ÇEV E YÖNETİMİ GENEL MÜDÜ LÜĞÜ Atık Yö eti Dairesi Başka lığı BELEDİYE ATIKLA ININ YÖNETİMİ
E tegre Atık Yö eti i Bütüncül bir sistem Tü atık türleri i ve üreti kay akları ı içer eli Eko o ik değer Madde ve e erji geri kaza ı ı Esneklik )a a la gerçekleşe ek değişikliklere açık ol alı Bölgesel pla la a esası Kay akları veri li kulla ıl ası içi ölgesel yö eti a layışı benimsenmeli) Atık yö eti politikası ı te eli de atık yö eti hiyerarşisi ve üretici soru luluğu ilkesi yer alır. 2
Dünya Geneli (Yıllık Bertaraf Edile Atık Miktarı ve Kulla ıla Yö te ler Kaynak:What a Waste: A Global Review of Solid Waste Management, The World Bank, 2012 3
Avrupa (EU27) (Yıllık Bertaraf Edile Atık Miktarı ve Kulla ıla Yö te ler) Kaynak: Eurostat, 2012 (European Commission) 4
Çevre Kanunu Madde 11; Büyükşehir Belediyeleri ve Belediyeler; * Evsel katı atık ertaraf tesisleri i kur ak, kurdur ak, * İşlet ek veya işlettir ekle yükü lüdürler. 5
9 sayılı Belediye Ka u u Madde 14 Belediye, ahallî üşterek itelikte ol ak şartıyla; a, su ve ka alizasyo, ulaşı gi i ke tsel alt yapı; ; çevre ve çevre sağlığı, te izlik ve katı atık; hiz etleri i yapar veya yaptırır.
sayılı Büyükşehir Belediye Ka u u Katı atıkları ve hafriyatı ye ide değerle diril esi, depola bertaraf edil esi e ilişki hiz etleri yeri e getir ek, ası ve İlçe Belediyeler; Büyükşehir katı atık yö eti plâ ı a uygu olarak, katı atıkları topla ak ve aktar a istasyo u a taşı ak. Büyükşehir Belediyeleri; Topla a atıkları, aktar a istasyo u da geri kaza ı sahaları a taşı ak ile yükü lüdür. veya ertaraf
Birlik Modeli İdari yapı İl sı ırları ö elikli, ü kü değil ise ko şu iller ile ortak Birlik Büyükşehirlerde/ üyük illerde ü kü se iki veya e fazla üç Birlik Coğrafi ko u İl içi irlikler Topografya İl içi de ha gi ilçe ha gi Birlik e ağla alı Yol durumu Yol duru u elverişsiz, esafe uzak ise tra sfer istasyo u Nüfus Belirle e Birlikler içi ko trol oktası Nüfusları. de üyük ol alı
Aktar a İstasyo ları Taşı a ı eko o ik ol ası ı sağla ak, taşı a hattı daki trafiğe fazla yükle e ek içi aktar a istasyo ları kurula ilir. Aktar a direkt taşı a ara ı a yapıla ile eği gi i, ir ara depoya (bunker oşaltıldıkta so ra, ye i ara a doldur ak şekli de, dolaylı olarak da gerçekleştirile ilir. Aktar a istasyo ları ı koku, toz, gürültü ve görü üş yö ü de çevreyi kirlet e esi içi, oşalt a işle i i yapıldığı yerleri, kapalı olarak i şa edil esi zorunludur. 9
Atık Karakterizasyonu E tegre atık yö eti / Sayılı Ge elge siste i içerisi de yer ala ak en uygun teknolojiye, kapasitelerine, karar verilir. 10
ATIK YÖNETİMİ MEVZUATI 16 Yö et elik 9Te liğ Ge elge Atık Yönetimi Yönetmeliği Kompost Tebliği Mekanik Ayırma, Biyokurutma ve Biyometanizasyon Tesisleri İle Fermente Ürün Yönetimi Tebliği Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik
Türkiye Ge eli Yıllık Bertaraf Edile Atık Miktarı2014) Topla a Belediye Atık Miktarı : 28.011.000 to /yıl Belediye Atığı Bertaraf Yö te leri Düzensiz Depolama; %35,5 Düzenli Depolama, Kompost; %64,5 Kay ak: TÜİK, 12
Ö İşle & Katı Atık Bertaraf Tek olojileri Atıkları Topla ası &Taşı Ma uel & Meka ik Ayır a Malze e Geri Kaza ı ı Biyolojik Sistemler Biyokurutma Ko postlaştır a Biyometanizasyon Termal Sistemler Yakma Gazifikasyon Piroliz DÜ)ENLİ DEPOLAMA ası Yasal Mezuat Yerel Şartlar Tek ik İ ka lar Maliyet Halk Katılı ı Seçim?
Örnek MBT Tesisi Düzenli Depolama
Ko postlaştır a Teknolojileri Pasif yığı da ko postlaştır a: Basit siste lerdir. Karıştır a yapıl az. Doğal hava hareketi de yararla ılır. Yığı yüksekliği 1,2m geçmez. Aktar alı yığı da ko postlaştır a: Dü ya ge eli de e yaygı olarak kulla ıla siste dir. Karıştır a içi özel kulla ılır. Ala ihtiya ı fazladır. aki e ekip a lar Havala dır alı statik yığı da ko postlaştır a: Havala dır ada egatif veya pozitif ası ç oluşturulur. Negatif havala dır ada çekile hava biyofiltrede arıtıla ildiği de daha az koku soru u ile karşılaşılır. Yığı yüksekliği, -, arası dadır. 15
Ko postlaştır a Teknolojileri eaktörde ko postlaştır a: Bu sistemlerin ilk yatırı aliyeti yüksektir. Kompost üretim süresi kısadır. Koku pro le i daha azdır. Bahçe tipi kompost 16
Biyometanizasyon Orga ik artıkları oksije siz orta da a aero ik fer a tasyo parçala ası 17
Termal Sistemler Yakma Ya a ilir atıkları inert ir kalı tıya kül, üruf dö üştürül esi prosesidir ve e erji geri kaza ı ı sağla ır. Atık doğruda yakıla ile eği gi i ısıl değeri i arttır ak ve yak a tesisi de daha etki proses ko trolü sağla ak a a ıyla ö işle e de ta i tutula ilir. Ö işle e ta i tutul uş atık, diğer yakıtlarla irlikte ör eği kö ür ısı geri kaza ı lı yak a tesisleri de yakıla ilir. Piroliz Piroliz oksije siz orta da yak adır. Piroliz prosesi ürü leri katı, sıvı ve gaz ola ilir. Uygula ada orga ik ir atığa dışarıda ısı e erjisi aktarılır. Gazifikasyon Gazifikasyonda sı ırlı iktarda oksije siste e verilir ve u u so u u da oluşa oksidasyon ile siste ke di ke di i sürekliliği i sağlaya ile ek iktarda ısı üretir.
Düzenli Depolama Nedir? Atıkları yeraltı veya yer üstü de elirli tek ik sta dartlara göre ertaraf edildiği sahalardır.
Düze li Depola a Tesisleri i İ şaatıdepo ta a ı ı teşkili II. Sınıf Düzenli Depolama Tesisi Zemin II. Sınıf Düzenli Depolama Tesisi Zemin Geçirimsizlik Sistemi Doğal Kil Bulu ası Hali de Geçirimsizlik Sistemi (Yapay geçirimsizlik tabakası) Atık Dre aj Ta akası 50 cm (K 1,0x10-4 m/s) Drenaj Borusu Yapay geçirimsizlik malzemesi Kil Ta akası 1 m Jeotekstil Jeomembran Kil Tabaka 50 cm (K 1,0x10-9 m/s) Zemin 20
Yeni hücre Geotekstil ta akası Eski hücre Depolama seddesi Gaz topla a a ası Kil ta akası Geo e ra ta akası Sızı tı suyu havuzu Yeraltı suyu u koru a ta akası Sızı tı suyu toplama borusu
İşletme Sırasında ve Kapatma Sonrasında Kontrol ve İzleme Süreci Ko trol ve izle e işle leri e ilişki ge el hükü ler Madde Yeraltı suları ı koru işle leri Madde ası da uygula a ak ko trol ve izle e Sızı tı suyu ve gaz ko trolü içi uygula a ak ko trol ve izle e işle leri Madde İşlet e aşa ası da ko trol ve izle e süre i Madde Uzun dönem çevre emniyeti (Madde 27) 22
Depo Gazı Depolanan atıklardan oluşan gaz Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik 8. Madde; Düzenli depolama tesislerinde depo gazı yönetimi Tüm düzenli depolama tesislerinde gazlar toplanıp doğrudan veya işlenerek enerji üretiminde kullanılır. Elde edilen depo gazının, enerji üretiminde kullanılmasının ekonomik olmaması halinde depo gazı meşalelerde yakılır.
Depo Gazının Toplanması ve Gaz Yakma Ünitesi 24
25
Mevcut Durum Düze li depola a tesisi sayısı ülke ge eli de yılı iki i yarısı iti ariyle ye ulaş ıştır. Bu tesisler ile elediyede, ilyo kişiye hiz et veril ektedir.
Düze siz Depola aya Gele Atık Türleri Belediye Atıkları Arıt a Ça urları Tı i Atıklar İ şaat Yıkı tı Atıkları Tehlikeli Atıklar
Düze siz Depola a Sahaları ve eha ilitasyo Olu suzlukları Düze siz Depola a Sahaları ı Başlı a Yeraltı ve Yüzeysel Suları Kirliliği, Hava Kirliliği, Görü tü Kirliliği, Taşıyı ı haşere üre e riski, Heyelan riskidir. Rehabilitasyon Projeleri Saha mevcut durumunun tespiti Şev ta zi i pla ları ı hazırla ası Yüzey, sızı tı suyu ko trolü Yer altı suyu kirliliği ko trolü Biyogaz yönetimi Saha çevresi ve giriş ko trolü Nihai kulla ı ve ko troller
Rehabilite edilmiş saha/ Mersin
TEŞEKKÜ LE