GÜNE BAŞLARKEN 5 Haziran 2008...eekkoonnoommiikkaarraassttiirrmmaa@@hhaallkkbbaannkk..ccoomm..ttrr... Bankalararası döviz piyasasında dolar kuru bugün açılışta, 1.2310/1.2360 YTL seviyelerinde işlem görüyor. Merkez Bankası dün gösterge dolar kurunu 1.2337/1.2397 YTL, euro kurunu 1.9071/1.9163 YTL, pariteyi ise 1.5458 olarak ilan etti. Doların dış piyasalarda değer kazanması ve Merkez Bankası nın enflasyon hedeflerini revize etmesinin ardından artan enflasyon kaygıları nedeniyle lira, dün dolar karşısında yüzde 0.71 değer kaybederken, euro karşısında yüzde 0.15 değer kazandı. TCMB gösterge kurlarına göre dün itibariyle YTL nin yılbaşından beri dolar karşısındaki kaybı yüzde 6.42 ve euro karşısındaki kaybı ise yüzde 11.79 oldu. Bugün döviz piyasasında, yurt dışında Avrupa ve İngiltere Merkez Bankalarının faiz kararları, İç piyasada ise Anayasa Mahkemesi nin türban kararı yakından takip ediecek. Merkez Bankası, dün döviz alım ihalesine gelen 69 milyon dolarlık teklifin 15 milyon dolarını en yüksek 1.2402 YTL den karşıladı. İhalede oluşan en düşük ve ortalama fiyatlar sırasıyla 1.2394 YTL ve 1.2397 YTL olurken, ihaleye gelen tekliflerin ortalaması 1.2413 YTL oldu. Dün döviz alım ihalesinde 30 milyon dolar opsiyon kullanılınca Merkez Bankası nın toplam döviz alım miktarı 45 milyon dolar oldu. Merkez Bankası'nın ihale yoluyla bu aybaşından beri aldığı toplam döviz miktarı 75 milyon dolar, yılbaşından bu yana yaptığı döviz alım miktarı ise 4.680,5 milyar dolar oldu. Bono-tahvil piyasasında, 13 Ocak 2010 vadeli gösterge kıymet, dün spot piyasada yüzde 20.19, valörlüde yüzde 20.32 seviyesinden kapandı. Bu sabah açılışta ise yüzde 20.24 seviyelerinden işlem görüyor. Gösterge tahvil yüzde 17.05 olan fonlama maliyetinin üstünde seyrediyor. Hazine Kağıtları Vadeye Kalan Gün 4 Haziran 2008 Kapanış Bileşik Faiz (%) 11.06.2008 7 17,26 16.07.2008 42 18,41 13.08.2008 70 18,70 26.11.2008 175 19,16 06.05.2009 336 20,16 05.08.2009 427 20,56 07.10.2009 490 20,45 13.01.2010 588 20,19 10.02.2010 616 20,29 19.01.2011 959 20,89 07.03.2012 1372 20,76 26.09.2012 1575 21,03 1
Geçen hafta yapılan bugün vadeli TCMB repo ihalesinin 1.5 milyar YTL dönüşüne karşılık 1.5-2.0 Milyar YTL repo ihalesi açılması bekleniyor. TCMB nin ayrıca yarın 6.5 milyar YTL dönüşü var. TCMB Mayıs başında piyasadaki likidite sıkışıklığını gidermek amacıyla haftalık repo ihalelerine tekrar başlamıştı. Anayasa Mahkemesi, Anayasada yapılan ve üniversitelerde türban giymeye izin vermenin yolunu açacak değişikliğe itiraz eden CHP tarafından açılan davayı bugün görüşecek. Anayasanın ilgili maddeleri 9 Şubat ta değiştirilmiş, değişikliğin hemen ardından da CHP, düzenlemenin anayasanın değiştirilemeyecek ilk üç maddesi arasında yer alan ve laiklik ilkesini düzenleyen 2. maddeyi dolaylı yoldan ihlal ettiği ve yok hükmünde sayılması gerektiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi ne başvurmuştu. Anayasa Mahkemesi tarafından bu düzenleme için verilecek karar, AKP hakkında açılan kapatma davası bakımından da çok büyük öneme sahip. Anayasa raportörü Osman Can, konuya ilişkin olarak hazırladığı ve mahkeme üyelerine dağıtılan raporunda, anayasanın ilgili maddelerinde yapılan değişikliğin usulüne uygun olarak yapıldığı ve iptaline gerek olmadığı yönünde görüş bildirmişti. Ancak raportörün görüşü üyeleri bağlayıcı bir nitelik taşımıyor. Merkez Bankası dün yayınlanan Mayıs ayı fiyat gelişmeleri raporunda, Mayıs ayında tüketici fiyatları endeksinin (TÜFE) yüzde 1.49 oranında arttığını ve yıllık enflasyonun da yüzde 10.74 e yükseldiğini hatırlatarak, enflasyonun önümüzdeki aylarda baz etkisinin katkısıyla yüksek seyrinin korumasının ve yılın son çeyreğinden itibaren kademeli olarak düşüş eğilimine girmesinin beklendiğini vurguladı. Mayıs ayındaki TÜFE artışında gıda ve petrol fiyatlarındaki artışların devam etmesi ile döviz kuru hareketlerinin gecikmeli etkilerinin belirleyici olduğu belirtilen raporda, enerji, işlenmemiş gıda ürünleri, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altını dışlayan özel kapsamlı TÜFE göstergesinin yıllık artış oranının bir ay önceki yüzde 8.61 seviyesinden yüzde 9.84 seviyesine yükseldiği bildirildi. Mayıs ayı itibarıyla yıllık enflasyonun 7 puanlık kısmının gıda ve enerji fiyatlarındaki artıştan kaynaklandığını belirten Merkez Bankası, kira enflasyonunun istikrarlı düşüş eğilimini korurken, gıda ve enerji fiyatlarındaki olumsuz gelişmelere paralel olarak yemek hizmetleri ile ulaştırma hizmetleri fiyatlarının yükselmeye devam ettiğini ifade etti. Türkiye Elektrik Ticaret AŞ (TETAŞ), yükselen pertol fiyatlarının maliyetlerini artırdığını gerekçe göstererek sattığı elektiriğe 1 Temmuz da itibaren geçerli olmak üzere yüzde 12 zam yapılması için Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu na (EPDK) başvurdu. EPDK nın söz konusu başvuruyu kısa süre içinde karara bağlaması bekleniyor. Bu tarifenin onaylamasının ardından Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ nin de (TEDAŞ) yeni maliyet hesabı yapması ve tüketiciye sattığı elektriğe zam yapması bekleniyor. Bu da zaten yükseliş eğiliminde olan enflasyon açısından olumsuz bir haber. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü nin (OECD), üye ülkeler ile bazı seçilmiş ekonomiler için hazırladığı ve dün açıklanan görünüm raporunda Türkiye'de 2007 yılında büyümede görülen yavaşlamanın, gerek olumsuz uluslararası koşullar gerekse iç politikadaki belirsizliklerinin güveni zayıflatmasıyla, 2008 yılında da yayılmaya devam ettiği ve büyümenin 2008 yılında yüzde 4'ün altına inmesi, ancak 2009'da yüzde 4.5'e çıkmasının beklenildiği belirtildi. OECD 2
raporu, Stand-by anlaşmasının bitiminden sonra makroekonomik politikalara güveni sürdürmenin nasıl sağlanacağı ve sürmekte olan siyasi gerilimlerin, piyasa beklentilerini ve kısa ve orta vadeli ekonomik politikaları nasıl etkileyeceği konularını Türk ekonomisindeki iki ana belirsizlik olarak tanımladı. OECD ayrıca, sıkı makroekonomik politikalara ve ilave yapısal reformlara bağlılık yönünde inandırıcı bir taahhüt görülmezse, güvenin daha da azalacağı uyarısında bulundu. İMKB-100 endeksi, Merkez Bankası nın enflasyon hedeflerini revize etmesinin enflasyon kaygılarını artırması ve Anayasa Mahkemesi nin türban kararı öncesinde yaşanan tedirginlikle, dünü yüzde 1.53 düşüşle 39,832.10 puandan kapattı. İşlem hacmi ise bir önceki güne göre yaklaşık yüzde 16.5 azalışla 1.11 milyar YTL seviyesinde gerçekleşti. Endeks, dün itibariyle geçen hafta sonuna göre yüzde 0.34, 2007 yılsonu kapanışına göre yüzde 28.28 değer kaybetti. Dün ABD de bir dizi veri açıklandı: Mortgage Bankers Association (MBA) tarafından dün yapılan açıklamaya göre, ABD de mortgage başvuruları endeksi, 30 Mayıs ta biten haftada mevsimsel etkilerden arındırılmış verilerle yüzde 15.3 azalarak son 6 yılı aşkın sürenin en düşük seviyesi olan 502.3 seviyesine geriledi. Veri bir önceki hafta 593.3 değerini almıştı. Endeks üç haftadır üst üste düşüş gösteriyor. Piyasadaki eğilimi daha iyi gösteren dört haftalık hareketli ortalama ise yaklaşık yüzde 6 azalarak 636.2 seviyesinden 597.9 seviyesine düştü. Ayrıca iki hafta önce ortalama olarak yüzde 5.96 olan 30 yıllık sabit mortgage faizleri, geçen hafta ortalama yüzde 6.17 ye yükseldi. Cuma günü açıklanacak olan ve piyasa tarafından merakla beklenen işsizlik ve tarım dışı istihdam verilerinin ön göstergesi niteliğindeki ADP ulusal istihdam raporu da dün yayınlandı. Rapora göre, ABD de özel sektörde istihdam, Mayıs ayında düşüş beklentilerine rağmen 40,000 kişi artış gösterdi. ADP raporunun, Mayıs ayında özel sektörde istihdamın 30,000 kişi azaldığını göstermesi bekleniyordu. Ayrıca Nisan ayı için 10.000 istihdam artışı olarak açıklanan veri 13.000 artış olarak revize edildi. ABD İşçilik İstatistikleri Kurumunun dün açıkladığı verilere göre, ABD de verimlilik artışı I. çeyrekte yüzde 2.6 ya revize edilirken, işgücü maliyeti artışı yüzde 2.6 seviyesinde değiştirilmeden bırakıldı. Beklentiler daha önce I. çeyrekte yüzde 2.2 arttığı açıklanan verimlilik artışının yüzde 2.5 a, yüzde 2.2 arttığı açıklanan iş gücü maliyetinin de yüzde 2.0 a revize edilmesi yönündeydi. ABD de dün Arz Yöneticileri Kurumu nun (ISM) açıkladığı verilere göre, ISM hizmetler endeksi Mayıs ayında 51.7 seviyesine yükselerek beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Nisan ayında 52.0 olarak açıklanan verinin Mayıs ayında 51.0 olarak gerçekleşmesi bekleniyordu. ABD de dün açıklanan ISM ve ADP verileri beklenenden iyi gelmesine rağmen ABD Merkez Bankası FED Başkanı Bernanke nin konuşmasının enflasyon kaygılarını canlandırması ve kredi kayıplarının artacağı endişelerinin mali sektör hisseleri üzerinde baskı yaratmasıyla ABD borsaları dünü çok hafif ekside kapadı ve Nisan ayının ortasından bu yana en düşük seviyesine geriledi. Salı günü Barcelona da yaptığı konuşmayla dolara destek veren Fed Başkanı Ben Bernanke dün Harvard Üniversitesi nde yaptığı konuşmada da bu desteğini sürdürerek, enflasyon beklentilerindeki yükselişin ciddi bir kaygı yarattığını ancak 1970 lerde olduğu gibi fiyatları yüzde 10 un üzerine çekecek bir baskı oluşmadığını belirtti. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody s in, dünyanın önde gelen tahvil sigorta şirketleri MBIA ve AMBAC ın kredi notunu düşürebileceğini açıklaması da, ABD de iyi gelen verileri gölgeleyen diğer nedenler olarak görülüyor. Dün Dow Jones yüzde 0.10, S&P ise yüzde 0.03 değer kaybetti. ABD borsa endeksi vadeli işlemleri ise bu sabah artı seviyelerde seyrediyor. Asya borsaları da kredi krizi kaygıları nedeniyle düşüşte seyrediyor. Avrupa borsaları vadeli işlemleri ise bu sabah Avrupa da borsaların ekside açılacağına işaret ediyor. Bernanke nin enflasyon kaygılarına vurgu yapması faiz indirimlerinin devam etmeyeceği beklentilerine yol açınca önceki gün euro karşısında değer kazanmaya devam eden dolar dün de bu trendi sürdürdü. Dün euro dolar paritesi en düşük 1.5417 ve en yüksek 1.5482 aralığında işlem gördükten sonra gün sonunda 1.5431 oldu. Sabah itibariyle ise 1.5442 seviyelerinden işlem görüyor. Japon yeni ise dolar karşısında dün en düşük 104.52 ve en yüksek 105.33 aralığında seyretmesinin ardından 105.29 seviyesinden kapandı. Sabah itibariyle 105.51 seviyesinden işlem görüyor. ABD de durgunluk kaygılarının risk iştahını azalttığını göstermesi bakımından önemli bir gösterge olan euro yen paritesi dün en düşük 161.69 ve en yüksek 162.59 aralığında işlem görmesinin ardından bu sabah 162.47 seviyelerinde seyrediyor. 3
Petrol fiyatları ABD de benzin ve motorin stoklarının beklenenden fazla artması sonucu dünü düşüşle varil başına 122.3 dolar seviyesinden kapattı. Sabah itibariyle ise varil başına 121.85 dolar seviyesinden işlem görüyor. Asya da büyük petrol tüketicileri olan Hindistan ve Malezya da petrol ürünleri fiyatlarına yapılan zamların dünyada talebi düşürücü bir etkisinin olacağının beklenmesi de bu düşüşü destekledi. Altın fiyatları da doların değer kazanması ve petrol fiyatlarının gerilemesiyle dünü düşüşle ons başına 877.65 dolardan kapattı ve sabah itibariyle ons başına 876 dolar seviyelerinden işlem görüyor. Avrupa Birliği İstatistik Kurumu Eurostat tarafından dün yapılan açıklamaya göre, Euro bölgesinde perakende satışlar Nisan ayında bir önceki aya göre ve yıllık bazda beklentilerin çok daha altında kaldı. Eurostat ın, euro kullanan 15 ülkede tüketici talebinin bir göstergesi olarak açıkladığı perakende satışlar Nisan ayında aylık bazda yüzde 0.6 ve yıllık bazda yüzde 2.9 geriledi. Beklentiler verinin Nisan da aylık bazda yüzde 0.2 yükselmesi, yıllık bazda ise yüzde 0.6 düşmesi yönündeydi. Veri bir önceki ay ise aylık bazda yüzde 0.9 ve yıllık bazda yüzde 2.3 düşüş göstermişti. NTC araştırma şirketi tarafından dün açıklanan verilere göre Euro bölgesi hizmetler PMI (satın alma yöneticileri endeksi) endeksi Mayıs ayında 50.6 gelerek beklentiler dâhilinde gerçekleşti. Veri bir önceki ay yüzde 52.0 seviyesindeydi. PMI endeksinin 50 den büyük olması sektörde büyümenin olduğu, 50 den düşük olması da bir daralma olduğu anlamına geliyor. Bugün İngiltere Merkez Bankası (BOE) ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) faiz konulu para politikası toplantılarını gerçekleştirecek. BOE en son Nisan ayında ABD de ortaya çıkan konut ve kredi krizi sonucunda ekonominin yavaşlaması endişeleri ile faiz oranlarını 25 baz puan indirerek yüzde 5.0 seviyesine indirmişti. Bu ay BOE dan bir faiz değişikliği beklenmiyor. Avrupa Merkez Bankası ECB nin de artan enflasyon kaygıları nedeniyle faiz oranlarını değiştirmemesi ve yüzde 4.0 seviyesinde bırakması bekleniyor. Brezilya Merkez Bankası dün yaptığı toplantıda enflasyon kaygıları nedeniyle yüzde 11.75 seviyesinde bulunan faiz oranlarını 50 baz puan artırarak yüzde 12.25 seviyesine çıkardı. Brezilya Merkez Bankası faiz oranlarını en son Nisan ayında 50 baz puan artırmıştı. Son açıklanan veriler, Brezilya Merkez Bankası Para Politikası Kurulu nun faiz oranlarını belirlerken dikkate aldığı ve yıl sonu hedefi yüzde 4.5 olan IPCA tüketici fiyatları endeksinin Nisan ayında yıllık bazda yüzde 5.04 seviyesine ulaştığını göstermişti. Gelişmekte olan ülkelerde artan enflasyon baskıları nedeniyle, sıkı para politikası uygulamaya başlayanların sayısı giderek artıyor. Geçen hafta yapılan toplantısında Macaristan Merkez Bankası da faiz oranlarını 25 baz puan arttırarak yüzde 8.5 seviyesine çıkarmıştı. Bu hafta açıklanacak olan veriler aşağıda yer almaktadır: 06.06.2008 Cuma ABD Mayıs ayı İşsizlik Oranı ABD Nisan ayı Toptan Satışlar ABD Nisan ayı Toptan Satış Stokları ABD Nisan ayı Tüketici Kredileri Sabah itibariyle EUR/USD 1.5386-1.5443, GBP/USD 1.9504-1.9542, USD/JPY 105.21 105.58, USD/CHF 1.0416-1.0458, altın fiyatları ons başına 876.00-878.35 dolar, ABD ham petrolü 121.75 dolar ve Brent ham petrolü 121.58 dolar seviyelerinde işlem görüyor. LIBOR oranları; 1 ay 2.45000, 3 ay 2.67188, 6 ay 2.89125, 1yıl 3.09750, EURIBOR oranları; 1 ay 4.460, 3 ay 4.864, 6 ay 4.934, 1 yıl 5.107, TRLIBOR oranları 1 ay 16.2750, 3 ay 16.8563, 6 ay 17.6188, 1 yıl 18.8688, gösterge 10 yıllık ABD Hazine tahvili getirisi % 3.9803, 2030 vadeli Türkiye tahvili 150.938/151.500 seviyelerinde bulunuyor. GÜNDEM 05.06.2008 Saat Gösterge Dönem Tahmin Önceki 1300 Almanya Sanayi Siparişleri Nisan % 0.5 % -0.6 1400 İngiltere Merkez Bankası Faiz Kararı Haziran % 5.0 % 5.0 1445 Euro Bölgesi Merkez Bankası Faiz Kararı Haziran % 4.0 % 4.0 1530 ABD Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları 375,000 372,000 4
Orkide SALTIK/Bölüm Müdürü...0212 3930386...orkide.ercumentsaltik@halkbak.com.tr... Mustafa TEMİZKAN/Uzman Yrd.... 0212 3930902...mustafa.temizkan@halkbak.com.tr... Türkiye Halk Bankası A.Ş. Hazine Yönetimi, bilgilendirme amacıyla sunduğu bu yayının hazırlanmasında gerekli özeni ve dikkati göstermesine rağmen, oluşabilecek hata ve eksikliklerden ve yayının ticari amaçlı kullanımından doğabilecek zararlardan sorumlu tutulamaz. Sunulan bilgi, görüş ve veriler herhangi bir yatırım aracını alım veya satım önerisi olarak kabul edilemez. Bilgiler Reuters dan alınmıştır. 5