DERS 5. Oyuncak Reklamları ve Cinsiyetçilik. DÜZEY: 2. Sınıf

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DERS 5. Oyuncak Reklamları ve Cinsiyetçilik. DÜZEY: 2. Sınıf"

Ayla Gökay
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 DERS 5 Oyuncak Reklamları ve Cinsiyetçilik DÜZEY: 2. Sınıf Kazanımlar: 1. Toplumsal cinsiyet algılarının oluşmasında medyanın ve çevrenin etkisini fark eder. 2. Toplumsal cinsiyet algılarını değiştirmeye yönelik fikirler ileri sürer. SÜRE: 80 dk. MALZEMELER: Oyuncak reklamları tanıtım sloganları (Ek 1), birinci çalışma kağıdı (Ek 2), oyuncak reklamı videosu, Mesela Sokağı nın 1 öyküsü (Ek 3), Mesela Sokağı oyun kartları (Ek 4), ikinci çalışma kağıdı (Ek 5), renkli kalemler. ÖN HAZIRLIK: Ek 1 deki sloganları, Ek 2 ve Ek 5 teki çalışma kağıtlarını öğrenci sayısı kadar çoğaltın. Ek 4 teki oyun kartlarından sunum hazırlayın. İLGİLİ DERSLER: Türkçe, Hayat Bilgisi (1) Mesela Sokağı oyunu İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi tarafından Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Projesi kapsamında tasarlanmıştır.

MALZEMELER: Oyuncak reklamları tanıtım sloganları (Ek 1), birinci çalışma kağıdı (Ek 2), oyuncak reklamı videosu, Mesela Sokağı nın 1 öyküsü (Ek 3), Mesela Sokağı oyun kartları (Ek 4), ikinci çalışma

2 92 bölüm ii: ders planları SÜREÇ: 1. DERS (40 dk.) Giriş Etkinliği (5 dk.): Öğretmen öğrencilere Çocuk kanallarını izliyor musunuz? Hangilerini? Bu kanallarda rastladığınız reklamları hatırlıyor musunuz? İlginizi çeken reklam oldu mu? sorularını sorarak konuya dikkat çeker. Alınan birkaç yanıtın ardından öğrencilere bu kanallarda yer alan bazı oyuncak reklamlarının sloganlarının okunacağı bilgisini verir. Gelişme Etkinliği (20 dk.): Oyuncak reklamları tanıtım sloganları (Ek 1) tahtaya yansıtılıp okunur ve yazılı halde öğrencilere dağıtılır. Sloganlar teker teker okunarak Bu slogandaki oyuncak kızlar için mi, yoksa erkekler için mi tasarlanmış? sorusu sorulur ve sloganların başına kızlar için tasarlanmışsa K, erkekler için tasarlanmışsa E harfi yazmaları söylenir. Sonra, öğrencilerden slogandaki hangi sözcük veya sözcüklerin böyle düşünmelerine neden olduğunu bulmaları ve buldukları sözcük ya da sözcüklerin altını renkli kalemle çizmeleri istenir. Tüm öğrencilerin tüm sloganları okuyup altını çizme işlemini tamamlamalarının ardından, altını çizdikleri sözcükleri yazmaları için birinci çalışma kağıdı (Ek 2) öğrencilere dağıtılır. Kağıtlara yazma işlemi bittikten sonra, yazılanların yüksek sesle okunması istenir ve öğretmen tarafından tahtaya yazılır. Her sözcüğün üzerinde tek tek durularak Neden böyle düşündün? Kadınlar da güçlü olamaz mı? Bütün bu özellikler sence doğuştan mı geliyor? gibi sorularla öğrencilerin kalıpyargıların farkına varmaları sağlanır. Seçilen sloganlardan birinin yer aldığı reklam öğrencilere izletilerek Bu reklamın kız ya da erkeğe yönelik bir oyuncağın reklamı olduğunu gösteren başka ne gibi unsurlar (renkler, sesler, vurgular vb.) görüyorsunuz? sorusu sorulur. Reklam Filmleri Videoları:

Alınan birkaç yanıtın ardından öğrencilere bu kanallarda yer alan bazı oyuncak reklamlarının sloganlarının okunacağı bilgisini verir. Gelişme Etkinliği (20 dk.

3 ders 5 93 ÖĞRETMEN NOTU 1: Bu etkinliğin amacı, öğrencilerin cinsiyetçi kalıpyargıların farkına varmalarını ve bu kalıpyargıları sorgulamalarını sağlamaktır. Kalıpyargı: Sosyal psikologlar zihnimizde belirli gruplar ya da insanlar hakkında hemen uyanan resimler, imgeler olduğunu söylüyor. Yani kadın, erkek vs. dendiğinde zihnimizde hemen belirli imgeler uyanır; bunlara kalıpyargı denir. Kalıpyargılar, o grupla ilgili genellemeler içerirler ve bizi, grubun tüm üyelerini o kalıpyargı doğrultusunda algılamaya yönlendirebilirler. Erkek güçlüdür, ama kadın duygusal ve fedakârdır, ifadeleri cinsiyetçi kalıpyargılara örnek olarak verilebilir. Kadınların ve erkeklerin birbirinden tamamen farklı iki cins olduklarına ilişkin tartışılmaz, sorgulanamaz, değişmez bir hikâyenin içinde yaşıyoruz. Bu hikâyeyi cinsiyet kalıpları olarak adlandırabiliriz. Bu hikâyenin değişik biçimlerde, farklı örneklerle, kanıtlarla, öngörülerle durmadan tekrarladığı temel bir fikir var. İnsanlar ikiye ayrılır: Kadınlar ve erkekler. Erkekler Mars tan gelir, kadınlar Venüs ten. Bu temel fikir devam ettiği müddetçe, kalıpların farklılık göstermesi mümkün oluyor. Birbirinden farklı kadınlar, birbirinden farklı erkekler olmasına rağmen, bu farklılıkları biz o temel fikre, hikâyenin asıl temasına uyduruyoruz. Birbirinden onca farklı kadının her şeye rağmen yine de asıl olarak erkeklerden farklı olduğuna inanmayı sürdürüyoruz. Daha da derinden inandığımız şey, birbirlerinden farklı onca erkeğin her şeye rağmen yine de asıl olarak kadınlardan farklı -ve üstün- olduğudur. Değerlendirme Etkinliği (15 dk.): Öğretmen sınıfı dört-beş kişilik gruplara ayırır. Her gruptan dağıtılan reklamı ve sloganını yeniden oluşturmaları istenir. Oluştururken de, seçilen oyuncakla herkesin oynayabileceği ve sloganların kız veya erkek karakterini yansıtmayacak şekilde tasarlanması koşulları koyulur. Reklamları oluştururken öğrencilerin bir önceki etkinlikte tartışılanları dikkate almaları istenir. Her grubun oluşturduğu yeni reklam sloganları sınıf panosunda sergilenir. 2. DERS (40 dk.) ÖĞRETMEN NOTU 2: Bu dersin bir önceki ders ile birlikte blok ders yapılması planlandığından, ikinci dersin başına giriş etkinliği koyulmamıştır.

dendiğinde zihnimizde hemen belirli imgeler uyanır; bunlara kalıpyargı denir.

4 94 bölüm ii: ders planları Gelişme Etkinliği (25 dk.): Öğretmen Bu derste, Mesela Sokağı na gideceğiz. Mesela Sokağı nda kimler yaşıyormuş, hep birlikte bakalım diyerek, Mesela Sokağı nın öyküsünü (Ek 3) okumaya başlar. Öğretmen öykünün ikinci paragrafını okuduktan sonra durur, Mesela Sokağı oyun kartlarının (Ek 4) birincisini tahtaya yansıtır ve aşağıdaki sorularla kartları tartışmaya açar. Bu kartta kim ne yapıyor? Babanın çocuk bakmasıyla ilgili ne düşünüyorsunuz? Sizce çocuk bakmak kimin sorumluluğudur? Neden? Birinci kartın tartışması tamamlandıktan sonra, öğretmen öykünün üçüncü paragrafını okur ve oyun kartlarının ikincisini tahtaya yansıtarak benzer sorularla tartışmaya açar. Bu kartta kim ne yapıyor? Erkeklerin ütü yapmasıyla ilgili ne düşünüyorsunuz? Sizce ütü yapmak kimin işidir? Neden? Son olarak, öykünün son cümlesi okunur, oyun kartlarının üçüncüsü tahtaya yansıtılarak tartışmaya açılır. Bu kartta kim ne yapıyor? Erkek çocukların mutfak işlerine yardım etmeleriyle ilgili ne düşünüyorsunuz? Siz mutfak işlerine yardım ediyor musunuz? Neden?

Öğretmen öykünün ikinci paragrafını okuduktan sonra durur, Mesela Sokağı oyun kartlarının (Ek 4) birincisini tahtaya yansıtır ve aşağıdaki sorularla kartları tartışmaya açar. Bu kartta kim ne yapıyor?

5 ders 5 95 ÖĞRETMEN NOTU 3: Öğretmen, tartışmalar sırasında Ne düşünüyorsunuz? Neden böyle düşünüyorsunuz? sorularını sürekli tekrarlayarak, öğrencilerin görüşlerinin paylaşılmasını, bu görüşlerin nedenleri üzerine düşünülmesini ve cinsiyetçi kalıpyargıların ortaya dökülmesi ile sorgulanmasını sağlamalıdır. Mesela Sokağı oyun kartlarının tartışılmasından sonra, öğretmen benzer örneklere ders kitaplarında da yer verildiğini belirterek Biz Kimiz?: Ders Kitaplarında Kimlik, Yurttaşlık, Haklar adlı kitabın (Çayır, K., 2014, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul) Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet bölümünden örnekler verebilir. Kitabın pdf versiyonu için bkz. Değerlendirme Etkinliği (15 dk.): Öğrencilere ikinci çalışma kağıdı (Ek 5) dağıtılır; listelenen işleri incelemeleri, hangilerini kız/kadın, hangilerini oğlan/erkek işi ve hangilerini her iki cinsin de yapabileceği işler olarak gördüklerini düşünmelerinin ardından uygun yeri işaretlemeleri istenir. Çalışma kağıtlarının panoya asılmasıyla ders sonlandırılır. ÖĞRETMEN NOTU 4: Konuyla ilgili arkaplan bilgisi için Aksu Bora nın, kitabın başında yer alan, Toplumsal Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık metnini okuyabilirsiniz.

sağlamalıdır. Mesela Sokağı oyun kartlarının tartışılmasından sonra, öğretmen benzer örneklere ders kitaplarında da yer verildiğini belirterek Biz Kimiz?

6 96 bölüm ii: ders planları Ek 1: Oyuncak Reklamları Tanıtım Sloganları Tatlı bebeğim Türkçe konuşuyor. Onu doyurmak çok eğlenceli. Göklerin kahramanı olmaya hazır mısınız? Yunusunu ve deniz kızını gezdirmeye ne dersin? Gücünü gökyüzüne taşı. Düşmana hiç beklemediği yerden saldır. Kediciğine sarılmaya doyamayacaksın. Rakibini yerle bir et. Bunlar dünya şampiyonu sporcunun ilk adımları mı? Süper tamircinle görev başına. Sen de takımını kur, maça başla. Kapışmaya hazır mısın?

Gücünü gökyüzüne taşı. Düşmana hiç beklemediği yerden saldır. Kediciğine sarılmaya doyamayacaksın.

7 Ek 2: Birinci Çalışma Kağıdı ders 5 97

8 98 bölüm ii: ders planları Ek 3: Mesela Sokağı nın Öyküsü Mesela Sokağı, kendi halinde, sevimli bir mahalledir. Kimsenin kimseye karışmadığı, herkesin birbirini sevdiği, saydığı bir yerdir. Bu sokağın en ünlüsü kedi Mestan dır. Mestan her yere girer çıkar, herkesin ne yaptığını bilir, duyar. En iyi yanı da duyduklarını bizimle paylaşır: Semih ve Necla, 5 yıldır evliler. Çocukları Bora doğunca Semih bir süreliğine evde çalışmaya karar verdi. Necla ise okulda müdürlük görevine devam etti.... Mahallede, Okan ve Ahu nun aşklarını duymayan kalmadı! Yakında evlenecekler.... Baran ve Tarık, sınıf arkadaşı. Hiçbir şeyi kız işi erkek işi, kız oyunu erkek oyunu diye ayırmazlar....

Mestan her yere girer çıkar, herkesin ne yaptığını bilir, duyar. En iyi yanı da duyduklarını bizimle paylaşır: Semih ve Necla, 5 yıldır evliler.

9 ders 5 99 Ek 4: Mesela Sokağı Oyunu Kartları DERS5_EK4_GÖRSEL1 DERS5_EK4_GÖRSEL2 DERS5_EK4_GÖRSEL3

10 100 bölüm ii: ders planları Ek 5: İkinci Çalışma Kağıdı Çocuk bakmak Yemek hazırlamak Sofra kurmak Bulaşık yıkamak Tamirat yapmak Çamaşır yıkamak Ütü yapmak Araba kullanmak Futbol oynamak Bebekle oynamak...

Bulaşık yıkamak Tamirat yapmak Çamaşır yıkamak Ütü

11 ders Görseller için Kaynakça Ek 4 Görsel 1: Görsel 2: Görsel 3:

Benzer belgeler

DERS 7. Kadın İşi, Erkek İşi: Cinsiyetçi İşbölümü. DÜZEY: 6. Sınıf

DERS 7. Kadın İşi, Erkek İşi: Cinsiyetçi İşbölümü. DÜZEY: 6. Sınıf DERS 7 Kadın İşi, Erkek İşi: Cinsiyetçi İşbölümü DÜZEY: 6. Sınıf Kazanımlar: 1. Toplumsal cinsiyet rolleri üzerine düşünür. 2. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin nedenlerini ve sonuçlarını sorgular. SÜRE: