DIŞ TİCARET ve TESLİM ŞEKİLLERİ
DIŞ TİCARET ÇEŞİTLERİ Dış ticaret, normal ticaret, bağlı ticaret, sınır ticareti ve serbest bölge ticareti olmak üzere sınıflandırılabilir. Normal Ticaret Normal ticaret, bir ülkenin dış ticaret ve kambiyo rejimleri çerçevesinde ve serbest döviz ile yapılan, mevzuat ile özel bir ayrıcalık tanınmayan ticarettir. Bağlı Ticaret Bağlı ticaret, iki ülke arasında yapılan ticari sözleşme gereğince ihracatçı ülkenin ithalatçı ülkeden ihracat bedeli için döviz dışında bir işlem talep etmesi şeklinde yapılan ticarettir.
Sınır Ticareti Komşu iki ülke arasında özel anlaşmalara dayanılarak yürütülen ve her iki ülkenin sınır ve kıyı bölgelerine yakın yerleşim yerlerini kapsamına alan ticarettir. Bu tür ticarette normal dış ticaret işlemlerinde aranılan şartlar azaltılmaktadır. Sınır ticaretinin en büyük amacı, yüksek nakliye giderlerinden kurtularak ticaretin potansiyelini arttırmaktır. Limanlar arasında gerçekleştirilen sınır ticaretine, Kıyı Ticareti (OffShoreTrade) denilmektedir.
Serbest Bölge Ticareti Serbest bölge ticareti, serbest bölgeler içerisinde yapılan ticarettir. Serbest bölgeler, bir ülkenin ulusal egemenlik sınırları içinde bulunmakla birlikte, gümrük sınırları dışında kalan, ülkede geçerli olan mali ve ekonomik mevzuatın kısmen veya tamamen dışında tutulduğu bölgelerdir. Serbest bölgeler, Ticaret Serbest Bölgesi ve Üretim Serbest Bölgesi olmak üzere ikiye ayrılır.
DIŞ TİCARET POLİTİKASI Dış ticaret politikası, dış ticareti belirlenen hedefler yönünde düzenlemek amacıyla alınan ekonomik önlemlerin tümüdür. Dış ticaret politikası, kotalar, kısıtlayıcı tarifeler, ithalat yasakları, döviz sınırlamaları, ihracat teşvikleri vb. araçlar ile yürütülür. Dış ticaret politikası, serbest dış ticaret politikası ve koruyucu dış ticaret politikası olmak üzere temelde iki tanedir. Serbest Dış Ticaret Politikası Serbest dış ticaret politikası, mal ve hizmet hareketlerine hükümetlerin müdahale etmemesidir. Bu görüşe göre her ülke en az maliyetle ürettiği mallarda uzmanlaşması ile dünya çapında üretim faktörlerinin etkin dağılımı gerçekleşecek ve dünya çapında refah yaygınlaşacaktır.
Koruyucu Dış Ticaret Politikası Koruyucu dış ticaret politikası, devletin yerli üreticiyi dış rekabet karşısında korumak ve böylece gelişmesini sağlamak için dış ticarete müdahale etmesidir. DIŞ ÖDEMELER BİLANÇOSU Dış ödemeler bilançosu, belirli bir dönemde bir ülkede yerleşik kişiler ile başka ülkelerde yerleşik kişiler arasında yapılan bütün ekonomik işlemleri sistematik bir biçimde gösteren istatistiki tablodur. Belirli bir dönem genellikle bir yılı ifade etmektedir. Bir ülkede yerleşik kişiler, gerçek kişi, firma, kurum ve kamu kuruluşlarıdır.
Yurtdışında görev yapan devlet memurları, turistler ve geçici olarak bir ülkede oturanlar yabancı olarak kabul edilir. Dış ödemeler bilançosu çift kayıtlı muhasebe sistemine göre tutulur. Ülkede yerleşik kişilere yabancıların ödeme yapmasını sağlayan işlemler alacak, yabancılara ödeme yapılmasına yol açan işlemler ise borçlu olarak kaydedilir. Dış ödemeler bilançosuna kaydedilen işlemler Otonom işlemler ve Denkleştirici işlemler olmak üzere ikiye ayrılır. Otonom işlemler, doğuş nedeni ithalat, ihracat, yabancı yatırımlar, turizm gibi ödemeler bilançosuyla ilgili olmayan kalemlerden oluşur. Bu kalemler, genellikle cari işlemler, sermaye hareketleri ana hesap gruplarından oluşur.
Denkleştirici işlemler, ödemeler bilançosu açık veya fazlalarından doğar. Bu kalemler bir dış açığın finansmanıyla ya da bir dış fazlanın sonucuyla ilgilidir. Altın ve döviz rezervlerindeki bir artış veya azalış buna örnektir. Dış ödemeler bilançosunun otonom işlemler toplamı, dış ödemeler bilançosu açık yada fazlasını gösterir. Buna Dış Denge denir.
ULUSLARARASI TESLİM ŞEKİLLERİ (INCOTERMS 2000) ICC Milletlerarası Ticaret Odası tarafından düzenli olarak gözden geçirilirve yayınlanırlar. Dış ticaret alanında, bir satış sözleşmesinde, ticari terimlerin yorumlanması için uluslararası kural oluşturmak. Taraflar arasında zaman ve para kaybına neden olan yanlış anlamaları ve ihtilafları engellemeye yardım etmek. Satıcının mahallinden alıcının yerine kadar malların taşınmasının masraf sorumlulukları ile ilgili olarak alıcı ve satıcının her birinin yükümlülüklerini belirler. Kim ne için sorumlu? Kim ne için ödemede bulunacak? sorularında yanlış anlamaları önlemek.
Kapsamı Satılan mallarınteslimine ilişkinhak ve yükümlülükleri ile sınırlıdır. Incoterms sadece satıcı ve alıcı arasında satım sözleşmesinden kaynaklanan ilişkilerle ve üstelik bunların sadece belirli çehreleri ile ilgilidir, ancak diğer sözleşmeleri (taşıma, sigorta, finansman) etkiler. Tarafların sözleşmede bulundurmak istedikleri tüm yükümlülükleri kapsamaz. Satıcının malları alıcının tasarrufuna bırakma veya taşıma için teslim etme veya varış noktasına teslim gibi taraflara yüklenmiş belirli borçları ve bu durumlarda hasarın geçişini düzenler.
Incoterms, sözleşmenin ihlalinden doğan sonuçlar ve çeşitli imkansızlıkların sonucu oluşan sorumluluktan muafiyet halleri ile ilgilenmez. Incoterms, her zaman öncelikle malların ulusal sınırlar dışında satımında kullanılmak niyetiyle oluşturulmuştur. Yanliş Anlamalar Incoterms in satım sözleşmesinden ziyade taşıma sözleşmesine uygulanacağı yanılgısına düşülmektedir. Kimi zaman hataya düşerek Incoterms in, tarafların sözleşmede bulundurmak isteyecekleri tüm yükümlülükleri kapsayacağı sanılmaktadır.
İHRACATTA TAŞIMA MODU VE TAŞIYICI SEÇİMİ Taşıma Modu Seçimi; Karayolu, Havayolu, Denizyolu, Demiryolu, Multimodal. Taşıyıcı Seçimi; Taşıma Sözleşmesinin Seçimi.
Taşıma Modunun Belirlenmesindeki Ölçütler Taşıma sürecinde gerçekleşen toplam maliyet, Taşıma işleminin toplam süresi veya teslim hızı, Taşımanın güvenliği, Taşıma hizmeti verilen yerlerin kapsamı, Taşınacak yükün taşıma moduna uygunluğu, Malın değeri, hacmi, ağırlığı, büyüklüğü, şekli, Malın raf ömrü ve iklim şartlarına uygunluğunun kontolü, Malın hasarlara karşı dayanıklılığı, Sefer sıklığı, Taşıma hizmetinin güvenilirliği.
Ulaştirma Türünün Belirlenmesinde Etkili Olan Değişkenler Maliyet, Hız, Güvenilirlik, İzlenebilirlik, Güvenlik ve emniyet, Esneklik.
TAŞIYICI SEÇİMİ Taşıma maliyetleri ve navlun tarifeleri, Teslimat zamanı konusunda tutarlılık, Taşıyıcının nitelikleri, yetenekleri ve yeterliliği, Sunulan araç-gereç ve donanım, İletişim imkanları, Programlama esnekliği, Etkin müşteri hizmetleri, Saygınlık ve deneyim, Finansal yapı, Sorumluluk ve risklere karşı koruma (sigorta), Taşıma sürecinin güvenliği.