GENEL İHALE SÜRECİ (4734 SAYILI KANUN)

GENEL İHALE SÜRECİ (4734 SAYILI KANUN) Tahir TEKİN İçişleri Bakanlığı İç Denetçisi Kanunun kapsamı Bütçe kaynağı kullanılarak yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işleri bu kanun kapsamındadır. Kamu harcaması yapılmasını gerektirmeyen ve bütçeden ödenek kullanımı söz konusu olmayan kat ve/veya arsa karşılığı yapım işleri Kanun kapsamında yer almamaktadır. İdarelere Kanun kapsamı dışındaki kişilerin tasarrufunda bulunan kaynaklardan yapılacak şartlı bağışlarda, bağış şartlarının 4734 sayılı Kanunun uygulanmasını olanaksız hale getirmesi halinde, söz konusu bağış miktarı ile sınırlı olarak yapılacak alımlar, Kanun kapsamında bulunmamaktadır. İdarelerin kendilerine bağlı döner sermayelerden yapacakları alımlar İdareler kendi bünyelerinde kurulmuş birimleri niteliğinde bulunan ve ayrı bir tüzelkişiliğe sahip olmayan döner sermaye işletmelerinden, bu işletmelerin faaliyet konuları ile sınırlı olmak kaydıyla, ürettikleri mal ve hizmetleri 4734 sayılı Kanunla öngörülen ihale usullerine tabi olmadan temin edebileceklerdir. İdarelerin kendilerine bağlı olan ve ayrı bir tüzel kişiliği bulunan döner sermaye işletmelerinin ürettikleri mal ve hizmetleri ise ancak, anılan Kanunda belirtilen hükümlere uygun olarak temin etmeleri mümkün bulunmaktadır. (Gn. Tebl.) İstisna alımlar Kanunun 3 üncü maddesinde, istisnalar kapsamında yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine yer verilmiştir. Maddenin bentlerinde sayılan bu işler/alımlar, ceza ve yasaklama hükümleri hariç 4734 sayılı Kanuna tabi değildir. 1

Temel ilkeler (md. 5) - 1 İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri birarada ihale edilemez. Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez. Temel ilkeler (md. 5) - 2 Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir. Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz. İlgili mevzuatı gereğince Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu gerekli olan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için ÇED olumlu belgesinin alınmış olması zorunludur. Ancak, doğal afetlere bağlı olarak acilen ihale edilecek yapım işlerinde ÇED raporu aranmaz. İhaleye katılamayacak olanlar - 1 a) Bu Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan veya örgütlü suçlardan veyahut kendi ülkesinde ya da yabancı bir ülkede kamu görevlilerine rüşvet verme suçundan dolayı hükümlü bulunanlar. b) İlgili mercilerce hileli iflas ettiğine karar verilenler. İhaleye katılamayacak olanlar- 2 c) İhaleyi yapan idarenin ihale yetkilisi kişileri ile bu yetkiye sahip kurullarda görevli kişiler. d) İhaleyi yapan idarenin ihale konusu işle ilgili her türlü ihale işlemlerini hazırlamak, yürütmek, sonuçlandırmak ve onaylamakla görevli olanlar. e) (c) ve (d) bentlerinde belirtilen şahısların eşleri ve üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci dereceye kadar kayın hısımları ile evlatlıkları ve evlat edinenleri. (md.11) 2

./.. İhaleye katılamayacak olanlar (md.11) f) (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilenlerin ortakları ile şirketleri (bu kişilerin yönetim kurullarında görevli bulunmadıkları veya sermayesinin % 10'undan fazlasına sahip olmadıkları anonim şirketler hariç). İhaleye katılamayacak olanlar (md.11/2) Danışmanlık hizmeti veya hizmet alımı suretiyle kendilerine teknik şartname ve/veya yaklaşık maliyet hazırlatılan kişiler (gerçek veya tüzel), o işin ihalesine giremezler. İhale konusu işin danışmanlık hizmetlerini yapan yükleniciler bu işin ihalesine katılamazlar. Aynı şekilde, ihale konusu işin yüklenicileri de o işin danışmanlık hizmeti ihalelerine katılamazlar. Bu yasaklar, bunların ortaklık ve yönetim ilişkisi olan şirketleri ile bu şirketlerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketleri için de geçerlidir. (4734-11/2) Elektrik Alımları -1 Elektrik Piyasası Serbest Tüketici Yönetmeliği 26/01/2011 tarih ve 3054 sayılı EPDK Kararı (serbest tüketici limitinin belirlenmesine ilişkin) Kamu İhale Kurulu Kararı (17.06.2011 tarih ve 2011/DK.D-105 sayılı ) Elektrik alımları -2 Serbest tüketici sayılan idareler elektrik ihtiyaçlarını 4734 sayılı Kanun hükümlerine göre ihale suretiyle temin edebileceklerdir. Elektrik alım ihaleleri mal alımı şeklinde yapılacaktır. Fiyat farkı söz konusu olmayacaktır. Elektrik Piyasası Serbest Tüketici Yönetmeliği (md. 4) Serbest olmayan tüketici: Elektrik enerjisi ve/veya kapasite alımlarını sadece, bölgesinde bulunduğu perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketi veya perakende satış şirketlerinden yapabilen gerçek veya tüzel kişi Serbest tüketici: Kurul tarafından belirlenen elektrik enerjisi miktarından daha fazla tüketimde bulunması veya iletim sistemine doğrudan bağlı olması nedeniyle tedarikçisini seçme serbestisine sahip gerçek veya tüzel kişi 3

İhale süreci (İhale öncesi işler) İhtiyacın ortaya çıkması İhtiyacın belirlenerek, miktarının, büyüklüğünün ve süresinin ortaya konulması (mal, hizmet, yapım işi olarak) Mal : Satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri ile taşınır ve taşınmaz mal ve hakları, Hizmet : Bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması ve anket, danışmanlık, tanıtım, basım ve yayım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, koruma ve güvenlik, meslekî eğitim, fotoğraf, film, fikrî ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetlerini, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanmasını ve benzeri diğer hizmetleri, (20/11/2008 tarihli ve 5812 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle; bu tanımda yer alan mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı ibareleri metinden çıkarılmıştır; danışmanlık hizmeti tanımına dahil edilmiştir.) Yapım : Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işlerini, Hizmet alımı ihalelerinde iş tanımı (Gn. Tebl. Md. 69.1.) Bazı ihalelerin şartnamelerinde, iş tanımı yapılmadan sadece personelin sayısı ve niteliklerinin belirtilmesi ile yetinildiği görülmektedir. Hizmetin tanımı yapılmadan ve teknik şartnamede ihale konusu işin ayrıntılarına yer verilmeden sadece çalıştırılacak personelin sayısı ve niteliği belirtilmek suretiyle ihaleye çıkılmasının hizmet alımı değil idarenin dolaylı olarak personel istihdam etmesi anlamına geldiği, bu durumun ise 4734 sayılı Kanunun tanımlara ilişkin 4 üncü maddesi ile temel ilkeleri düzenleyen 5 inci maddesine ve 4735 sayılı 4

Kanunun, hizmet alımına ilişkin sözleşmelerde iş tanımı yapılmasını zorunlu kılan 7 nci maddesine aykırılık teşkil edeceği hususuna dikkat edilmelidir. Proje/teknik şartname hazırlanması İhtiyaç duyulan mal ve hizmet alımları veya yapım işinin detaylı tanımları ile teknik özellikleri ve varsa, bunlara ilişkin standartların yer aldığı bir teknik şartname ve/veya proje hazırlaması. Teknik şartnamelerde idarenin isteğinin açık, net ve tereddüde yer vermeyecek şekilde belirtilmesi gerekir Mal alımlarında, Teknik şartnamelerde, Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilmez. Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde "veya dengi" ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebilir. (4734/12) Mal alımlarında Teknik şartnamelerde, Yedek parça alımlarında, yedek parçasına ihtiyaç duyulan ana malın marka ve modeli belirtilerek teknik şartname düzenlenebilir. Teknik şartnamede, alım konusu malın ambalajlanması ve etiketlenmesi ile kullanım kılavuzuna yönelik düzenleme yapılabilir. Teknik şartnamede, alım konusu malın montajı ve satış sonrası servisi ile yedek parçasının sağlanmasına yönelik düzenleme yapılabilir. Teknik şartnamenin hizmet alımı yoluyla hazırlatılması Teknik şartnamelerin idarelerce hazırlanması esastır. Ancak, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özelliği nedeniyle idarelerce hazırlanmasının mümkün olmadığının ihale yetkilisi tarafından onaylanması kaydıyla, teknik şartnameler 4734 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak danışmanlık hizmet sunucularına ihale yoluyla hazırlat-tırılabilir. 5

Teknik şartname hazırlatılması Danışmanlık Hizmeti Alımı işidir Danışmanlık hizmetlerinin kapsamı : Kanunun 48 inci maddesinde belirtilen mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, her ölçekte imar planı, imar uygulama, ÇED raporu hazırlanması, plan, yazılım geliştirme, tasarım, teknik şartname hazırlanması, denetim ve kontrolörlük gibi teknik, mali, hukuki veya benzeri alanlardaki hizmetler, danışmanlık hizmet sunucularından alınır. (Danş.Hiz.Uyg.Y. - md. 6/1) Teknik şartnamenin hizmet alımı yoluyla hazırlatılması Danışmanlık hizmetleri, sadece belli istekliler arasında ihale usulü ile ihale edilir. Ancak yaklaşık maliyeti 13 üncü maddenin (b) bendinin (2) numaralı alt bendinde hizmet alımları için öngörülen üst limit tutarının (152.588.- TL nin) altında kalan danışmanlık hizmetleri, hizmet alımı ihalesiyle gerçekleştirilebilir. Teknik şartnameler standart forma bağlı değildir Teknik şartnameler standart forma bağlı değildir. İdarece işin niteliğine göre ve teknik detayları ortaya koyacak şekilde hazırlanır/hazırlatılır. Yapım işlerinde Arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. Arsa temini, mülkiyet ve kamulaştırma işlemlerinin tamamlanması şartı, baraj ve büyük sulama, içme suyu isale hattı, enerji nakil hattı, trafo, trafo merkezleri, şalt tesisleri, kaptajlar, su depoları, karayolu, liman ve havaalanı, demiryolu, petrol ve doğalgaz boru hattı projelerinde aranmaz (4734/ 62-c) Büyük projelerde durum İhale konusu yapım işinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ön veya kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. (4734/62-c) Yapım işlerinde -1 6

Uygulama projesi bulunan yapım işlerinde anahtar teslimi götürü bedel teklif alınmak suretiyle ihale yapılması zorunludur. Ancak, doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan yapım işlerinde ön veya kesin proje üzerinden, her türlü onarım işleri ile işin yapımı sırasında belli aşamalarda arazi ve zemin etütleri gerekmesi veya uygulamada imar ve güzergâh değişikliklerinin muhtemel olması nedenleriyle ihaleden önce uygulama projesi yapılamayan, (bina işleri hariç), yapım işlerinde ise kesin proje üzerinden ihaleye çıkılabilir. (62/c)./.. Yapım işlerinde -2 Bu işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımlar için anahtar teslimi götürü bedel, uygulama projesi yapılamayan kısımlarda ise her bir kalem iş için birim fiyat teklif almak suretiyle ihale yapılabilir (62/c) Yaklaşık maliyet hesabı Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce, ilgili uygulama yönetmeliklerinde belirlenen esas ve usuller uyarınca ayrıntılı miktar ve fiyat araştırması (hizmet alımlarında ayrıntılı fiyat ve gerektiğinde miktar araştırması) yapılarak Katma Değer Vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyet hesap cetveli İhale Onay Belgesine eklenir. Ödenek miktarı belirlenirken yaklaşık maliyet tutarına ilgili mevzuatına göre KDV de dahil edilir. Yaklaşık maliyet gerçekçi hazırlanmalıdır İhale konusu ihtiyacın/işin en uygun fiyatla temin edilebilmesi, ihalenin sağlıklı olarak sonuçlandırılabilmesi açısından yaklaşık maliyetin gerçekçi olarak tespit edilmesi önem arz etmektedir. Kısıtlama Danışmanlık hizmeti veya hizmet alımı suretiyle kendilerine teknik şartname ve/veya yaklaşık maliyet hazırlatılan kişiler (gerçek veya tüzel), o işin ihalesine giremezler. İhale konusu işin danışmanlık hizmetlerini yapan yükleniciler bu işin ihalesine katılamazlar. Aynı şekilde, ihale konusu işin yüklenicileri de o işin danışmanlık hizmeti ihalelerine katılamazlar. (4734-11/2) 7

Yaklaşık maliyetin idarelerce hesaplanması esastır. Ancak, işin özelliğinden dolayı, idarelerce hazırlanmasının mümkün olmaması sebebiyle teknik şartnamenin danışmanlık hizmeti alınarak hazırlatılması durumunda, bu kapsamda yaklaşık maliyet de aynı danışmanlık hizmet sunucusuna hesaplatılabilir. (Uyg. Yön.) Yaklaşık maliyetin gizliliği söz konusu olduğundan, kendisine yaklaşık maliyet hazırlatılanların o işin ihalesine girememeleri gerekir. Yapım işlerinde yaklaşık maliyet tespitinden önce yapılması gerekenler Arazi ve zemin etüdü yapılması, Proje zorunluluğu, Mahal listesi hazırlanması, Metraj listelerinin hazırlanması, Uygulama projesi yapılamayan onarım işlerinde, rölevelere dayanılarak düzenlenen mahal listeleri ve metrajlar esas alınmalıdır, Birim fiyat ve imalat tariflerinin hazırlanması, Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı olarak imalat iş kalemleri veya iş guruplarının teknik tarif ve özellikleri belirlenir. Yaklaşık maliyetin önemi Bütçenin programlanmasında İhtiyacın büyüklüğünün belirlenmesinde (iş artışı - iş eksilişi durumlarında..?) İhale aşamasında ödeneğinin temininde Yeterlik kurallarının belirlenmesinde İhale usulü ve ilan şeklinin belirlenmesinde (3/g, 21/f, 22/d maddelerine göre alımlarda ) Eşik değer mukayesesinde İhalenin yabancı isteklilere açık olup almaması hususunda Tekliflerin değerlendirilmesinde/karşılaştırılmasında; ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesinde Aşırı düşük teklif değerlendirmelerinde kullanılır. Yaklaşık maliyet-eşik değer mukayesesi Yaklaşık maliyet dikkate alınarak ihalenin (4734/ 8. md.) eşik değerlerin altında kalıp kalmadığını belirler. 8

Yaklaşık maliyet yürürlükteki eşik değerlerin altında ise, ihaleye yabancı isteklilerin katılıp katılamayacağı idarece belirlenir. Yaklaşık maliyeti eşik değerlere eşit veya üzerindeki ihalelerde ise ihale yerli ve yabancı tüm isteklilere açıktır. Yaklaşık maliyeti eşik değerlere eşit veya üzerindeki ihalelerde yerli istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanıp sağlanamayacağı belirlenir. Rölöve, bir yapının, kent dokusunun veya arkeolojik kalıntının yakından incelenmesi, belgelenmesi, mimarlık tarihi açısından değerlendirilmesi ve restorasyon projeleri hazırlanabilmesi için binanın iç ve dış mimarisine, özgün dekorasyonuna ve taşıyıcı sistemi ile yapı malzemelerine ait mevcut durumunun ölçekli çizimlerle anlatımıdır. Rölöveler yapıyı ve konstrüksüyonu tam olarak anlatacak şekilde plan, kesit ve görünüşleri kapsamalıdır. Yapıya ait iç ve dış fotoğraflar, çekildikleri yer ve yönleri plan üzerine işaretlenir. Rölövelerde malzeme türleri ve mimari bileşenlerin korunma durumları açıklamalarla belirtilir. Bezemelerle ilgili fotoğraf ve ayrıntılı çizimler dosyada yer alır. İdarelerce, ihale konusu işin (yapım) yaklaşık maliyetine ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde; a) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlerin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar, b) Kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenerek yayımlanmış birim fiyat ve rayiçler, c) İlgili meslek odaları, üniversiteler veya benzeri kuruluşlarca belirlenerek yayımlanmış fiyat ve rayiçler, ç) Yüklenici veya alt yüklenici olarak faaliyet gösteren, konusunda deneyimli kişi ve kuruluşlardan alınacak, ihale konusu işe benzer nitelikteki işlere ilişkin maliyetler, d) İdarenin piyasa araştırmasına dayalı rayiç ve fiyat tespitleri esas alınır; bunlardan biri veya birkaçı öncelik sırası olmaksızın kullanılabilir. Yapım işlerinde yaklaşık maliyet Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği hükümlerine uygun biçimde iş kalemi ve/veya iş grubu şeklinde tespit edilen imalat 9

miktarlarının, belirlenen ve yüklenici kârı ve genel gider ihtiva etmeyen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutar KDV hariç olarak hesaplanır ve bulunan bu tutara %25 oranında yüklenici kâr ve genel gider karşılığı eklenmek suretiyle yaklaşık maliyet tespit edilir. Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin hesap cetveli ve icmal tablosu hazırlayanlarca imzalanmak suretiyle ihale onay belgesine eklenir. Yaklaşık maliyetin gizliliği- 1 İhale onay belgesi düzenlenirken ekinde yaklaşık maliyet hesap cetveli de yer alır. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmi ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz. Yaklaşık maliyetin gizliliği- 2 Bu Kanunun uygulanmasında görevliler ile danışmanlık hizmeti sunanlar; ihale süreci ile ilgili bütün işlemlere, isteklilerin iş ve işlemleri ile tekliflerin teknik ve mali yönlerine ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgelerle işin yaklaşık maliyetini ifşa edemezler, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Aksine hareket edenler hakkında ilgisine göre 58 ve 60 ıncı maddelerde belirtilen müeyyideler uygulanır. (4734/ 61 md.) Md. 58 ihalelere katılmaktan yasaklama Md. 60 Görevlilerin ceza sorumluluğu Yaklaşık maliyetin açıklanması- 1 İhale komisyonu tarafından 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca teklif zarflarının incelenmesinin ardından, teklif zarfları açılmadan önce yaklaşık maliyet açıklanacaktır. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanması gerekmektedir Ancak, isteklilerce sunulan teklif zarflarının hiçbirinin Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasına uygun olmadığının anlaşılması halinde yaklaşık maliyet açıklanmayacaktır. (Gn. Tebl. 16.2.4)./.. Yaklaşık maliyetin açıklanması- 2 Teklif zarfları açılmadan önce yaklaşık maliyet açıklandı; ancak, Açılan zarfların sonucuna göre, hiç geçerli teklif çıkmaması durumunda.? (tüm isteklilerin de belgelerinin eksik çıkması 10

durumunda?), iş ihale edilemediğinden yeniden ihaleye çıkılacaktır; yeni ihalenin yaklaşık maliyeti açıklanmış olacaktır. Dolayısıyla, Yaklaşık maliyetin, en az bir tane geçerli teklif (belgeleri tam) çıkması durumunda açıklanması daha doğru olacaktır. Kanunun 36 ıncı maddesine göre yaklaşık maliyetin açıklanma zamanı? İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. 30 uncu maddenin birinci fıkrasına uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır. İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır Ödeneğinin temini Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz (4734/md.5) (süreç başlatılmadan ödeneği temin edilmelidir) Bütçede yeterli ödeneği bulunmayan işler için yüklenmeye girişilemez. (Ödeneği bulunmaktan kasıt; yeterli ödeneği bulunmasıdır) (Bütçe içi aktarma, ek ödenek verilmesi yollarıyla ödenek temini mümkündür.) Yeterli ödeneğin temin edilmesi gereken en son aşama İhaleye çıkma işi ilan ile birlikte resmiyet kazandığı, ilan ile birlikte idare bu yönde kendini bağlayıcı irade beyanında bulunduğu için, en son bu aşamada yeterli ödeneğin temin edilmesi gerekir. Yüklenme süresi malî yılla sınırlıdır (5018 26. md.) 5018 sayılı Kanunun, 27 inci maddesinde sayılan işler ertesi yıla geçen yüklenme şeklinde, 28 inci maddesinde sayılan işler yıllara yaygın yüklenme şeklinde gerçekleştirilebilir. 11

5393 sayılı Kanunun 67 inci maddesinde sayılan temel belediyecilik hizmetlerine ilişkin işler 5 yıla kadar yıllara yaygın yüklenme şeklinde ihale edilebilirler. Kamu ihtiyaçlarının temin yöntemleri (İhtiyaç temin şeklinin belirlenmesi) İhale usulleri kullanılarak (Açık ihale, pazarlık, belli istekliler arasında ihale) Doğrudan temin suretiyle Kanunun istisnaları (3. md.) kapsamında Ön ödeme (avans suretiyle) İhale usulünün tespiti a) Açık ihale usulü, b) Belli istekliler arasında ihale usulü, c) Pazarlık usulü (İdarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüştüğü ihale usulü) Temel ihale usulü Açık ihale usulü temel ihale usulüdür. (Kanunda belli istekliler arasında ihale usulü de temel ihale usulü olarak belirtilmiştir) Açık ihale tüm isteklilerin teklif verebildiği usuldür İdare, öncelikle bir ihaleyi açık ihale usulü ile yapıp yapamayacağını belirler. Diğer ihale usullerinin uygulanabilmesi için Kamu İhale Kanunu'nda hükme bağlanan koşulların gerçekleşmesi gerekir. Açık ihale usulü dışında bir usul ile alım yapılacaksa; gerekçesi ihale dokümanında mutlaka yer almalıdır. Belli İstekliler Arasında İhale Usulü- 1 Yapım işleri, hizmet ve mal alım ihalelerinden işin özelliğinin uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı işlerin ihalesi ile yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısını aşan yapım işi ihalelerinde, yapılacak ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği ihale usulüdür. (4734- md. 20; 5812 sayılı Kanunla değişik) 12

Belli İstekliler Arasında İhale Usulü- 2 10 uncu maddeye uygun olarak belirlenen ve ön yeterlik dokümanı ile ön yeterlik ilânında belirtilen değerlendirme kriterlerine göre adayların ön yeterlik değerlendirmesi yapılır. Belirtilen asgari yeterlik koşullarını sağlayamayanlar yeterli kabul edilmez. Belli İstekliler Arasında İhale- 3 Ön yeterlik ilanında ve dokümanında belirtilmek kaydıyla; yeterlikleri tespit edilenler arasından dokümanda belirtilen kriterlere göre sıralanarak listeye alınan belli sayıda istekli veya yeterli bulunan isteklilerin tamamı teklif vermeye davet edilebilir. Teklif vermeye davet edilmeyenlere davet edilmeme gerekçeleri yazılı olarak bildirilir. (yeterli olduğu halde, belli sayıda isteklinin daveti öngörülen durumlar için) (5812 sayılı Kanunla eklenen hükümler) Genel Tebliğ- (md. 7.1) idarelerin, belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılacak ihalelerde, yeterliği tespit edilenler arasından belli sayıda isteklinin davet edilmesini öngördükleri durumlarda, İhale Uygulama Yönetmeliklerinin Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler başlıklı maddesinde yapılan düzenlemeler doğrultusunda ön yeterlik dokümanında; asgari yeterlik kriterleri ile beşten az olmamak üzere teklif vermeye davet edilecek aday sayısı ve sıralama kriterleri ile puanlama yöntemine yer vermeleri zorunludur. Genel Tebliğ- (md. 7.1) Sıralama kriterleri, ilgili İhale Uygulama Yönetmeliğinde düzenlenen ekonomik ve mali yeterlik kriterleri ile mesleki ve teknik yeterlik kriterleri arasından idarelerce belirlenecektir. Yapım işleri ihalelerinde ise puanlama kriterleri, tip ön yeterlik şartnamesinin puanlama kriterleri başlıklı (7.9.) maddesine uygun olarak idarelerce düzenlenecektir. Genel Tebliğ- (md. 7.2) Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler başlıklı 28 inci maddesinin üçüncü fıkrasında idarelerin, belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılacak ihalelerde, yeterliği tespit edilenler arasından belli sayıda isteklinin davet edilmesini öngördükleri durumlarda puanlama ve değerlen-dirmenin yüz tam puan üzerinden aşağıdaki esaslara göre yapılacağı;./.. 13

Genel Tebliğ- (md. 7.2) a) Ekonomik ve mali yeterlik kriterlerine ilişkin puanların toplamının; asgari on, azami kırk puan olabileceği, b) Mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine ilişkin puanların toplamının; asgari altmış, azami doksan puan olabileceği, c) Yeterlik kriterlerinden her birine en fazla yirmi beş puan verilebileceği hükme bağlanmıştır. Belli İstekliler Arasında İhale- 4 İşin niteliğine göre rekabeti engellemeyecek şekilde 40 ıncı maddeye uygun olarak belirlenen ve ihale dokümanı ile davet mektubunda belirtilen değerlendirme kriterlerine göre tekliflerin değerlendirmesi yapılarak ihale sonuçlandırılır. İhaleye davet edilebilecek aday sayısının beşten az olması veya teklif veren istekli sayısının üçten az olması halinde ihale iptal edilir. Belli İstekliler Arasında İhale- 5 Teklif veren istekli sayısının üçten az olması nedeniyle ihalenin iptal edilmesi durumunda, ihale dokümanı gözden geçirilerek varsa hatalar ve eksiklikler giderilmek suretiyle, ön yeterliği tespit edilen bütün istekliler tekrar davet edilerek ihale sonuçlandırılabilir. Tekliflerin değerlendirilmesi, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi ve ihalenin sonuçlandırılması, Açık ihalede olduğu gibi Kanunun 37, 38 ve 40 ıncı maddelerine göre yapılır. Pazarlık usulünün uygulanabileceği durumlar (md. 21) a) Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması. b) Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması. c) Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması. d) İhalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olmayan nitelikte olması. 14

e) İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi. f) (Ek: 30/7/2003-4964/14 md.) İdarelerin yaklaşık maliyeti ellimilyar Türk Lirasına (yüzyirmiyedibin yüzellidört Türk Lirasına) kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları. * (Değişik ikinci fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.) (b), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen hallerde ilan yapılması zorunlu değildir. İlan yapılmayan hallerde en az üç istekli davet edilerek, yeterlik belgelerini ve fiyat tekliflerini birlikte vermeleri istenir. (Değişik dördüncü fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.) (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılacak ihalelerde, ihale dokümanında belirtilen değerlendirme kriterlerine göre yeterliği tespit edilen istekliler, öncelikle ihale konusu işin teknik detayları ve gerçekleştirme yöntemleri gibi hususlarda fiyatı içermeyen ilk tekliflerini sunar. İdarenin ihtiyaçlarını en uygun şekilde karşılayacak yöntem ve çözümler üzerinde ihale komisyonu her bir istekli ile görüşür. Teknik görüşmeler sonucunda şartların netleşmesi üzerine bu şartları karşılayabilecek isteklilerden, gözden geçirilerek şartları netleştirilmiş teknik şartnameye dayalı olarak fiyat tekliflerini de içerecek şekilde tekliflerini vermeleri istenir. (Değişik beşinci fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.) Bu madde kapsamında yapılacak ihalelerde, ilk fiyat tekliflerini aşmamak üzere isteklilerden ihale kararına esas olacak son yazılı fiyat teklifleri alınarak ihale sonuçlandırılır. (Ek fıkra: 30/7/2003-4964/14 md.; Değişik yedinci fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.) (b), (c) ve (f) bendi kapsamında yapılan mal alımlarında, malın sözleşme yapma süresi içinde teslim edilmesi ve bunun idarece uygun bulunması halinde, sözleşme yapılması ve kesin teminat alınması zorunlu değildir. Doğrudan temin 4734 sayılı Kanunun 22 inci maddesinde sayılan durumlarda ihtiyaçlar doğrudan temin suretiyle karşılanabilir. Doğrudan temin bir ihale usulü olmamakla birlikte yine bu Kanun kapsamında yapılan bir ihtiyaç temin yöntemidir. (mal alımı, hizmet alımı ve yapım işi için uygulanabilir) 15

İhale ve/veya ön yeterlik dökümanının hazırlanması İhale onayı alınmadan önce ihale ve ön yeterlik dokümanlarının hazırlanması gerekmektedir. İhale ve ön yeterlik dokümanlarında belirtilmeyen hususlara ilanda yer verilemez. İstenilecek bilgi ve belgeler konusunda ilan ile ihale dokümanında farklı belirlemeler yapılamaz; ihale dokümanında olmayan hususlardan dolayı teklifler değerlendirme dışı bırakılamaz. İhale ve/veya ön yeterlik dökümanının hazırlanması İhale dökümanının içeriği; - Teknik şartname (varsa eki proje) - İdari şartname - Sözleşme tasarısı - Standart formlar - Yapım ve Hizmet işlerinde: Yapım İşl. Gnl. Şartnamesi, Hizmet İşl. Gnl. Şartnamesi - Gerekli görülen diğer belgeler (Aşırı düşük teklif değerlendirmesinde kullanılacak analiz formatı ) KİK tarafından çıkarılan standart doküman esas alınır İdareler, ihale konusu işin ihale edilebilmesi için gerekli dokümanları, Kamu İhale Kurumu tarafından çıkarılan standart ihale/ön yeterlik dokümanlarını esas alarak hazırlar ve her sayfasını onaylar. İhale dokümanlarının idarece hazırlanmasında, belirlenen ihale usulü ve sözleşme türüne göre ilgili yönetmeliğin ve Kamu İhale Kurumu nca çıkarılan diğer mevzuat esas alınır. Onay alınması Harcama Talimatı Hizmet gerekçesi, Yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, Gerçekleştirme usulü Gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır. (5018 S.K md.32) İlgisine göre; 16

- İhale Onay Belgesi - Onay Belgesi - Harcama Talimatı belgelerinden biri kullanılır İhale Onay Belgesi (Muhasebat Gn.Müd. 2006/1- Harcama Bel. Tebl.) Kamu ihale mevzuatı gereğince ihale usulleri uygulanmak suretiyle yapılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde ilgili uygulama yönetmeliklerinin ekinde standart form olarak belirlenen ihale onay belgesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre düzenlenen Yapım İşleri / Mal Alımı / Hizmet Alımı / Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmelikleri ekinde bulunan standart (İhale Onay Belgesi) formları. Onay Belgesi (Muhasebat Gn.Müd. 2006/1- Harcama Bel. Tebl.) Kamu ihale mevzuatı gereğince doğrudan temin usulüyle yapılacak veya 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinde bu Kanuna tabi olmadığı belirtilen işlerde onay belgesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu uygulamalarına ilişkin çeşitli mevzuatta açıklandığı şekilde düzenlenen onay belgesi. Harcama Talimatı (Muhasebat Gn.Müd. 2006/1- Harcama Bel. Tebl.) İlgili mevzuata göre ödenmesi gereken geçici görev yolluğu, görevden uzaklaştırılmış olanların açıkta kaldıkları sürelere ait aylıkları, kıdem tazminatı, huzur ücreti, konferans ücreti, kaçak olarak yakalanan eşya, uyuşturucu, silah ve mühimmatlar için verilecek ikramiyeler ile diğer ikramiye ve teşvik primleri ve benzeri ödemelerde ise Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde tanımlanan harcama talimatı (Ek-1) (Harcama Bel. Y.) İhale onayı alınması İhale edilecek işe ilişkin olarak idarelerce düzenlenen: - yaklaşık maliyet hesap cetveli, - şartnameler, - sözleşme tasarısı ve diğer ihale dokümanları 17