BİTKİ MATERYALİ II: ANGIOSPERMAE

BİTKİ MATERYALİ II: ANGIOSPERMAE Prof.Dr. Yahya AYAŞLIGİL Yrd.Doç.Dr. Doğanay YENER İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Bitki Materyali ve Yetiştirme Tekniği Anabilim Dalı 11.05.2014

Acer palmatum- Alev Akçaağacı, Japon Alev Akçaağacı Familyası: Aceraceae Yaprak Özellikleri: Basit yapraklar, 5-12,5 cm uzunluğunda ve genişliğinde, derin 5-7-9 loblu, loblar şekil olarak uzun oval veya uzun dikdörtgen şeklinde, tepe kısmı birden daralmış, çift testere dişli, alt yüzü tüysüz ve parlak yeşil, yaprak sapı 2-5 cm uzunluğunda ve tüysüz. Yapraklar yazın yeşil, sonbaharda sarı, bronz, turuncu veya kırmızıya dönüşür, yapraklar uzun süre, genellikle Kasıma kadar üzerinde kalır. Sürgün Özellikleri: Sürgünleri yeşil- kırmızı renkli. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri Mayıs-Haziran arası açar kırmızıdan mora doğru değişir, yakından bakıldığında kısmen çekici. Meyve Özellikleri: Samara meyve 1,25-2 cm uzunluğunda, kanatlar 0,6-0,9 cm genişliğinde, çoğunluğu içe doğru kıvrık, geniş bir kemer oluşturur, Eylül-Ekimde olgunlaşır.

Acer palmatum

Acer palmatum Atropurpureum

Acer palmatum Dissectum

Acer palmatum Atropurpureum Dissectum

Acer buergerianum- Çin Akçaağacı, Üç dişli Mızrak Akçaağacı Familyası: Aceraceae Yaprak Özellikleri: Basit, 3 loblu yaprak, 3,75-8,75 cm uzunluğunda ve genişliğinde, taban kısmı 3 damarlı ve yuvarlak veya geniş kama şeklinde, loblar üçgenimsi, dar, lobların uç kısımlarına doğru tam veya kısmen ve düzensiz dişli, gençken tüylü, daha sonra tüysüz, oldukça parlak koyu yeşil. Yaprak rengi yazın genellikle bronzdan mora ve parlak koyu yeşile doğru gider, sonbaharda sarı, turuncu ve kırmızıya dönüşür. Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar kiremitvari dizilmiş, terminal tomurcuk 0,6 cm uzunluğunda, kahverengi, 4 açılı, piramit şeklinde, pulların kenarı tüylü, pullar oldukça sivri; lateral tomurcuklar ise daha küçük, kimisi yatık durumda. Sürgün Özellikleri: Sürgünler tüylü, gri-kahverengi, küçük lentiseller var. İkinci yıl sürgünleri daha koyu kahverengi ve daha az tüylü. Çiçek Özellikleri: Mart ayında yeşilimsi sarı, ince kısa tüylü, yalancı şemsiye tipi çiçekler. Meyve Özellikleri: Meyvesi samara, 2-2,5 cm uzunluğunda, kanatları 0,6 cm genişliğinde, paralel veya birbirine doğru yaklaşmış, Ekim- Kasım da olgunlaşır. Gövde Özellikleri: Gövde kabuğu pul pul dökülür ve turuncu renklidir.

Acer buergerianum

Acer campestre- Ova Akçaağacı Familyası: Aceraceae Yaprak Özellikleri: Yaprakları basit, 5-10 cm uzunluğunda ve genişliğinde, alt yüzü tüylü, 3-5 yuvarlak, tam loblar, bazen küçük dişli, koyu yeşil renkte, yaprak sapı 10 cm uzunluğunda ve koparıldığında süt salgılar. Yaprak rengi yazın koyu yeşil, sonbaharda sarımsı yeşil ve sarıya dönüşür. Tomurcuk Özellikleri: Terminal tomurcuklar kiremitvari, 0,3-0,6 cm uzunluğunda, grimsi kahverengiden kahverengimsi siyaha doğru, pulların uç kısmı genellikle tüylü; lateral tomurcuklar yatık ve daha küçük. Sürgün Özellikleri: Sürgünler tüysüz, açık kahverengi, kimisi parlak, lentiselli; ikinci yıl sürgünleri gri kahverengi, daha çok lentiselli, öz katı ve beyaz. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri az, yeşil ve Mayısta açar, gösterişsizdir. Meyve Özellikleri: Samara meyve 3-4 cm uzunluğunda, 0,8-1,25 cm genişliğinde, küçük fındıksı meyve genellikle tüylü, kanatlar yatay olarak yayılıcı, kanatlar arasında 180 o açı var.

Acer campestre

Acer ginnala- Amur Akçaağacı Familyası: Aceraceae Yaprak Özellikleri: Yaprakları basit, 3,75-7,5 cm uzunluğunda, 3 loblu, ortadaki lob yanlardaki lateral loblardan çok daha uzun, çift testere dişli, alt ve üst yüzü tüysüz, üst yüzü koyu yeşil ve parlak, alt yüzü açık yeşil, yaprak sapı 1,25-2cm uzunluğunda. Yaprak rengi yazın parlak koyu yeşil, sonbaharda sarı ve kırmızıya doğru değişir. Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar küçük, 0,3 cm uzunluğunda, kiremitvari, kırmızımsı kahverengi veya daha açık, tüysüz. Sürgün Özellikleri: Sürgünler grimsi kahverengi ve gri. Çiçek Özellikleri: Sarımsı beyaz çiçekleri Nisanda açtığında kokulu. (kokulu çiçeklere sahip olan nadir Acer türlerinden.) Meyve Özellikleri: Samara meyvenin kanatları paralel, bahara kadar meyveler bitkinin üzerinde kalır. 2-2,5 cm uzunluğunda, kırmızımsı kahverengi, meyvesi Eylül-Ekimde olgunlaşır.

Acer ginnala

Acer negundo- Dişbudak Yapraklı Akçaağaç Familyası: Aceraceae Yaprak Özellikleri: Bileşik pinnat yaprak, 3-5 (7-9) yaprakçık, oval veya dikdörtgenimsi, 5-10 cm uzunluğunda, kaba dişli, üst yüzü parlak yeşil, çıplak (tüysüz), alt yüzü daha açık yeşil ve kısmen tüylü veya tüysüz; yaprak sapı 5-7,5 cm uzunluğunda. Yaprak rengi yazın üst kısımlar açık yeşil ve alt yüzü grimsi yeşil, sonbaharda sarımsı yeşilden kahverengiye doğru değişir. Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar 0,6 cm uzunluğunda, yeşilimsi veya kırmızımsı pullar ipeksi tüylerle kaplı. Sürgün Özellikleri: Sürgünler yeşilden kırmızımsı kahverengiye, yaprak izi sürgünü çevreler; öz büyük, katı ve beyaz. Meyve Özellikleri: Samara meyve, Eylül veya Ekimde olgunlaşır, sarımsı yeşilden olgunlaştıkça kül kahverengisine dönüşür, kanatları 60 0 veya daha az açı yapar.

Acer negundo

Acer negundo Flamingo

Acer negundo

Acer platanoides- Çınar Yapraklı Akçaağaç Familyası: Aceraceae Yaprak Özellikleri: Basit yapraklar, 10-17,5 cm büyüklüğünde, 5 loblu, loblar keskin uçlu(sivri), aralıklı dişli, üst yüzü parlak koyu yeşil, alt yüzü parlak ve genellikle damar koltukları tüylü, sütlü bitki özü yaprak sapı koparıldığında görülür; yaprak sapı 7,5-10 cm uzunluğunda. Yazın koyu yeşil yaprak rengi bazen sonbaharda sarıya dönüşür. Yapraklar uzun süre üzerinde kalır. Tomurcuk Özellikleri: Terminal tomurcuklar kiremitvari, 0,6-0,9 cm uzunluğunda, oval-yuvarlak, pulları dolgun, etli, parlak, yeşilimsi kestane rengi veya kestane rengi, geneli tüysüz, sadece pul kenarlarında tüy var, 6-8 pullu. Sütsü öz var. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri güzel, sarı veya yeşilimsi sarı renkte, her bir çiçek 0,8 cm çapında, çok çiçek veren nadir Acer türlerindendir. Meyve Özellikleri: Samara meyve Eylül-Ekimde olgunlaşır, her bir meyve 3,5-5 cm uzunluğunda, tüysüz, yatay yayılan kanatları vardır

Acer platanoides

Acer pseudoplatanus- Dağ Akçaağacı Familyası: Aceraceae Yaprak Özellikleri: Basit yapraklar 7,5-15 cm büyüklüğünde, 3-5 loblu, loblar oval, kenarı diş diş, damarlar etkili, üst yüzü koyu yeşil ve tüysüz, alt yüzü yeşilimsi beyaz, bazen damarları tüylü, yaprak derimsi, yaprak sapı 5-8,75 cm uzunluğunda. Yaprak rengi yazın koyu yeşil, sonbaharda soluk kahverengiye dönüşür. Tomurcuk Özellikleri: Terminal tomurcuk büyük, yeşilimsi, kiremitvari, tüysüz, 0,6-0,8 cm uzunluğunda, lateral tomurcuklar daha küçük. Sürgün Özellikleri: Sürgünler tüysüz, gri kahverengi, lentiselli, kısmen 4 yüzlü. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri güzel, sarımsı yeşil, Mayısta açar, 5-10 cm uzunluğunda. Meyve Özellikleri: Samara meyve Eylül-Ekimde olgunlaşır, her bir meyve 3-5 cm uzunluğunda, kanatları 60 0 lik açı yapar.

Acer pseudoplatanus

Acer pseudoplatanus Acer platanoides

Acer pseudoplatanus

Acer saccharinum- Gümişi Akçaağaç Familyası: Aceraceae Yaprak Özellikleri: Basit yapraklar 7,5-15 cm büyüklüğünde, 5 loblu, derin ve oldukça sivri loblu, ortadaki genellikle 3 loblu, üst yüzü parlak orta yeşil, alt yüzü gümişi beyaz renkli ve gençken tüylü, yaprak sapı 7,5-12,5 cm uzunluğunda. Yaprak üst yüzü yazın parlak yeşil, alt yüzü gri veya gümüş renginde, sonbaharda genellikle yaprak rengi yeşil-sarı-kahverengi kombinasyonundan oluşur. Tomurcuk Özellikleri: Vejetatif tomurcuklar kiremitvari, basık, oval, 2 dış pul V şekilli çıkıntı yapar. Pulların dış yüzü parlak kırmızı veya kırmızımsı kahverengi. Çiçek tomurcukları kiremitvari, küre şeklinde. Sürgün Özellikleri: Sürgünleri Acer rubrum a benzer ancak bunun sürgünü ezildiğinde koku yayar. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri Acer rubrum dan önce açar, yeşilimsi sarıdan kırmızıya değişir, sapları yoktur. Meyve Özellikleri: Samara meyveleri ornamental olarak önemsizdir, kanatları 80-90 0 açı yapar, Mayıs-Haziranda olgunlaşır. 3,3-5,8 cm uzunluğunda meyvelerdir. En büyük meyveli Acer türlerindendir. Gövde Özellikleri: Yaşlı gövde oldukça pürüzlü ve gümişi renkli.

Acer saccharinum

Acer saccharum- Şeker Akçaağacı, Kanada Akçaağacı Familyası: Aceraceae Yaprak Özellikleri: Basit yapraklar, 7,5-15 cm büyüklüğünde, 3-5 loblu, sivri uçlu, az miktarda kaba dişli, sinüsler derin ve dardır, genellikle koyu yeşil, çıplak ya da tüylü, alt yüzü genellikle soluk yeşil veya griyeşil, yaprak sapı 5-7,5 cm uzunluğunda. Yazın genellikle orta-koyu yeşil renkte, sonbaharda parlak sarı, turuncu ve kısmen kırmızımsı renge dönüşür. Tomurcuk Özellikleri: Terminal tomurcuk kiremitvari ve sivri uçlu, kozalak şeklinde, gri-kahverengi, koltuk altındaki tomurcuklar kahverengi. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri güzel, 5 çanak yapraklı, yeşilimsi sarı renkli. Meyve Özellikleri: Samara meyve çıplak, 2,5-4,5 cm uzunluğunda, nal şeklinde ve neredeyse kanatları birbirine paralel, Eylül-Ekimde olgunlaşır.

Acer saccharum

Ailanthus altissima- Kokar Ağaç, Cennet Ağacı Familyası: Simaroubaceae Habitusu: 12-18 m boyunda ve boyunun 2/3 ü genişliğinde yaprak döken ağaçtır. Yaprak Özellikleri: Yapraklar almaçlı dizilişli, bileşik pinnat yaprak, 45-60 cm uzunluğunda; 13-25 yaprakçıklı, saplı, mızrağımsı-yumurta şeklinde, yaprakçıklar 7,5-12 cm uzunluğunda ve taban kısmına doğru 2-4 kaba diş bulunur. Koyu yeşil renkli ve çıplaktır. Yaprak alt yüzü mavimsi yeşil renktedir. Sapı 0,6-2 cm uzunluğundadır. Yeni gelişen yapraklar bronz-mor renkte olup, yazın koyu yeşile döner. Sürgün Özellikleri: Sürgünü sert, sarımsı- kırmızımsı kahverengi. Çiçek Özellikleri: Dioik yani iki evciklidir. Erkek çiçekleri kokulu, dişi çiçekleri kokusuzdur. Meyve Özellikleri: Meyvesi samara tipindedir. 3,5 cm uzunluğunda ve 1,5 cm genişliğinde olup, içerisinde bir tane tohum barındırır. Sarımsı yeşil, turuncumsu kırmızı renkleri ile yazın sonlarında oldukça gösterişli bir hal alır. Daha sonra meyveler kahverengiye döner ve tüm kış boyunca bitkinin üzerinde kalır.

Ailanthus altissima

Castanea sativa- Anadolu Kestanesi Familyası: Fagaceae Habitusu: 24-30 m boylarında heybetli bir ağaçtır. Yaprak Özellikleri: Yaprakları almaçlı dizilişli, basit, dikdörtgensi-mızrağımsı, 11-22,5 cm uzunluğunda, 5-8,5 cm genişliğinde, sivri uçlu veya aniden daralmış, taban kısmı dar kamamsı veya yuvarlak, kabaca dişli, yaprak ilk çıktığında yumuşak tüylerle kaplıdır, üst yüzü parlak koyu yeşil ve her iki yüzü de çıplaktır. Yaprak sapı 1,5-2,5 cm uzunluğundadır. Meyve Özellikleri: 4-7,5 cm çapındaki kapitulum, yoğun ve narin dikenlidir ve içerisinde 1-5 adet 2-3 cm çapındaki tohumları bulunur. Bu ağaç kuru, asit, kısmen kumlu topraklar için idealdir.

Castanea sativa