BÖLÜM 7 Test Geliştirme Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN cetinerdogan@gmail.com Test Geliştirme Testler gözlenemeyen özelliklerin gözlenebilir hale getirilmesi veya hedef kazanımların kazandırılıp kazandırılmadığını ortaya koymak için kullanılır. Başarı testleri Tutum ölçekleri, ilgi envanteri Kişilik ölçekleri Problem tarama listeleri 2 Testin Amacı Ne tür bir test? Testin ve maddelerin özellikleri nasıl? Test sonucunun kullanım amacı nedir? Bireyleri ilgi ve yetenekleri açısından tanımak için İlgi Envanteri veya Yetenek Testi Öğrenme eksikliklerini ortaya çıkarmak için İzleme Testi Başarı düzeylerini belirlemek için Başarı Testi Ölçülecek Özelliğin Belirlenmesi Ölçülecek özellik tanımlanmalı Kapsamı - sınırları belirlenmelidir. Eğitimde dersin hedef davranışları, kapsamı ve sınırları belirler. Test tüm bu davranışları kapsamalıdır (kapsam geçerliği) Bunun için belirtke tablosu hazırlanmalıdır. 3 4 1
Test Maddelerinin Yazımı Hedef davranışları temsil eden maddeler yazılmalı Hangi madde tipinin kullanılacağına karar verilmeli Ölçülecek özelliğe en uygun madde tipi seçilmeli Şans faktörü elimine edilmeli En açık ve anlaşılır madde tipi seçilmeli Hazırlanan sorular; Dil ve anlatım, yazım kurallarına, yaşa uygun anlatım Bilimsel yönden bilgilerin doğruluğu, açıklık, anlaşılırlık, cevaplanabilirlik, Soru yazma tekniğine uygunluk bakımından incelenmelidir. Ön Uygulama (Denemelik) Test Formunun Hazırlanması 1. Test Yönergesi Testin başında yer alan açıklayıcı bilgilerdir. Bu yönergede; Testin amacı Testin kaç maddeden oluştuğu Nasıl cevaplanacağı Test süresi Yanlışların doğruları götürüp götürmediği kısa, açık, net bir şekilde açıklanmalıdır. 5 6 Ön Uygulama (Denemelik) Test Formunun Hazırlanması 2. Testteki Maddelerin Dağılımı Aynı davranışı ölçen sorular ardışık olmamalı. Test görece daha kolay sorulardan başlamalı 3. Testin Biçimsel Özellikleri Yazı karakteri, yazı büyüklüğü, Satır aralıkları, soru aralarında boşluk vb. Biçim, öğrencinin yaş ve gelişimine uygun olmalı Örnek: 1,2,3,4. sınıflarda 24, 18, 14, 12 punto, 1,5 satır arası 5. sınıf ve üzeri 10-11 punto, 1 satır aralığı uygun. 7 Ön Uygulama (Denemelik) Test Formunu Uygulama ve Puanlama Ön uygulama, ana uygulamanın yapılacağı kitle içinden yeterli büyüklükteki (200-400 kişi) bir gruba yapılır. Ön uygulamanın amaçları: Bilenle bilmeyeni ayırmayan maddeleri çıkarmak Çeldiricilerin işlerliğini sınamak Madde güçlük düzeylerini belirlemek Madde ayırt edicilik (geçerlik) gücünü belirlemek Teste alınacak madde sayısını belirlemek İdeal cevaplama süresini belirlemek Ön uygulama örneklem büyüklüğü: 200-400 arası 8 2
Madde Analizi Test geliştirmenin en önemli aşamalarındandır. Ön uygulama verilerine göre test maddeleri, iki önemli standart açısından analiz edilir. 1. Test maddesinin zorluğunu ifade eder. Grubun ne kadarının soruyu doğru yanıtladığına bakılır. 2. Madde Ayırt Edicilik Gücü Ölçülmek istenen özelliği ne derece temsil ettiğinin derecesini verir. 9 Madde analizi için madde puan matrisi düzenlenir. Madde Birey M1 M2 M3 M4 M5 Toplam K1 1 1 1 0 1 4 K2 1 0 0 0 0 1 K3 1 1 0 0 0 2 K4 0 0 0 0 1 1 K5 1 1 1 1 1 5 K6 1 0 0 0 1 2 K7 1 1 1 0 0 3 K8 1 1 1 1 0 4 K9 1 1 0 0 1 3 K10 1 0 1 1 0 3 Toplam 9 6 5 3 5 Madde Toplam Puanları Test Puanları 10 Maddeyi doğru cevaplayanların tüm gruba oranıdır. Madde toplam puanının kişi sayısına oranıdır. MGİ = Pj = ND / N ND: Maddeyi doğru cevaplayan kişi sayısı N : Tüm gruptaki kişi sayısı İndeksin değeri 1 ile 0 arasında değişir. 1,00 : Grubun tamamı soruyu doğru yanıtlamış 0,00: Grupta hiç kimse soruyu doğru yanıtlamamış 0,40 : Grubun %40 ı soruyu doğru yanıtlamış veya 100 kişilik grupta 40 kişi doğru yanıtlamış Bir testin maddelerinin güçlük indeksi arttıkça testin güçlüğü de azalır. Bir test mümkün olduğunca geniş ranjda puan dağılımına sahip olmalıdır. Hem kolay hem zor sorular olmalıdır. Madde güçlük indeksleri 0,10 ile 0,90 arasında değişmelidir. Yani bir testte; Grubun %10 unun çözebildiği zorlukta sorulara da Grubun %90 ının çözebildiği kolaylıkta sorulara da yer verilmelidir. 11 12 3
Madde güçlük indeksleri ortalaması 0.50 olmalıdır. Testin Güçlük İndeksi Testin güçlük indeksi de 0.50 olmalıdır. Bunun için soruların zorluk dağılımı şöyle olmalıdır: %10 çok zor %20 ortalamanın üzerinde %40 ortalama zorlukta %20 ortalamanın altında %10 çok kolay Testin güçlük indeksi P = AO / K P: güçlük indeksi K: testten alınacak maksimum puan 13 14 Madde Ayırt Edicilik Gücü İndeksi Her bir maddenin testle ölçülmek istenen özelliği ne kadar yansıttığını gösterir. Madde Ayırt Edicilik Gücü İndeksi Korelasyona (ilişki) dayalı bir indeks olduğu için değeri +1 ile -1 arasında değişir. Her bir maddeye verilen tepkinin (cevabın), testin tümünden elde edilen puanlarla ilişkisine bakılır. Bu sayede amaca hizmet etmeyen, ölçülmek istenen özelliği ölçmeyen, ayırt edici özelliği olmayan maddeleri testten çıkarmaya olanak sağlar. +1 e yakın: istenen özelliği ölçüyor ayırt edici 0 a yakın :istenen özelliği ölçmüyor ayırt edici değil -1 e yakın:başka bir özelliği ölçüyor-ayırt edici değil Anlaşılmaz, muğlak, başka yorumlara açık ifadeler ayırt ediciliğe zarar verir. Başka bir özellikle ilgili maddeler ayırt edici olmaz. 15 16 4
Madde Ayırt Edicilik Gücü Hesaplama 1. Korelasyona (ilişkiye) dayalı ayırt edicilik gücü Madde puanları ile test puanları arasındaki korelasyona göre ayırt edicilik hesaplanır. Maddenin puanlanma biçimi, ölçülen özelliğin doğası, türü gibi özelliklere bağlı olarak farklı istatistik yöntemlerle hesaplanır. 2. Grup farklılıklarına dayalı ayırt edicilik gücü Ölçülen özellik açısından alt-üst (başarılı-başarısız) iki farklı grubun maddeye tepkileri karşılaştırılır. Maddenin bilenle bilmeyeni ayırt etmesine bakılır. Madde Ayırt Edicilik Gücü Hesaplama 2. Grup farklılıklarına dayalı ayırt edicilik hesaplama Grup test sonuçlarına göre büyükten küçüğe sıralanır En üst %27 üst grup, en alt %27 alt grup olur. Her bir madde için üst ve alt grubun doğru işaretleme sayıları belirlenir. r = (nü - na)/n r: ayırt edicilik gücü nü: üst grupta doğru cevaplayan kişi sayısı na: alt grupta doğru cevaplayan kişi sayısı n : alt yada üst gruptaki kişi sayısı 17 18 Madde Ayırt Edicilik Gücü Hesaplama Örnek: 100 Kişilik bir grupta testin 1. sorusu için Madde Ayırt Edicilik İndeksi Grup Doğru Yanlış Toplam Üst Grup (%27) 25 2 27 Alt Grup (%27) 6 21 27 Toplam 31 23 54 r = (nü - na)/n r = (25-6) / 27 = 19/27 = 0,70 Standart Puanlar Standart puan, ölçme sonucu elde edilen puanların aritmetik ortalamadan uzaklıklarının standart sapma cinsinden ifade edilmesidir. Başarıların daha geçerli ölçütlere göre karşılaştırılmasını sağlar. En çok kullanılan standart puanlar: Z ve T puanları 19 20 5
Z Puanı Z puan, bir notun aritmetik ortalamadan uzaklığının standart sapmaya oranıdır. Z= (X-AO) / SS Aritmetik ortalamadan 1 Standart sapma kadar yukarıda not alan öğrencinin Z puanı 1 dir. Örn. AO=60, SS= 15 olan bir sınavda Ali 75 almış ise Z = (75-60) / 15 = 1 T Puanı T puanı, aritmetik ortalamanın 50, standart sapmanın 10 olduğu bir dağılıma aittir. T = 50 + 10 x [(X-AO)/SS ] x 10 T = 50 + 10Z Ör. Örn. AO=60, SS= 10 olan bir sınavda Ali 75 almış Hasan ise 80 almış. Ali Z = (75-60) / 10 = 15/10 = 1,5 Hasan Z= (80-60) / 10 = 20/10 = 2 Ali = T = 50+10x1,5 = 65 Hasan T = 50+10x2 = 70 21 22 23 6