MEVZUAT Atık bitkisel yağlar ekooksik özelliklerinden dolayı çevreyle uyumlu olarak yönetilmesi gereken atıklar arasında yer almaktadır. Bu nedenle Çevre ve Orman Bakanlığımızca Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
MEVZUATIN ÖZETİ Çöpe, Sulara, Toprağa, Kanalizasyona dökülmesi, Tekrar Gıdaya,Yem Sanayine geri dönmesi, Kozmetikte kullanılması, parayla alınıp, satılması, bu alanda lisanssız faaliyette bulunulması YASAKTIR. Ayrı Kaplarda Toplanarak, Biyodizel üretiminde kullanılmak Üzere Lisanslı Toplayıcılara ücretsiz, Ulusal Atık Taşıma formuyla verilmeli, Bu yolla sağlığımız ve çevremiz KORUNMALIDIR.
BİYODİZEL Biyodizel doğrudan veya motorine katılarak kullanılan ve hava kirliliğini azaltan organik ve çevreci bir yakıttır. Kullanımında yanma gazları olan CO, SOX, hidrokarbonlar ve partikül maddede önemli düşüşler sağlanmaktadır. Çeşitli araştırmalar 1 kg. fosil mazot kullanımının,1 kg biyodizel ile değiştirilmesi halinde 3 kg CO2 (karbondioksit) emisyonu azalacağını göstermektedir. BİYODİZEL ; daha az karbondioksit, daha az asit yağmurları, daha az su kirliliği, daha az atık, daha az atık bertarafı ve enerjide daha az dışa bağımlılık demektir.
ATIK KIZARTMALIK YAĞLAR VE ÇEVRE
ATIK KIZARTMALIK YAĞLAR VE ÇEVRE Bitkisel yağlar yüksek sıcaklıkta kolaylıkla okside olmakta kullanım ömürlerini tamamladıktan sonra ekotoksik özellikler göstermektedir. 1 lt atık yağ 1 milyon litre içme suyunu kirletebilmektedir. Kullanılmış bitkisel atık yağlar evsel atık su kirliliğinin %25 ini oluşturmaktadır. Denize, akarsuya ve göle ulaşan bitkisel atık yağlar,ve diğer canlı türlerine zarar vermektedir. Atık bitkisel yağlar su yüzeyini kaplayarak havadan suya oksijen transferini önlemektedir. Atık yağlar zamanla suda bozunarak sudaki oksijeni tüketmektedir.
ATIK KIZARTMALIK YAĞLAR VE ÇEVRE Atık yağlar atıksu toplama sistemlerinin (kanalizasyon, kolektörler vs.) daralmasına ve tıkanmasına neden olmaktadır. Atık bitkisel yağlar Arıtma Sistemlerinde arıtma güçlüklerine ve çok önemli maliyet artışlarına sebebiyet vermektedir. Daralma, tıkanma nedeniyle tamir ve değiştirmenin verdiği milyonlarca dolar zararın yanında sızmalarla yer altı sularına karışmasına sebebiyet vermektedir.
KIZARTMALIK YAĞLAR VE İNSAN SAĞLIĞI
İNSAN SAĞLIĞI AÇISINDAN YAĞLARIN ÖNEMLİ KIZARTMANIN TARİHÇESİ İlk kez MÖ 3000 larında Çinlilerin et kızarttıkları saptanmış. MÖ 1300 yıllarında ekmek kızartılmış. 1600-1700 Kızarmış patates ( French fries) yapıldı. 1853 ABD de patates jipsi keşfedildi. 1890 larda ABD de patates jips üretimi sanayileşti. 1897 Hidrojene yağlar bulundu. 1926 İlk patates jipsi için vakslı kağıt ambalajı geliştirildi. 1929 Ticari gıda dondurma teknikleri geliştirildi. 1946 Otomatik jips paketleme makinası yapıldı. 1950 Sürekli kızartma sistemleri geliştirildi. 1958 Yeni jips doğrayıcılar geliştirildi.... 20 Milyon ton/yıl Bitkisel ve Hayvansal yağ kızartma için kullanılıyor.
İNSAN SAĞLIĞI AÇISINDAN YAĞLARIN ÖNEMLİ Kızartma, yiyeceklerin yağ içinde pişirilmesi işlemidir. Kızartma için kullanılan yağlar bitkisel veya hayvansal kaynaklı olabilir. Kızartma işlemi, gıdanın hızlı pişmesini sağlayan bir yöntemdir. Kızartma yönteminin gıdaların pişirilmesi için ucuz, hızlı ve verimli bir yöntem olması ve gıda yüzeyinde sterilizasyon sağlaması gibi üstünlüklerinin yanı sıra, besleyici değeri açısından da kızartılmış gıdaların diğer yöntemlerle pişirilmiş gıdalara göre bazı üstünlükleri vardır.
İNSAN SAĞLIĞI AÇISINDAN YAĞLARIN ÖNEMLİ Sağlıklı beslenmek için günlük tüketimin, enerjinin dağılımı itibariyle üç temel gıda öğesine dayandırılması gerekmektedir. Karbonhidrat % 60 Protein % 15-20 Yağ % 15-20 Yağ en yoğun enerji kaynağıdır. Karbonhidrat ve protein gram başına 4 kalori verirken, yağ gram başına 9 kalori enerji vermektedir.
İNSAN SAĞLIĞI AÇISINDAN YAĞLARIN ÖNEMLİ DİKKAT!!! Her gün bir paket cips tüketen bir çocuk yılda 9 litre kızartma yağı içmiş oluyor. Kaynak:İngiliz kalp vakfı.
KANSOREJEN ETKİ SINIRI Kızartma Sırasında Oluşan Zararlı Ürünler Uçucu ve uçucu olmayan 400 den fazla bozunma ürünü oluşur. Toplam polar madde içeriği ( % TPM ) Toplam polimerik madde içeriği( %PTG)
TÜRKİYE NİN TEBLİĞİ TOPLAM POLAR MADDE % 25 DUMANLANMA NOKTASI >170 ºC 28 AĞUSTOS 2007 TARİHLİ RESMİ GAZETE 2007/41 SAYILI TEBLİĞ
Belediyemizin Çalışmaları Bitkisel yağlar yüksek sıcaklıkta kolaylıkla okside olmakta ve kullanım ömürlerini tamamladıktan sonra ekotoksik özellikler göstermektedir. Yağın kullanılmışlık göstergesi olan polar madde tayinleri müdürlüğümüzce yapılmaktadır.2009 yılı itibar ilk 6 ayında 22 37 adet işletme 37 adet işletme denetlenmiş ve denetimler 2007/41 sayılı tebliğ uyarınca yapılmıştır. 15
ATIK YÖNETİM PLANIMIZ Atık yönetim planımız; Bitkisel yağların zamanında gıda zincirinden çekilmesi, UAT formuyla ücretsiz toplanan atık bitkisel yağların lisanslı araçlarla geçici depolama alanlarına veya en yakın yerdeki geri kazanım tesislerine taşınması, Atık Bitkisel yağların oksidasyona tabi olmaksızın hemen biyodizele çevrilmesi, Bütün bunların internet üzerinden Çevre ve Orman Bakanlığı nca ve ilgililerince günlük olarak izlenilmesini kapsar.
ATIK YÖNETİM PLANIMIZ Esas olan kontrolsüzce atmamaktır. Herhangi bir pet şişede,kavanozlar v.b. kapaklı bir kap içerisinde biriktirme yapabilirsiniz. Evinizde biriktirdiğiniz atık yağlarınız 5 lt. olunca koordinasyon merkezimizi arayarak alınmasını isteyebilirsiniz. Atık yağlarınızı gönüllü evlerinde bulunan toplama bidonlarına bırakabilirsiniz. Apartmanınızda/ Sitenizde Öncü olup toplama sistemine katılabilir ve apartmanınıza toplama bidonu talep edebilirsiniz. Belediyemizin bahçesindeki toplama bidonlarına bırakabilirsiniz. 17
ATIK YÖNETİM PLANIMIZ Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü Çevre ve Orman Bakanlığı ndan 03.11.2008 tarih ve 62258 sayılı yetki devrinialdıktan sonra çalışmalarını hızlandırmıştır. Bölgemizde bulunan okullarda ve gönüllü evlerinde lisanslı kuruluşlarla birlikte düzenlediğimiz bilgilendirme çalışmalarımıza 3205 öğrencimiz ve gönüllümüz katılmıştır. 18
ATIK YÖNETİM PLANIMIZ Müdürlüğümüz Atık Koordinasyon Birimi bünyesinde yürütülen Hanelerde sıfır atık projesi kapsamında; Caddebostan,Caferağa,19Mayıs,Fenerbahçe,Zühtüpaşa, Koşuyolu,, Bostancı,Suadiye,Feneryolu,Göztepe,Erenköy,Sahrayıcedit,Eğitim,Kozyatağı,Merdivenköy, Hasanpaşa, Acıbadem mahallelerinde 211 sitede,20,534 kişiye yönelik atık yağ toplama sistemi kurulmuş, 2009 yılı içerisinde hanelerden 995 kg lt atık yağ, 2010 yılında ilk 7 ayında hanelerden 1 ton 424 kg atık yağ toplanması sağlanmıştır. 19
ATIK YÖNETİM PLANIMIZ 20
ATIK YÖNETİM PLANIMIZ Çevre denetim ekipleri, denetimlerinde atık yağların yönetmeliğe uygun depolanması ve lisanslı toplayıcılar tarafından toplanması hususlarında çalışmalar yapmaktadır. Ayrıca; Bölgedeki yeni açılacak işletmeler lisanslı toplayıcılarla sözleşme yapmadan ruhsat alamamaktadırlar.2009 yılı itibariyle bölgemizdeki 1551 işletme denetlenmiş ve gerekli iyileştirmelerin yapılması sağlanmıştır. Kadıköy den 308.266 kg atık yağ toplanmıştır. 21
ATIK YÖNETİM PLANIMIZ Toplanan Atık Yağ Miktarları 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 - İşletmelerden Toplanan Atık Yağ Miktarları OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ Aylar AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 22
ATIK YÖNETİM PLANIMIZ Kullanılmış kızartmalık yağların doğrudan veya dolaylı olarak yemeklik yağlara, ham yağlara, mineral yağlara karıştırılması ve doğrudan yakıt olarak kullanılması yasaktır. Çevreci Geri Dönüşüm Yöntemi Biyodizeldir. Biyodizel Ulusal ve Çevreci bir Yakıttır. Her bir ton biyodizelde üç ton karbon dioksit emisyonu azalmaktadır.
DUYARLILIĞINIZA TEŞEKKÜR EDERİZ Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü 2010