AVRUPA BİRLİĞİ ve TÜRKİYE - AB İLİŞKİLERİ

AVRUPA BİRLİĞİ ve TÜRKİYE - AB İLİŞKİLERİ Dr. P. Elif BOR EKMEKCİ Avrupa Birliği i Koordinasyon Dairesi Başkan kanı Ağustos 2009, Ankara 1

SUNUM PLANI AVRUPA BİRLİĞİ TÜRKİYE - AB İLİŞKİLERİ KATILIM VE MÜZAKERE SÜRECİ 2

AVRUPA BİRLİĞİ NEDİR? AB (1993 Maastricht) AKÇT (1951) AET (1957) AAET (1957) AVRUPA TOPLULUKLARI (1965) Ortak Dış ve Güvenlik Politikası (1992) Adalet ve İçişlerinde İşbirliği (1992) 3

KURUCU ÜLKELER ALMANYA FRANSA İTALYA BELÇİKA HOLLANDA LÜKSEMBURG 4

AVRUPA BİRLİĞİ NİN GENİŞLEMESİ 1. Genişleme (1973) İngiltere, İrlanda, Danimarka 2. Genişleme (1981) Yunanistan 3. Genişleme (1986) İspanya, Portekiz 4. Genişleme 5. Genişleme 6. Genişleme (1995) (2004) (2007) İsveç, Avusturya, Finlandiya Macaristan, Polonya, Çek Cum., Litvanya, Letonya, Estonya, Slovenya, Slovakya, Malta, GKRY Bulgaristan, Romanya 5

NÜFUSU: 497 milyon AB - 27 RESMİ DİL SAYISI: 23 YÜZÖLÇÜMÜ: 4.234.000 km² SINIRLARI: 21 Birlik dışı ülke ile 12.441 km2 6

ADAY ÜLKELER Hırvatistan Adaylık: Haziran 2004 Müzakere: Ekim 2005 Muhtemel üyelik: 2011 Türkiye Adaylık: Aralık 1999 Müzakere: Ekim 2005 Makedonya Adaylık: Aralık 2005 Müzakere: Başlamadı 7

POTANSİYEL ADAY ÜLKELER Arnavutluk Bosna Hersek Karadağ Kosova Sırbistan 8

9

AVRUPA BİRLİĞİNİN KURUMSAL YAPISI 10

AB NİN KURUMLARI (ORGANLARI) 1. Asıl Organları a. Devlet ve Hükümet Başkanları Konseyi (Zirve) b. Bakanlar Konseyi c. Avrupa Komisyonu d. Avrupa Parlamentosu e. Avrupa Toplulukları Adalet Divanı f. Avrupa Sayıştayı 2. Danışma Organları a. Ekonomik ve Sosyal Komite b. Bölgeler Komitesi 3. Diğer Organlar a. Avrupa Yatırım Bankası b. Avrupa Merkez Bankası c. Avrupa Ombudsmanı 11

AB NİN KURUMLARI Devlet ve Hükümet Başkanları Konseyi (Zirve) En yüksek politika belirleyici organdır. Üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanları ile Avrupa Komisyonu Başkanı bir araya gelir. AB nin orta ve uzun vadeli politikalarını belirler. Yılda 2 kez (Haziran ve Aralık) toplanır. Toplantılar sonunda Başkanlık Sonuç (Zirve) Bildirisi yayınlanır. 12

AB NİN KURUMLARI Bakanlar Konseyi Topluluğun karar alma (yasama) organıdır. (AP ile birlikte) Dışişleri Bakanlarından ya da gündemin içeriğine göre ilgili Bakanlardan oluşur. Konsey deki her bir bakan hükümeti adına yetkilidir. Komisyon tarafından hazırlanan tasarıların yasalaşmasını sağlar. AP ile karşılaştırıldığında, bazı istisnalar dışında nihai karar Konseye aittir. Toplam dokuz farklı Konsey konfigürasyonu vardır: Genel İşler ve Dışİlişkiler, Ekonomik ve Finansal İlişkiler (Ecofin), Adalet ve İçişleri (JHA), İstihdam, Sosyal Politikalar, Sağlık ve Tüketici Hakları, Rekabetçilik, Telekomünikasyon, Ulaşım ve Enerji, Tarım ve Balıkçılık, Çevre, Eğitim, Gençlik ve Kültür 13

AB NİN KURUMLARI Avrupa Komisyonu Topluluğun yürütme organıdır. Yasama sürecini başlatır. Görevi, bir bütün olarak AB nin çıkarlarını temsil etmek ve desteklemektir. Komisyon Üyeleri (Commissioners) ve çalışanlar (Eurocrats), ulusal hükümetlerinden bağımsızdırlar. Yaklaşık 25.000 memur bulunmaktadır. Her ülkeden 1 üye = toplam 27 üye. Görev süresi: 5 yıl (2004-2009) Merkezi: Brüksel Lüksemburg da ofisleri, tüm AB üyesi ülkelerde temsilcilikleri ve dünyanın birçok başkentinde delegasyonları vardır. Komisyon Başkanı: José Manuel Barroso 14

KOMİSYON GENEL MÜDÜRLÜKLERİ ve SERVİSLERİ Politika Genel Müdürlükleri - Tarım ve Kırsal Kalkınma - Rekabet - Ekonomik ve Finansal Konular - Eğitim ve Kültür - İstihdam, Sosyal İşler ve Eşit Fırsatlar - Enerji ve Ulaştırma - Girişimcilik ve Sanayi - Çevre - Denizcilik ve Balıkçılık - Sağlığın ve Tüketicinin Korunması - Bilgi Toplumu ve Medya - İç Pazar ve Hizmetler - Ortak Araştırma Merkezi - Adalet, Özgürlük ve Güvenlik - Bölgesel Politika - Araştırma - Vergilendirme ve Gümrük Birliği Dış İlişkiler Genel Müdürlükleri - Kalkınma - Genişleme - EuropeAidİşbirliği Ofisi - Dışİlişkiler - İnsani Yardım - Ticaret Genel Hizmetler - İletişim - Avrupa Yolsuzlukla Mücadele Ofisi - Eurostat - Basım Ofisi - Genel Sekreterlik İç Hizmetler - Bütçe - Politika Danışmanları Avrupa Bürosu (BEPA) - Enformatik - İç Denetim Servisi (IAS) -.. 15

AB NİN KURUMLARI Avrupa Parlamentosu (AP) Yasama yetkilerini Konsey ile paylaşır ama yetkileri sınırlıdır. Bütçeyi onaylar, Avrupa ombudsmanını tayin eder. Komisyon ve Konseyi denetleme yetkisi vardır. Komisyon üyelerinin atanmasını onaylar veya Komisyon hakkında gensoru isteyebilir. Yeni üye alımı, ortaklık anlaşması gibi konularda onayı gerekir. Parlamenterler 5 yılda bir Avrupa vatandaşlarının doğrudan seçimi ile belirlenir. (1979) Olağan aylık genel kurulu Strazburg da yapılır. Sekretaryası Lüksemburg dadır. 16

AB NİN KURUMLARI Avrupa Toplulukları Adalet Divanı Avrupa Hukuku nu gözetir. Topluluğun yargı organıdır. Topluluk hukukunu yorumlamaya münhasıran yetkilidir. Her üye ülkeden bir yargıç 6 yıllığına göreve gelir. Aldığı kararlara karşı temyiz olanağı yoktur. Avrupa Sayıştayı Topluluğun mali denetim organıdır. AB nin tüm gelir ve giderlerini denetler. 17

TOPLULUK AJANSLARI Avrupa Birliği nin yürüttüğü faaliyetlerle bağlantılı program ve ajansları da mevcuttur. Topluluk ajansı, Topluluk kurumlarından farklı tüzel kişiliğe sahip olan ve ikincil düzenleme ile kurulan bir birimdir. Ajanslar, Topluluk faaliyetlerine âdemi merkezi bir özellik katmakta, bilimsel ve teknik bilginin oluşumuna katkı sağlamakta, farklı grupları bir araya getirmek suretiyle diyalog ortamının oluşmasına katkı yapmaktadır. 18

TOPLULUK AJANSLARI Topluluk Balıkçılık Kontrol Ajansı Topluluk Bitki Çeşitliliği Ofisi Avrupa İşyerinde Güvenlik ve Sağlık Ajansı Dış Sınırlarda Operasyonelİşbirliğinin Yürütülmesi İçin Avrupa Ajansı Avrupa Hava Güvenliği Ajansı Avrupa Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü Merkezi (ECDC) Avrupa Çevre Ajansı Avrupa Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığıİzleme Merkezi Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi Tek Pazarın Uyumlaştırılması Ofisi Avrupa Birliği Organları Çeviri Merkezi Avrupa Kimyasallar Ajansı Avrupa Gıda Güvenliği Ajansı Avrupa İş ve Yaşam Koşullarınıİyileştirme Vakfı Küresel Yönbulum Uydu Sistemi Denetim Otoritesi Avrupa Cinsiyet Eşitliği Enstitüsü Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı Avrupa İlaç Ajansı (EMEA) Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığıİzleme Merkezi (EMCDDA) Avrupa Demiryolu Ajansı Avrupa Ağ ve Bilgi Güvenliği Ajansı Avrupa Eğitim Vakfı Avrupa Temel Haklar Ajansı 19

AVRUPA BİRLİĞİ DÖNEM BAŞKANLIĞI Dönem başkanlığı, Birliğin temsil merciidir. Her 6 ayda bir, üye ülkelerden biri AB nin başkanlığını üstlenir. Dönem Başkanı ülke, AB yi uluslararası arenada temsil eder. Tüm toplantıları düzenler ve bunlara başkanlık eder. Şu an dönem başkanıisveç (1 Temmuz - 31 Aralık 2009) Önümüzdeki dönem: İspanya (1 Ocak - 30 Haziran 2010) Belçika (1 Temmuz 31 Aralık 2010) 20

AVRUPA BİRLİĞİNİN HUKUKSAL YAPISI 21

AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU MÜKTESEBAT Avrupa Birliği nin kuruluşundan itibaren çıkartılan ve sürekli olarak gelişen düzenlemelerin tümünü ifade eder. Birincil mevzuatı, ikincil mevzuatı, uluslararası anlaşmaları, hukukun genel ilkelerini, üye devletler arasında yapılan sözleşmeleri ve diğer AB hukuku kaynaklarını içerir. AB müktesebatı üye devletler iç hukukunun üstünde yer alır. AB üyesi olmak isteyen ülkeler tarafından üstlenilmesi zorunludur. 22

AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU MÜKTESEBATIN BÜYÜKLÜĞÜ* 1957 2007 arası Official Journal sayfa sayısı: 666.879 Yürürlükteki mevzuatın sayfa sayısı: ~170.000 2020 de ulaşması beklenen mevzuat sayfa sayısı: ~350.000 Yürürlükteki mevzuatın uzunluğu: ~50 kilometre Yürürlükteki mevzuatın ağırlığı: 285 kg * Open Europe, Mayıs 2007 23

AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU BİRİNCİL MEVZUAT Kurucu Antlaşmalar Tadil Antlaşmaları AKÇT AET EURATOM Füzyon Antlaşması Avrupa Tek Senedi Maastricht Antlaşması Amsterdam Antlaşması Nice Antlaşması Lizbon Antlaşması AB Katılım Antlaşmaları 24

AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU İKİNCİL MEVZUAT TÜZÜK DİREKTİF KARAR Genel geçerlidir (tüm topluluğa yönelik). Doğrudan uygulanır. Bütünüyle bağlayıcıdır (tüm hükümleri ile). Bağlayıcıdır ancak doğrudan uygulanamaz. Üye ülkeler tarafından iç hukuka aktarılması gerekir. (Üyeler, iç hukuk araçlarını seçmekte serbesttir.) Belirli konulara ya da ülke, firma ve kişilere ilişkindir. Muhatapları bakımından bağlayıcıdır. TAVSİYE VE GÖRÜŞ Bağlayıcı değildir. Aday ülkeler için uyum önemlidir. Genellikle etik değer taşır. AB politikasını ya da tutumunu bildirir. 25

AVRUPA ANAYASASI 29 Ekim 2004 tarihinde Roma da imzalanmıştır. Yürürlüğe girmesi tüm üye ülkelerin onaylamasına bağlanmıştır. Fransa ve Hollanda'da yapılan referandumlarda hayır oyu çıkmıştır. Anayasa da getirilmek istenen yenilikler: AB nin hukuki kişilik kazanması Var olan anlaşmaların tek bir anayasal metinde toplanması Temel Haklar Şartının anayasada bağlayıcı olarak yer alması Yönetim usul ve araçlarında sadeleşme Üç sütunlu yapının ortadan kaldırılması AP nin ve Avrupa Komisyon Başkanının güçlendirilmesi Avrupa Dışişleri Bakanlığı nın oluşturulması 26

AVRUPA ANAYASASINDAN LİZBON ANTLAŞMASINA Avrupa Anayasası, üye devletlerde gerçekleştirilen onay sürecinde, Fransa ve Hollanda nın halk oylamalarında çıkan hayır sonuçları nedeniyle askıya alınmıştır. Fransız halkı, işsizlik üzerinde olumsuz etkisi olacağını, ekonomik durumun Fransa da kötü olduğunu, Anayasanın daha liberal bir yapı getirdiğini düşünerek hayır oyu vermiştir. Hollandalılar ise, bilgi eksikliği, ulusal egemenliğin kaybı, hükümete muhalefet gibi sebeplerden dolayı hayır oyu vermiştir. Her iki ülke halkı da hayır oylarıyla Anayasanın tekrar ele alınmasını sağladıklarını düşünmektedir. Türkiye nin üyeliği için hayır oyu verenlerin oranı düşüktür. 27

LİZBON ANTLAŞMASI- PRATİK SONUÇLARI Dönem başkanlığı kalkacak, yerine 2,5 yıllık başkanlık müessesi getirilecektir. Avrupa Komisyonun üye sayısı azaltılacaktır. Halihazırda her ülke için bir kişi olmak üzere 27 Komiser bulunmaktadır. Parlamentonun yasama alanında yetkileri artacaktır. Üye ülkelere Birlikten çekilme hakkı verilecektir. Nitelikli çoğunluk ile daha fazla karar alınacaktır. Dışilişkiler ve Güvenlik Politikası alanında Yüksek Temsilci atanacaktır. İrlanda hariç üye ülkelerin onay süreçlerinden geçmiştir. Ekim ayında yapılacak ikinci bir referandumla Antlaşma nınirlanda da onaylanması beklenmektedir. 28

AVRUPA BİRLİĞİNE ÜYELİK 29

TAM ÜYELİK KOŞULLARI Aday Ülkeler İçin Antlaşmaların Yükümlülüklerini Yerine Getirmek Mevzuat Uyumu Makro-ekonomik İstikrar Ortak Politikalara Uyum Avrupa Birliği İçin Kurumsal Reformların Tamamlanması Avrupa Parlamentosu nun Onayı Tüm Üye Ülke Parlamentolarının Onayı 30

KOPENHAG KRİTERLERİ SİYASİ KRİTERLER EKONOMİK KRİTERLER İşleyen bir pazar ekonomisi ve AB içindeki piyasa güçlerine ve rekabet baskısına karşı çıkabilme kapasitesi Demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan haklarına saygı AB nin yeni üyeleri özümseme kapasitesi UYUM KRİTERLERİ AB müktesebatını üstlenebilme ve uygulayabilme kapasitesi 31

MAASTRICHT KRİTERLERİ (Ekonomik ve Parasal Birliğe Geçiş Kriterleri) - AB de en düşük enflasyona sahip üç ülkenin enflasyon ortalaması ile, ilgili üye ülkenin enflasyon oranı arasındaki fark 1,5 puanı geçemez. - Kamu borçlarının milli gelire oranı %60 ı geçemez. - Bütçe açığının milli gelire oranı % 3 ü geçemez. - Faiz oranları, en iyi fiyat istikrarına sahip üç ülkenin ortalamasını 2 puandan fazla aşamaz. - Ülke parası son iki yıl içinde devalüe edilmemiş olacaktır. 32

EURO 1 Ocak 2002 16 AB üyesi tarafından kullanılmaktadır. Maastricht Kriterlerini yerine getiren üye ülkeler Euro ya geçebilmektedir İsveç, İngiltere, Danimarka NO NO NO 33

AVRUPA BİRLİĞİ VE SAĞLIK 34

SAĞLIKTA AB NİN GENEL ROLÜ Avrupa Birliği nde sağlık, sosyal politikalar içinde yer almaktadır. Sağlığa ilişkin ortak bir politika yoktur. AB sağlık politikası ulusal politikaları tamamlayıcıdır. Sağlık konusu, farklı başlıklar altında ele alınmıştır. Örneğin: Tıbbi cihazlar, ilaçlar, oyuncaklar, kozmetikler Sağlık meslekleri Bulaşıcı Hastalıklar MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI İŞ KURMA HAKKI TÜKETİCİNİN ve SAĞLIĞIN KORUNMASI 35

36

SAĞLIKTA AB NİN DEĞİŞEN ROLÜ AB de sağlığa ilişkin politikaların ve uygulamaların ilk yasal zemini Maastricht Antlaşması ile oluşturulmuştur: Sağlık politikasının hedefleri belirlenmiş, sağlık politikası AB nin diğer politikaları arasında yer almış ve bu konularda çeşitli faaliyet programlarının belirlenmesi ve yürütülmesi karara bağlanmıştır. AB nin sağlık alanındaki sorumluluk ve yetkilerinin artışı, Amsterdam Antlaşması ile olmuştur. Bütün Topluluk politika ve faaliyetlerinin tanımlanmasında ve uygulanmasında, yüksek seviyeli bir insan sağlığı koruması temin edilmelidir. Avrupa bütünleşmesi arttığı ölçüde sosyal politikalar ve dolayısıyla sağlık politikası da AB düzeyinde önem kazanmaya devam etmektedir. 37

SAĞLIKTA AB NİN GENEL İLKELERİ Kalite Güvenlik Kanıta ve Etiğe Dayalı Hizmet Sunumu Hastanın Katılımı Tazmin Hakkı Mahremiyet ve Gizlilik Bu ortak değerler ve ilkeler, evrensellik (universality), iyi hizmet sunumuna erişim, hakkaniyet ve dayanışma gibi kapsayıcı değerler altında sıralanmaktadır. 38

TÜRKİYE - AB İLİŞKİLERİ 39

Türkiye nin İlk Avrupalılık Belgesi : 1856 Paris Antlaşması Avusturya İmparatoru, Fransız İmparatoru, Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Kraliçesi, Prusya Kralı, Sardunya Kralı ve Rusya İmparatoru, Osmanlı Hükümeti nin Avrupa Devleti sayılmasını, Avrupa Devletlerinin bütün haklarından ve Avrupa Devletleri Konseyi nden faydalanmasını kabul ettiklerini duyururlar. Bu hükümdarlardan her biri, Osmanlı Devleti nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı göstermeyi kabul ederlerken bu saygının devamı konusunda birbirlerine kefil olurlar. Bu kurala aykırı olan her hareket, kendileri tarafından genel çıkarlarla ilgili bir mesele şeklinde görülecektir. (Paris Antlaşması- Madde 7) 40

TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ ÖNEMLİ TARİHLER-1 Avrupa Ekonomik Topluluğuna katılım için 1959 yılında resmi başvuruda bulunmuştur. Türkiye nin kalkınma düzeyinin tam üyeliğin gereklerini yerine getirmeye yeterli olmadığı bildirilerek, Ortaklık Anlaşması imzalanması önerilmiştir. 1963 te Ankara Anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma, Türkiye ile Topluluk arasında hazırlık, geçiş ve son dönem olarak adlandırılan üç kademeli bir ortaklık ilişkisi kurmuştur. 1970 te ise geçiş dönemine ilişkin hükümlerin yer aldığı Katma Protokol imzalanmıştır. 41

TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ ÖNEMLİ TARİHLER-2 1987 de Türkiye tam üyelik başvurusunda bulunmuş 1989 da tam üyelik başvurusu reddedilmiştir, ortaklık ilişkisinin devamının önemi vurgulanmıştır. 31 Aralık 1995 tarihinde ortaklık ilişkisi kapsamında Gümrük Birliğini kuran 1/95 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararı yürürlüğe girmiştir. 42

TÜRKİYE-AB İLİŞKİLERİ ÖNEMLİ TARİHLER-3 1997 Lüksemburg Zirvesinde ele alınan Gündem 2000 raporunda Türkiye Genişleme kapsamına alınmamıştır. Ancak düzenli raporlar ile ülkemizdeki AB ye ilişkin gelişmeler takip edilmeye başlanmıştır. 1999 Helsinki Zirvesinde Türkiye ye adaylık statüsü tanınmıştır. 1999 yılında Türkiye ye adaylık statüsünün tanınmasıyla birlikte ülkemiz ile AB ilişkileri yeni bir döneme girmiştir. 1963 le başlayan ve Gümrük Birliğiyle önemli bir aşamaya gelen ortaklık ilişkisi kendi kurumları ve mekanizmaları ile devam etmiş, adaylık statüsünün tanınmasıyla birlikte de katılım ve müzakere sürecinin kendine özgü mekanizmaları devreye girmiştir. 43

KATILIM VE MÜZAKERE SÜRECİ 44

KATILIM VE MÜZAKERE SÜRECİNİN ÖNEMLİ UNSURLARI 1998 yılından itibaren AB ye ilişkin ülkemizdeki gelişmeler düzenli ilerleme raporları ile takip edilmeye başlanmıştır. 2000 yılından itibaren AB nin katılım süreciyle ilgili kendi öncelikleri, ilkeleri ve koşullarını sıraladığı Katılım Ortaklığı Belgeleri (KOB) (2000, 2003, 2005, 2008) hazırlanmıştır. 2001 yılından itibaren KOB ne karşılık olarak ülkemiz Ulusal Programları (2001, 2003, 2008) yayımlanmıştır. 2004 Brüksel Zirvesinde ülkemizle üyelik müzakerelerinin başlatılması kararı alınmıştır. 2005 Ekim ayında Müzakere Çerçeve Belgesi onaylanarak Türkiye ile katılım müzakereleri resmen başlamıştır. 45

KATILIM VE MÜZAKERE SÜRECİNDE SON GELİŞMELER 20 Ekim 2005 13 Ekim 2006 tarihleri arasında Tarama Toplantıları gerçekleştirilmiştir. Aralık 2006 Kıbrıs a ilişkin Ek Protokol (Kıbrıs) nedeniyle 8 başlıkta Müzakereler askıya alınmıştır. Şubat 2008 de halihazırda çalışmalarımızda kullanılan Katılım Ortaklığı Belgesi yayımlanmıştır. 31 Aralık 2008 te KOB a karşılık ülkemiz Ulusal Programı yayımlanmıştır. 2009 Ocak ayında Devlet Bakan Egemen BAĞIŞ Baş Müzakereci olarak görevlendirilmiştir. 30 Haziran 2009 da son olarak Vergilendirme faslında fiili müzakereler açılmıştır. 46

MÜZAKERE SÜRECİ 47

AB İLE ÜYELİK MÜZAKERELERİ NEDİR? AB ile katılım müzakereleri klasik anlamda bir müzakere değildir. Aday ülke AB müktesebatının tümünü benimsemek ve uygulamak zorundadır. Müzakere edilen tek husus, uygulama takvimidir. 48

AB İLE ÜYELİK MÜZAKERELERİ NEDİR? Üyelik müzakereleri aday ülkenin; AB müktesebatını ne şekilde uygulayacağını, hangi takvim çerçevesinde kabul edeceğini, uygulama için gereken idari yapıları belirleyen bir süreçtir. 49

MÜZAKERE SÜRECİNİN AŞAMALARI Tarama Süreci Fiili Müzakereler Tanıtıcı Tarama (AB) Ayrıntılı Tarama (Türkiye) 50

MÜZAKERELER 17 Aralık 2004 tarihli Avrupa Birliği Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesinde alınan karar doğrultusunda 3 Ekim 2005 tarihinde Lüksemburg da yapılan Hükümetler Arası Konferansta (Katılım Konferansında) AB'ye katılım müzakereleri resmen başlamıştır. Müzakerelerin başlangıcını oluşturan Tarama Süreci 20 Ekim 2005 tarihinde başlamış ve 13 Ekim 2006 tarihinde tamamlanmıştır. 51

TARAMA SÜRECİ Müzakerelerin ilk aşaması tarama sürecidir. 20 Ekim 2005 tarihinde başlamıştır. İlk olarak AB tarafı müktesebatı anlatmaktadır. (Tanıtıcı Tarama) Daha sonra Türk tarafı kendi mevzuatını anlatmaktadır. (Ayrıntılı Tarama) Sonuçta farklılıklar belirlenerek asıl (fiili) müzakerelere geçilmektedir. 52

1. Aşama TANITICI TARAMA AB tarafı anlatıcı, Türk tarafı dinleyicidir. AB Komisyonu yetkilileri ilgili başlıktaki mevzuat hakkında bilgi verir. Tanıtıcı Tarama toplantısı öncesi, o fasılla ilgili tüm kurum ve kuruluş temsilcileri Başmüzakereci başkanlığında toplanır. Kurum ve kuruluşların görüşleri alınır, sorular cevaplanır. Fasılla ilgili koordinasyonu yürütecek kurum ve başkan belirlenir. 53

2. Aşama AYRINTILI TARAMA Türkiye tarafı anlatıcı, AB tarafı dinleyicidir. Koordinatör kurum başkanlığında Türkiye Sunuşu hazırlanır. AB mevzuatına ne ölçüde uyuyoruz? Eksikliklerimiz ve farklılıklarımız neler? Uyuma yönelik yasal ve idari hazırlıklar? AB Komisyonu yetkilileri, konuyla ilgili sorular yönelterek farklılıkları tespit etmeye çalışır. 54

TARAMA SÜRECİ SONUCUNDA AB mevzuatına uyumlu olan Türk mevzuatı Değişiklik yapılması gereken Türk mevzuatı Hazırlanması gereken Türk mevzuatı tespit edilir. Bu tespitler tarama sonu raporunda aktarılır. Raporun son bölümünde fasıl için açılış kriterleri de belirtilir. 55

FİİLİ MÜZAKERELER Müzakere başlıkları AB tarafından oybirliğiyle açılır ve geçici olarak kapatılır. Her bir müzakere başlığı için AB ortak tutum belirler. Her bir müzakere başlığı için Türkiye ve AB karşılıklı pozisyon belgelerini hazırlar. Türkiye pozisyonunda bulunduğu noktayı, uyum ve uygulama için takvimi ve varsa geçiş dönemi/istisna taleplerini bildirir. AB ise pozisyon belgesinde fasıl için geçici kapanış kriterlerini sıralar. Her bir müzakere için geçiş dönemi ve istisnalar müzakere edilir. Müzakereler sonunda, müzakere başlıkları bir bütün olarak oybirliğiyle kapatılır. 56

GEÇİŞ DÖNEMİ VE İSTİSNALAR Aday ülkeler; bazı alanlarda müktesebatın uygulanması bakımından geçiş süreleri veya istisnalar elde edebilmektedir. Son derece sınırlıdır. Müktesebat uyumunun ekonomik, siyasi veya sosyal açıdan ciddi sorunlara yol açacağı kanıtlanırsa elde edilebilir. Taleplerin gerekçelendirilmesi çok önemlidir. Bu da düzenleyici etki analizleri ile yapılmaktadır. 57

DÜZENLEYİCİ ETKİ ANALİZİ (RIA-Regulatory Impact Assessment) Müktesebata uyum sağlamanın aday ülkeye etkilerini ölçer. Ekonomik, hukuki, siyasi ve sosyal etkiler ölçülür. Uyumun maliyeti (kamu/ özel sektör) hesaplanır. Hangi alanlarda, ne kadar geçiş süresi veya istisna talep edileceği belirlenir. Sağlam veri ve analizlerle gerekçeler ortaya konmalıdır. 58

MÜZAKERE BAŞLIKLARI 1. Malların Serbest Dolaşımı* 2. İşçilerin Serbest Dolaşımı 3. İş Kur. Hakkı ve Hizm. Sun. Serb. * 4. Sermayenin Serbest Dolaşımı 5. Kamu İhaleleri 6. Şirketler Hukuku 7. Fikri Mülkiyet Hukuku 8. Rekabet Politikası 9. Mali Hizmetler 10. Bilgi Toplumu ve Medya 11. Tarım ve Kırsal Kalkınma 12. Gıda Güv. Veter.ve Bitki Sağ.Pol. 13. Balıkçılık 14. Ulaştırma Politikası 15. Enerji 16. Vergilendirme 17. Ekonomik ve Parasal Politika 18. İstatistik* 19. Sosyal Politika ve İstihdam* 20. İşletme ve Sanayi Politikası 21. Trans-Avrupa Ağları 22. Bölgesel Politika 23. Adli Konular ve Temel Haklar 24. Adalet, Özgürlük ve Güvenlik* 25. Bilim ve Araştırma 26. Eğitim ve Kültür 27. Çevre* 28. Tüketicinin ve Sağlığın Korunması* 29. Gümrük Birliği* 30. Dış İlişkiler 31. Dışişleri, Güv. ve Savunma Politikası 32. Mali Kontrol 33. Mali ve Bütçesel Hükümler 34. Kurumlar 35. Diğer Konular * KIRMIZI renkli olanlar Sağlık k Bakanlığı ığı nı ilgilendiren başlıklard klardır. r. 59

AB TARAFINDAN ASKIYA ALINAN MÜZAKERE BAŞLIKLARI Malların Serbest Dolaşımı İş Kurma ve Hizmet Sunum Serbestisi Mali Hizmetler Tarım ve Kırsal Kalkınma Balıkçılık Taşımacılık Gümrük Birliği Dış İlişkiler 60

TÜRKİYE NİN MÜZAKERE SÜRECİ MÜZAKERE EDİLEBİLECEK FASILLAR 2) İşçilerin Serbest Dolaşımı 4) Sermayenin Serbest Dolaşımı 5) Kamu Alımları 6) Şirketler Hukuku 15) Enerji 16) Vergilendirme 18) İstatistik 19) Sosyal Politika ve İstihdam 24) Adalet, Özgürlük ve Güvenlik 25) Bilim ve Araştırma 26) Eğitim ve Kültür 7) Fikri Mülkiyet Hukuku 8) Rekabet Politikası 10) Bilgi Toplumu ve Medya 12) Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı 20) İşletme ve Sanayi Politikası 21) Trans-Avrupa Şebekeleri 23) Yargı ve Temel Haklar 27) Çevre 28) Tüketicinin ve Sağlığın Korunması 31) Dış, Güvenlik ve Savunma Politikaları 32) Mali Kontrol KIBRIS PROTOKOLÜ FRANSA ENGELİ 1) Malların Serbest Dolaşımı 11) Tarım ve 3) İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu SerbestisiKırsal Kalkınma 17) Ekonomik ve Parasal Politika 9) Mali Hizmetler 22) Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu 33) Mali ve Bütçesel Hükümler 13) Balıkçılık 34) Kurumlar 14) Taşımacılık Politikası 29) Gümrük Birliği 30) Dışİlişkiler 61

MÜZAKERE FASILLARINDA DURUM Müzakeresi Açılan ve Geçici Olarak Kapatılan Fasıllar: 25) Bilim ve Araştırma Müzakeresi Açılan Fasıllar: 4) Sermayenin Serbest Dolaşımı 6) Şirketler Hukuku 7) Fikri Mülkiyet Hukuku 10) Bilgi Toplumu ve Medya 16) Vergilendirme 18) İstatistik 20) İşletme ve Sanayi Politikası 21) Trans-Avrupa Şebekeleri 28) Tüketicinin ve Sağlığın Korunması 32) Mali Kontrol 62

MÜZAKERE FASILLARINDA DURUM Müzakere Pozisyonunu Vermeye Davet Edildiğimiz ve Müzakere Pozisyonlarını Sunduğumuz Fasıllar: 17) Ekonomik ve Parasal Politika 26) Eğitim ve Kültür AB Konseyi'nde Onaylanıp Açılış Kriteri Belirlenen Fasıllar: 1) Malların Serbest Dolaşımı 3) İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi 5) Kamu Alımları 8) Rekabet Politikası 9) Mali Hizmetler 11) Tarım ve Kırsal Kalkınma 12) Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı 19) Sosyal Politika ve İstihdam 27) Çevre 29) Gümrük Birliği 63

MÜZAKERE FASILLARINDA DURUM Taslak Tarama Sonu Raporlarının Henüz Türkiye'ye İletilmediği Fasıllar AB Konseyi'nde Görüşülmesi Süren Fasıllar: 2) İşçilerin Serbest Dolaşımı 13) Balıkçılık 14) Taşımacılık Politikası 15) Enerji 22) Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu 23) Yargı ve Temel Haklar 24) Adalet, Özgürlük ve Güvenlik 30) Dışİlişkiler 33) Mali ve Bütçesel Hükümler Avrupa Komisyonunda Görüşülmesi Süren Fasıllar: 31) Dış, Güvenlik ve Savunma Politikaları 64

MÜZAKERE SÜRECİNDE SAĞLIK BAKANLIĞI ÇALIŞMALARI 65

BAKANLIĞIMIZ TARAFINDAN KATILIM SAĞLANAN TOPLANTILAR MÜKTESEBAT BAŞLIĞI İş Kurma Hakkı ve HSS Tarım ve Kırsal Kalkınma Malların Serbest Dolaşımı Adalet, Özg. Güvenlik Gümrük Birliği Fikri Mülkiyet Hukuku Sosyal Politika ve İstihdam Balıkçılık Gıda Güv. Vet. Bit. Sağ. Çevre TANITICI TARAMA 21-22 Kasım 2005 5-9 Aralık 2005 16-20 Ocak 2006 23-25 Ocak 2006 31 Ocak-1 Şubat 06 6-7 Şubat 2006 8-10 Şubat 2006 24 Şubat 2006 9-15 Mart 2006 03-11 Nisan 2006 AYRINTILI TARAMA 19-20 Aralık 2005 23-27 Ocak 2006 20-24 Şubat 2006 13-15 Şubat 2006 13-14 Mart 2006 2-3 Mart 2006 20-22 Mart 2006 31 Mart 2006 24-28 Nisan 2006 29 Mayıs-2 Haz. 06 66

MÜZAKERELER Bakanlığımızın katkı sağladığı açık müzakere başlıkları: Fasıl 7 Fikri Mülkiyet Hukuku Fasıl 28 Tüketicinin ve Sağlığın Korunması 67

MÜZAKERELER FİKRİ MÜLKİYET HUKUKU 68

MÜZAKERELER Fikri Mülkiyet Hukuku Türkiye nin Müzakere Pozisyon Belgesi 6 Mayıs 2008 tarihinde Komisyona iletilmiştir. 12 Haziran 2008 tarihinde AB Ortak Tutum Belgesi kabul edilmiştir. 17 Haziran 2008 de düzenlenen Hükümetler Arası Konferansta Fikri Mülkiyet Hukuku Faslında müzakereler açılmıştır. 69

MÜZAKERELER Fikri Mülkiyet Hukuku 13 Ekim 2008 tarihinde yapılan Müzakere Toplantısı ile bu faslın kapanış kriterleri belli olmuştur. 19 Ocak 2009 tarihindeki Alt Komite Toplantısında ise konu tekrar ele alınmıştır. 70

MÜZAKERELER Fikri Mülkiyet Hukuku Ülkemiz Müzakere Pozisyon Belgesinde; 1768/92 ve 1901/2006 sayılı Tüzüklere uyumun katılımdan bir yıl önce sağlanacağı, yürürlüğün ise katılımla birlikte olacağı Ek Koruma Sertifikalarının (SPC) sadece Türkiye nin AB ye katılımdan sonra verilen patentler için uygulanabilir olacağı Topluluğa katılım tarihinin 1768/92 sayılı Tüzüğün 19 uncu Maddesi 1 inci paragrafında verilen tarih olarak kabul edileceği belirtilmiştir. 71

MÜZAKERELER Fikri Mülkiyet Hukuku Fasıla ilişkin AB Ortak Tutum Belgesi nde 1 adet siyasi ve 4 adet teknik kapanış kriteri bulunmaktadır. Bunlardan 2 tanesi Bakanlığımızı ilgilendirmektedir: Fikri Mülkiyet Hakları alanında diyalog mekanizmasının oluşturulması Hakkın tüketilmesi ve ek koruma sertifikası ile ilgili AB müktesebatına uyumun tamamlanması ve bu hakların tam üyelikle beraber uygulanabilir olması 72

MÜZAKERELER TÜKETİCİNİN VE SAĞLIĞIN KORUNMASI 73

MÜZAKERELER Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı Tüketicinin Korunması Tüketici politikası, tüketicilerin ekonomik çıkarlarının ve güvenliğinin korunması, ürün güvenliği, tüketici mahkemeleri, tüketici kredileri gibi konular ele alınmaktadır. Sağlığın Korunması Genel olarak halk sağlığının korunması, sosyoekonomik belirleyiciler, sağlıkta eşitsizlikler gibi konular ele alınmaktadır. 74

MÜZAKERELER Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı SAĞLIĞIN KORUNMASI Bulaşıcı hastalıklar Kan ve kan bileşenleri Doku-hücre Tütün Ruh sağlığı Sosyo-ekonomik belirleyiciler Sağlıkta eşitsizlikler Madde bağımlılığı Alkol Kanser Beslenme-obezitefiziksel aktivite Elektromanyetik alanlar 75

MÜZAKERELER Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı TARAMA TOPLANTILARI 8-9 Haziran 2006 - Tanıtıcı Tarama Toplantısı 6-7 Temmuz 2006 - Ayrıntılı Tarama Toplantısı 03 Mayıs 2007 - Tarama Sonu Raporu 76

MÜZAKERELER Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı Temmuz 2007 tarihinde Tüketicinin ve Sağlığın Korunması faslında Türkiye nin Pozisyon Belgesi hazırlanmıştır. 19 Aralık 2007 tarihinde düzenlenen Hükümetler Arası Konferansta AB Ortak Pozisyon / Tutum Belgesi kabul edilmiş ve bu fasılda fiili müzakereler başlamıştır. 77

MÜZAKERELER Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı Kapanış Kriterleri Kan ve Kan Bileşenleri - Konuya ilişkin AB mevzuatının uyumlaştırılması ve söz konusu mevzuatın uygulanmasına ilişkin yeterli idari kapasitenin üyelik tarihi itibariyle kurulmuş olması. Doku-Hücre - Konuya ilişkin AB mevzuatının uyumlaştırılması ve söz konusu mevzuatın uygulanmasına ilişkin yeterli idari kapasitenin üyelik tarihi itibariyle kurulmuş olması. Bulaşıcı Hastalıklar - EWRS e katılım dahil olmak üzere bulaşıcı hastalıklar alanındaki AB mevzuatının uygulanmasına yönelik yeterli kurumsal ve idari kapasitenin üyelik tarihi itibariyle kurulmuş olması. 78

TEŞEKKÜR EDERİZ 79