M A D E P ETKİNLİK KİTAPÇIĞI 1 / E SINIFI Sayfa 1 / 20
İÇİNDEKİLER SAYGIYA GİRİŞ............ 3 KENDİME SAYGI DUYUYORUM... 5 BAŞKALARINI DİNLEMEK DE SAYGI GÖSTERMEKTİR... 6 SIRAMI BEKLİYORUM... 7 KİMLERE SAYGI DUYUYORSUN... 8 BEN DOĞAYIM... 9 AT TOPU TOPLA PUANI... 10 BAŞKALARI SİZE GÜLSE NE YAPARSINIZ*......... 11 Kaynakça............... 12 Ek-1............... 13 EK-2............... 14 EK-3............... 15 Sayfa 2 / 20
ETKİNLİK 1 : Amaç : Saygının alt başlıklarını kavrayabilme. Düzey : Anasınıfı ve 1. sınıf Süre : 40 dak. Uygulama: SAYGIYA GİRİŞ Öğretmen beyin fırtınası yöntemi ile Nelere ve kimlere saygı gösteririz? sorusuyla Ek-1 deki saygı alt başlıklarını buldurmaya çalışır. Öğretmen alt başlıkları bulma konusunda öğrencileri yönlendirir. Gerekirse örneklerle buldurmaya çalışır. Gönüllü olan öğrenciler buldukları örnekleri sınıfla paylaşır. Etkinlik sonlandırılır. İNSANLARA SAYGI TERCİHLERE SAYGI DOĞAYA SAYGI HAKLARA SAYGI EMEĞE SAYGI TARİHE SAYGI SAYGI KENDİNE SAYGI ÖZEL HAYATA SAYGI DÜŞÜNCEYE SAYGI ENGELLİLERE SAYGI HAYVANLARA SAYGI Sayfa 3 / 20
İNSANLARA SAYGI : Bayramlarda büyükleri ziyaret etmek, ellerini öpmek, birini konuşurken dinlemek ve sözünü kesmemek TERCİHLERE SAYGI : Farklı din ve mezhepteki kişileri dışlamamak, arkadaşınız sizden başka biriyle oynarsa da saygı göstermek DOĞAYA SAYGI : Yerlere çöp atmamak, ağaçları kesmemek, fabrika atıklarını denize akıtmamak. EMEĞE SAYGI : Arkadaşların hazırladığı panolara zarar vermemek, öğretmen ders anlatırken dinlemek, annenin yaptığı yemeğe eline sağlık demek. HAKLARA SAYGI : Markette sırayı beklerken kimsenin önüne geçmemek, otobüse binerken sıraya geçmemek, arkadaşına şiddet uygulamamak. TARİHE SAYGI : Saygı duruşu ve istiklal marşında gülme, konuşma vb. saygısız davranışlarda bulunmamak, tarihimizdeki önemli kişilerin hayatları ve yaşantıları hakkında fikir sahibi olmak. KENDİNE SAYGI : Vücudumuzun temizlik ihtiyaçlarını karşılamak,(ellerini yıkamak, tırnak ve diş temizliği vb), yeteneklerinin farkında olmak. DÜŞÜNCEYE SAYGI : Arkadaşınız öğretmenin sorusuna cevap verdiğinde onunla alay etmemek, farklı düşüncede olan bir arkadaşınızın sözünü kesmeden dinleyebilmek. HAYVANLARA SAYGI : Kedi ve köpeklere zarar vermemek, aç olan hayvanlara yiyecek vermek. ENGELLİLERE SAYGI : Gözleri görmeyen birini karşıdan karşıya geçirmek, tekerlekli sandalyeli olan birini kaldırıma çıkarmak. ÖZEL HAYATA SAYGI : Arkadaşınızın çantasını karıştırmamak, kapıyı çalmadan kimsenin odasına girmemek. Sayfa 4 / 20
ETKİNLİK-2 KENDİME SAYGI DUYUYORUM Amaç Düzey Materyal Süre : Çocukların kendilerine saygı göstermesi gerektiğini kavrayabilmesi. : Anasınıfı ve 1. sınıf : Resim kağıdı, kalem : 40 dak. Uygulama: Öğretmen bir önceki derste anlatılan kendine saygı duymayı öğrencilere açıklar Öğrencilerden gözlerini kapatıp bir gün boyunca kendilerine saygı göstermek için neler yaptıklarını düşünmeleri istenir. Daha sonra öğrencilerden cevaplar alınır. Örn: Her sabah ve akşam dişlerimi fırçalarım. Örn: Kıyafetlerimi temiz tutarım. Örn: Tırnaklarımı keserim. Değerlendirme: Sohbet bittikten sonra öğrencilerden kendilerine saygı gösterdiklerini gösteren bir resim yapmaları istenir. NOT: Her öğrenciye söz hakkı verilmesine özen gösterilmelidir. Sayfa 5 / 20
ETKİNLİK-3 BAŞKALARINI DİNLEMEK DE SAYGI GÖSTERMEKTİR Amaç : Çocukların sosyal ortamlarda konuşmak için sıra beklemenin önemini kavrayabilmeleri. Düzey Materyal Süre : Anasınıfı ve 1. sınıf : Resim kağıdı, boya kalemi : 40 dak. Uygulama: Zeynep ve Ali isimli iki kardeş varmış. Zeynep 6 yaşında, Ali de 8 yaşındaymış. Her ikisi de okuldan eve dönmüşler. Mutfakta yemek yapan annelerine ikisi de okulda yaşadıkları bir olayı anlatmak istiyorlarmış. Zeynep önce gelmiş ve annesine anlatmaya başlamış. Ali de gelmiş o da konuşmaya başlamış. İki kardeş aynı anda konuştukları için anneleri ikisinin de söylediklerini anlayamamış. Öğrencilere şu sorular yöneltilir: Anne, çocuklarının söylediklerini niçin anlayamamış? Neden her iki kardeş de aynı anda konuşuyor olabilir? Çocukların yaptıkları hata nedir? Nasıl davranmaları gerekirdi? Birileri konuşurken nasıl davranmalıyız? Değerlendirme: Birileri konuşurken onları sessiz ve dikkatli dinlemek de başkalarına saygı duymaktır. Konuşmak için de sıramızı beklemeliyiz. Küçük bir drama yapılabilir.7-8 öğrenci ortaya çıkarılır aynı anda konuşmaları istenir. Konuşmayı bitirmeleri istenir. Çocuklara kimin ne söylediği, söylenenleri rahatça anlayıp anlamadıkları sorulur. İsteğe bağlı olarak kısa öyküyü resimlendirmeleri istenir. Sayfa 6 / 20
ETKİNLİK-4 SIRAMI BEKLİYORUM Amaç : Çocukların sosyal ortamlarda konuşmak için sıra beklemenin önemini kavrayabilmeleri. Düzey Materyal Süre : Anasınıfı ve 1. sınıf : Resim kağıdı, boya kalemi : 40 dak. Uygulama: El yıkama sırası, yemek bekleme sırası, oyuncak alma sırası vb. beklemenin gerekliliği çocuklara kısaca aktarılır. Aşağıdaki sorularla sohbete katılmaları sağlanır. - Oyuncak almak için sıra beklerken birisi senin önüne geçmeye çalışırsa ne hissedersin? - Hiçbir yerde sıra beklemek gibi bir kural olmasa neler yaşanabilir? - Bu konuya uygun bir resim çizmeleri istenir. SALINCAKTA SIRA Bir gün Ecem okuldan geldikten sonra annesi ile birlikte parka gitmiştir. Oynamaya başlamıştır. Parkta en sevdiği oyuncak salıncaktır. Parkta çok fazla çocuk olduğundan salıncağa binmek için sıra beklemek zorundadır. Ecem de salıncağa binmek için sıraya girmiştir. Tam sıra Ecem e gelmişken kendisinden sonra gelen arkadaşı Nisa yanından hızla geçerek salıncağı kapmıştır. Ecem çok üzülmüştür. - Sizce Ecem ne yapmalıdır? - Bu hikayedeki yanlış davranış nedir? - Salıncağa önce kim binmeliydi? - Nisa nasıl davranmalıydı? Not: Öğretmen sıra bekleme davranışı ile ilgili bilgi vermelidir. Değerlendirme: Resimde ne çizdikleri öğrencilere kısaca anlattırılır. Sayfa 7 / 20
ETKİNLİK-5 KİMLERE SAYGI DUYUYORSUN? Amaç : Çocukların sosyal ortamlarda konuşmak için sıra beklemenin önemini kavrayabilmeleri. Düzey Materyal Süre : Anasınıfı ve 1. sınıf : Ek-1, boya kalemi : 40 dak. Uygulama: Öğrencilere kimlere saygı duydukları sorulur.bunlar listelenir. Daha sonra listeden seçilen bu kişilere niçin saygı duydukları ile ilgili cümle tamamlama oyunu oynatılır. Daha sonra Ek -1 kağıdı öğrencilere dağıtılır. Resimde ne anlatılmak istendiği öğrencilere sorulur. Gönüllü öğrencilerden cevap alınarak resmi istedikleri renklere boyamaları yönergesi verilerek etkinlik sonlandırılır. Örn: Anneme saygı duyarım çünkü o beni büyütmek için çok emek harcamış. Babama Öğretmenime Atatürk e Yaşlılara Kendime Engellilere Kardeşime Arkadaşlarıma Hayvanlara Doğaya (Liste uzatılabilir.) NOT:Her öğrenciye en az bir defa söz vermeye özen gösterilir. Sayfa 8 / 20
ETKİNLİK-6 BEN DOĞAYIM Amaç : Çocukların sosyal ortamlarda konuşmak için sıra beklemenin önemini kavrayabilmeleri. Düzey : Anasınıfı ve 1. sınıf Materyal : --- Süre : 40 dak. Uygulama: Öğretmen tahtaya cevrede ve doğada bulunan varlıkları çizer ya da.ek-2 deki resimlerini gösterir (Örnek; deniz, hava, su, nehir, gol, sokak, kus, ağaç vb.) Gönüllü öğrenciler bu varlıkların rolüne girerek, insanlardan neler beklediğini ifade eder. ÖRNEK: Ben bir havayım, insanlardan beni kirletmemelerini istiyorum. Ben bir ağacım, insanlardan beni korumalarını istiyorum. Ben bir sokağım, insanlardan beni temiz tutmalarını istiyorum. Bir kuşum Ben bir köpeğim.. Ben bir çiçeğim Ben bir denizim... Ben bir çöp kutusuyum Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder. _Varlıkları canlandırırken neler hissettiniz? _ Sağlıklı, temiz bir cevre ve doğa için siz neler yapmalısınız? _ Nasıl bir doğa ve cevrede yasamak isterdiniz? Doğaya ve çevreye karsı duyarlı olmanın önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır. Sayfa 9 / 20
ETKİNLİK-7 AT TOPU TOPLA PUANI Amaç Düzey Materyal Süre : Çocukların birbirlerinin sırasına saygı göstermesi. : Anasınıfı ve 1. sınıf : Süt veya meyve suyu kartonu, top : 40 dak. Uygulama: Oyunun başında kurallar ve ilkeler belirleyin ve oyun süresince bu kural ve ilkelere sadık kalınmasını sağlayın. Örneğin: sırayla atma, çizgiden atma, topu yerden yuvarlama gibi kurallar belirleyin. Oyun esnasında diğer arkadaşına müdahaleler sık sık itirazlar gelebilir. Bu tür durumlarda kuralları hatırlatın. Böylece tutarlılık ve hakka riayet etme gibi kavramların yerleşmesine katkı sağlanmış olacaktır. Çocukları 2 veya 3 gruba ayırın. Her grubu ait 10 ar adet süt veya meyve suyu kartonu olmasını sağlayın. Çocuklardan kartonlara bowling lobutlarının düzeninde yerleştirmelerini isteyin. Karton kutuları devirebilecek uzaklıkta atış çizgisi belirleyin. Gruplar sırasıyla topu yuvarlayarak kutuları devirsinler. Atış yapan her çocuk devirdiği kutuların puanını toplayıp yüksek sesle söyleyip arkaya geçsin.(eğer saymayı bilmiyorsa öğretmen yüksek sesle toplayıp söyler.) Sizde puanları yazın. Grupların atışları tamamlandıktan sonra her grubun toplam puanı açıklanarak oyun sona erdirilsin ve yenilenler yenenleri tebrik etsinler. Sayfa 10 / 20
ETKİNLİK-8 BAŞKALARI SİZE GÜLSE NE YAPARSINIZ? Amaç : Çocukların sosyal ortamlarda zor durumlarda kalan bireylere karşı saygılı davranışlar geliştirebilmeleri. Düzey Materyal Süre : Anasınıfı ve 1. sınıf : Kukla, değişik renk ve desenlerde el işi kağıdı, ip, boya : 40 dak. Uygulama: Sınıfa bir kukla getirin bu kukla oynarken pantolonunun yırtıldığını herkesin ona güldüğünü ve çok utandığını bu yüzden oynamak istemediğini çünkü arkadaşlarının onunla alay etmesinden korktuğunu söylesin. Kukla bu durumla nasıl başa çıkabileceği konusunda öğrencilerden yardım istesin. Çocuklarda kuklayla konuşmalarını ve ona kendisini iyi hissettirecek şeyler söylemesini isteyin. Bütün çocuklar kuklaya tavsiyelerde bulunduktan sonra kukla çocuklara hak verip herkesin başına zaman zaman utanacağı şeyler gelebileceğini söylesin. Daha sonra kukla kendini çok iyi hissettiğini söyleyerek teşekkür etsin. Pantolonunu dikmeleri için onlardan yardım istesin. Erkan, S.(2004), Örnek Grup Rehberliği Etkinlikleri, PegemA yayıncılık, Ankara(6. baskı) Durmuş,A. Ekşi,H. Durmuş, H. Otrar,M. Karatekin, N. Yıldırım, P.(2005), Perese Saygı Öğretmen Kitabı, Edam yayıncılık, İstanbul Sayfa 11 / 20
Ek-1 Sayfa 12 / 20
Ek-2 Sayfa 13 / 20
EK-3 Sayfa 14 / 20
Sayfa 15 / 20
Sayfa 16 / 20
Sayfa 17 / 20
Sayfa 18 / 20
Sayfa 19 / 20
Sayfa 20 / 20