Uzm. Dr. Müge GÜNALP ACİL TIP ANABİLİM DALI
Bütün maddeler zehirdir. Zehirli olmayan madde yoktur. İlaçla zehir arasındaki farkı doz belirler. PARACELSUS (1493-1541)
ZEHİR: Vücudun bir parçasına yada bir fonksiyonuna zarar verebilen maddelerdir.
A) İLK YAKLAŞIM
1) Havayolu Havayolunu aç Yutma refleksini kontrol et
2) Solunum Sayısı Derinliği AKG Maske ile %100 O 2 Entübasyon
3) Dolaşım Nabız Damar yolu Kalp monitorizasyonu EKG
4) Bilinç Durumu AVPU GKS
5) İlaç Dekstroz 1gr/kg D50 W Tiamin 100 mg iv Nalokson 0.4 mg iv Flumazenil 0.2 mg iv
B) HİKAYE
Verilen bilgilere güvenilmemelidir En kötüsüne hazırlıklı olmalıdır 5 soru; Kim? Ne zaman? Ne? Nerede? Niçin?
C) FİZİK MUAYENE
1) Vital Bulgular Nabız Kan basıncı Solunum sayısı Vücut ısısı O2 saturasyonu
2) Baş-boyun Göz Pupil çapı Işık reaksiyonu Ağız Koroziv lezyonlar Koku Müköz membranların hidrasyonu Boyun Servikal immobilizasyon
3) Kalp Hız Ritim bozukluğu Üfürüm varlığı
4) Solunum Sistemi Hızı Göğüs duvarı hareketleri Dinleme bulguları
5) Gastrointestinal Sistem Hassasiyet Kitle Dinleme bulguları
6) Cilt İğne izleri Büller Yanık varlığı Otonomik belirtiler (terleme, kuruluk) Renk
7)Santral Sinir Sistemi Bilinç durumu Motor cevap Refleksler
DİKKAT!! Hastanın durumu çok hızlı değişebilir, muayene sık sık tekrarlanmalı...
D) TOXİDROM Bir madde maruziyeti sonrası gözlenen belirti ve bulgular topluluğudur.
TA N SS Isı MS Pup Peri Ter DİĞER Semp + Titreme Anti- Koliner?? + Flush, üriner retansiyon Koliner?? - - +? Salivasyon, lakrimasyon fasikülasyon Sed,Hip, Alkol? +? - Hiporefleksi Opiat + - Hiporefleksi
E) LABORATUAR CBC AKG Glukoz BUN/Cre KCFT Gebelik testi Serum osmolalitesi PAAG, ADBG
Toksikolojik Tarama TOKSİK MADDEYİ DEĞİL, HASTAYI TEDAVİ ET
F)TEDAVİ PLANI Hikaye Klinik bulgu ve belirtiler Laboratuar sonuçları Zehir Danışma ile irtibat
1)DEKONTAMİNASYON 2)SPESİFİK ANTİDOT UYGULANMASI 3)ATILIMIN KOLAYLAŞTIRILMASI 4)SEMPTOMATİK DESTEK TEDAVİ
1)DEKONTAMİNASYON Göz SF ile en az 20 dak. yıka Nötralizan madde kullanma Dermal Elbiseleri çıkar,su ve sabunla yıka Basınçlı su ve krem kullanma İnhalasyon Hastayı ortamdan uzaklaştır %100 O 2 ver
1)DEKONTAMİNASYON Gastrointestinal maruziyet İpeka ile kusturma Gastrik lavaj Aktif kömür (1gr/kg) Katartikler Tüm barsak irrigasyonu
Gastrik Lavaj Önemli toksisite riski olan hastalarda, İlaç alımından sonra ilk 1 saat içinde başvuran hastalarda Aktif kömürün adsorbe edemeyeceği ilaçlarla olan zehirlenmelerde Geç salınımlı preparatlarla olan zehirlenmelerde önerilmektedir.
Gastrik Lavaj Havayolu güvenliğinin sağlanması çok önemlidir. Hasta bilinci açık ise yapılacak işlev konusunda bilgilendirilmelidir Bilinci kapalıysa entübe edilerek yıkanmalıdır.
Gastrik Lavaj Kontrendikasyonları: Kostik madde alımı Kesici, delici madde alımı İlaçların paket halinde alımı Bilinç durum değişikliği olan ya da kısa sürede bilinç kapanma olasılığı olan zehir alımı (entübasyon sonrası yıkanabilir) Hidrokarbon alımı
2)SPESİFİK ANTİDOT KULLANIMI Sayılı vakada bile olsa dekontaminasyon ve destek tedavi yanı sıra antagonistik tedavi gerekmektedir. Hayat kurtarıcıdır!
Toksik maddeler-antidotlar asetaminofen n-asetilsistein atropin fizostigmin benzodiazepinler flumazenil (Anexate) opiatlar nalokson organofosfat atropin metil alkol etil alkol+dializ karbon monoksit oksijen nitrit metilen mavisi kurşun EDTA Demir deferoksamin
3)ATILIMIN KOLAYLAŞTIRILMASI Normal atılım yolunun engellenmesi Absorbe olan toksin konsantrasyonunun morbidite ve mortaliteye yol açması Altta yatan hastalığı olanlar Çok genç veya yaşlı hasta grubu
3)ATILIMIN KOLAYLAŞTIRILMASI Zorlu diürez İdrar alkalinizasyonu Peritoneal diyaliz Hemodiyaliz Hemoperfüzyon MDAK Hemofiltraston Plazmaferez
4)DESTEK TEDAVİ Amaç hastanın hayatını tehlikeye sokacak solunum, dolaşım ve nörolojik problemlerini en aza indirmektir.
G)TABURCULUK Doğru teşhis konulmuş, Yeterli süre gözlem altında kalmış, Uygun tedaviyi almış, Semptomu kalmayan hastalar.
Doktorlar az bildikleri ilaçları, daha az bildikleri vücudumuza vererek, hiç bilmedikleri hastalıkları tedavi ederler. VOLTAIRE (1694-1778)