İnşaat Muhasebesi. Atölye Çalışması. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGİL Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

İnşaat Muhasebesi Atölye Çalışması Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGİL Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

Arsa Taşeron Gündem 740 Hakediş Avans İhrazat işçilik Yıllara Yaygın Hesap Planı İnşaat İşinin Maliyetinin Belirlenmesi Genel Yönetim Giderlerinin Dağıtılması Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 2

Yasalarda inşaat kavramı Borçlar Kanunu (355 371) Medeni Kanun (652/1) 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu 3194 Sayılı İmar Kanunu Diğer Kanunlar Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 3

İnşaat muhasebesinin özellikleri Faaliyet döngüsü genellikle bir yıldan daha uzun sürede gerçekleşir. Yapılan işlerin birbirinden farklı özellikler içermesi nedeniyle Sipariş Maliyeti Sistemi kullanılır. İnşaat işlerine ilişkin kâr veya zararın tespitinde ya işin bitmesi beklenir (işin bitim yöntemi) ya da her dönem sonunda tahmini olarak kâr veya zaarar hesaplanır (işin kısmen bitim yöntemi). Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 4

Sipariş kartı örneği OKUL İNŞAAT MALİYET KARTI Dir.Yüklenen Mly. İnşaatın Başlama Tarihi: İnşaatın Bitiş Tarihi: İnşaat Üretim Miktarı (m 2 ) : Ortak Giderler Tamam. Yüzdesi GENEL TOPLAM Fin. Gid. G. Y. Gid. Paz.Sat. Dağ. Gid. Toplam Üret. Mly G.Ü.M. İşçilik Mly İlk Md. Mlz. Mly Açıklama Tarih Sıra No Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 5

İnşaat çeşitleri Taahhüt Şeklinde İnşaat Faaliyetleri Özel (Yap-Sat) İnşaat Faaliyetleri Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 6

Yıllara Yaygın İnşaat İşleri İşe Başlama İşlemleri İnşaat Maliyetlerinin İnşaatlara Yüklenmesi Asgari İşçilik Uygulaması Taşeron Giderleri ve Verilen Avanslar Diğer Direkt Giderler Endirekt (ortak-müşterek) Giderlerin Dağıtımı Hizmet Üretim Maliyetinin Hesaplanması Hakedişler ve Avans Mahsupları Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 7

İŞE BAŞLAMA SÜRECİ Özel sektör işlerinde Borçlar Kanunu nun 355-371. Maddelerine aykırı olmamak kaydıyla süreç serbest bırakılmıştır. Kamu kurumu işlerinde ise, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu, 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunlarının hükümlerine uygun olarak inşaat işine başlanması gerekmektedir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 8

1) İhalenin İlanı ve Geçici Teminat İnşaat işini yapmak isteyen işletmeleri davet etmek için inşaat ihalesi açılması dır. İhaleyi açan kuruluş 4734 Sayılı Kamu İhale Kanuna göre altı çeşit proje hazırlatabilir. Ön proje : Belli bir yapının kesin ihtiyaç programına göre; gerekli arazi ve zemin araştırmaları yapılmadan, bilgilerin halihazır haritalardan alındığı, çevresel etki değerlendirme ve fizibilite raporları dahil elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plan, kesit, görünüş ve profillerin belirtildiği bir veya birkaç çözümü içeren projeyi, Kesin proje : Belli bir yapının onaylanmış ön projesine göre; mümkün olan arazi ve zemin araştırmaları yapılmış olan, yapı elemanlarının ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inşaat sistem ve gereçleri ile teknik özelliklerinin belirtildiği projeyi, Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 9

İhalenin İlanı Uygulama projesi : Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği projeyi, Rölöve projesi: Kültür varlıkları ve yakın çevresinin mevcut durumlarının rapor ve ölçekli projesini, Restorasyon projesi: Kültür varlıklarının onarımı, özgün işlevi ve yeni kullanımı için getirilen müdahale biçimlerinin rapor ve projesini, Restitüsyon projesi: Kültür varlıklarının ve yakın çevresinin analizi, benzer yapılarla karşılaştırılması, özgün veya belli bir dönemine ilişkin belgeleri ve çizimleri olan öneri projesini, Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 10

İhale ilanı Bina işlerinde uygulama projesi, Diğer yapım işlerinde, uygulama projesi yapılabilen kısımlar için uygulama projesi, uygulama projesi yapılamayan kısımlar için kesin proje, Doğal afetlerde uygulama projesi için yeterli süre yoksa ön veya kesin proje hazırlanması ve yaklaşık maliyete dayalı hesaplama yapılması. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 11

İhale türleri İhale : KİK nda yazılı usul ve şartlarla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemleri, Teklif: KİK göre yapılacak ihalelerde isteklinin idareye sunduğu fiyat teklifi ile değerlendirmeye esas belge ve/veya bilgileri, Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 12

Ġhale türleri Açık ihale usulü: Bütün isteklilerin teklif verebildiği usulü, Belli istekliler arasında ihale usulü: Ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idare tarafından davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usulü, Pazarlık usulü: ihale sürecinin iki aģamalı olarak gerçekleģtirildiği ve idarenin ihale konusu iģin teknik detayları ile gerçekleģtirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüģtüğü usulü, Doğrudan temin: Bu Kanunda belirtilen hallerde ihtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik Ģartların ve fiyatın görüģülerek doğrudan temin edilebildiği usulü, Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 13

SözleĢme Türleri (TMS-11) Sabit fiyatlı sözleģme Yüklenicinin sabit bir sözleģme fiyatını (ihale bedelini) veya üretim birimi baģına sabit bir tutarı (birim fiyatı) kabul ettiği, ancak belli koģullarda maliyet güncelleģtirmesi (eskalasyon) konu olduğu sözleģmeleridir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 14

SözleĢme Türleri (TMS-11) Maliyet artı kâr sözleģmesi Yükleniciye kabul edilebilir veya baģka bir Ģekilde tanımlanmıģ maliyetler üzerine bu maliyetlerin bir yüzdesi veya sabit bir tutar eklenerek ödeme yapılan sözleģmelerdir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 15

Teminat Türleri İnşaat işini üstlenen kişinin sözleşme şartlarına göre işleri yerine getirmelerini sağlamak için TEMİNAT alınması yaygın bir uygulamadır. 1) Geçici Teminat 2) Kesin Teminat Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 16

Geçici Teminat İhaleye katılacak istekliler, teklif bedelinin %3 ünden az olmamak üzere geçici teminat yatırmaları gerekmektedir. Örnek: Yıllara yaygın inşaat işinde bulunan KMS İnşaat 20.04.2008 tarihinde Sağlık Bakanlığı nın açmış olduğu hastane inşaatı ihalesine katılmış ve 2.400.000 lira teklif vermiştir. Teklife ilişkin geçici teminatı nakden yatırmıştır. Geçici teminat = Teklif Bedeli x %3 = 2.400.000 x %3 = 72.000 liradır. MADDE 44. - Ġhale üzerinde kalan istekli 42 ve 43 üncü maddelere göre kesin teminatı vererek sözleģmeyi imzalamak zorundadır. SözleĢme imzalandıktan hemen sonra geçici teminat iade edilir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 17

Geçici Teminat 1 20.04.2008 126 VERĠLEN DEPOZĠTO VE TEMĠNATLAR HS. 72.000 10 Teminatlar 038 Hastane ĠnĢ. Teminatı 2 KASA HESABI 72.000 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 18

Kesin Teminat Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır. Örnek: KMS ĠnĢaat hastane inģaatının ihalesini yüklenmiģtir. KMS, geçici teminat tutarını geri almıģtır. Kesin teminat için ise ĠĢ Bankası EskiĢehir ġubesi nde aldığı teminat mektubunu vermiģtir. Teminat mektubu masrafı 1.400 lirayı banka ödemiģtir. Kesin teminat = Ġhale Bedeli x %6 = 2.400.000 x %6 = 144.000 liradır. Danışmanlık hizmet ihalelerinde ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, kesin teminat sözleşme yapılmadan önce alınmayabilir. Bu durumda, düzenlenecek her hakedişten % 6 oranında yapılacak kesintiler teminat olarak alıkonulur. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 19

Kesin Teminat 1 30.04.2008 910 TEMĠNAT MEKTUBU BORÇLULAR HS. 144.000 05 Sağlık Bakanlığı 2 911 TEMĠNAT MEKTUBU ALACAKLILAR HS. 144.000 11 ĠĢ Bankası Esk.ġb. 740 HĠZ.ÜRETĠM MLY HS. 1.400 38 Hastane ĠnĢaatı 03 Diğer Direkt Giderler 80 Tem. Mektubu Komisyonu 100 KASA HESABI 1.400 3 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 20

KMS İnşaatının geçici teminatını geri alması 3 30.04.2008 100 KASA HESABI 72.000 126 VER.DEP.VE TEM.HS. 72.000 4 KMS İnşaat kesin teminatı peşin ödemiş olsaydı. 4 5 226 VER.DEP.VE TEM. HS 144.000 10 Teminatlar 038 Hastane ĠnĢaatı Teminatı 100 KASA HESABI 144.000 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 21

740 HİZ.ÜR.MLY 741 HÜM YANS 170-177 YIL.YAY.İNŞ. ONAR.MLY 350 YIL.YAY.İNŞ. HAKEDİŞ BEDEL 760 P.S.D.GİD. 761 P.S.D.G.YANS 630 P. S. D. GİD. 622 S.H. MLY. 770 G. Y. GİD. 771 GYG YANS 632 G.Y. GİD. 600 Y.İ.SATIŞLAR 780 FİN.GİDER. 781 FİN.G.YANS 660 KVBORÇ.GİD 690 DÖN.KARI/ZARARI Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 22

İnşaat Sözleşmesinin Yapılması KMS İnşaat, hastane inşaatının sözleşmesini noterde imzalamış ve sözleşme giderleri olan 250 lira + 45 lira KDV ve İhale Karar Damga Vergisi ( 4,5) 10.800 lirayı 6.Notere nakden ödemiştir. 4 5 740 HĠZ.ÜRETĠM MLY. HS 11.050 38 Hastane ĠnĢaatı 3 Diğer Direkt Giderleri 404 Noter Gid. 250 512 Ġh.Kar.DV 10.800 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS. 145 100 KASA HESABI 11.195 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 23

ĠnĢaat Ģantiyesinin oluģturulması KMS İnşaat, hastane inşaatının şantiyesine ilişkin şu giderleri yapmıştır: 460 lira elektrik ve 240 lira su depozitosu, Prefabrik şantiye barakasının kurulması için 210 lira ve elektrik kutusu, çeşme ve diğer giderler için 80 lira maliyete katlanılmıştır. 4 5 226 VER.DEP.TEM. HS. 700 20 Depozitolar 01 Elektrik Dep. 460 02 Su Depozito. 240 740 HĠZMET ÜRETĠM MLY HS 290 100 KASA HESABI 990 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 24

740 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ 10 Telekom Santral İnşaatı 0 İlk Madde ve Malzeme Giderleri 01 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 001 Çimento 002 Demir 02 Yardımcı Madde ve Malzeme Giderleri 001 Boya Badana Malzemeleri 002 Çivi 03 İşletme Malzemesi Giderleri 001 Araç yakıtları 1 İşçilik Giderleri 01 Direkt İşçilik 02 Endirekt İşçilik 2 Memur Ücret ve Giderleri 3 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 25

İlk Madde ve Malzemelerin Doğrudan İnşaat Maliyetine Yüklenmesi Satın alınan malzemelerin kullanılacak inşaat alanına teslim edilmesi. Eskişehir Özdilek İnşaat işi için sipariş edilen 60.000 lira + 9.000 lira KDV lik malzemeyi nakden satın almış ve malzemeler inşaat şantiyesindeki yetkililere teslim edilmiştir. 4 740 HĠZMET ÜR. MLY. HS. 60.000 20 Esk. Özdilek ĠnĢaatı 01 Ġlk Md. Ve Mlz. 191 ĠND. KDV. HS. 9.000 5 100 KASA HESABI 69.000 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 26

İlk Madde ve Malzemelerin Doğrudan İnşaat Maliyetine Yüklenmesi Eskişehir Özdilek İnşaat işi 12.11.09 tarihinde tamamlanmış ve şantiye deposunda 5.200 liralık malzemenin kaldığı belirlenmiştir. Bu malzemeler merkez depoya gönderilmiştir. 4 150 ĠLK MD.VE MLZ. HS. 01 Merkez Depo 5.200 740 HĠZMET ÜR. MLY. HS. 5.200 20 Esk. Özdilek ĠnĢaatı 01 Ġlk Md. Ve Mlz. 5 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 27

İlk Madde ve Malzemelerin Merkez Depodan İnşaat Maliyetine Yüklenmesi Eskişehir TEDAŞ sokak lambalarının değiştirilmesine yönelik olarak açtığı ihaleyi DİREK İşletmesi kazanmıştır. Direk işletmesi ihale sözleşmesinde yer alan 4700 alüminyum direği 103.400 lira + 15.600 lira KDV yi nakden satın alarak merkez depoya gelmiştir. Her bir mahalleye kurduğu şantiyeye gerekli malzemeler daha ihtiyaca göre gönderilecektir. 4 150 ĠLK MD.VE MLZ. HS. 01 Merkez Depo 103.400 191 ĠND. KDV Hs. 15.600 5 100 KASA HS 119.000 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 28

İlk Madde ve Malzemelerin Merkez Depodan İnşaat Maliyetine Yüklenmesi Tepebaşı Mahallesi Şantiyesi 320 adet alüminyum direk setini talep etmiştir. Malzemeler şantiyeye gönderilmiştir. 5 6 150 ĠLK MD.VE MLZ. HS. 7.040 07 TepebaĢı Deposu 150 ĠLK MD. VE MLZ. HS. 7.040 01 Merkez Depo Tepebaşı Mahallesi nde 60 adet direğin montajı tamamlanmıştır. 6 7 740 HĠZ. ÜRETĠM MLY. HS. 1.320 150 ĠLK MD. VE MLZ. HS. 1.320 07 TepebaĢı Deposu Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 29

İşçilik maliyeti 7 740 HĠZ. ÜRETĠM MLY. HS. 744 07 YOL ĠNġAATI 1 ĠĢçilik Giderleri 01 Direkt ĠĢçilik 011 Esas Ücret 600 012 SSK ĠĢv.Payı 132 012 ĠSF ĠĢv. Payı 12 360 ÖD.VERGĠ VE FON.HS 80 361 ÖD.SOS.GÜV.KES.HS 234 335 PERSONELE BORÇ.HS 430 8 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 30

Asgari İşçilik Gerek ihale usulü ile yapılan inşaat işlerinde gerekse özel bina inşaat işlerinde SSK tarafından belirlenen işçilik oranları ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenen maliyetler veya ihale işlerindeki hakedişler esas alınarak her bir işin SSK ya bildirilmesi gereken işçilik tutarına ASGARİ İŞÇİLİK denir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 31

Asgari ĠĢçilik SSK nın 13.05.2005 tarihinde yayınlanan 16-318 genelgeye göre ihale konusu iģlerle ilgili asgari iģçilik uygulaması Ģöyledir: Ġhale yoluyla yapılan iģlerde, geçici ve kesin kabulün noksansız yapıldığı tarihten sonra ve iģverene ödenmesi gereken KDV hariç, malzeme fiyat farkı ve varsa akreditif bedeli dahil, toplam hakediģ tutarına, iģin asgari iģçilik oranının %25 eksiği alınan toplam hakediģ tutarı ile çarpılarak SSK ya bildirilmesi gereken tutardır. Ġhale konusu iģin birden fazla iģi kapsaması ve her bir iģe ait asgari iģçilik oranının belirli olması durumunda, iģveren tarafından iģçilik oranı en yüksek olanının kabul edildiğinin bir dilekçe ile SSK ya bildirilerek en yüksek değer dikkate alınır. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 32

Asgari ĠĢçilik Ġhale konusu iģlerin geçici kabulünün yapılması, asgari iģçilik uygulaması açısından noksansız yapıldığı anlamına gelmediğinden, geçici kabulün yapıldığı tarihten sonraki süreye isabet eden iģçilik tutarı SSK ya bildirilir ve iģçilik tutarına dahil edilir. Geçici kabulün noksansız olarak yapıldığı veya kesin kabul yapıldığı tarihten sonra, yani iģin bitiģ tarihinden sonra, Ģantiyenin sökülmesi, malzemelerin toplanması, nakliyesi, bekçi çalıģtırılması gibi belirli süre daha iģçi çalıģtırılması asgari iģçilik tutarına dahil edilmez. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 33

Asgari ĠĢçilik Asgari iģçilik uygulaması ile SSK ya asgari iģçilik tutarı kadarı iģçiliğin bildirilmesi gerekir. Bu durumda SSK ĠLĠġĠKSĠZ BELGESĠ (borcu yoktur) belgesi verilir. Ġhale konusu iģlerde ĠliĢiksiz Belgesi ihale makamına teslim edilmediği sürece verilen teminatlar geri alınamaz. Özel bina inģaatlarında ise Belediyelerin iskan ruhsatı vermeleri için ĠliĢiksiz Belgesi nin belediyeye teslim edilmesi gerekmektedir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 34

Asgari İşçilik Asgari işçilik oranı %16 olan bir ihale konusu iş için en son hakediş raporundaki hakediş tutarı 300.000 liradır. Aynı işte 20.000 lira malzeme fiyat farkı ve 60.000 lira akreditif bedeli sözkonusudur. Bildirilmesi gereken asgari işçilik tutarı şöyle hesaplanır: Asgari ĠĢçilik hesaplamasında dikkate alınacak oran = Asgari ĠĢçilik Oranı = 0,16 (0,16 x 0,25) = %12 Son Hakediş Tutarı : 300.000 TL Malzeme Fiyat Farkı : 20.000 TL Akreditif Bedeli : 60.000 TL TOPLAM 380.000 TL ( Asgari İşçilik Oranı x %25 ( SSK ya Bildirilecek Asgari İşçilik = 380.000 x %12 = 45.600 TL Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 35

Asgari İşçilik Cimri İnşaat İşletmesi Belediye den Atıksu Kanal Islahı ve Atıksu Arıtma Tesisi işini ihale yoluyla almıştır. Yapılan işin keşif özetine göre işin %60 ı Atıksu Kanal Islahı ve %40 ı Atıksu Arıtma Tesisi yapımı içindir. İşletme bu işler için aldığı hakediş toplamı 500.000 lira olacaktır. Atıksu Kanal Islahı asgari işçilik oranı %10 ve Atıksu Arıtma Tesisi asgari işçilik oranı %7 dir. Cimri İnşaat SSK ya Belediye işlerini birleştirmek için dilekçe vermiştir. SSK nın uyguladığı indirim oranı %25 tir. Cimri İnşaatın SSK ya bildirmesi gereken asgari işçilik oranı şöyle hesaplanır: Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 36

Asgari İşçilik oranı birden fazla işler için dilekçe verildiği için Atıksu Kanal Islahı nın %10 esas alınır. Asgari İşçilik Oranı = 0,10 (0,10 x 0,25) = %7,5 Son Hakediş Tutarı : 500.000 TL SSK ya Bildirilecek Asgari İşçilik = 500.000 x %7,5 = 37.500 TL Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 37

Asgari İşçilik BH İnşaat İşletmesi Hasankeyf Barajı inşaatı ihalesini üstlenmiştir. İşletme bu inşaat için 200.000.000 TL hakediş almıştır. Bu iş için SSK genelgesinde asgari işçilik oranı %4 tür. İşletme işe 8.10.2007 de başlamış ve bugüne kadar SSK ya 5.500.000 lira işçilik sigorta primi bildirilmiştir. SSK prim bildirilmiştir. SSK prim oranı %36 dır (İşveren payı %22 ve işçi payı %14). 21 Ekim 2009 tarihinde kesin kabul gerçekleşmiş ve SSK İlişiksiz Belgesi için inceleme yapmıştır. Eksik bildirilen ek ödenecek primi hesaplayalım. Ödenecek ek prime ilişkin muhasebe kaydını yapalım. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 38

Asgari İşçilik Oranı = 0,04 (0,04 x 0,25) = %3 Alınan toplam hakediş tutarı 200.000.000 TL Asgari İşçilik = 200.000.000 x %3 = 6.000.000 TL SSK ya bildirilen işçilik primi Eksik bildirilen işçilik primi (5.500.000 TL) 500.000 TL Ödenecek ek prim = 500.000 x %36 = 180.000 TL 740 HĠZMET ÜR.MLY.HS. 180.000 361 ÖD.SOS.GÜV.KES.HS. 180.000 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 39

Taşeron Giderleri Taşeron kullanılmasının temel nedenleri: Uzmanlık Finansman Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 40

Taşeron giderleri Yıllara yaygın inşaat işi yapan Onur-Güven İnşaat İşletmesi üstlendiği altgeçit inşaatının hafriyatını taşeron BUZ İşletmesine yaptırmıştır. Taşeron BUZ işine 10.11.2009 da başlamış ve 5.12.2009 da tamamlamıştır. BUZ İşletmesi 16.200 lira ve 2916 lira KDV lik fatura şöyle düzenlenmiştir. Harfiyat bedeli 16.200 TL KDV (%18) 2.916 TL 1/6 KDV Stopajı (486 TL) Hesaplanan KDV 2.420 TL Toplam Ödenen Tutar 18.630 TL Onur-Güven, BUZ İşletmesine çek vererek ödeme yapmıştır. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 41

7 05.12.2009 740 HĠZ. ÜRETĠM MLY. HS. 16.200 02 ALTGEÇĠT ĠNġAATI 3 DıĢarıdan Sağ.Fay.Hiz. 110 TaĢeron Giderleri 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS 2.916 360 ÖD.VERGĠ VE FON.HS 05 1/6 KDV Tevkifatı 486 8 103 VER.ÇEK.ÖD.EM.HS 18.630 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 42

Onur-Güven, altgeçit işinin zemin betonlama işini BETON İşletmesine vermiştir. Yapılan sözleşme gereği BETON İşletmesi dolgu işine 9.10.2009 tarihinde başlayıp 14.04.2010 tarihinde tamamlayacaktır. Taşeron BETON İşletmesine işin tamamlanan kısmı için 20.12.2009 tarihinde 1. Hakediş raporunda 6.000 lira ve %18 KDV den oluşan faturayı şöyle düzenlemiştir. 1.Nolu Hakediş Bedeli 6.000 TL %3 Stopaj (180 TL) 5.820 TL %18 KDV 1.080 TL 1/6 KDV Stopajı (180 TL) 900 TL Toplanan Tutar 6.720 TL Yasal kesintilerden sonra kalan tutar BETON İşletmesine İnterbank Ticari Mevduat hesabından havale edilmiştir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 43

8 05.12.2009 740 HĠZ. ÜRETĠM MLY. HS. 6.000 02 ALTGEÇĠT ĠNġAATI 3 DıĢarıdan Sağ.Fay.Hiz. 110 TaĢeron Giderleri 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS 1.080 360 ÖD.VERGĠ VE FON.HS 04 Gelir Vergisi Tevk. 180 05 1/6 KDV Tevkifatı 180 360 9 102 BANKALAR HESABI 6.720 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 44

Taşeronlara Verilen Avanslar TASA İşletmesi üstlendiği hastane inşaatının bir kısmının yapımı için Taşeron MAVİ İşletmesi ile sözleşme yapmıştır. Sözleşmeye göre MAVİ işe 28.8.2007 de başlamış ve 25.09.2009 tarihinde tamamlayacaktır. Müteahhit TASA İşletmesi 28.08.07 tarihinde 2.000 lira avans vermiş ve %3 Gelir Vergisi ile 7,5 Damga Vergisi kesintisi yaparak taşerona ödeme yapmıştır. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 45

8 05.12.2009 179 TAġERON.VER.AVANS HS. 2.000 07 HASTANE ĠNġAATI 1 Mavi ĠĢletmesi 360 ÖD.VERGĠ VE FON.HS 04 Gelir Vergisi Tevk. 60 06 Damga Vergisi 15 75 9 100 KASA HESABI 1.925 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 46

Taşeronlara Verilen Avanslar TASA İşletmesi 19.06.2009 tarihinde hastane işinin elektrik işlerini ÇARPAR Elektrik İşletmesine vermiştir. Taşeron üstlendiği işi 20.11.2009 tarihinde tamamlamayı taahhüt etmiştir. Müteahhit TASA İşletmeye 30.06.2009 tarihinde 800 lira avans vermiştir. Taşeron verilen avanstan 7,5 Damga Vergisi kesilerek ödenmiştir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 47

8 30.06.2009 179 TAġERON.VER.AVANS HS. 800 07 HASTANE ĠNġAATI 2 Çarpar Elektrik 360 ÖD.VERGĠ VE FON.HS 06 Damga Vergisi 6 6 9 100 KASA HESABI 794 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 48

Taşerona Verilen Avansın Mahsubu Taşeron MAVİ 29.09.2009 tarihinde işini tamamlayarak TASA ya teslim etmiştir. TASA iş karşılığında 5.400 lira ve %18 KDV tutarı 972 liralık fatura düzenleyerek gerekli tutarı banka havalesi ile ödemiştir. %3 Gelir Vergisi ve daha önceki 2.000 liralık avansı gözönünde bulundurarak gerekli kaydı yapınız. İş Bedeli Hesaplanan KDV.. Toplam Fatura Bedeli İşin bedeli 5.400 TL Verilen Avanslar.. (2.000 TL) Gelir Vergisi Matrahı.. 3.400 TL (-) Gelir Vergisi. (102 TL) Hesaplanan KDV. 972 TL Ödenecek Tutar.. 4.270 TL 5.400 TL 972 TL 6.372 TL Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 49

8 29.09.2009 740 HĠZ. ÜRETĠM MLY. HS. 5.400 07 HASTANE ĠNġAATI 3 DıĢarıdan Sağ.Fay.Hiz. 110 TaĢeron Giderleri 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS 972 179 TAġ.VER.AVANS HS. 2.000 07 HASTANE ĠNġAATI 1 Mavi ĠĢletmesi 360 ÖD.VERGĠ VE FON.HS 04 Gelir Vergisi Tevk. 102 9 102 BANKALAR HESABI 4.270 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 50

Diğer Direkt Giderler Direkt ilk madde ve malzeme, Direkt ĠĢçilik ve TaĢerona Verilen ĠĢler DıĢında Kalan Giderlerdir. SözleĢme giderleri Teminat mektubu faiz ve komisyonları Proje giderleri Teknik danıģmanlık ücretleri Makine ve Teçhizat kiraları Elektrik Su giderleri (Ģantiyede kullanılan) Geçici yapı (Ģantiye binası) giderleri ve amortismanı Bekçi ücretleri Yardımcı madde ve malzemeler Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 51

İnşaat Sözleşmesinin Yapılması BIRAKGİT İnşaat X Operatörünün baz istasyonu inşaatını üstlenmiş ve 5.500 lira + 1.000 lira KDV ya bir vinç kiralanmış ve bedeli nakden ödenmiştir. 5 740 HĠZMET ÜR.MLY. HS. 09 X Operatörü ĠnĢaatı 03 Diğer Direkt Giderler 122 Vinç Kira Gideri 5.500 191 ĠND. KDV HS. 1.000 100 KASA HESABI 6.500 6 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 52

Endirekt Giderler ENDİREKT MADDE VE MALZEMELER Kaynak malzemeleri Patlayıcı malzemeler Akaryakıt ENDİREKT İŞÇİLİK Birden fazla inşaatta hizmet sunan, Kamyon şoförlerin ücretleri İş makinesi operatörlerinin ücretleri Yemekhane, yatakhane görevlilerinin ücretleri Şantiye şeflerinin maaşları Kıdem tazminatları Sosyal yardımlar Eğitim-Staj giderleri Sağlık yardımına ilişkin işçilik giderleri Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 53

Endirekt Giderler DIġARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HĠZMETLER Bakım onarım giderleri DanıĢmanlık MüĢavirlik giderleri Doğalgaz giderleri ÇEġĠTLĠ GĠDERLER Tesis, makine ve cihazların sigorta giderleri Kamyon kira giderleri VERGĠ, RESĠM VE HARÇLAR Birden fazla projenin damga, gelir veya motorlu taģıtlar vergisi, emlak vergisi AMORTĠSMAN GĠDERLERĠ Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 54

Endirekt Giderlerin İnşaat Üretim Maliyetlerine Dağıtılması Dağıtım Ölçüleri: Dönem içinde her bir inşaatta oluşan direkt işçilik + direkt ilk madde ve malzeme maliyetlerinin tutarı İnşaatlarda gerçekleşen işçilik saatleri Öngörülen yüzdelere göre Eşit bir şekilde Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 55

Gelir Vergisi Kanunu 43. Madde MüĢterek Genel Giderler ve Amortismanların Dağıtılması 43/1 (DeğiĢik bent: 17/12/2003-5024 S.K./7. md.) Bir yıl içinde birden fazla inģaat ve onarma iģinin birlikte yapılması halinde, her yıla ait müģterek genel giderler bu iģlere ait harcamaların (enflasyon düzeltmesi yapılan dönemlerde düzeltilmiģ tutarlarının) enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuģ tutarlarının birbirine olan nispeti dahilinde; 43/2 (DeğiĢik bent: 17/12/2003-5024 S.K./7. md.) Bir yıl içinde tek veya birden fazla inģaat ve onarma iģinin bu madde Ģümulüne girmeyen iģlerle birlikte yapılması halinde, her yıla ait müģterek genel giderler, bu iģlere ait harcamalar ile diğer iģlere ait satıģ ve hasılat tutarlarının (enflasyon düzeltmesi yapılan dönemlerde düzeltilmiģ tutarlarının) enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuģ tutarlarının birbirine olan nispeti dahilinde; Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 56

Gelir Vergisi Kanunu 43. Madde Müşterek Genel Giderler ve Amortismanların Dağıtılması 43/3 (Değişik bent: 17/12/2003-5024 S.K./7. md.) Birden fazla inşaat ve onarma işinde veya bu işlerle sair işlerde müştereken kullanılan tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarının amortismanları, bunların her işte kullanıldıkları gün sayısına göre dağıtılır. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 57

Endirekt Giderlerin Dağıtılması AROB Yapı 2009 yılında Tur, Ġnka ve Cennet ĠnĢaat ve Onarım iģleri faaliyetlerini yürütmüģtür. Bu inģaatlarda yapılan harcamalar sırasıyla 20.000 TL, 18.000 TL ve 12.000 TL dir. Aynı döneme iliģkin Genel Yönetim Giderleri 14.000 liradır. Genel Yönetim Giderlerini üç inģaat arasında dağıtınız. Harcamalar % Yükleme Tur İnşaat İnka İnşaat 20.000 TL 18.000 TL %40 %36 5.600 TL 5.040 TL Cennet İnşaat TOPLAM 12.000 TL 50.000 TL %24 %100 3.360 TL 14.000 TL 20.000 50.000 20.000 x %40 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 58

Endirekt Giderlerin Dağıtılması (43/1 ve 43/2) TĠTĠZ ĠnĢaat 2009 yılında üç ayrı inģaat iģiyle birlikte inģaat malzemesi alım satımı ve nakliyecilik iģi yapmaktadır. Okul ĠnĢaatı harcaması Yol ĠnĢaat harcaması Köprü ĠnĢaat ĠĢi 30.000 TL 68.000 TL 40.000 TL ĠnĢaat Mlz. Alım-Satımı 44.000 TL (SatıĢlar) Nakliye ĠĢi 18.000 TL (SatıĢlar) Aynı döneme iliģkin; Genel Yönetim Giderleri 36.000 lira ve Finansman Giderleri 9.000 liradır. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 59

Harcamalar SatıĢlar % GYG Dağıtımı Fin.Gid. Dağıtımı Okul ĠnĢaat 30.000 TL %15 5.400 TL 1.350 TL Yol ĠnĢaat 68.000 TL %34 12.240 TL 3.060 TL Köprü ĠnĢaatı 40.000 TL %20 7.200 TL 1.800 TL ĠnĢ.Mlz.Alım/S. 44.000 TL %22 7.920 TL 1.980 TL Nakliye ĠĢi 18.000 TL %9 3.240 TL 810 TL TOPLAM 200.000 TL %100 36.000 TL 9.000 TL Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 60

31.12.2009 170 YILLARA YAY.OKUL ĠNġ. VE ONARIM MALĠYETĠ HS. 6.750 01 2009 Maliyetleri 11 Ortak Giderler 770 GYG 5.400 780 Fin.Gid. 1.350 171 Y.Y.YOL ĠNġ.ON. MLY.HS. 15.300 172 Y.Y.KÖPRÜ ĠNġ.ON.MLY.HS 9.000 632 GEN.YÖN.GĠD.HS 9.900 660 KISA VD.BORÇ.GĠD.HS 4.050 771 GYG YANSITMA HS. 36.000 781 FĠN.GĠD. YANS.HS. 9.000 771 GYG YANSITMA HS. 36.000 781 FĠN.GĠD. YANS.HS. 9.000 770 GEN.YÖN.GĠD. HS. 36.000 780 FĠN.GĠDERLERĠ HS. 9.000 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 61

Endirekt Giderlerin Dağıtılması (Amortisman Giderleri 43/3) ĠRĠS ĠnĢaat 2009 yılında iki adet inģaat iģi, otel iģletmeciliği yapmıģtır. Kamyonetin amortisman gideri 16.400 lira olarak hesaplanmıģ ve kullanıldığı yerler açısından sene içindeki dağılımı Ģöyledir: Gün Sayısı Harcamalar SatıĢlar ARKA ĠnĢaatı 160 gün 112.000 TL BATU ĠnĢaatı 100 gün 68.000 TL (K)Otel ĠĢletme. 70 gün 10.000 TL BoĢageçen süre 35 gün Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 62

Gün Sayısı ARKA ĠnĢaatı 160 BATU ĠnĢaatı 100 (K) Otel ĠĢletmeciliği 70 % %43,83 %27,40 %19,18 Amort.Gid. Dağıtımı 7.188, TL 4.494,TL 3.146, TL BoĢageçen süre 35 %9,59 1.572, TL TOPLAM 365 %100 16.400 TL Harcamalar SatıĢlar % BoĢageçen Dağıtımı ARKA ĠnĢaatı 112.100 TL %59 927, TL BATU ĠnĢaatı 68.400 TL %36 566, TL (K) Otel ĠĢletmeciliği 10.000 TL %5 79, TL TOPLAM 190.000 TL %100 1.572 TL Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 63

31.12.2009 740 HĠZ.ÜR.MLY. HS. 11.682 01 ARKA ĠNġAAT 7.188, 06 Amort.ve Tük.Payı 600 Kamyonet Amort.Gid 02 BATU ĠNġAAT 4.494, 06 Amort.ve Tük.Payı 600 Kamyonet Amort.Gid 730 GEN. ÜRETĠM GĠD. HS. 06 Amort.ve Tük.Payı 600 Kamyonet Amort.Gid 3.146 770 GEN.YÖN.GĠD.HS. 1.572 01 ARKA ĠNġAAT 927, 02 BATU ĠNġAAT 566, 03 OTEL ĠġL. 79, 257 BĠRĠKMĠġ AMORT. HS. 16.400 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 64

Hizmet Üretim Maliyetinin Hesaplanması -ĠĢin Tam Bitim Yöntemi- 2008 Yılı Maliyetleri 170 Y.Y.Köprü İnş.On.Mly.Hs nın borç kalanı 42.000 TL 171 Y.Y.Okul İnş.On.Mly. Hs nın borç kalanı 14.000 TL 2008 Yılı Hakedişler ve Avanslar 440 Alınan Sipariş Avansları (Köprü İnşaatı, 3.3.2008 tarihinde nakden tahsilat) 351 Y.Y.İnşaat Hakediş Bedeli (Okul İnşaatı, 05.05.2008 de Akbank yatırılan) Köprü: 1. Hakediş Raporu nun kabulü Avans mahsup edildi ve 10.06.2008 de çek alındı 32.000 TL 22.000 TL 70.000 TL Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 65

03.03.2008 100 KASA HESABI 30.800 295 PEġĠN ÖD.VER.FON.HS. 960 04 Gelir Vergisi Stopajı (%3) 740 HĠZ.ÜR.MLY. HS. 240 06 Damga Vergisi ( 7,5) 440 ALINAN SĠP.AVANS.HS. 32.000 01 Köprü ĠnĢaatı Avansı Köprü ĠnĢaatına verilen avans. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 66

351 Y.Y.İnşaat Hakediş Bedeli 22.000 TL (Okul İnşaatı, 05.05.2008 de Akbank yatırılan) Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 67

05.05.2008 102 BANKALAR HS. 06 Akbank A.c/hs. 25.015 295 PEġĠN ÖD.VER.FON.HS. 660 04 Gelir Vergisi Stopajı 740 HĠZ.ÜR.MLY. HS. 165 06 Damga Vergisi 351 Y.Y.OKUL ĠNġ.HAKEDĠġ BEDELĠ HS. 22.000 391 HES. KDV HS. 3.840 Okul ĠnĢaatı 1 Nolu HakediĢ alımı 980 KDV TEVKĠFATLARI HS. 120 981 KDV TEVK.KARġ.HS. 120 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 68

Hizmet Üretim Maliyetinin Hesaplanması -İşin Tam Bitim Yöntemi- 1 Nolu Köprü Hakedişi 70.000 TL Avans Mahsubu Vergi Kesintisi Yapılacak Tutar (32.000 TL) 38.000 TL Gelir Vergisi Stopajı (%3) 1.140 TL Damga Vergisi ( 7,5) 285 TL (1.425 TL) Net Tutar.. 36.575 TL KDV (70.000 x %18) 12.600 TL KDV Tevkifatı (%3) (378 TL) 12.978 TL Net Tutar... 49.553 TL Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 69

10.06.2008 440 ALIN.SĠP.AVANS.HS. 32.000 340 ALIN.SĠP.AVANS.HS. 32.000 101 ALINAN ÇEKLER HS. 295 PEġĠN ÖD.VER.FON.HS. 1.140 04 Gelir Vergisi Stopajı 740 HĠZ.ÜR.MLY. HS. 285 06 Damga Vergisi 350 Y.Y.KÖPRÜ ĠNġ. HAKEDĠġ BEDELĠ HS. 70.000 391 HES. KDV HS. 12.978 Köprü ĠnĢaatı 1 Nolu HakediĢ alımı 49.553 340 ALIN.SĠP.AVANS.HS. 32.000 378 378 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 70

Hizmet Üretim Maliyetinin Hesaplanması -İşin Tam Bitim Yöntemi- 2009 Yılı Maliyetleri 172 Y.Y.Havuz İnş.On.Mly.Hs nın borç kalanı 10.000 TL 740 Hizmet Ü. Maliyeti Hesabının borç kalanı 24.000 TL 10 Köprü İnşaatı maliyetleri 8.000 TL 20 Okul İnşaatı maliyetleri 16.000 TL 770 Genel Yön. Giderleri Hesabının borç kalanı 800 TL 10 Köprü İnşaatı maliyetleri 190 TL 20 Okul İnşaatı maliyetleri 375 TL 30 Havuz İnşaatı maliyetleri 235 TL 350 Y.Y. Köprü İnş. Hakediş Bedeli 46.000 TL Köprü İnşaatı tamamlanmıştır. Okul ve havuz inşaatları ise sürmektedir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 71

31.12.2009 170 Y.Y.KÖPRÜ ĠNġ.ON.MLY.HS. 8.190 01 2009 Maliyetleri 10 ĠnĢaat Ür.Mly 8.000 11 Ortak Gider Payı 190 171 Y.Y.OKUL ĠNġ.ON.MLY.HS. 16.375 01 2009 Maliyetleri 10 ĠnĢaat Ür.Mly 16.000 11 Ortak Gider Payı 375 172 Y.Y.HAVUZ ĠNġ.ON.MLY.HS. 10.235 01 2009 Maliyetleri 10 ĠnĢaat Ür.Mly 10.000 11 Ortak Gider Payı 235 741 HĠZ.ÜR.MLY. YANS.HS. 34.000 771 GYG YANSITMA HS. 800 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 72

170 Y.Y.KÖPRÜ ĠNġ.ON.MLY.HS. (2008) (2009) 42.000 8.190 50.190 31.12.2009 622 SATILAN HĠZ.MLY HS. 50.000 01 Köprü ĠnĢaatı Maliyeti 632 GENEL YÖN.GĠD. HS. 190 01 Köprü ĠnĢ.Gid.Payı 170 Y.Y.KÖPRÜ ĠNġ. VE ONARIM MLY.HS. 50.190 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 73

350 Y.Y.KÖPRÜ ĠNġ.HAKEDĠġ BED. HS. 70.000 (2008) 46.000 (2009) 116.000 31.12.2009 350 Y.Y.KÖPRÜ ĠNġ. HAKEDĠġ BED.HS. 116.000 600 Y.ĠÇĠ SATIġLAR HS. 116.000 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 74

Hizmet Üretim Maliyetinin Hesaplanması -İşin Kısmen Bitim Yöntemi- Tamamlanma yüzdesi olarak da ifade edilen bu yöntem ara dönemlerde inşaatın kâr veya zararını hesaplamak amacıyla kullanılan bir yöntemdir. ĠnĢaatın ilk aģamasında tamamlanma yüzdesinin tespiti = O güne kadar oluşan maliyetler Toplam tahmini maliyetler ĠnĢaatın ileri aģamasında tamamlanma yüzdesinin tespiti = O güne kadar oluşan maliyetler O güne kadar oluşan maliyetler + İnşaatın tamamlanması için gereken ek tahmini maliyetler Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 75

Hizmet Üretim Maliyetinin Hesaplanması -İşin Kısmen Bitim Yöntemi- Ġhale Bedeli Toplam Tahmini Maliyetler 31.12.2008 Ġtibariyle Yapılan Harcama 31.12.2009 Ġtibariyle Toplam Harcama 2009 Sonu itibariyle ĠnĢ.Tah. Tam.Mly 10.03.2010 ĠnĢaatın Fiili Maliyeti 56.000 TL 32.000 TL 19.200 TL 28.210 TL 34.000 TL 33.600 TL Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 76

2008 yılı kârı veya zararının hesaplanması 31.12.2008 Tarihine Kadar Oluşan Maliyetler = Toplam tahmini maliyetler 19.200 TL Tamamlanma Yüzdesi = = 0,60 32.000 TL Gerçekleşen Hasılat = İhale Bedeli x Tamamlanma Yüzdesi = 56.000 x 0,60 = 33.600 TL Kâr (Zarar) = Gerçekleşen Hasılat - Fiili Maliyetler = 33.600 19.200 = 14.400 TL Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 77

2009 yılı kârı veya zararının hesaplanması = 2009 Döneminde Oluşan Maliyetler 31.12.2009 Tarihi İtibariyle İnşaatın Bitimi İçin Gerekli Tahmini Maliyetler Tamamlanma Yüzdesi 28.210-19.200 = = 0,265 34.000 TL Gerçekleşen Hasılat = İhale Bedeli x Tamamlanma Yüzdesi = 56.000 x 0,265 = 14.840 TL Kâr (Zarar) = Gerçekleşen Hasılat - Fiili Maliyetler = 14.840 9.010 = 5.830 TL Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 78

2010 yılında tamamlanan inşaatın fiili kârı veya zararının hesaplanması İnşaattan alınan toplam hakedişler 56.000 İnşaatın bitiminde oluşan toplam fiili maliyet. (33.600) ĠnĢaattan elde edilen toplam kâr 22.400 2010 Yılı İnşaat Kârı = Toplam Kâr Önceki Yıllar Kârı 2010 Yılı İnşaat Kârı = 22.400 - (14.400 + 5.830) 2010 Yılı İnşaat Kârı = 22.400-20.230 2010 Yılı İnşaat Kârı = 2.170 TL Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 79

Özel (yap-sat) İnşaat Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 80

Özel (yap-sat) İnşaat Daire, kat, dükkan iģyeri gibi yapı üretip, bunları satma faaliyetidir. Bu inģaatları iģletme kendi adına üretir ve satar Pazarlama ve satıģ sorumluluğu iģletmeye aittir Kâr veya zararın belirlenmesinde iģin bitmesi yeterli değildir, satıģ iģleminin tamamlanması gerekir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 81

Özel (yap-sat) İnşaat Özel inşaat faaliyetini, inşaat taahhüt faaliyetinden ayıran temel özellikler Ģöyledir: Gerçek ya da tüzel kişilerin kendi adlarına konut, işyeri vb. yapıp satmalarıdır. Özel inşaat işletmeleri satın aldıkları veya kat karşılığı temin ettikleri arsa üzerine, ilk madde ve malzeme, çeşitli makine ve aletlerle, enerji ve emek kullanmak suretiyle ortaya yapılar çıkarmaktadırlar. Bu yapılar, apartman, işyeri, vb olarak tanımlansa da sonuç itibariyle bir MAMULdür. Bu nedenle özel inşaat işletmelerin kullandığı maliyet muhasebesi hesapları, diğer mamul üreten işletmeler ile aynıdır. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 82

Özel (yap-sat) İnşaat Özel inşaatlarda üretim genelde birden çok dönemi kapsamasına rağmen 42.m kapsamında değerlendirilmez. GVK na göre gayrimenkul alım-satımı ve inşaat işiyle sürekli uğraşanların elde ettiği kazanç ticari kazançtır. Ticari kazancın ortaya çıkması için satışın gerçekleşmesi ve inşaatın tamamlanması gerekir. (Bu iki unsur birlikte gerçekleşmelidir.) Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 83

Özel (yap-sat) İnşaat KDV açısından vergiyi doğuran olay ise bilindiği üzere mal teslimi/hizmet ifasıdır. Teslim gayrimenkulün tapu devri ya da kullanım hakkının devri ile gerçekleşecektir. İnşaat tamamlanmadan yapılan satışlarda KDV doğuran olay gerçekleşmemektedir. Fatura düzenlenmesi halinde KDV hesaplanması gerekmektedir. Alınan paralar ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI hesabında muhasebeleştirilmesi uygun olacaktır. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 86

İnşaat Maliyetinin Unsurları DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERİ DİREKT İŞÇİLİK GİDERİ GENEL ÜRETİM GİDERİ SİPARİŞ MALİYET SİSTEMİ ESASLI MALİYET MUHASEBESİ ORGANİZASYONU OLUŞTURULMALIDIR. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 87

710 D.İ.M.M.Gid 711 DİMM.G YANS 151 YARI ÜR-MLY 152 MAMULLER 720 DİR.İŞÇ.G. 721 Dİ.G.YANS 620 S.M. MLY. 730 G.Ü.GİD. 731 GÜG YANS 600 Y.İ.SATIŞLAR 750/760/770/780 751/761/771/781 630/631/632/660 690 DÖN.KARI/ZARARI Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 88

Ġlk Madde ve Malzemeler İnşaata özel ilk madde ve malzemelerin satın alınıp depolanması İnşaata ilişkin arsanın işletme tarafından satın alınması İnşaata ilişkin arsanın müşteri tarafından tahsis edilmesi Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 89

İlk madde ve malzemelerin satın alınması TRS İnşaat İşletmesi hem genel malzeme ambarında hem de şantiye ambarında kullanmak için 30.000 liralık çimentoyu ve %18 KDV yi peşin ödeyerek 5.11.2009 tarihinde Turna İşletmesinden satın almıştır. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 90

1 05.11.2009 150 ĠLK MD.MLZ.HS. 30.000 10 Genel Depo 30.000 005 Çimento 30.000 191 ĠND. KDV HS. 5.400 KASA HESABI 35.400 Turna ĠĢletmesi 2 307 nolu fatura ile çimento satın alınması. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 91

İşletmenin arsa satın alması Arsalar, üzerinde inşaat yapılan arazi parçalarıdır. Arsalar inşaatın bünyesine doğrudan girmektedir, Bu nedenle arsalar inşaat maliyetinin temel bir unsurudur. Arsalar özel inşaat işletmeleri için ilk madde ve malzeme olarak kabul edilir. Noter, mahkeme, kıymet takdiri, yıkım giderleri, komisyon giderleri ile Emlak Alım vb. vergi ve harç bedelleri maliyete eklenmelidir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 92

ARSA TEMİNİNDE KDV KDV uygulaması arsanın sahibi ile yapılan anlaģmaya göre değiģmektedir. Arsa bir kooperatife ya da Ģirketin aktifine kayıtlı ise veyahut arsa alım satım iģi süreklilik arz ediyorsa KDV söz konusu olmaktadır. (KDV oranı % 18) ĠĢletmenin aktifine kayıtlı olmayan, bir Ģahısa ait arsanın müteahhide teslimi devamlılık arz etmemesinden dolayı KDV konusuna girmemektedir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 93

Arsa alımı (aktifleştirme) TRS inşaat işlerinde kullanmak amacıyla Gökmeydan da 500 m2 lik ve Batıkent te 1200 m2 lik iki arsayı 12.11.2009 tarihinde satın almıştır. Bedeli KDV Tapu ve Diğer Masraflar Gökmeydan 80.000 14.400 580.- Batıkent 620.000 111.600 1.420.- Arsa bedelleri Akbank tan arsa sahiplerine havale edilmiştir. Tapu ve diğer masraflar nakden ödenmiştir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 94

2 12.11.2009 250 ARSA VE ARAZĠLER HS. 702.000 01 Arsalar 702.000 3 11 Gökmeydan 80.580 26 Batıkent 621.420 191 ĠNDĠRĠLECEK KDV HS. 126.000 Arsa alımı 102 BANKALAR HS. 826.000 01 Akbank Esk.ġb. 100 KASA HESABI 2.000 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 95

0036 Nolu Sipariş Emri İnşaat Sahibi : Taha Akın İşin başlangıç tarihi : 20 Kasım 2009 İşin tahmini bitiş tarihi : 01 Nisan 2010 İşin özellikleri : Batıkent 1200 m2 üzerine İki katlı, betonarme, 100 m2 arsa üzerine toplam 240 m2, garaj, Bitişik nizam 6 villa Vb Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 96

Arsanın kullanılması (İnşaat maliyetine yüklenmesi) TRS işletmesinin Batıkent teki 1200 m2 lik arsasını 24.11.2009 tarihinde 0036 Sipariş Emrine tahsis etmiştir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 97

3 24.11.2009 150 ĠLK MD.MLZ.HS. 621.420 01 Arsalar 26 Batıkent 621.420 250 ARSA VE ARAZĠ HS. 621.420 01 Arsalar 26 Batıkent 621.420 4 Batıkent arsasının 0036 sipariģe yüklenmesi Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 98

3 24.11.2009 710 DĠR.ĠLK MD.MLZ.GĠD.HS. 621.420 01 Arsalar 0036 TA SipariĢi 1 Arsa 150 ĠLK MD. MLZ. HS. 621.420 01 Arsalar 26 Batıkent 621.420 4 Batıkent arsasının 0036 sipariģe yüklenmesi Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 99

Arsanın kullanılması TRS işletmesinin Batıkent teki 1200 m2 lik arsanın üzerindeki harabe bir evin yıkımı için 350 lira + 63 lira KDV yi 25.11.2009 tarihinde nakden ödeyerek dekapaj işlemine başlamıştır. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 100

4 25.11.2009 150 ĠLK MD.MLZ.HS. 350 01 Arsalar 0036 TA SipariĢi 2 Dekapaj 191 ĠND. KDV HS. 63 100 KASA HESABI 413 5 0036 sipariģe iliģkin dekapajın yapılması Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 101

Arsanın dekapaj gelirleri 0036 Siparişin dekapajı sırasında ortaya çıkan tuğla, tahta, kiremit vb. malzemeler hurda olarak 120 lira + 21 TL KDV ye 27.11.2009 da nakden satılmıştır. 2 27.11.2009 100 KASA HESABI 141 602 DĠĞER SATIġLAR HS. 120 3 391 HESAP. KDV HS. 21 2 27.11.2009 100 KASA HESABI 141 150 ĠLK MD.MLZ.HS. 120 01 Arsalar 0036 TA SipariĢi 3 391 HESAP. KDV HS. 21 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 102

İlk madde ve malzemelerin şantiyeye gönderilmesi Satın alınan çimentonun 2.000 liralık kısmı 0036 nolu sipariş (villa) inşaatında kullanılmak üzere şantiye deposuna gönderilmiştir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 103

2 12.12.2009 150 ĠLK MD.MLZ.HS. 2.000 20 ġantiye Depo 2.000 005 Çimento 2.000 3 150 ĠLK MD.MLZ.HS. 2.000 10 Genel Depo 2.000 005 Çimento 2.000 0036 SipariĢ emrinde kullanılmak üzere 500 torba çimentonun Ģantiye deposuna gönderilmesi. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 104

Direkt İşçilik Maliyetleri BeleĢ ĠnĢaat Aġ yapımına devam ettiği TIKLA Apartmanı inģaat iģinde çalıģan bir iģçi ve belediyenin park inģaatındaki ġato iģinde çalıģan kontrol mühendisinin iģçilik giderleri Ģöyledir: TIKLA(iĢçisi) Kontrol Mühendisi Brüt Ücret 600 1.200 SSK ĠĢveren Payı 132 264 SSK ĠĢçi Payı 84 168 Gelir Vergisi 76 152 Damga Vergisi 4 8 ĠSF ĠĢveren Payı 12 24 ĠSF ĠĢçi Payı 6 12 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 105

2 30.11.2009 3 720 DĠR.ĠġÇ.GĠD.HS. 744 50 Tıkla Apartmanı 360 ÖD.VER.FON.HS. 80 361 ÖD.S.G.KES. HS. 234 335 PERS. BORÇ. HS Direkt iģçilik maliyetinin inģaat maliyetine yüklenmesi 30.11.2009 730 GEN. ÜR. GĠD.HS. 1.488 1 Endirekt ĠĢçilik Kontrol mühendisinin iģçilik maliyetinin inģaatlara yüklenmesi 430 360 ÖD.VER.FON.HS. 160 361 ÖD.S.G.KES. HS. 468 335 PERS. BORÇ. HS 860 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 106

Asgari İşçilik Asgari iģçilik uygulaması nedeniyle, asgari iģçilik tutarı kadar iģçiliğin kuruma bildirilmiģ olması ve bu tutar üzerinden prim ödemesinin yapılmıģ olması gerekir. Bu durumda kurumca iliģiksiz belgesi (borcu yoktur) verilir. Özel bina inģaatlarında, belediyelerin iskan ruhsatı vermeleri için iliģiksiz belgesinin belediyelere teslim edilmesi gerekmektedir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 107

Asgari İşçilik 16-318 genelge ile 01.05.2004 tarihinden geçerli uygulama geçilmiştir. Buna göre şöyledir; BaĢladığı yıl biten inģaatın maliyetinin hesaplanmasında o yıl için belirlenen birim m 2 maliyeti, esas alınır. BaĢladığı yıldan sonraki yıllarda biten inģaatın maliyetinin hesabında ise biten yıldan önceki yıla ait m 2 maliyet bedeli esas alınır. Birim m 2 maliyeti Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı açıklar. ĠĢlerdeki asgari iģçilik oranları, asgari iģçilik tespit komisyonunca yayınlanan tebliğ ile belirlenmiģtir. (bu konuda 1999 da yayımlanan 16-192 sayılı genelge yürürlükten kaldırılmıģtır.) Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 108

Betonarme, Mesken, I. Sınıf BaĢlangıç: 2005, BitiĢ: 2008 Toplam üretim 1000 m 2 x 322,66 TL = 322.660 TL Betonarme asgari iģçilik % 9 % 25 eksiltilmiģ oran, % 9 (%9 x 0,25) = % 6,75 Asgari ĠĢçilik Tutarı = 322.660 x % 6,75 = 21.779,55 TL Bu tutarın altında iģçilik beyan edilmiģ ise fark üzerinden prim ödenecektir. ĠĢsizlik sigortası bu uygulamada dikkate alınmamıģtır. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 109

İnşaatlarda Üretim Maliyeti Unsuru Olarak Taşeron Giderleri Özel inşaat işletmeleri ürettikleri yapının uzmanlık isteyen bölümlerini taşeronlara yaptırtabilirler. Taşeronlara yaptırılan işler içinde hem işçilik hem malzeme giderleri bulunabilmektedir. Taşeronların düzenledikleri faturalarda gösterdikleri işçilik giderleri direkt işçilik gideri, malzeme giderleri de türüne göre DİMMG veya GÜG olarak kayıtlanmalıdır. İşin tamamlanmasından önce taşeronlara yapılan ödemeler ise avans niteliği taşır ve 159. Verilen Sipariş Avansları Hesabında izlenir. (179. Taşeronlara Verilen Avanslar Hesabı Kullanılmaz.) Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 110

Taşeron Giderlerin Muhasebeleştirilmesi Örnek: A inģaat iģletmesi, MERSĠN Apartmanı inģaatının fayans iģi için Z Ltd. ġti. ne 500 TL avans vermiģtir. Z Ltd. ġti. fayans iģini tamamlamıģ, 1.500 YTL malzeme, 500 YTL iģçilikten oluģan + %18 KDV de içeren faturayı düzenleyerek iģletmeye teslim etmiģtir. Avans mahsup edildikten sonra kalan tutar nakit olarak ödenmiģtir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 111

2 30.11.2009 159 VER.SĠP.AVANS.HS. 500 07 TaĢeron Zero 3 100 KASA HESABI 500 Zero iģletmesine verilen avanslar 30.11.2009 710 DĠR.ĠLK MD.MLZ.GĠD HS. 121 TaĢeron Fayans Mlz. 1.500 720 DĠR.ĠġÇ. GĠD.HS. 500 121 TaĢeron ĠĢçilikleri 191 ĠND. KDV HS. 360 159 VER.SĠP.AVANS.HS 07 TaĢeron Zero 100 KASA HESABI Zero ĠĢletmesine yapılan ödeme 500 1.860 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 112

Genel Üretim Gideri Direkt ilk madde ve malzeme ve direkt iģçilik giderleri dıģında kalan üretimle ilgili tüm giderler Genel Üretim Giderleri baģlığı altında toplanabilir. GÜG üretimle doğrudan ilgili olmayan fakat üretimin sürdürülmesi için zorunlu olan giderlerden oluģurlar. Bir inģaat için Ģantiye binası, gerekli makineler, Ģantiye Ģefleri, Bakım-Onarım hizmetleri vb. olmadan sadece DĠMM ve D.ĠĢçilik ile inģaat yapımının sürdürülmesi olanaksızdır. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 113

Genel Üretim Gideri GÜG leri üretim maliyetlerine doğrudan doğruya yüklenemeyen giderler olmakla birlikte inģaat sektörü gereği GÜG lerinin önemli bir kısmının hangi inģaat ile ilgili olduğu bilinebilir. Bu durumda bu tür GÜG leri dağıtıma tabi tutulmazken, ortak giderler varsa (birden çok inģaata kullanılan kamyon, iģ makineleri vb.) dağıtım yoluyla inģaat maliyetleri arasında dağıtılmalıdır. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 114

GÜG - Endirekt Madde ve Malzeme Çivi, Tel, Kaynak ve lehim malzemeleri Boya ve badana malzemeleri Patlayıcı malzemeler Araç yedek parçaları, Akaryakıt (mazot-yağ) Sıhhi tesisat malzemeleri Marangoz malzemeleri Diğer tesisat malzemeleri Küçük el aletleri (çekiç-keser-mala vb.) Isıtma malzemeleri (kömür vb.) Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 115

GÜG - Endirekt ĠĢçilik Hazırlama ve temizlik işçilik ücretleri Kamyon şoförlerinin ücretleri İş makinesi operatörlerinin ücretleri Yemekhane, yatakhane görevlilerinin ücretleri Şantiye şeflerinin maaşları Kıdem tazminatları Geçici çalışanların ücretleri Sosyal yardımlar (yemek-yakacak vb.) Eğitim ve Sağlık yardımları (ilaç, tedavi vb.) Fazla çalışma, tatil ve izin ücretleri. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 116

GÜG - Diğer Giderler Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler: Elektrik giderleri, Su giderleri, Danışmanlık giderleri vb. Çeşitli Giderler: Tesis makine ve cihazların sigorta giderleri, Kamyon kira giderleri, Tesis, makine ve alet kiraları, Çalışanların özel sigorta giderleri vb. Vergi Resim ve Harçlar: Tapu harçları, Damga vergileri, Gümrük vergileri, Belediye rüsumları, Motorlu taşıtlar vergisi, İşgaliye harçları, Bina ve arazi vergileri, Gider yazılan İndirimi mümkün olmayan KDV Amortisman Giderleri: Üretimde yararlanılan MDV yıpranma payları amortisman giderlerini oluşturur. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 117

Direkt Yüklenebilen GÜM Örnek: KAYA inģaat iģletmesi Kara Apartmanı inģaatının projesini TĠK Mühendislik ġirketine hazırlatmıģtır. Bunun için 8.000 TL + 1.440 TL KDV ve ayrıca inģaat izni için belediyeye 2.000 lira + 360 TL KDV nakden ödenmiģtir. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 118

2 1.12.2009 730 GEN.ÜR.GĠD.HS. 10.000 01 Dir.GÜG 005 Kara Apartmanı 07 Proje giderleri 191 ĠND. KDV HS. 1.800 100 KASA HESABI 11.800 3 TĠK Mühendisliğe yaptırılan proje gideri Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 119

GÜM nin ĠnĢaatlara Dağıtımı Örnek: KAYA inģaat iģletmesi A,B,C inģaatlarında kullandığı kamyon için 2009 üretim döneminde ayrılan amortisman gideri 14.400 liradır. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 120

2 1.12.2009 730 GEN.ÜR.GĠD.HS. 14.400 02 Endirekt GÜG 008 Kamyon Amort.gid. 257 BĠR. AMORT. HS. 14.400 Kamyon Amort. 3 Amortisman giderinin genel üretim giderine yüklenmesi. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 121

KAYA inģaat iģletmesi A,B,C inģaatlarında kullandığı kamyonun amortisman giderini inģaatlarda kullandığı gün sayısına göre dağıtacaktır. Gün Sayısı (A) ĠnĢaatı 72 (B) ĠnĢaatı 108 (C) ĠnĢaatı 180 TOPLAM 360 % %20 %30 %50 %100 GYG Dağıtımı 2.880 TL 4.320 TL 7.200 TL 14.400 TL Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 122

2 1.12.2009 730 GEN.ÜR.GĠD.HS. 14.400 21 (A) ĠnĢaatı 2.880 008 Kamyon Amort.gid. 22 (B) ĠnĢaatı 4.820 008 Kamyon Amort.gid. 23 (C) ĠnĢaatı 7.200 008 Kamyon Amort.gid. 730 GEN.ÜR.GĠD.HS. 14.400 02 Endirekt GÜG 008 Kamyon Amort.gid. 3 GÜM nin inģaatlara yüklenmesi. Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 123

GÜM nin ĠnĢaatlara Dağıtımı Örnek: KAYA inģaat iģletmesi V,Y,Z ve X inģaatlarına iliģkin GÜM Ģöyledir: GENEL ÜRETĠM GĠD. Dağıtım Ölçütleri Endirekt Malzeme Mly 6.000 DĠMM tutarı Endirekt ĠĢçilik 5.000 Dir. ĠĢçilik Saati DıĢ.Sağ.Fayda ve Hiz. 2.000 Yüzdeye göre ÇeĢitli Giderler 800 EĢit Amortisman giderleri 3.600 ÇalıĢılan gün sayısı 28.12.2009 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 124

EÜMY olan inģaatlara iliģkin bilgiler: EÜMY DĠMM tutarı DĠS Yüzde Gün sayısı (V) ĠnĢaatı 16.800 3.400 %40 146 (Y) ĠnĢaatı 12.600 2.600 %30 110 (Z) ĠnĢaatı 20.400 3.000 %18 80 (X) ĠnĢaatı 10.200 1.000 %12 29 TOPLAM 60.000 10.000 %100 365 ÇeĢitli giderler her bir inģaata 200 lira yüklenir Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 125

EÜMY olan inģaatlara iliģkin bilgiler: EÜMY DĠMM End. End. DĠS DıĢ.Sağ. Yüzde Amort. Gün tutarı Mlz. ĠĢçilik Fay.Hiz. Gider. sayısı (V) ĠnĢaatı 16.800 1.680 3.400 1.700 %40 800 1.440 146 %28 (Y) ĠnĢaatı 12.600 1.260 2.600 1.300 %30 600 1.085 110 %21 (Z) ĠnĢaatı 20.400 2.040 3.000 1.500 %18 360 789 80 %34 (X) ĠnĢaatı 10.200 1.020 1.000 500 %12 240 286 29 %17 TOPLAM 60.000 6.000 10.000 5.000 %100 2.000 3.600 365 ÇeĢitli giderler her bir inģaata 200 lira yüklenir %100 %100 %34 %26 %30 %10 %100 %40 %30 %18 %12 %100 %40,00 %30,14 %21,92 %7,94 Yrd.Doç.Dr. Vedat EKERGĠL Anadolu Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler 126