Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar
Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindeki payı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5
DSÖ tahminlerine göre tüm ilaçların yarısından fazlası uygunsuz şekilde reçete edilmekte, dağıtılmakta yada satılmaktadır. SB verilerine göre ülkemizde ilaçların yaklaşık yarısı, tanıya uygunluk bakımından yanlış ya da gereksiz reçete edilmiştir.
SGK verilerine göre 2008-2013 arası antidepresan tüketimi: 2008 16.537.260 kutu 2011 25.672.415 kutu 2012 25.958.726 kutu 2013 36.000.000 kutu (ekonomiye getirdiği yük 380.000.000 TL) Türkiye de her üç kişiden biri antidepresan kullanıyor (çoğu dr. Kontrolu dışında) OECD verilerine göre gelişmiş ülkelerde her on kişiden biri antidepresan kullanıyor. (Gören G, Bloomberg Businessweek - Türkiye, 8-14 Aralık 2013, s.60-63 )
Akılcı İlaç Kullanımı; toplumun çoğunluğunun sağlık hizmeti ihtiyacını karşılayan, bu nedenle her an yeterli miktarda ve uygun dozaj formlarında mevcut olması gereken, toplumun maliyetini karşılayabildiği ilaçlardır (DSÖ)
AİK basamakları; Doğru tanının konması, Prognozun belirlenmesi, Tedavi amaçlarının saptanması, Tedavi seçeneklerinin gözden geçirilmesi, Uygun tedavinin seçimi, ilaç tedavisi gerekli ise reçetenin doğru biçimde yazımı ve takiptir.
Akılcı farmakoterapi ne zaman ilaç verilmesi, ne zaman verilmemesi yönünden önem taşır: Günlük yaşam olaylarına karşı oluşan emosyonel cevaplar genellikle tedavi edilmemelidir. Bir defada sadece bir ilaçla başlamak genellikle önerilir, diğer ilaçlar ilave edilmeden önce hastayı gözlemek gerekir. Unutmamalıdır ki verdiğimiz ilaçlar vücutta yok olmamakta, idrar ve feçesle kanalizasyon sistemine ve oradan yer altı suları aracılığıyla içme sularına ve denizlerden deniz ürünleri aracılığıyla tekrar bizlere ulaşmaktadır.
http://www.dpl-surveillance-equipment.com/articles/article_53.html Antidepresanlar, duygudurum dengeleyicileri, ağrı kesiciler, antiepileptikler, anti agreganlar, kodein, hormonlar, kemoterapi ilaçları, antibiyotikler, antidiabetik ilaçlar, anti histaminikler, diuretikler, hatta kokain ve anfetamin
Akılcı İlaç Kullanımı yeterli doz, yeterli miktarda, Ekonomiye, bireye ve çevreye zarar vermeyen
Depresif Bozukluklar Psikiyatri hastanelerine başvuranların yaklaşık 1/4'ü depresyon Farmakoterapi için gerekli major belirleyiciler; şiddeti ve süresi Hafif/orta düzeyde depresif bozukluklarda yüksek plasebo yanıtı mevcut, (antidepresanlar=plasebo) Alternatif tedaviler: Omega3, düzenli egzersiz, sportif aktiviteler yoga
Saddichha ve Chaturvedi 2014
Anksiyete Bozuklukları Tıbbi hastalıklar ve affektif hastalıklar anksiyete gibi görülebilir. Spesifik bir tanıya varmak önemli Farmakoterapi endike mi? Depresyondaki gibi hafif/orta şiddetteki anksiyete bozukluklarında antidepresan etkinlik ve plasebo arasında fark yok ( Baldwin ve ark. 2014) Yoga relaksasyon teknikleri Psikoterapi kısa süreli anksiyolitik tedavi Omega 3
Uykusuzluk Primer veya sekonder insomnia?? Davranışsal yöntemler; uyku hijyeni, uykuya yakın saatlerde aşırı parlak ışıktan ve uyaranlardan kaçınma Antihistaminikler normal uyku patterne sahip bir hastada uykunun başlangıcını hızlandırmak amaçlı kısa süreli Melatonin Uykunun doğal endojen ayarlayıcısı ve aydınlığa karanlığa uyum sağlayıcısıdır Uykuyu kolaylaştırır veya uyku oluşturur Doz 3-6 mg'dır Uyku latensini azaltır Jet lag En sık yan etkisi aşırı sedasyon (genelde oldukça nadir) Alışkanlık, bağımlılık yapmaz
Gece boyunca sık sık veya sabah erken uyanmalarda depresyon tablosu düşünülmeli Bazı vakalarda bu durum ilk veya tek semptom olabilir Depresyon klinik olarak belirgin olmasa da, bu tip hastalar antidepresanlara oldukça iyi cevap Amitriptilin, trazodon, agomelatin Belirgin bir iyileşme 2-3 haftalık bir tedavi gerekli
Psikotik bozukluklar ve Duggudurum bozuklukları Spesifik tedavi algoritmalarının takibi Yüksek doz ve kombine antipsikotik kullanımından kaçınılması Yan etki, ilaç etkileşimi riski AP e bağlı negatif semptomlar
Saddichha ve Chaturvedi 2014
Saddichha ve Chaturvedi 2014