1. Sihirbaz Kullanarak Sorgu Oluşturma : 1 2 3 4 Şekil 3.1.1. Basit Sorgu sihirbazı 1. pencere görüntüsü 1. Sorgu oluşturulacak tablolar listesi. Buradan üzerinde sorgu oluşturulacak tablo seçilir. 2. Seçilen tablonun tanımlanan alanları burada yer alır. Bu alanlardan sorguda kullanılacak olan alanlar; kullanılabilir alanlar kısmından seçili alanlar kısmına aktarılır. Bu amaçla 4 numara ile gösterilen >, >>, <, << butonları kullanılır veya alan üzerinde mouse ile çift tıklanır. 3. Sorguda kullanılacak alanların yer aldığı bölüm. 4. > Kullanılabilir alandan bir alanı seçili alana aktarır. >> Kullanılabilir alandaki tüm alanları seçili alana aktarır. < Seçili alandaki bir alanı kullanılmamak üzere yeniden kullanılabilir alana aktarır. << Seçili alandaki tüm alanları kullanılmamak üzere yeniden kullanılabilir alana aktarır. Öğrenci bilgileri tablosundaki sorguda kullanılmayacak alan veya alanlar varsa bunlar kullanılabilir alanda kalmak üzere diğerleri >, >> butonları ile seçili alana aktarılır. Daha sonra ileriye tıklanılarak bir sonraki sihirbaz adımına geçilir. 137
Şekil 3.1.2. Basit Sorgu sihirbazı 2. pencere görüntüsü Buradan da ileri seçilerek 3.adıma geçilir. Şekil 3.1.3. Basit Sorgu sihirbazı 3. pencere görüntüsü Burada hazırlanan sorgunun hangi isimle kaydedileceği sorusuna cevap verilir. Bu alan için Access Veritabanı tarafından gelen otomatik isim aynen kabul edilebileceği gibi, silinerek bizim tarafımızdan belirlenen başka bir sorgu adı da verilebilir. Buradan yine ileri butonuna tıklanılarak son adıma geçilir. Son seçildiği anda ekrana aşağıdaki pencerede olduğu gibi sorguda istenen bilgilerin listesi gelir. 138
Şekil 3.1.4. Basit sorgu sihirbazı sonucu ekran görüntüsü. Sorgu sonucunda elde edilen bilgiler tablodaki tüm listeyi ekrana getirir. Amacımız listedeki tüm bilgiler değil de belirli şartlara uyanlar olacaksa bu durumda hazırlanan sorguya ait tasarım ekranına geçilir ve ilgili ölçüt seçeneği düzenlenir. Tasarım ekranına geçmek için; sorgu adı üzerinde iken sağ mouse tıklanır ve gelecek seçenekler içerisinden seçilir veya araç çubuklarından seçilir. Tasarım ekranında yapılacaklar tasarım görünümünde sorgu oluştur ekranında yapılacaklar ile aynıdır. Şimdi tasarım görünümünde sorgu oluştur ile nasıl sorgu yapılacağı bölüm 3.2. de anlatılacaktır. 3.2. Tasarım Görünümünde Sorgu Oluştur. Şekil 3.2.1. Tasarım görünümünde sorgu oluşturma tablo seçim penceresi. 139
Ekrana gelecek olan yukarıdaki pencerede bulunan tabloyu göster kısmında; üzerinde sorgu yapılacak olan tablo veya tablolar işaretlenip ekle butonuna basılarak seçilen tablolar seçme sorgusu alanına aktarılır. Yapılan örnekte bir tablo olduğu için listede sadece bu tablo ekrana gelmektedir. Eğer daha önce yaratılan başka tablolar olsaydı bunlarda ekranda listelenecekti. Burada amaca uygun istenilen kadar tablo bu alana taşınabilir. Daha sonra kapat butonu ile tabloyu göster ekranı kapatılır. Şekil 3.2.2. Tasarım görünümünde sorgu oluşturma penceresi. Tablo veya tabloları seçildikten sonra bu tablolarda bulunan bilgilerden listelenmesi istenilen alanlar öğrenci bilgileri alanından seçilerek ve üzerine iki kez tıklanılarak aşağıda bulunan alanlar kısmına aktarılır. İstenilen alanların aktarılma işlemi bittikten sonra buradaki sırala, göster, ölçüt ve veya alanları düzenlenir. Bu alanların kullanım amacı şöyledir : Sorgu sonucu elde edilecek bilgilerin sıralı veya sırasız gelmesi sağlanır. Sırasız ise bilgiler tabloya yazılma sırasına göre sorgulanır. Artan seçilirse rakamsal bilgiler en küçük değerden en büyüğe göre metin alanlar ise A- Z sıralanır. Azalan seçilir ise tam tersi sıralama olur.örneğimizde artan seçilirse öğrenci numaraları en küçük numaradan en büyüğe doğru sorgulanıp listelenir. Şekil 3.2.3. Sorgu oluşturma ekranı sıralama kriteri penceresi Göster kısmındaki işaret kaldırılırsa bu alan sorguda dikkate alınmaz ve sorgu sonucu elde edilecek listede bu alan görüntülenmez. Şekil 3.2.4.Sorgu oluşturma ekranı göster kriteri penceresi 140
Şekil 3.2.5.. Sorgu oluşturma ekranı ölçüt kriteri penceresi 1. Ölçüt kısmına istenen bilgi kriterleri yazılır. Örn: sınıfı alanına 2 yazılırsa sadece 2.sınıftaki öğrenciler listelenir. Şekil 3.2.6.Sorgu oluşturma ekranı ölçüt kriteri penceresi 2. Veya kısmı sorgudaki ikinci ölçüt alanıdır. Örneğin sınıfı alanı ölçüt kısmına 2, veya kısmına 3 yazılırsa 2.ve 3.sınıftaki öğrenciler listelenir. Sorgu ekranında yapılacak işlemler tamamlandıktan sonra sorgu sonucunu görmek için çalıştır ile sorgu sonucuna bakılması gerekir. Çalıştır yapabilmek için menüden sorgu-çalıştır seçilebileceği gibi araç çubuklarında bulunan çalıştır da kullanılabilir. Çalıştır yapıldığında ekrana aşağıdaki örnek görüntüler gelir. Örnekler : 1- Ölçüt alanına 2 yazıldığı zamanki durum. Şekil 3.2.7. Ölçüt alanına 2 yazılması halindeki örnek görüntü. 141
2- Ölçüt alanına 2 veya kısmına 3 yazıldığı zamanki durum. Şekil 3.2.8. Ölçüt alanına 2 veya kısmına 3 yazılması halindeki örnek görüntü. 3- Ölçüt alanına 2 veya kısmına 3 yazıldığı ve sınıfı alanı artan sıralı seçildiğinde. Şekil 3.2.9. Ölçüt alanı 2 veya alanı 3 ve sınıfı artan sıralı olduğunda örnek görüntü. 4- Örnek sorgu oluşturma ekranı : Aşağıdaki sorgu oluşturma ekranına göre Sınıf Öğretmenliği Bölümünde öğrencilerden sınıf 2 ve 3 olanlar sıralı sorgulanacaktır. Şekil 3.2.10. Sınıf öğretmenliği bölümündeki 2.ve 3. sınıf öğrencilerinin sorgu ekranı 142
Yukarıdaki hazırlanan sorguya göre elde edilen liste. Şekil 3.2.11. Sınıf öğretmenliği bölümündeki 2.ve 3. sınıf öğrencilerinin sorgu sonucu. 143