Depresyonda Güncel Tedaviler. Doç. Dr. Murat ERKIRAN

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Depresyonda Güncel Tedaviler. Doç. Dr. Murat ERKIRAN"

Bora Ölmez
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Depresyonda Güncel Tedaviler Doç. Dr. Murat ERKIRAN

2 Akış Major depresif bozuklukta yeni antidepresanlar Major depresif bozukluk tedavisi Psikotik özellikli depresyon tedavisi Geliştirme aşamasında olan antidepresanlar

3 Kimleri İlaçla Tedavi Etmeliyiz? MDE : Orta ve Ağır (Ölçek değeri ve/veya işlevsel bozulmanın derecesi) Hafif Şiddetli Depresyonda, Hastanın tercih etmesi Geçmişte AD a yanıt öyküsü olması İlaç dışı yöntemlere yanıtsızlık durumunda

4 2000 li yılların ilk on yılı yeni AD geliştirmede yavaşlık Sitalopramın rasemik enantiyomeri essitalopram MAO inhibitörü selegilinin derialtı patch i Venlafaksin ana metaboliti desvenlafaksin Bupropionun farklı bir formülasyonu bupropion hidrobromid Trazodon uzatılmış salınım

5 2000 li yılların ikinci on yılı Vilazodon Levomilnasipran Vortioksetin

6 Vilazodon - SGI ve 5HT 1A parsiyel agonisti SGİ etkisi daha güçlü (30 kat fazla) Etkisi daha çabuk? Kontrollü çalışmalar etkinliğini göstermiş (20-40mg) Relaps önlemeye ait kanıt yok Diğer AD larla karşılaştırmalı çalışma yok Emilim sorunları nedeniyle yemeklerle birlikte alınmak zorunda Doz şeması : ilk 7 gün 10mg/g, sonraki 7 gün 20mg/g, daha sonra 40mg/g

7 Levomilnasipran - SNRI Milnasipranın daha aktif rasemik enantiyomeri ABD de fibromiyalji ve nöropatik ağrı tedavisinde Avrupa da AD Diğer SNRI lara göre NA geri alımına etkisi daha seçici Uzatılmış salınım formu ile günde 1 kez alımı Kontrollü çalışmalar etkinliğini göstermiş ( mg) Relapstan koruma anlamlı bulunmamış Diğer AD larla karşılaştırmalı çalışma yok Sosyal işlevselliği arttırıcı etkisi var

8 Vortioksetin - 1 SGİ ve 5HT 1A reseptör agonisti, 5HT 1B parsiyel agonisti; 5HT 1D, 5HT 3A ve 5HT 7 reseptör antagonisti SGİ etkisi daha güçlü (5HT 1A ) Glutamat arttırıcı etkisi (5HT 3A ve 5HT 7 ) 5-HT, DA ve NE düzeylerini ventral hipokampus ve mediyal prefrontal kortekste arttırır

9 Vortioksetin - 2 Kontrollü çalışmalar etkinliğini göstermiş (10-20mg) MDB hastalarındaki bilişsel bozukluklar üzerine özellikle etkili Relapstan koruyucu etkisi gösterilmiş Agomelatin, duloksetin ve venlafaksin ile karşılaştırmalı çalışmalar mevcut

10 Birinci sırada hangi AD ları seçmeliyiz? SSRI ler SNRI lar Agomelatin Bupropion Mirtazapin Vortioksetin

11 İkinci sıradaki AD lar TSA lar Ketiyapin Trazodon Moklobemid ve Selegilin Levomilnasipran Vilazodon

12 Üçüncü sıradaki AD lar Klasik MAO inhibitörleri Reboksetin

13 Birinci sıra AD ların seçiminde nelere dikkat etmek gerekir? Hastaya özgü klinik özellikler Eş tanılı durumlar Geçmiş tedaviye yanıt ve yan etki öyküsü Hastanın tercihi AD ın etkinliği AD ın kabul edilebilirliği İlaç etkileşimleri Kullanım kolaylığı Fiyat ve ulaşılabilirlik

14 Psikotik özellikli depresyon tedavisi - 1 Yatarak tedavi gören, ağır psikotik depresyonda birinci tercih tedavi EKT AD (TSA, SSRI veya SNRI) ile AP kombinasyonu AD Venlafaksin ER AP Olanzapin, Ketiyapin, Aripiprazol, Ziprasidon Süre en az 4 ay

15 Psikotik özellikli depresyon tedavisi - 2 İlk AD + AP yeterli etki göstermezse, EKT ya da AD da değişiklik Yeterli etki yoksa, Lityum eklenmesi Diğer seçenek : Klozapin monoterapisi veya Metilfenidat eklenmesi

16 Psikotik özellikli depresyon tedavisi - 3 AD + AP birleştirme tedavisinin uygulanamadığı tekli AD kullanımı için TSA lar SSRI veya SNRI dan daha etkili

17 Karma özellikler gösteren depresyonda tedavi Lurasidon ve ziprasidon monoterapisinin plasebodan üstün olduğu gösterilmiş.

18 Depresyondaki bilişsel bozukluklarda önerilen AD lar - 1 SSRI lar Bupropion Duloksetin Moklobemid Tianeptin Öğrenme, bellek ve yürütücü işlevlerde kısmen etkili bulunmuş

19 Depresyondaki bilişsel bozukluklarda önerilen AD lar - 2 Vortioksetin Duloksetin Nörobilişsel testlerde etkili bulunmuş

20 Uyku üzerine etkilerine göre Agomelatin Mirtazapin Trazodon Ketiyapin hem öznel hem de nesnel uyku parametrelerinde etkin bulunmuş

21 Somatik belirtiler üzerine etkiler SNRI lar Duloksetin Nöropatik ağrı ve fibromiyaljide etkili

22 Cinsel yan etkiler Agomelatin Bupropion Mirtazapin daha az yan etkiye sahip Vortioksetin Vilazodon Essitalopram ve paroksetin en fazla cinsel yan etki gösterilmiş

23 İntihar üzerine etkiler - 1 MDB en önemli komplikasyonu intihar İntihara bağlı ölümler homiside bağlı ölümlerden 2 kat fazla İntihar eden hastaların 1/3 i AD tedavisi altında

24 İntihar üzerine etkiler yaş aralığında AD lar ile intihar düşünce ve davranışlarında 65 yaş ve üstünde intihar davranışlarında anlamlı risk azalması gösterilmiş SSRI ların intihar riskini yetişkinler arasında %40, yaşlı grupta %50 oranında azalttığı gösterilmiş

25 İntihar üzerine etkiler - 3 SSRI lar ergen hasta grubunda intihar ve intihar girişimlerini 2 kat artırmaktadır Daha şiddetli depresyon bu yaş grubunda? Tüm sınıftan AD lar riskli

26 AD larda seyrek görülen ancak ciddi yan etkiler Aritmi (QTc uzaması) Sitalopram, Essitalopram, Ketiyapin TdP - idiyosinkratik Uzun süreli SSRI kullanımı Düşme ve kırık riskinde artma (postural hipotansiyonla ilgisiz) Hiponatremi SSRI lara bağlı GIS kanama riski artışı SSRI lar + NSAİ ilaçlar Karaciğer enzimlerinde yükselme - Agomelatin

27 Geliştirme Aşamasında Olan AD lar Glutamat sistemi üzerinden AD etki gösteren Esketamin İN yolla kullanılan ketaminin S-enantiyomeri

28 Ketamin - 1 NMDA resp antagonisti etki gösterir IV kullanıldığında 120 dakikadan kısa sürede AD etki Depresif duygudurumda hızlı iyileşme 4-7 gün AD etki sürebilir (2 haftaya kadar) İntihar düşüncesinde azalma Tekrarlayıcı uygulamalarla etki süresinin uzaması?

29 Ketamin - 2 Tedaviye cevap öngörücüleri: Uygulandığında dissosiyatif etki ortaya çıkması Ailede alkol kullanım bozukluğu öyküsü bulunması (özgül glutamat resp. üzerindeki genetik çeşitlilik) Anksiyeteli unipolar depresyon bulunması

30 Diğer Glutamaterjik İlaçlar Memantin NMDA antagonisti Alzheimer ted. Etkili bulunmamış Riluzole NMDA antagonisti + Nöroprotektif, antikonvülzan, sedatif Amiyotrofik Lateral Skleroz ted. Etkili bulunmamış

31 Botulinum Toksini - 1 Kozmetik sebeplerle kullanılmakta Migren ve aşırı aktif mesane Plasebo kontrollü 2 çalışmada dirençli depresyonda etkili bulunmuş

32 Botulinum Toksini - 2 Dış görünüşün daha iyi olması özsaygıda yükselme depresif duygudurumda iyileşme? Prefrontal korteks anterior singulat amigdala devresinde etkinlik? 2-6 hafta arası duygudurumda iyileşme 16 haftaya kadar istatistiksel anlamlılık saptanmış

33 Glukokortikoid Antagonistleri Depresyondaki psikotik özellikler aşırı kortizol aktivitesiyle ilgili olabilir Mifepriston: Progesteron ve glukokortikoid antagonisti Depresyondaki psikotik belirtilere etkili bulunmuş

34 Teşekkürler

Benzer belgeler

AĞIR ŞİDDETTE DEPRESYON SAĞALTIMI

AĞIR ŞİDDETTE DEPRESYON SAĞALTIMI Yrd. Doç. Dr. Faruk KILIÇ Süleyman Demirel Üniversitesi Psikiyatri AD Sağaltımdaki Temel Hedefler Ağır seviye depresyon: Depresyon tanı ölçütlerinde belirtilen semptomlardan