EĞİTİMDE ANİMASYON VE VİDEO SUNUM ARACI KULLANIMI: POWTOON Yrd. Doç. Dr. Nezih ÖNAL Ömer Halis Demir Üniversitesi Eğitim Fakültesi nezihonal@nigde.edu.tr Özet Bu araştırmada PowerPoint e alternatif ve öğrenci dikkatini çekme konusunda oldukça başarılı olabilecek animasyonlu video ve sunum hazırlama aracı Powtoon ele alınmıştır. Powtoon video ve profesyonel sunumlar oluşturmak için hem öğrenci hem de öğretmenler tarafından kullanılabilecek ücretsiz bir sunu hazırlama aracıdır. Ücretsiz üyeliğinde bazı kullanım sınırlılıkları mevcut olduğu için Powtoon un hiçbir sınırlılığı olmadan özgürce kullanılması ücretli üyeliğinin tercih edilmesi ile aşılabilir. Ücretsiz üyeliği sayesinde bile görsel tasarım ilkeleri kullanılarak ve yaratıcı bir yaklaşımla başka ücretli animasyon yazılımlarına hiç gerek kalmadan oldukça profesyonel sunumların gerçekleştirilmesi mümkündür. Bu yüzden eğitimcilerin derslerinde sıklıkla yararlanabilecekleri oldukça dikkat çekici bir uygulama olduğu için Powtoon un öğretim sürecinde aktif kullanımı önerilmektedir. Anahtar Sözcükler: Animasyon, Sunu Aracı, Powtoon ABSTRACT This study deals with Powtoon, which is a tool for preparing presentation and videos with animations, in addition to being one of the best alternatives for PowerPoint to take 61
students attention. Powtoon, which can be easily used by both teachers and students, is a program to prepare videos and highly professional presentations. If you are a free user of Powtoon, it may limit you with only some of its aspects. However, this can easily be solved by being a member user of Powtoon. Even being a free user of Powtoon will let you prepare highly professional presentations just by using visual design facilities with creativity. Thus it is a really good idea for teachers to use Powtoon in order to take and keep students attention in the learning environment. Keywords: Animation, Presentation Tool, Powtoon GİRİŞ Web 2.0 teknolojilerinin hızla gelişimi ve Internet e neredeyse her yerden ulaşabilme olanağı, günümüz insanlığını bilgisayar türevleri cihazların vazgeçilmez olduğuna inandırmıştır. Bu inanç, eğitim öğretim süreci içerinde de yerini bulmuştur. Neredeyse tüm dünya ülkelerinde eğitimde teknoloji kullanımına yönelik yatırımlar gün geçtikçe artmakta olup, eğitim kurumlarındaki sınıflar bu teknolojiler ile donatılmakta ve her öğrencinin yeni teknolojik araç gereçlerle tanışma fırsatını yakalamasına yönelik olanaklar sağlanmaya çalışılmaktadır. Dolayısıyla bilişim teknolojilerinin kullanıldığı öğrenme ortamlarının hızla yaygınlaştığı ve bu duruma yönelik yapılan çalışmaların hız kazandığı söylenebilir. Öğretmen ve öğrenciler eğitim-öğretim sürecinde bilgisayar teknolojilerinden oldukça fazla yararlanabilmektedir. İşman (2002), öğretmenlerle yaptığı bir çalışmasında öğretimde en çok kullanılan teknolojilerin yazı tahtası ve kitap olduğunu, bunun yanı sıra bilgisayarlardaki MS Office yazılımlarının (Word, PowerPoint ve Excel) öğretmenler tarafından bilinmediğini, yazıcı, tepegöz ve tarayıcı gibi araç gereçlerin ise öğretimde kullanılmadığını belirtmiştir. Ancak aradan geçen bunca sürede şüphesiz büyük değişiklikler söz konusu olmuştur. Günümüzde öğretmenlerin en çok tercih ettiği araç gereçlerin başında bilgisayar ve projeksiyon cihazının geldiği tahmin edilmektedir. Çünkü kullanımı en çok tercih edilen programlardan biri olan MS Office yazılımı ile gerçekleştirilen uygulamaların projeksiyon cihazıyla düzgün zeminlere yansıtılarak öğrencilere aktarımı en çok tercih edilen durumlardan birisidir (Önal, 2014). Artık öğretmenlerin MS Office yazılımlarını en azından temel düzeyde bilmeleri ve kullanmaları neredeyse zorunlu hale gelmiştir. Çünkü bu yazılımlar öğretimde birçok etkinlik için kullanılabilecek kaynaklardan olmuştur (Weimer ve Hall, 2009). Öğretmenlerin kullandığı bu yazılımların başında Word, PowerPoint ve Excel gelmektedir. 62
Öğretmenler genelde, MS PowerPoint i öğrencilerine yapacakları ders anlatımları ve sunuları için kullanmaktadır. Çelik, Kocaman ve Önal (2008) gerçekleştirdikleri bir araştırmada öğretmenlerin MS PowerPoint, MS Word ve Internet kullanımı konusunda kendilerini yeterli gördükleri sonucuna ulaşmışlardır. Yaptıkları araştırmanın bulgularına göre öğretmenlerin diğer eğitim yazılımlarını kullanabilme hususunda yeterlilik oranları yüksek olsa da içlerinden yetersiz olduklarını düşünenlerin de oranı göz ardı edilmeyecek kadar yüksektir. Benzer şekilde Klecker, Hunt, Hunt ve Lackner (2003) öğretmen adayları ile gerçekleştirdikleri bir araştırmada, eğitim ortamları için en sık kullanılan teknolojileri MS PowerPoint ve Internet olarak tespit etmişlerdir. Günümüzde çoklu ortam yazılımlarının getirdiği kolaylıklar, eğitim alanında önemli yapısal değişmeler meydana getirmiştir. Artık, görüntünün, sesin, hareketin sunumu izleyiciye daha kolay iletilebilmektedir. Çoklu ortam yazılımlarıyla alıcı kişilik, mesaj ile çift yönlü etkileşime girmiş ve bilginin, resmin, sesin sunumuna müdahale ederek, tekrarlanma, saklama vb. gibi olanaklar bulmuştur (Toroğlu ve İçingür, 2007). Bilgisayar destekli öğrenmede en sık kullanılan çoklu ortam teknolojilerden birisi ise animasyonlardır. Burke, Greenbowe ve Windschitl (1998) e göre animasyon; çizilen veya canlandırılan nesnenin hareketini anlatan, canlandırılmış hareketli bir resimdir. Bu tanımda animasyonun üç ana özelliğine vurgu yapılmıştır. Bu özelliklere göre animasyon; (1) Görsel sunumların bir türü olan resimdir. (2) Belli hareketleri resmeden bir harekettir. (3) Çizimler veya diğer taklit metotlarıyla yapay olarak oluşturulan hareketli objedir. Öğretim sürecinde ise animasyon kullanımı sayesinde öğrencilerin derse ilgilerinde, daha fazla duyu organına hitap etme durumu söz konusu olacağı için, artış olacağı düşünülmektedir. Buradan hareketle gerçekleştirilen bu araştırmada eğitimde sunum amaçlı kullanılan PowerPoint e alternatif olabilecek ve öğrenci dikkatini çekme konusunda oldukça başarılı sayılabilecek animasyon ve video sunum hazırlama araçlarından biri olan Powtoon un tanıtımının yapılması amaçlanmıştır. Powtoon, 2012 yılında geliştirilmiş, kullanıcı dostu, animasyonlar ve çizgi karakterler kullanarak video ve profesyonel sunumlar oluşturmak için hem öğrenci hem de öğretmenler tarafından kullanımı mümkün ücretsiz bir sunu hazırlama aracıdır. Bu programa üyelik süreci adımları ve programın kullanımında yararlanılan menülerle ilgili bilgi vermek amacıyla ilgili araştırma gerçekleştirilmiştir. 1.Powtoon a Üyelik 63
Hiçbir animasyon hazırlama profesyonelliğine sahip olmayan bireylere bile animasyonlu videolar ve sunumlar hazırlama becerisi kazandırma platformu olan Powtoon a Internet sitesinden (www.powtoon.com) ücretsiz üye olunabilmektedir. Resim 1. Powtoon Üyelik Powtoon a Gmail, Facebook veya Linkedin gibi ortamlara daha önce üyeliğiniz varsa bunlar aracılığı ile de giriş yapılması mümkündür. Powtoon un hiçbir sınırlılığı olmadan özgürce kullanılması için ise paralı üyeliğin tercih edilmesi gerekmektedir. Powtoon a ücretsiz üyelikte hazırlanan videoların süresinin beş dakika olması, hazırlanan sunularda sağ alt köşede Powtoon logosunun sürekli yer alması ve ayrıca hazırlanmış sunuların bilgisayara indirilememesi sınırlılık olarak ifade edilebilir (Bacon, 2015). Ancak sunuların, YouTube, Vimeo, Slideshare ve Wistia gibi herhangi bir Internet ortamına aktarıldıktan sonra çeşitli yollarla bilgisayara indirilmesi mümkündür. 64
Resim 2. Powtoon a Ücretli ve Ücretsiz Üyelik Arasındaki Farklar 2.Powtoon ile Sunu Hazırlama Üyelik işlemlerini bitirildikten sonra Create a new Pawtoon butonuna tıklanır. Ekrana gelen iş dünyası, pazarlama ve satış, eğitim, öğretim, kişisel ve tebrik kartı gibi kategoriler içerisinden herhangi bir hazır şablon seçildikten sonra ya da dilerseniz boş bir sayfada sıfırdan sunum hazırlamak mümkündür. Powtoon u kullanmak için profesyonel bir animatör olmak gerekmemektedir. Bu programın içerisinde ses ve resim ekleme imkânının yanı sıra kullanıcının ihtiyaç duyabileceği her türlü animasyon aracını bir arada sunması oldukça faydalı bir yandır. Powtoon kullanarak yeterince anlaşılır ve hareketli videolarla destekli sunumlar hazırlamak mümkündür. Powtoon un sunu hazırlama ekranındaki menüler; üst, sol, sağ ve alt menü olmak üzere dört eksende düşünülebilir. Powtoon üzerinde durulan bu menüler kırmızı hatlarla Resim 3 de gösterilmektedir. 65
Resim 3. Powtoon Menüleri 2.1.Üst Menüler Üst taraftaki araç menüsü yeni bir projeye başlama, projeye isim verme, projeyi kayıt etme, kesme, kopyalama ve yapıştırma işlemleri, ön izleme yapma ve oluşturulan projenin Youtube Vimeo, Slideshare ve Wistia gibi herhangi bir ortama aktarımını yapma özellikleri bulundurmaktadır. Üst menüde yer alan Save (kayıt) butonu arkasından da Preview (ön izleme) butonlarına tıklandığında gelen ekranda embed kodu, Youtube benzeri herhangi bir ortama yükleme, Facebook ve Twitter gibi sosyal ağlarda paylaşma seçenekleri yer almaktadır. Bu sayede istenirse embed kodu ile hazırlanan proje bir ortama kaydedilir ya da bir sosyal ortamda paylaşılabilir. Ayrıca en sağ tarafta basit mod ve özel mod seçenekleri ile hazırlanan projede kullanılacak olan ikonları sınırlayıp bu sınırlılığı geri açma seçenekleri de mevcuttur. 2.2.Sol Menüler Sol taraftaki eksende aynı MS PowerPoint te olduğu gibi sayfaların sırası gösterilmektedir. Bu sıra sürükle bırak yoluyla kendi içerisinde değiştirilebilir. Ayrıca en üst kısımda hazırlanan herhangi bir slaytın birebir kopyası oluşturulabilirken en alt kısmında ise yeni slayt ekle, yeni tabaka ekle, eklenen görselleri döndür, eklenen görsellerin ekrana hangi 66
yönden giriş çıkış yapacağını ayarla ve hazırlanan slaytların ön izlemesini başlatıp durdurma seçenekleri yer almaktadır. 2.3.Sağ Menüler Sağ taraftaki araç menüsü üyelik şekline göre çeşitli özellikler içermektedir. Bu kısım yazı, arka plan, şekil, resim, ses, video, tuval ve yardım gibi ekleme ve değişikliklerin gerçekleştirilmesi için kullanılmaktadır. İstenirse dışardan da bazı görsel ve ses dosyaları eklenerek bu seçenekler artırılabilir. Ayrıca eklenen ve Powtoon içerisinde bulunan hazır görseller üzerinde büyütüp küçültme yapma, yönlerini değiştirme gibi küçük farklılıklar yapmak mümkündür. 2.4.Alt Menüler Alt taraftaki eksende her bir slayt için kullanılan yazı, ses ve objelerin ekrana giriş ve ekrandaki kalış süreleri ayarlanmaktadır. Ekrandaki her bir slayt içerisine girerek yazıların hangi saniyede nasıl bir şekilde akmasının sağlanması, hangi saniyede bunun sonlanması gerektiği, hangi görsellerin ne kadar sürede hangi hareketleri yapması gerektiği buradan çek bırak yoluyla ayarlanabilir. SONUÇ Yapılan araştırmalar sonucunda Powtoon un özellikle son iki yıldır eğitim öğretim sürecinde etkili ders sunumları için kullanımının yoğunlaştığı görülmüştür. Animasyon oluşturup oynatma için flash programına gereksinim duyan Powtoon ara yüzünün, mümkün olan en basit kullanım şekliyle, kalitesinden ve profesyonelliğinden ödün vermeden, kapsamlı olarak tasarlandığı gözlenmiştir. Mobil uygulamalarda animasyon oluşturulması özelliği henüz olmayan bu programda kullanıcının gereksinim duyacağı bütün animasyon araçları parmaklarının ucundadır ve bu programa her an yeni araçlar ve özellikler eklenmeye devam etmektedir (Bacon, 2015). Son olarak Powtoon un eğitimcilerin derslerinde sıklıkla yararlanabilecekleri oldukça dikkat çekici bir uygulama olduğunu, ayrıca çok farklı çalışmalarda farklı disiplinlerdeki öğrencilere kolaylıkla öğretilebilecek bir uygulama olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Bu nedenle içinde bulunduğumuz bu çağda bilişim teknolojilerinin etkin kullanımının kaçınılmaz olduğu düşünülürse eğitimcilerin, bu ve benzeri araçları çeşitli araştırmalarla takip ederek öğretim süreçlerinde ve ders sunumlarında kullanmaları tavsiye edilmektedir. 67
KAYNAKÇA Bacon, J. (2015). From storytelling to data visualization to persuasion using Powtoon, summer institute on distance learning and instructional, technology (SIDLIT) session held at Johnson County Community College, July 31, 2015. 17.03.2016 tarihinde http://scholarspace.jccc.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1131&context=c2c_sidlit adresinden erişilmiştir. Burke, K. A., Greenbowe, T. J., & Windschitl, M. A. (1998). Developing and using conceptual computer animations for chemistry instruction. Journal of Chemical Education, 75(12), 1658 1661. Çelik, F., Kocaman, F., & Önal, A.S (2008). Burdur ili merkez ilçe ilköğretim öğretmenlerinin bilgisayar okur-yazarlık seviyeleri. Mehmet Akif Ersoy Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(15), 1-13. İşman, A. (2002). Sakarya ili öğretmenlerinin eğitim teknolojileri yönündeki yeterlilikleri. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 1(1), 72-92. Klecker, B. M., Hunt, S., Hunt, D., & Lackner, K. (2003). Evaluating student teachers technology use with group support systems and questionnaire. Education Resources Information Center, ERIC veri tabanından 22.02.2016 tarihinde alınmıştır. Önal, N. (2014). Ortaokul matematik öğretmenlerinin bilişim teknolojilerine ilişkin görüşleri. Yayımlanmış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye. Powtoon, (2016). 05.03.2016 tarihinde https://www.powtoon.com/about/ adresinden erişilmiştir. Toroğlu A., ve İçingür, Y. (2007). Üç boyutlu bir animasyon sisteminin tasarımı ve teknoloji eğitiminde kullanılması. Politeknik Dergisi Journal of Polytechnic, 10(3), 247-252. Weimer, G., & Hall, T. (2009). TPCK: A revision of the technology course for teachers. Association of Small Computer Users in Education da sunulmuş bildiri. South Carolina. 68