YÜSEM AİLE DANIŞMANLIĞI SERTİFİKA PROGRAMI ÇOCUK HAKLARI SUNUMU. Öğr. Gör. Ulaş Koray MİLANLIOĞLU

YÜSEM AİLE DANIŞMANLIĞI SERTİFİKA PROGRAMI ÇOCUK HAKLARI SUNUMU Öğr. Gör. Ulaş Koray MİLANLIOĞLU 1

Başlık ve İçerik Düzeni Bölüm 1 Çocuk Tanımı, İstismarı, İhmali Bölüm 2 Çocuk Haklarının Önemi ve Anlamı Bölüm 3 Çocuk Haklarının Konusu Bölüm 4 Çocuk Haklarının Özellikleri Bölüm 5 Çocuk Haklarının Kaynakları

1. Bölüm Çocuk Tanımı, İstismarı, İhmali

Çocuk Kimdir? TBMM nin 1994 te onayladığı B.M. Çocuk Hakları Sözleşmesinin birinci maddesi 0-18 yaş arası insanın çocuk olarak kabul edildiğini söyler.

Çocuk İstismarı 1985 Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan tanımda çocuk istismarı, çocuğa yönelik bir yetişkin, toplum yada ülkesi tarafından çocuğun sağlığını, fiziksel ve psikososyal gelişimini olumsuz yönde etkileyen, bilerek ya da bilmeyerek yapılan davranışlar olarak kabul edilmiştir

Çocuk İhmali Çocuğun ruhsal ve bedensel gelişimi için gerekli olan ihtiyaçların karşılanmamasıdır.

İstismar Türleri Fiziksel istismar Cinsel istismar Duygusal istismar İhmal

İstismar Türleri Fiziksel İstismar; çocuğun kaza dışı, fiziksel açıdan zarar görmesi ve bedensel bütünlüğünün bozulmasıdır. En yaygın ve belirlenmesi en kolay istismar tipidir. ekimoz yumuşak doku hasarı yanıklar haşlanmalar kemik, eklem, beyin ve göz hasarı iç organ hasarları gelişme gerilikleri zehirlenmeler

İşkence gördüğü, hastane raporunda tecavüze uğradığı haberiyle kamuoyunu ayağa kaldıran, üzüntüye boğan 17 aylık N.N.B. bebek

Cinsel İstismar; psikolojik gelişimini tamamlamamış çocuğun cinsel haz amacıyla zorla yada ikna edilerek cinsel etkileşime maruz kalması Saptanması en zor olan ve çoğunlukla gizli kalan bu istismar tipi kısa ve uzun dönem etkileri açısından önemlidir. Temas içermeyen istismar -cinsel öneri -cinsel içerikli konuşma - cinsel içerikli yorumlarda bulunma -teşhircilik Röntgencilik Cinsel organlara dokunma Cinsel sömürü -çocuk pornografisi -çocuk fuhuşu

Duygusal İstismar; çocuk ve gençlerin kendilerini etkileyen tutum ve davranışlara maruz kalarak veya gereksindikleri ilgi, sevgi bakımından mahrum bırakılarak toplumsal ve bilimsel standartlara göre psikolojik hasara uğratılmaları durumudur. Özellikle; sürekli alay etme yok sayma aşağılama tepkisiz kalma aşırı beklenti aşırı koruma yüze şiddet terk etme aşırı otorite

İhmal; çocuğa bakmakla yükümlü kişinin bu yükümlülüğünü yerine getirmemesi, çocuğu fiziksel ve duygusal olarak ihmal etmesi, temel gereksinimlerini ve bakımını sağlamamasıdır. Fiziksel ihmal; bakımsızlıktan kaynaklanan pişikler, kirli ve uygunsuz giysiler, beslenme yetersizlikleri, organik nedeni olmayan gelişme geriliği Duygusal ihmal; uyarılma, olanak, özendirme eksikliğinden kaynaklanan gelişim eksikliği ile davranış bozukluğu ve büyüme geriliği

Çocuklar fiziksel ve cinsel saldırı kurbanı Adli Tıpà bir yılda yapılan 230 başvuru arasında, òynarken düştü`, ya da `zehirlendi` diye getirilen 51 çocuğun, aslında cinsel ve fiziksel istismara uğradığı ortaya çıktı..

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Ana Bilim Dalı Başkanı ve Adli Bilimciler Derneği Başkanı Prof Dr. Hamit Hancı, erken yaşta evlendirmek ve başlık parası isteminin de çocuk istismarı olduğunu söyledi.

Tehlike Altında Olan Çocuklar 1-Bir yetişkinin koruma ve bakımı altında olmayan çocuklar anne babası ölmüş çocuklar anne baba tarafından terk edilmiş çocuklar 2-İhmal edilen ve toplumsal tehlikelere, suça ve kötü alışkanlıklara karşı korumasız bırakılan çocuklar sokak çocukları suç örgütlerince kullanılan ve fuhşa sürüklenen çocuklar 3-İstismar edilen çocuklar 4-Savaş ve terör ortamında bulunan çocuklar 5-Hayatta kalabilmesi için gerekli ihtiyaçların karşılanmasından yoksun bırakılan çocuklar (sağlık, eğitim, bakım ve barınma) 6-İşkence, zulüm ve insan onuruna aykırı davranışlara maruz kalan çocuklar 7-Yaşamakta olduğu ülkede yasal ve idari engel bulunan azınlıklara mensup çocuklar 8-Mülteci çocuklar

İstismar ve İhmal Nedenleri 1.Sosyolojik nedenler ekonomik nedenler yeterli sosyal desteğin olmaması çocuk yetiştirme biçimleri medya madde bağımlılığı 2-Psikolojik nedenler bağlanma kuramı; anne çocuk yada çocuğun bakımını sağlayan kişi çocuk arasında kurulan ilişki, çocuğun ileriki yıllarında yada yetişkinlikte diğer insanlarla kurulan ilişkiler üzerinde çok derin bir etkiye sahiptir ailedeki ruh hastalıkları ailedeki sosyal becerilerin ve eğitimin zayıf olması çocuğa ilişkin özellikler aile özellikleri

Çocuğu İstismar Edenlerin Hukuki Sorumluluğu Türk Hukuk Sisteminde Çocukların Korunmasına dair düzenlemeler tek bir başlık altında toplanmamıştır. 0l.06.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, 527l sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında kanun ile l4.07.2005tarihinde yürürlüğe giren 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu nda çocuklara ilişkin düzenlemeler yer almaktadır Çocukların korunmasına ilişkin kurallar başta Anayasa da yer alan temel ilkelerle düzenlenmiştir. Çocuğun bir kişi olarak toplum içindeki statüsü ise Medeni Kanunla belirlenir.çocuk haklarının ihlali halinde uygulanacak müeyyideler Türk Ceza Kanunda yer almaktadır. İhlalin önlenmesi ve olumsuz sonuçlarının ortadan kaldırılmasına ilişkin düzenlemeler ise Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme kanunu, Çocuk Koruma Kanunu, Ailenin Korunmasına Dair kanun, Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında kanun, İş Kanunu, Basın Kanunu, Çocukları Muzır Neşriyattan Koruma Yasası, İcra İflas Yasası, İlköğretim ve Eğitim Kanunu, Milli Eğitim Temel Kanunu, ve daha pek çok yasa ve yönetmeliklerde yer almaktadır.

Ayrıca Anayasa nın 90. maddesine göre, Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası antlaşmalar kanun hükmündedir. Uluslar arası alanda Çocukların Anayasa sı olan B.M. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme ve bu sözleşmeye ek protokoller Türkiye tarafından imzalanmış ve onaylanmıştır.

2. Bölüm Çocuk Haklarının Önemi ve Anlamı

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı İlki 1990 yılında, ikincisi ise 2002 yılında yapılan Dünya Çocuk Zirvesinde belirtildiği gibi, çocuk masum, duyarlı ve bağımlı bir varlıktır. Ayrıca meraklı, canlı ve umut doludur. Bu dönemi mutlu ve huzurlu şekilde yeni şeyler öğrenerek ve gelişerek geçirirse ileride hem kendisini mutlu kılar hem de toplumun mutluluğuna katkıda bulunur. 20

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Bir toplumda çocuklar örselenmekte, ihmal ve istismar edilmekte ise o toplumun kültürü geri kalmış bir kültür olarak değerlendirilebilir. Çocuklara değer veren sağlıklı büyüme ve gelişme olanakları sağlayan toplumları da ilerlemekte olan bir kültür olarak değerlendirilebilir. 21

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Çocuğun bedensel, düşünsel ve ruhsal gelişimi sevgi dolu sıcak bir ortamda yetişmesine bağlıdır. Çocuğun yetişmesi bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal ve ahlaksal gelişimi ile ilgili önlemlerin alınması ile birlikte çocuğun aile ve toplum içindeki yerini düzenleyen hukuk kurallarına bağlıdır. Bu kurallar insan onuru, saygınlığı ve özgürlüklerine uygun olmasında çocuğun olduğu kadar toplumun da yararınadır. 22

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Çocuk hukuku anne babanın çocuğa karşı ilk ve temel görevlerini, çocuğun da anne babasına karşı haklarını düzenleyen kuralları kapsar. Bu kurallar aynı zamanda çocuğun topluma uyum sağlamasının hukuksal temelini oluşturur. Devletin görevi çocuğun güvenliğine yönelik anne babayı desteklemek ve denetlemek değil, aynı zamanda çocukların yetenekleri doğrultusunda gelişmelerini güvence altına almak onların ekonomik ve sosyal refahını da sağlamak zorundadır. 23

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Çocuk hukukunun konusuna çocuğun topluma karşı haklarını düzenleyen kurallar da girer. Çocuk hukuku, özel hukuk, ceza, sosyal ve kamu hukuku ile uluslararası sözleşmelerde bulunan ve çocukların haklarını düzenleyen kuralların bütününden oluşur. 24

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Çocuk hakları ise; özel hukuk, sosyal kamu ve uluslar arası hukukta yer alan kuralların çocuklara tanıdığı yetkileri kapsar. Çocuk hakları Çocuğun bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal ve ahlaki bakımlardan özgürlük ve saygınlık içinde sağlıklı ve normal biçimde gelişebilmesi için hukuk kuralları ile konulan yararlarıdır. Çocuk hakları insan hakları hukukunun bir parçasıdır. 25

Çocuk Haklarının Önemi Ve Anlamı Çocuk hakları çocukların gelişme gereksinimleri nedeniyle özel insan haklarına sahip olması anlamına gelir. Doğal hukuk ve pozitif hukuk olmak üzere iki yaklaşımla ele alınabilir. Doğal hukuk; çocuğun hem insan olmasından hem de bakıma, korunmaya ve yetiştirilmeye muhtaç olmasından kaynaklanan haklardır. Pozitif hukuk ise; belli bir dönemde belli bir toplumda planlanmış fiilen uygulanan hukuktur. 26

3. Bölüm Çocuk Haklarının Konusu

Çocuk Haklarının Konusu Çocuk hakları felsefi ve hukuksal olmak üzere iki yaklaşımla ele alınabilir. Felsefi yaklaşımla; çocuk hakları; Refah Hakları : Çocukların beslenme, tıbbi hizmet, barınma ve eğitim gereksinimlerini sağlar. Korumacı Haklar : Yetersiz ilgiden, ev içindeki ihmal, fiziksel duygusal kötü muameleden ya da başka bir tehlikeden koruyan haklardır. 28

Çocuk Haklarının Konusu Yetişkin Hakları : Yetişkinlerin sahip olduğu hakların çocuklar içinde geçerli olmasıdır. Anne babalara karşı haklar : Çocukların ergenlikten önce ana babaları karşısında bağımsızlıklarını sağlayan haklar olarak söylenir. 29

Çocuk Haklarının Konusu 20 Kasım 1989 tarihli Çocuk Haklarına Dair Sözleşmede çocuk haklarına yer verilmiştir. Bu sözleşme pek çok ülke yönetimi, Birleşmiş Milletlere bağlı örgütler ve hükümet dışı kuruluşların çocukların ihmal, örselenme ve istismara karşı korunmaları için evrensel standartlar yerleştirme çabalarının bir ürünüdür. 30

Çocuk Haklarının Konusu Bu sözleşmede çocuk hakları Yaşamsal Haklar : Çocuğun temel gereksinimlerinin karşılanmasını öngören haklardır. Gelişme Hakları : Eğitim hakkı, oyun ve dinlenme, bilgi edinme hakkı, din, vicdan ve düşünce özgürlüğü gibi haklardır. Korunma Hakları : Her türlü ihmal, istismar ve sömürüye karşı çocukların korunmasını sağlayan haklardır. Katılma Hakları : Çocuğun ailede ve toplumda aktif bir rol kazanmasına yönelik haklardır. 31

4. Bölüm Çocuk Haklarının Özellikleri

Çocuk Haklarının Özellikleri 1. Çocuk Yararının Önceliği : Çocukların gelişmekte olan beden ve zihinlerinin korunmasının toplumun elinde bulunan kaynaklar açısından ilk önceliği koruması anlamına gelir. Yani birinci öncelik ilkesi çocuğun yararlarının her zaman ve koşulda öncelikle korunmasını ifade eder. 33

Çocuk Haklarının Özellikleri 2.Kamusallık: Çocuk hukukunda yer alan ilişkileri düzenleyen hukuk kuralları çoğunlukla emredici kurallardır. İçeriği ve şekli değiştirilemez. Çocuk hukuku yalnızca anne baba ve çocuklar arasındaki ilişkileri değil devletin çocuğa karşı olan yükümlülüklerini de kapsar. 34

Çocuk Haklarının Özellikleri 3. Düzenleme serbestliğinin bulunmaması ve şekilcilik : Anne baba ve çocuklar arasındaki soy bağının hangi usul ve koşullarla kurulacağı emredici kurallarla belirlenmiştir. Çocuklar gelişi güzel nufusa kayıt edilemezler. Anne babanın iradesi ile evlatlıktan reddedilemez. Hakim kararı olmaksızın soy bağı reddedilemez. Çocuk belli bir yaştan önce çalıştırılamaz. 4. Güçsüz Durumda Olanların Korunması : Çocuklar güçsüzlerin sınıflandırılması içinde özel bir gruptur. Doğumdan önce ve sonra bakıma ve korunmaya muhtaçtır. 35

5. Bölüm Çocuk Haklarının Kaynakları

Çocuk Haklarının Kaynakları Ulusal hukukta çocuk hakları Türk hukukunda çocukların korunmasına ilişkin çerçeve 1982 anayasası ile oluşturulmuştur. Anayasanın bazı maddelerinde çocuk ve çocuk haklarını özel olarak koruyan hükümler bulunmaktadır. 37

X. Kanun önünde eşitlik Anayasadaki Çocuk Hakları MADDE 10- Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. (Ek fıkra: 12/9/2010-5982/1 md.) Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.

Anayasadaki Çocuk Hakları I. Ailenin korunması ve çocuk hakları * MADDE 41- (Değişik: 3/10/2001-4709/17 md.) Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar. (Ek fıkra: 12/9/2010-5982/4 md.) Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir. (Ek fıkra: 12/9/2010-5982/4 md.) Devlet, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyucu tedbirleri alır. * Bu maddenin kenar başlığı, I. Ailenin korunması iken, 12/9/2010 tarihli ve 5982 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

Anayasadaki Çocuk Hakları B. Sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenler MADDE 61- Devlet, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleriyle, malûl ve gazileri korur ve toplumda kendilerine yaraşır bir hayat seviyesi sağlar. Devlet, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alır. Yaşlılar, Devletçe korunur. Yaşlılara Devlet yardımı ve sağlanacak diğer haklar ve kolaylıklar kanunla düzenlenir. Devlet, korunmaya muhtaç çocukların topluma kazandırılması için her türlü tedbiri alır. Bu amaçlarla gerekli teşkilat ve tesisleri kurar veya kurdurur.

Anayasadaki Çocuk Hakları C. Yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşları MADDE 62- Devlet, yabancı ülkelerde çalışan Türk vatandaşlarının aile birliğinin, çocuklarının eğitiminin, kültürel ihtiyaçlarının ve sosyal güvenliklerinin sağlanması, anavatanla bağlarının korunması ve yurda dönüşlerinde yardımcı olunması için gereken tedbirleri alır. Bunun dışında anayasanın kişinin hakları ve ödevleri bölümünde yer alan kişi haklarından herkes kavramı içerisinde çocuklarda yaralanırlar.

Çocuk Haklarının Kaynakları Uluslar arası hukukta çocuk haklarını koruyan temel yasal metin 20 Kasım 1989 tarihli Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi dir. Bu sözleşme öncesinde Uluslar arası Çocukları Koruma Birliği, Cenevre Çocuk hakları Bildirgesi, 1959 Çocuk Hakları Bildirgesi gibi bildirgeler yayınlanmıştır. 42

Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, 20 Kasım 1989 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulunca kabul edilerek, 2 Eylül 1994 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, Çocuğun Statüsü konusunda evrensel ilke normları tanımlayan tek uluslar arası sözleşmedir. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, Türkiye tarafından 14 Eylül 1990 tarihinde imzalanmış, TBMM nce yapılan Çalışmalar sonucunda, Anayasa ve Lozan Antlaşması ile çelişen bazı maddelerine çekince konularak, 9 Aralık 1994 tarihinde 4058 sayılı yasa ile kabul edilmiş ve 27 Ocak 1995 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Taraf Devlet olarak ülkemiz, bu sözleşmeyi onaylamak suretiyle, sözleşmede tanımlanan ilkeleri hayat geçirmek ve çocuğa ilişkin tüm uygulamaları sözleşmeye uyarlamak yükümlülüğü altına girmiştir. Başbakanlığın 11 Ocak 1995, Devlet Bakanlığı nın 25 Ocak 1995 tarihli talimatlarıyla, sözleşmenin ülkemizde uygulanmasıyla görevli koordinatör kuruluş olarak SHÇEK Genel Müdürlüğü görevlendirilmiştir.

Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi Madde 1 Bu Sözleşme uyarınca çocuğa uygulanabilecek olan kanuna göre daha erken yaşta reşit olma durumu hariç, on sekiz yaşına kadar her insan çocuk sayılır. Çocukça; Ben çocuğum. 18 yaşına kadar bir çocuk olarak vazgeçilmez haklara sahibim.

Madde 2 1. Taraf Devletler, bu Sözleşmede yazılı olan hakları kendi yetkileri altında bulunan her çocuğa, kendilerinin, ana babalarının veya yasal vasilerinin sahip oldukları, ırk, renk, cinsiyet, dil, siyasal ya da başka düşünceler, ulusal, etnik ve sosyal köken, mülkiyet, sakatlık, doğuş ve diğer statüler nedeniyle hiçbir ayrım gözetmeksizin tanır ve taahhüt ederler. 2. Taraf Devletler, çocuğun ana-babasının, yasal vasilerinin veya ailesinin öteki üyelerinin durumları, faaliyetleri, açıklanan düşünceleri veya inançları nedeniyle her türlü ayırıma veya cezaya tabi tutulmasına karşı etkili biçimde korunması için gerekli tüm uygun önlemi alırlar. Çocukça Beyaz çocuk, kara çocuk, kız çocuk, erkek çocuk FARKETMEZ. Doğduğum yer, konuştuğum dil de FARKETMEZ. Büyüklerimin inançları, görüşleri farklı diye bana AYRIM YAPILAMAZ. Bu haklara sahip olmam için çocuk olmam YETERLİ.

Madde 3 1. Kamusal ya da özel sosyal yardım kuruluşları, mahkemeler, idari makamlar veya yasama organları tarafından yapılan ve çocukları ilgilendiren bütün faaliyetlerde çocuğun yararı temel düşüncedir. 2. Taraf Devletler, çocuğun ana-babasının vasilerinin ya da kendisinden hukuken sorumlu olan diğer kişilerin hak ve ödevlerini de göz önünde tutarak, esenliği için gerekli bakım ve korumayı sağlamayı üstlenirler ve bu amaçla tüm uygun yasal ve idari önlemleri alırlar. 3. Taraf Devletler, çocukların bakımı veya korunmasından sorumlu kurumların; hizmet ve faaliyetlerin özellikle güvenlik, sağlık, personel sayısı ve uygunluğu ve yönetimin yeterliliği açısından, yetkili makamlarca konulan ölçülere uymalarını taahhüt ederler. Çocukça; Büyüklerimiz bizimle ilgili yasalarda, bütün girişimlerde önce bizim yararımızı düşünürler. Büyüklerimiz bu ödevlerini yapamıyorlarsa devlet bize bakar ve korur.

Madde 4 Taraf Devletler, bu Sözleşmede tanınan hakların uygulanması amacıyla gereken her türlü yasal, idari ve diğer önlemleri alırlar. Ekonomik, sosyal ve kültürel haklara ilişkin olarak, Taraf Devletler eldeki kaynaklarını olabildiğince geniş tutarak, gerekirse uluslar arası işbirliği çerçevesinde bu tür önlemler alırlar. Çocukça; Haklarımın uygulanması için her türlü çaba gösterilir. Haklarımdan yararlanmam bütün devletlerin güvencesi altındadır.

Madde 5 Taraf Devletler, bu Sözleşmenin çocuğa tanıdığı haklar doğrultusunda çocuğun yeteneklerinin geliştirilmesi ile uyumlu olarak, çocuğa yol gösterme ve onu yönlendirme konusunda ana-babanın, yerel gelenekler öngörüyorsa uzak aile veya topluluk üyelerinin, yasal vasilerinin veya çocuktan hukuken sorumlu öteki kişilerin sorumluluklarına, haklarına ve ödevlerine saygı gösterirler. Çocukça; Bizi büyüten, yol gösteren büyüklere bizi daha iyi yetiştirsinler diye yardım edilir.

Madde 6 1. Taraf Devletler her çocuğun temel yaşama hakkına sahip olduğunu kabul ederler. 2. Taraf Devletler çocuğun hayatta kalması ve gelişmesi için mümkün olan azami çabayı gösterirler. Çocukça; Çocukların yaşamını korumak herkesin ilk görevidir. Yaşamak her çocuğun en temel hakkıdır.

Madde 7 1. Çocuk doğumdan hemen sonra derhal nüfus kütüğüne kaydedilecek ve doğumdan itibaren bir isim hakkına, bir vatandaşlık kazanma hakkına ve mümkün olduğu ölçüde ana-babasını bilme ve onlar tarafından bakılma hakkına sahip olacaktır. 2. Taraf Devletler, özellikle çocuğun tabiiyetsiz kalması söz konusu olduğunda kendi ulusal hukuklarına ve ilgili uluslararası belgeler çerçevesinde üstlendikleri yükümlülüklerine uygun olarak bu hakların işlerlik kazanmasını taahhüt ederler. Çocukça; Her çocuğa doğduğunda bir isim konur. Devlet bu ismi kaydeder, çocuğa kimlik verir. Artık çocuk o devletin vatandaşı olur.

Madde 8 1. Taraf Devletler, yasanın tanıdığı şekliyle çocuğun kimliğini; tabiiyeti, ismi ve aile bağları dahil, koruma hakkına saygı göstermeyi ve bu konuda yasa dışı müdahalelerde bulunmamayı taahhüt ederler. 2. Çocuğun kimliğinin unsurlarının bazılarından veya tümünden yasaya aykırı olarak yoksun bırakılması halinde, Taraf Devletler çocuğun kimliğine süratle yeniden kavuşturulması amacıyla gerekli yardım ve korumada bulunurlar. Çocukça; Konan ismim, kazandığım vatandaşlık hakkım ve aile bağlarım korunur. Bunları değiştirmek için baskı uygulanmaz. Bunlar benden alınırsa bütün devletler ona karşı çıkar.

Madde 9 1. Yetkili makamlar uygulanabilir yasa ve usullere göre ve temyiz yolu açık olarak, ayrılığın çocuğun yüksek yararına olduğu yolunda karar vermedikçe, Taraf Devletler, çocuğun, ana-babasından, onların rızası dışında ayrılmamasını güvence altına alırlar. Ancak, ana-babası tarafından çocuğun kötü muameleye maruz bırakılması ya da ihmal edilmesi durumlarında da ana-babanın birbirinden ayrı yaşaması nedeniyle çocuğun ikametgahının belirlenmesi amacıyla karara varılması gerektiğinde bu tür bir ayrılık kararı verilebilir. 2. Bu maddenin birinci fıkrası uyarınca girişilen her işlemde ilgili bütün taraflara işleme katılma ve görüşlerini bildirme olanağı tanınır. 3. Taraf Devletler, ana-babasından veya bunlardan birinden ayrılmasına karar verilen çocuğun, kendi yüksek yararına aykırı olmadıkça, ana babanın ikisiyle de düzenli bir biçimde kişisel ilişki kurma ve doğrudan görüşme hakkına saygı gösterirler. 4. Böyle bir ayrılık, bir Taraf Devlet tarafından girişilen ve çocuğun kendisinin ana veya babasının veya her ikisinin birden tutuklanmasını, hapsini, sürgün, sınır dışı edilmesini veya ölümünü (ki buna devletin gözetimi altında iken nedeni ne olursa olsun meydana gelen ölüm dahildir) tevlit eden herhangi benzer bir işlem sonucu olmuşsa, bu Taraf Devlet, istek üzerine ve çocuğun esenliğine zarar vermemek koşulu ile; ana babaya, çocuğa veya uygun olursa ailenin bir başka üyesine, söz konusu aile bireyinin ya da bireylerinin bulunduğu yer hakkında gereken bilgiyi verecektir. Taraf Devletler, böyle bir istemin başlı başına sunulmasının ilgili kişi veya kişiler bakımından aleyhe hiç bir sonuç yaratmamasını ayrıca taahhüt ederler. Çocukça; Çocuğu ailesinden kimse koparıp alamaz.ama bazen de anne baba çocuğa bakamaz durumda olabilir. Çocuk bu durumdan zarar görmesin diye çocuğa başka bir bakım sağlanır. Bu bakım sırasında çocuk ailesiyle düzenli görüşebilir.

Madde 10 1. 9. maddenin 1. fıkrası uyarınca Taraf Devletlere düşen sorumluluğa uygun olarak, çocuk veya ana-babası tarafından, ailenin birleşmesi amaçlarıyla yapılan bir Taraf Devlet ülkesine girme ya da onu terk etme konusundaki her başvuru, Taraf Devletlerce olumlu insani ve ivedi bir tutumla ele alınacaktır. Taraf Devletler, bu tür bir başvuru yapılmasının başvuru sahipleri veya aile üyeleri aleyhine sonuçlar yaratmamasını taahhüt ederler. 2. Ana-babası, ayrı Devletlerde oturan bir çocuk olağanüstü durumlar hariç, hem ana hem de babası ile düzenli biçimde kişisel ilişkiler kurma ve doğrudan görüşme hakkına sahiptir. Bu nedenle ve 9. maddenin 1. fıkrasına göre Taraf Devletlere düşen sorumluluğa uygun olarak, Taraf Devletler çocuğun ve ana-babasının Taraf Devletlerinin ülkeleri dahil herhangi bir ülkeyi terk etme ve kendi ülkelerine dönme hakkına saygı gösterirler. Herhangi bir ülkeyi terk etme hakkı yalnızca yasada öngörüldüğü gibi ve ulusal güvenliği, kamu düzenini kamu sağlığı ve ahlak veya başkalarının hak ve özgürlüklerini korumak amacı ile ve işbu Sözleşme ile tanınan öteki haklarla bağdaştığı ölçüde kısıtlamalara konu olabilir. Çocukça; Aynı veya ayrı ülkelerde yaşayan anne baba ve çocukların birlikte yaşamaları için her türlü kolaylık gösterilir.

Madde 11 1. Taraf Devletler, çocukların yasa dışı yollarla ülke dışına çıkarılıp geri döndürülmemesi halleriyle mücadele için önlemler alırlar. 2. Bu amaçla Taraf Devletler iki ya da çok taraflı anlaşmalar yapılmasını ya da mevcut anlaşmalara katılmayı teşvik ederler. Çocukça; Çocuklar anne babalarının birlikte izni ve haberi olmadan başka ülkelere götürülemezler, oralarda bırakılamazlar. Bunu yapanlara karşı mücadele edilir.

Madde 12 1. Taraf Devletler, görüşlerini oluşturma yeteneğine sahip çocuğun kendini ilgilendiren her konuda görüşlerini serbestçe ifade etme hakkını bu görüşlere çocuğun yaşı ve olgunluk derecesine uygun olarak, gereken özen gösterilmek suretiyle tanırlar. 2. Bu amaçla, çocuğu etkileyen herhangi bir adli veya idari kovuşturmada çocuğun ya doğrudan doğruya veya bir temsilci ya da uygun bir makam yoluyla dinlenilmesi fırsatı, ulusal yasanın usule ilişkin kurallarına uygun olarak çocuğa, özellikle sağlanacaktır. Çocukça; Beni ilgilendiren konularda benim de görüşlerim alınır. Büyükler beni dinlerler. Düşüncemi öğrenmeye özen gösterirler. Çok küçüksem bir büyük de benim adıma konuşabilir.

Madde 13 1. Çocuk, düşüncesini özgürce açıklama hakkına sahiptir; bu hak ülke sınırları ile bağlı olmaksızın yazılı, sözlü, basılı, sanatsal biçimde veya çocuğun seçeceği başka bir araçla her türlü haber ve düşüncelerin araştırılması, elde edilmesi ve verilmesi özgürlüğünü içerir. 2. Bu hakkın kullanılması yalnızca: a) Başkasının haklarına ve itibarına saygı, b) Milli güvenliğin, kamu düzeninin, kamu sağlığı ve ahlakının korunması nedenleriyle ve kanun tarafından öngörülmek ve gerekli olmak kaydıyla yapılan sınırlamalara konu olabilir. Çocukça; İsteklerimi ve düşüncelerimi seçtiğim bir yolla açıklayabilirim, resmini çizebilirim ya da yazabilirim. Ama bazı konularda başka kişiler ve toplum zarar görecekse o konudaki kurallara da uymam gerekir.

Madde 14 1. Taraf Devletler, çocuğun düşünce, vicdan ve din özgürlükleri hakkına saygı gösterirler. 2. Taraf Devletler, ana-babanın ve gerekiyorsa yasal vasilerin; çocuğun yeteneklerinin gelişmesiyle bağdaşır biçimde haklarının kullanılmasında çocuğa yol gösterme konusundaki hak ve ödevlerine, saygı gösterirler. 3. Bir kimsenin dinini ve inançlarını açıklama özgürlüğü kanunla öngörülmek ve gerekli olmak kaydıyla yalnızca kamu güvenliği, düzeni, sağlık ya da ahlaki ya da başkalarının temel hakları ve özgürlüklerini korumak gibi amaçlarla sınırlandırılabilir. Çocukça; Biz çocukların düşüncelerini geliştirmeleri ve istedikleri dini seçmeleri hakkına saygı gösterilir. Bu konuda bizi yetiştirmekle yükümlü olan büyüklerimizin de bize yol gösterme hakları ve görevleri vardır. Onlara da saygı gösterilir.

Madde 15 1. Taraf Devletler, çocuğun dernek kurma ve barış içinde toplanma özgürlüklerine ilişkin haklarını kabul ederler. 2. Bu hakların kullanılması, ancak yasayla zorunlu kılınan ve demokratik bir toplumda gerekli olan ulusal güvenlik, kamu güvenliği, kamu düzeni yararına olarak ya da kamu sağlõğı ve ahlakın ya da başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amaçlarıyla yapılan sınırlamalardan başkalarıyla kısıtlandırılamaz. Çocukça; Arkadaşlarımla barış içinde toplanabilirim. Dernekler kurabilirim. Kurulu derneklere üye olabilirim.

Madde 16 1. Hiçbir çocuğun özel yaşantısına aile, konut ve iletişimine keyfi ya da haksız bir biçimde müdahale yapılamayacağı gibi, onur ve itibarına da haksız olarak saldırılamaz. 2. Çocuğun bu tür müdahale ve saldırılara karşı yasa tarafından korunmaya hakkı vardır. Çocukça; Çocuklar onurlu ve saygın birer insandır. Hiç kimse onların onurlarını kıramaz, onları küçük düşüremez, yaşadığı konut ve kurumundaki özel yaşantısına karışamaz. Bu haklarımız yasalarla konulur.

Madde 17 Taraf Devletler, kitle iletişim araçlarının önemini kabul ederek çocuğun; özellikle toplumsal, ruhsal ve ahlaki esenliği ile bedensel ve zihinsel sağlığını geliştirmeye yönelik çeşitli ulusal ve uluslar arası kaynaklardan bilgi ve belge edinmesini sağlarlar. Bu amaçla Taraf Devletler; a) Kitle iletişim araçlarını çocuk bakımından toplumsal ve kültürel yararı olan ve 29. maddenin ruhuna uygun bilgi ve belgeyi yaymak için teşvik ederler; b) Çeşitli kültürel, ulusal ve uluslararası kaynaklardan gelen bu türde bilgi ve belgelerin üretimi, değişimi ve yayımı amacıyla uluslar arası işbirliğini teşvik ederler; c) Çocuk kitaplarının üretimini ve yayılmasını teşvik ederler; d) Kitle iletişim araçlarını azınlık grubu veya bir yerli ahaliye mensup çocukların dil gereksinimlerine özel önem göstermeleri konusunda teşvik ederler; e) 13. ve 18. maddelerde yer alan kurallar göz önünde tutularak çocuğun esenliğine zarar verebilecek bilgi ve belgelere karşı korunması için uygun yönlendirici ilkeler geliştirilmesini teşvik ederler.

Madde 18 1. Taraf Devletler, çocuğun yetiştirilmesinde ve gelişmesinin sağlanmasında anababanın birlikte sorumluluk taşıdıkları İlkesinin tanınması için her türlü çabayı gösterirler. Çocuğun yetiştirilmesi ve geliştirilmesi sorumluluğu ilk önce ana babaya ya da durum gerektiriyorsa yasal vasilere düşer. Bu kişiler her şeyden önce çocuğun yüksek yararını göz önünde tutarak hareket ederler. 2. Bu Sözleşmede belirtilen hakların güvence altına alınması ve geliştirilmesi için Taraf Devletler, çocuğun yetiştirilmesi konusundaki sorumluluklarını kullanmada ana-baba ve yasal vasilerin durumlarına uygun yardım yapar ve çocukların bakımı ile görevli kuruluşların, faaliyetlerin ve hizmetlerin gelişmesini sağlarlar. 3. Taraf Devletler, çalışan ana-babanın, çocuk bakım hizmet ve tesislerinden, çocuklarının da bu hizmet ve tesislerden yararlanma hakkını sağlamak için uygun olan her türlü önlemi alırlar. Çocukça; Yetiştirilmemizden en başta anne babamızın yada onların görevini üstlenen büyüklerimiz sorumludur. Onların bu görevlerini en iyi biçimde yapabilmeleri için her türlü kolaylık sağlanır, gerekiyorsa yardım edilir.

Madde 19 1. Bu Sözleşmeye Taraf Devletler, çocuğun ana-babasının ya da onlardan yalnızca birinin, yasal vasi veya vasilerinin ya da bakımını üstlene iken bedensel veya zihinsel saldırı, şiddet veya suiistimale, ihmal ya da ihmalkar muameleye, ırza geçme dahil her türlü istismar ve kötü muameleye karşı Korunması için; yasal, idari, toplumsal, eğitsel bütün önlemleri alırlar. 2. Bu tür koruyucu önlemler; çocuklara kötü muamele olaylarının önlenmesi, belirlenmesi, bildirilmesi, yetkili makama havale edilmesi, soruşturulması, tedavisi ve izlenmesi için gerekli olduğu takdirde adliyenin işe el koyması olduğu kadar durumun gereklerine göre çocuğa ve onun gereken desteği sağlamak amacı ile sosyal programların düzenlenmesi için etkin usulleri de içermelidir. Çocukça; Yetişmemizden sorumlu olanlar bu haklarını çocuklara zarar verecek şekilde kullanmazlar. Çocukların bu tür zararlara uğramaması için her türlü önlemi almak devletin görevidir.

Madde 20 1. Geçici ve sürekli olarak aile çevresinden yoksun kalan veya kendi yararına olarak bu ortamda bırakılması kabul edilmeyen her çocuk, Devletten özel koruma ve yardım görme hakkına sahip olacaktır. 2. Taraf Devletler bu durumdaki bir çocuk için kendi ulusal yasalarına göre, uygun olan bakımı sağlayacaklardır. 3. Bu tür bakım, başkaca benzerleri yanında, bakıcı aile yanına verme, İslam Hukukunda kefalet evlat edinme ya da gerekiyorsa çocuk bakım amacı güden uygun kuruluşlara yerleştirmeyi de içerir. Çözümler düşünülürken, çocuğun yetiştirilmesinde sürekliliğin korunmasına ve çocuğun etnik, dinsel, kültürel ve dil kimliğine gereken saygı gösterilecektir. Çocukça; Çocuklar ailelerinden yoksun kalabilirler. Bazı aile ortamları ise çocuklar için yararlı olmayabilir. İşte o zaman çocukların devletten özel koruma ve yardım alma hakları vardır. Devlet bu görevini çocuk için uygun aile bularak ya da onlara bakacak kuruluşlara yerleştirerek yapar.

Madde 21 Evlat edinme sistemini kabul eden ve/veya buna izin veren Taraf Devletler, çocuğun en yüksek yararını temel düşünce olarak kabul edecektir. Çocukça; Anne babasıyla birlikte olamayacak çocukların aile yoksunluğu çekmemesi için onlara iyi aileler bulunur. Bunun için çok dikkatli bir araştırma yapılır.

Madde 22 1. Taraf Devletler, ister tek başına olsun isterse ana babası veya herhangi bir başka kimse ile birlikte bulunsun, mülteci statüsü kazanmaya çalışan ya da uluslararası veya iç hukuk kural ve usulleri uyarınca mülteci sayılan bir çocuğun, bu Sözleşmede ve insan haklarına veya insani konulara ilişkin ve söz konusu Devletlerin taraf oldukları diğer Uluslararası sözleşmelerde tanınan ve bu duruma uygulanabilir nitelikte bulunan hakları kullanması amacıyla koruma ve insani yardımdan yararlanması için gerekli bütün önlemleri alırlar. 2. Bu nedenle, Taraf Devletler, uygun gördükleri ölçüde, Birleşmiş Milletler Teşkilatı ve onunla işbirliği yapan hükümetler arası ve hükümetdışı yetkili başka kuruluşlarla bu durumda olan bir çocuğu korumak, ona yardım etmek, herhangi bir mülteci çocuğun ailesi ile yeniden biraraya gelebilmesi için ana-babası veya ailesinin başka üyeleri hakkında bilgi toplamak amacıyla işbirliğinde bulunurlar. Herhangi bir nedenle kendi aile çevresinden sürekli yada geçici olarak ayrı düşmüş bir çocuğa bu Sözleşmeye göre tanınan koruma, aynı esaslar içinde, ana babası ya da ailesinin başkaca üyelerinden hiçbirisi bulunamayan çocuğa da tanınacaktır. Çocukça; Çocuklar başka bir ülkeye gitmek zorunda kalırlarsa o ülke de çocukları korur. Birbirinden ayrı kalan anne ve baba birleştirilmeye çalışılır.

Madde 23 1. Taraf Devletler, zihinsel ya da bedensel özürlü çocukların saygınlıklarını güvence altına alan, özgüvenlerini geliştiren ve toplumsal yaşama etkin biçimde katılmalarını kolaylaştıran şartlar altında eksiksiz bir yaşama sahip olmalarını kabul ederler. 2. Taraf Devletler, özürlü çocukların özel bakımdan yararlanma hakkını tanırlar ve eldeki kaynakların yeterliliği ölçüsünde ve yapılan başvuru üzerine, yardımdan yararlanabilecek durumda olan çocuğa ve onun bakımından sorumlu olanlara, çocuğun durumu ve ana-babanın veya çocuğa bakanların içinde bulundukları koşullara uygun düşecek yardımın yapılmasını teşvik ve taahhüt ederler. Çocukça; Özürlü çocuklar özel olarak korunurlar. Kendilerine yeten saygın birer insan olmaları sağlanır. Devlet onların bakımları, eğitimleri ve iş sahibi olmaları için gerekli kurumları oluşturur. Ailelerine her türlü yardımı yapar.

Madde 24 Taraf Devletler, çocuğun olabilecek en iyi sağlık düzeyine kavuşma, tıbbi bakım ve rehabilitasyon hizmetlerini veren kuruluşlardan yararlanma hakkını tanırlar. Taraf Devletler, hiçbir çocuğun bu tür tıbbi bakım hizmetlerinden yararlanma hakkından yoksun bırakılmamasını güvence altına almak için çaba gösterirler. Çocukça; Sağlığım ve hastalıklardan korunmam devletin ve toplumun güvencesi altındadır. Bunun için beslenmeme, aşılarımın yapılmasına, çevrenin temizliğine dikkate edilir. Hastalanırsam tedavi edilirim.

Madde 25 Taraf Devletler, yetkili makamlarca korunma ve bakım altına alma, bedensel ya da ruhsal tedavi amaçlarıyla hakkında bir yerleştirme tedbiri uygulanan çocuğun, gördüğü tedaviyi ve yerleştirilmesine bağlı diğer tüm şartları belli aralıklarla gözden geçirme hakkına sahip olduğunu kabul ederler. Çocukça; Kreşler, çocuk yuvaları, yurtlar, okullar, çocuk hastaneleri çocukların haklarına uygun olarak, çocuklara daha iyi bakmak için yeniden düzenlenirler.

Madde 26 1. Taraf Devletler, her çocuğun sosyal sigorta dahil, sosyal güvenlikten yararlanma hakkını tanır ve bu hakkın tam olarak gerçekleşmesini sağlamak için ulusal hukuklarına uygun gerekli önlemleri alırlar. 2. Sosyal Güvenlik, çocuğun ve çocuğun bakımından sorumlu olanların kaynakları ve koşulları göz önüne alınarak ve çocuk tarafından ya da onun adına yapılan sosyal güvenlikten yararlanma başvurusuna ilişkin başkaca durumlar da göz önünde tutularak sağlanır. Çocukça; Bütün çocukların sağlıkları, eğitim hakları, beslenme ve bakımları güvence altına alınır.

Madde 27 Taraf Devletler her çocuğun bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaksal ve toplumsal gelişmesini sağlayacak yeterli bir hayat seviyesine hakkı olduğunu kabul ederler. Çocukça; Bana bakmakla yükümlü olanlara bana daha iyi bir yaşam sağlamaları için gerekirse giyim, barınma ve beslenme konularında yardım edilir, destek olunur.

Madde 28-29-30 Taraf Devletler, çocuğun eğitim hakkını kabul ederler ve bu hakkın fırsat eşitliği temeli üzerinde tedricen gerçekleştirilmesi görüşüyle özellikle: a. İlk öğretimi herkes için zorunlu ve parasız hale getirirler.. Çocukça; Eğitimimi eksiksiz yapabilmem için desteklenir ve korunurum. İlköğretim herkes için parasızdır, kız olsun erkek olsun her çocuk için zorunludur.

Madde 31 1. Taraf Devletler çocuğun dinlenme, boş zaman değerlendirme, oynama ve yaşına uygun eğlence (etkinliklerinde) bulunma ve kültürel ve sanatsal yaşama serbestçe katılma hakkını tanırlar. 2. Taraf Devletler, çocuğun kültürel ve sanatsal yaşama tam olarak katılma hakkını saygı duyarak tanırlar ve özendirirler ve çocuklar için, boş zamanı değerlendirmeye, dinlenmeye, sanata ve kültüre ilişkin (etkinlikler) konusunda uygun ve eşit fırsatların sağlanmasını teşvik ederler. Çocukça; Boş zamanlarımı değerlendirmem, oynamam, eğlenmem için oyun bahçeleri çocuk klüpleri, kitaplıklar, spor okulları açılır. Her çocuk böyle faaliyetlere özendirilir. Bunlardan yararlanmak hepimizin hakkıdır.

Madde 32 Taraf Devletler, çocuğun, ekonomik sömürüye ve her türlü tehlikeli işte ya da eğitimine zarar verecek ya da sağlığı veya bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaksal ya da toplumsal gelişmesi için zararlı olabilecek nitelikte çalıştırılmasına karşı korunma hakkını kabul ederler. Çocukça; Ben çocuğum. Büyükler gibi bir işte çalışamam. Ben okula gider ve oynarım. Eğer çalışmak zorunda kalırsam yapacağım iş eğitimime engel olmamalı, sağlığımı bozmamalı, bende zararlı alışkanlıklar yaratmamalıdır.

Madde 33 Taraf Devletler, çocukların uluslararası anlaşmalarda tanımladığı biçimde uyuşturucu ve psikotrop maddelerin yasadışı kullanımına karşı korunması ve çocukların bu tür maddelerin yasadışı üretimi ve kaçakçılığı alanında kullanılmasını önlemek amacıyla, yasal sosyal ve eğitsel niteliktekiler de dahil olmak üzere, her türlü uygun önlemleri alırlar. Çocukça; Çocuklar zararlı maddelere karşı korunurlar. Bunları üretenler ve çocuklara verenler cezalandırılırlar.

Madde 34 Taraf Devletler, çocuğu her türlü cinsel sömürüye ve cinsel suistimale karşı koruma güvencesi verirler. Çocukça; Bedenim bana aittir. Beni bedensel ve ruhsal yönden örseleyecek hiçbir yaklaşıma izin verilmez.

Madde 35 Taraf Devletler, her ne nedenle ve hangi biçimde olursa olsun, çocukların kaçırılmaları, satılmaları veya fuhşa konu olmalarını önlemek için ulusal düzeyde ve ikili ve çok yanlı ilişkilerde gereken her türlü önlemleri alırlar. Çocukça; Çocukları kaçırıp kötü kişilere satan, onları uygunsuz şekilde çalıştırmak isteyenlerle tüm devletler mücadele ederler. Çocukları korurlar.

Madde 36 Taraf Devletler, esenliğine herhangi bir biçimde zarar verebilecek başka her türlü sömürüye karşı çocuğu korurlar. Çocukça; Büyükler kendi çıkarları için çocukları kullanamazlar.

Madde 37 Taraf Devletler aşağıdaki hususları sağlarlar: a) Hiçbir çocuk, işkence veya diğer zalimce, insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele ve cezaya tabi tutulmayacaktır. On sekiz yaşından küçük olanlara, işledikleri suçlar nedeniyle idam cezası verilemeyeceği gibi salıverilme koşulu bulunmayan ömür boyu hapis cezası da verilmeyecektir Çocukça; Hiçbir çocuk insanlık dışı yöntemlerle ya da aşağılanarak cezalandırılamaz. Çocuklar suç işlemişse uygulanacak cezalar yaşına uygun gelişmelerini engellemeyecek ve eğitsel olmalıdır.

Madde 38 Taraf Devletler, silahlı çatışma halinde kendilerine uygulanabilir olan uluslararası hukukun, çocukları da kapsayan insani kurallarına uymak ve uyulmasını sağlamak yükümlülüğünü üstlenirler. Taraf Devletler, on beş yaşından küçüklerin çatışmalara doğrudan katılmaması için uygun olan bütün önlemleri alırlar.. Çocukça; İnsanların birbirini öldürmesi kötüdür. Savaş insanların birbirini öldürmesidir. Çocuklar savaştan korunmalıdır. On beş yaşından küçük hiçbir çocuk askere alınmaz.

Madde 39 Taraf Devletler, her türlü ihmal, sömürü ya da suiistimal, işkence ya da her türlü zalimce. insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele ya da ceza uygulaması ya da silahlı çatışma mağduru olan bir çocuğun, bedensel ve ruhsal bakımdan sağlığına yeniden kavuşması ve yeniden toplumla bütünleşebilmesini temin için uygun olan tüm önlemleri alırlar. Bu tür sağlığa kavuşturma ve toplumla bütünleştirme, çocuğun sağlığını, özgüvenini ve saygınlığını geliştirici bir ortamda gerçekleştirilir. Çocukça; Eğer çocuklar çeşitli nedenlerle zarar görmüşlerse bedensel ve ruhsal sağlıklarına yeniden kavuşmaları için tüm önlemler alınır. Yeniden topluma kazandırılır.

Madde 40 Taraf Devletler, hakkında ceza yasasını ihlal ettiği iddia edilen ve bu nedenle itham edilen ya da ihlal ettiği kabul edilen her çocuğun; çocuğun yaşı ve yeniden topluma kazandırılmasının ve toplumda yapıcı rol üstlenmesinin arzu edilir olduğu hususları göz önünde bulundurularak, taşıdığı saygınlık ve değer duygusunu geliştirecek ve başkalarının da insan haklarına ve temel özgürlüklerine saygı duymasını pekiştirecek nitelikte muamele görme hakkını kabul ederler. Çocukça; Çocuklar suçun ne olduğunu bilmezler. Bilerek ve isteyerek kimseye zarar vermezler. Suç işleyen çocuklar yeniden topluma kazandırılması için özel yasalar çıkartılır, özel kuruluşlar oluşturulur.

Madde 41 Bu Sözleşmede yer alan hiçbir husus, çocuk haklarının gerçekleştirilmesine daha çok yardımcı olan ve; a) Bir Taraf Devletin yasasında veya b) Bu Devlet bakımından yürürlükte olan uluslararası hukukta yer alan hükümleri etkilemeyecektir. Çocukça; Eğer bir ülkenin yasaları bu çocuk hakları sözleşmesine uygunsa değiştirilemez. Değilse değiştirilir.

Madde 42 Taraf Devletler, Sözleşme ilke ve hükümlerinin uygun ve etkili araçlarla yetişkinler kadar çocuklar tarafından da yaygın biçimde öğrenilmesini sağlamayı taahhüt ederler. Çocukça; Çocukların haklarına ilişkin tüm bu ilkeleri hem çocuklar hem de büyükler öğrenmeli ve öğretmelidir. Bu nedenle bu kitap büyükçeden çocukçaya çevrilmeye çalışılarak oluşturulmuştur.

Çocuk Haklarının Kaynakları 23 Haziran 1963 tarihinde UNESCO ( BM Eğitim Bilim Ve Kültür Örgütü ) Türkiye Milli Komisyonu Genel Kurulu Türk Çocuk Hakları Bildirgesi, Türkiye nin eğitim bilim ve kültür alanında çalışmalarının ve değerlerinin başka ülkelerde tanınması için çeşitli kurslar sağlamakta ve yayınlar ile bilimsel toplantılar yapmaktadır. UNESCO Türk Milli Komisyonu Yönetim Kurulunca çeşitli çocuk hakları beyannamelerinden faydalanılarak bir çocuk hakları kanun tasarısı hazırlanmış ve bu çalışma Türk Çocuk Hakları Beyannamesi olarak kabul edilmiştir. 85

Çocuk Haklarının Kaynakları Çocuk haklarına dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi temel ilkelerine bakıldığında; 1. Ayrımcılığın önlenmesi 2. Çocuğun yüksek yararı 3. Yaşama ve gelişme hakkı 4. Çocuğun görüşlerinin dikkate alınması 86

Çocuk Haklarının Kaynakları Sözleşmenin Çocuklara tanıdığı haklara bakıldığında ise; şu görülür ki bu sözleşme çocuk haklarını bütüncül yaklaşımla düzenleyen hukuksal bir metindir. Bu haklar şunlardır : 87

Çocuk Haklarının Kaynakları 1. Kişisel Haklar : Çocuğun kişi varlığı ile mal varlığına ilişkin olup özel hukuk alanına girer. Çocuğun tanımı Ayrımcılık yasağı Çocuğun yüksek yararı ( Güvenliği) Çocuğun ana babası tarafından yetiştirilme hakkı Yaşama ve gelişme hakkı, Çocuğun isim vatandaşlık ve kimlik hakkı Görüş ve düşüncelerini açıklama, bilgi alma hakkı Düşünce, düşünceyi açıklama, vicdan ve din özgürlüğü Dernek kurma, barışçı toplanma özgürlüğü Özel yaşam, aile, konut, haberleşme özgürlüğü Kötü muamele ve istismardan korunma hakkı 88

Çocuk Haklarının Kaynakları 2. Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar : Sağlık hakkı Sosyal güvenlik hakkı Eğitim hakkı 89

3. Korunma Hakları : Çocuk Haklarının Kaynakları Anne babası tarafından yetiştirilme ve onlara karşı korunma hakkı Çocukları anne babadan ayırma yasağı Çocuğun ailesi dışında korunması Özel durumdaki çocukların korunması İstismara karşı korunma Suça itilmiş çocukların korunması Savaş ortamındaki çocukların korunması 90

Çocuk Haklarının Kaynakları Çocuk haklarına dair sözleşmenin Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda kabulünden yaklaşık bir yıl sonra 1990 tarihinde New York ta çocuklar için dünya zirvesi gerçekleştirilmiştir. Zirve sonucunda çocukların yaşatılmaları, korunmaları ve geliştirilmelerini ilişkin dünya bildirgesi ile dünya bildirgesinin uygulanması için faaliyet planı benimsenmiştir. 91

Çocuk Haklarının Kaynakları Bu plan ülke yönetimlerine, uluslar arası kuruluşlara ve toplumun diğer bütün kesimlerine yol göstermesi için hazırlanmıştır. Türkiye 1993 yılında ilgili tüm sektörlerin katılımı ile çocukların yaşatılması, geliştirilmesi, korunmasına ilişkin Çocuklara ilişkin Ulusal Faaliyet Programını hazırlamış ve ulusal düzeyde uygulamaya konulmuştur. Daha sonra bu program 1995 yılında ülke koşul ve gereksinimlerine göre güncelleştirilmiştir. 92

Türk Ceza Kanunda Çocuklara Karşı İşlenen Suçların Madde Başlıkları Ve Numaraları Çocuklara karşı işlenen suçlar Soykırım, TCK.mad.76/e İnsanlığa karşı diğer suçlar, TCK.mad.77/f İnsan (çocuk ) Ticareti, TCK.mad.80/3 Çocuk Öldürme, TCK.mad.82/ d-e Çocuklar üzerinde bilimsel deney, TCK.mad.90.3 93

Türk Ceza Kanunda Çocuklara Karşı İşlenen Suçların Madde Başlıkları ve Numaraları Çocuğa işkence, TCK.mad.94/2-a Neticesi sebebi ile ağırlaşmış işkence, TCK mad.95 1-e,2-e Eziyet, Madde.96 Koruma, Gözetim, Yardım, Bildirim Yükümlülüğünü İhlali, TCK.mad.97 Cinsel Saldırı, TCK. mad. 94

Türk Ceza Kanunda Çocuklara Karşı İşlenen Suçların Madde Başlıkları Ve Numaraları Çocukların Cinsel İstismarı, TCK.mad.103 Reşit Olmayanla Cinsel İlişki.TCK.mad.104 Yardım ve Bildirim Yükümlülüğünün yerine getirilmemesi, TCK. mad. 98 Hürriyetten yoksun bırakma, TCK. mad. 109 Eğitim ve Öğretimin Engellenmesi, TCK.mad.112 95

Türk Ceza Kanunda Çocuklara Karşı İşlenen Suçların Madde Başlıkları Ve Numaraları Çocuğa Yağma, TCK. mad. 149/e Çocuk Düşürtme, TCK.mad.99/6 Müstehcenlik, TCK.mad.226 Fuhuş, TCK.mad.227 Çocuklara kumar oynatmak, TCK.mad.228 Dilencilik, TCK.mad.229 96

Türk Ceza Kanunda Çocuklara Karşı İşlenen Suçların Madde Başlıkları Ve Numaraları Çocuğun soy bağını değiştirme, TCK.231 Kötü Muamele, TCK. mad. 232 Aile Hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali, TCK.mad.233 Çocuğun kaçırılması ve alıkonması, TCK.mad.234 Kanuna aykırı Eğitim kurumu, TCK.mad.263. 97

Türk Ceza Kanunda Çocuklara Karşı İşlenen Suçların Madde Başlıkları Ve Numaraları Suçu bildirmeme, TCK.mad.278. İşlenmekte olan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İşlenmiş olmakla birlikte, sebebiyet verdiği neticelerin sınırlandırılması halen mümkün bulunan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır. Mağdur 15 yaşını bitirmemiş bir çocuk olması durumunda verilecek ceza yarı oranında arttırılır. 98

Türk Ceza Kanunda Çocuklara Karşı İşlenen Suçların Madde Başlıkları Ve Numaraları Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi, TCK.mad.279 (1) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini görevi ile bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Suçun Adli kolluk görevi yapan kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında arttırılır. 99

Türk Ceza Kanunda Çocuklara Karşı İşlenen Suçların Madde Başlıkları Ve Numaraları Çocuğun AİLE İÇİNDE Korunması, İdaresi altında kişilerin (bakıcı, eğitici, öğretici, aile bireyleri) ihmal ve istismarı, 5237 sayılı ve 01.06.2005 tarihinde yürürlüğe giren Yeni TÜRK CEZA KANUNDA sekizinci Bölümde Aile Düzenine karşı suçlar başlığı altında düzenlenmiştir Sağlık mesleği mensuplarının suçu TCK.mad.280. bildirmemesi, 100

Madde.280 Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi (1) Görevini yaptığı sırada bir suçun işlendiği yönünde bir belirti ile karşılaşmasına rağmen, durumu yetkili makamlara bildirmeyen veya bu hususta gecikme gösteren sağlık mesleği mensubu 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Sağlık mesleği mensubu değiminden tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire ve sağlık hizmeti veren diğer kişiler anlaşılır. 101

Türk Ceza Kanunda Çocuklara Karşı İşlenen Suçların Madde Başlıkları Ve Numaraları Devlet eli ile işletilen sağlık kuruluşlarında görev yapan sağlık mesleği mensupları, kamu görevlisi sıfatını taşımaktadır. Bu kişilerin suçu bildirme yükümlülüğüne aykırı davranmaları halinde, madde 279.uygulanacaktır. Bu düzenlemeler ile, 235.maddeyi karşılayan 279.madde olup, 280.madde ise Yeni bir düzenlemedir. 102

Türk Ceza Kanunda Çocuklara Karşı İşlenen Suçların Madde Başlıkları Ve Numaraları 278.madde metninden belli suçlar açısından bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi, 279.ve 280.maddelerde de belli kişiler tarafından bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suç sayılmıştır. Tüm bu düzenlemeler, önceki düzenlemelere göre daha kapsamlı olmakla birlikte, gönüllü bildirim sisteminden vazgeçilmemiştir. 103