PAYLARIN İŞLEM FİYATI VE PİYASA DEĞERİ HESAPLAMASINDA SABİT PAY MİKTARI YAKLAŞIMI

Benzer belgeler
Finansal Yatırım ve Portföy Analizi

DEĞERE DAYALI YÖNETİM ve FİRMA DEĞERİNİN TESPİTİ. Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ

HEDEF GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM ORTAKLIĞI ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe ve Finansman Anabilim Dalı

HEDEF GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM ORTAKLIĞI ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

HEDEF GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM ORTAKLIĞI ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

Aysel Gündoğdu, PhD C. Turgay Münyas, PhD C. asset FİNANSAL YÖNETİM. Sermaye Piyasası Faaliyetleri İleri Düzey Lisansı Eğitimi

Konsolide Gelir Tablosu

PERGAMON STATUS DIŞ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

FONET BİLGİ TEKNOLOJİLERİ A.Ş. HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

NİĞBAŞ NİĞDE BETON SANAYİ VE TİCARET A.Ş. HALKA ARZ DEĞERLEME RAPORU

bilgisayar Hisse Senedi

Temel Finans Matematiği Örnek Soru Çözümleri Sayfa. 1 Eylül 2009

KOÇTAŞ YAPI MARKETLERİ TİC. A. Ş. 31 ARALIK 2014 TARİHİ İTİBARİYLE HAZIRLANAN FİNANSAL TABLOLAR

FİRMA DEĞERLEMESİ. Prof.Dr. NURGÜL CHAMBERS. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü Öğretim Üyesi.

KOÇTAŞ YAPI MARKETLERİ TİC. A. Ş. 31 ARALIK 2013 TARİHİ İTİBARİYLE HAZIRLANAN FİNANSAL TABLOLAR

Bizim Menkul Değerler A.Ş 11 Mayıs

Fonet Bilgi Teknolojileri A.Ş. ( Fonet ) Fiyat Tespit Raporu Değerlendirme Raporu

Galatasaray Sportif Sınai ve Ticari Yatırımlar Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları

4. Sahibine eşit hak sağlayan paya ne ad verilir? a) Bedelli pay b) Nama yazılı pay c) Bedelli pay d) İmtiyazlı pay e) Adi pay

Kentsel Dönüşümde Finans Aktörleri ve Beklentileri Doç. Dr. Erk HACIHASANOĞLU Araştırma, İş ve Ürün Geliştirme Grup Md.

NOOR CAPITAL MARKET MENKUL DEĞERLER A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

Tahvil Türleri. O Hamiline ve Nama Yazılı Tahviller. O Sabit Faizli ve Değişken Faizli Tahviller

BİLANÇO (YTL) VARLIKLAR

Konsolide Gelir Tablosu

PERGAMON STATUS DIŞ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

İÇİNDEKİLER. BİRİNCİ BÖLÜM Finansal Amaç, Finans Fonksiyonu, Finansal Çevre 1 40

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ ÜNİTE EKONOMİK VE FİNANSAL SİSTEM İKİNCİ ÜNİTE PARANIN ZAMAN DEĞERİ

İNTEGRAL MENKUL DEĞERLER A.Ş. - BİLANÇO (Tüm Tutarlar, Türk Lirası olarak gösterilmiştir) İncelemeden Bağımsız Denetimden

KOÇTAŞ YAPI MARKETLERİ TİCARET. A. Ş. 31 ARALIK 2016 TARİHİ İTİBARİYLE HAZIRLANAN FİNANSAL TABLOLAR

KARSAN OTOMOTİV SANAYİİ VE TİCARET A.Ş. Finansal Duran Varlık Satışı

değildir?

Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

PERGAMON STATUS DIŞ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

DÖNEM SONU VERGİ VE MUHASEBE İŞLEMLERİNDE ÖZELLİK ARZ EDEN KONULAR

Konsolide Gelir Tablosu (denetlenmemiş)

EGELİ & CO YATIRIM HOLDİNG A.Ş. 31 ARALIK 2017 TARİHLİ SOLO BİLANÇO VE DİPNOTLARI

Konsolide Gelir Tablosu (denetlenmemiş)

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ ÜNİTE FİNANSAL YÖNETİM VE FONKSİYONLARI 1. GİRİŞ... 19

TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

FİNANSAL SİSTEM VE FİNANSAL PİYASALAR

ÜLKER BİSKÜVİ SANAYİ A.Ş. Finansal Rapor. Konsolide Aylık Bildirim KAMUYU AYDINLATMA PLATFORMU. Finansal Tablolara ilişkin Genel Açıklama

KAMUYU AYDINLATMA PLATFORMU. FENERBAHÇE FUTBOL A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

31 Aralık 2012 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Finansal Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu

PRİZMA PRES MATBAACILIK VE YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ HALKA ARZ DEĞERLEME RAPORU

ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM TAHVİL, HAZİNE BONOSU VE PAY DEĞERLEMESİ 21

TACİRLER MENKUL DEĞERLER A.Ş. B TİPİ LİKİT FONU 1 OCAK - 31 ARALIK 2011 HESAP DÖNEMİNE AİT FİNANSAL TABLOLAR VE BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU

İZMİR FIRÇA SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI

Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Şirket Birleşmeleri ve Satın Almalar

ORAN ANALİZİ 8. VE 9. HAFTA

PETROKENT TURİZM A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

Konsolide Gelir Tablosu (denetlenmemiş)

2013 Yılı Menkul Kıymet Gelirlerinin Vergilendirilmesi

ARBUL ENTEGRE TEKSTİL İŞLETMELERİ ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

HEDEF GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN GÖRÜŞ

RTA LABORATUVARLARI BİYOLOJİK ÜRÜNLER İLAÇ VE MAKİNE SANAYİ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

Galatasaray Sportif Sınai ve Ticari Yatırımlar Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları

RTA LABORATUVARLARI BİYOLOJİK ÜRÜNLER İLAÇ VE MAKİNE SANAYİ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

1. Temel Finansal Kavramlar. 2. Finansal Analiz ve Planlama. 3. Yatırım ve Çalışma Sermayesi. 4. Fizibilite Etüdleri- Yatırım Kararının Alınması

ÜRÜNLER VE GELİR TÜRÜ TAM MÜKELLEF KURUM TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF** KURUM*** DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ***

Finansal Amaç, Finans Fonksiyonu, Finansal Çevre 3 38

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş. BÜYÜME AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU 31 ARALIK 2007 TARİHİ İTİBARİYLE MALİ TABLOLAR

Konsolide Gelir Tablosu (denetlenmemiş) Sona eren 9 aylık dönem

PERGAMON STATUS DIŞ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

2013 YILI MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

EURO YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. DEĞERLEME RAPORU

AVRUPA YATIRIM HOLDİNG A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

Haftalık Menkul Kıymet İstatistikleri Raporuna İlişkin Yöntemsel Açıklama

FONET Bilgi Teknolojileri A.Ş. FİYAT TESPİT RAPORU ANALİZİ

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş. BÜYÜME AMAÇLI HİSSE SENEDİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU 31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE FİNANSAL TABLOLAR

Verusaturk Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A. Ş. Fiyat Tespit Raporu Değerlendirme Raporu

COCA-COLA İÇECEK A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

Eminiş Ambalaj Sanayi ve Ticaret AŞ 31 Aralık 2005 Tarihi İtibariyle Bilanço (Para birimi: YTL)

31 Aralık 2011 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Finansal Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu

TRABZONSPOR SPORTİF YATIRIM VE FUTBOL İŞLETMECİLİĞİ TİCARET A.Ş

Beşiktaş Futbol Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları. 28 Şubat 2017 tarihi itibariyle konsolide TTK 376 Bilançosu

İşletme Finansmanı İÇİNDEKİLER. BİRİNCİ BÖLÜM İşletme Finansmanına Giriş 1 28

İHLAS EV ALETLERİ İMALAT SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

İncelemeden Geçmiş. İlişikteki notlar bu konsolide finansal tabloların ayrılmaz bir parçasıdır.

ÇEMAŞ DÖKÜM SANAYİ A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

OYLUM SINAİ YATIRIMLAR A.Ş HALKA ARZ DEĞERLEME RAPORU

PINAR SU SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

MUHASEBE 2 11-MENKUL KIYMETLER. ERKAN TOKATLI tokatli.erkan@gmail.com

VI. Çözüm Ortaklığı Platformu

PETROKENT TURİZM A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Olmayan Aylık Bildirim


ŞEKER FAKTORİNG A.Ş. Finansal Kurumlar Finansal Rapor Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş. BÜYÜME AMAÇLI ULUSLARARASI KARMA EMEKLİLİK YATIRIM FONU 31 ARALIK 2009 TARİHİ İTİBARİYLE FİNANSAL TABLOLAR

Prof. Dr. Güven SAYILGAN Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe-Finansman Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

1 OCAK - 30 HAZİRAN 2006 ARA HESAP DÖNEMİNE AİT MALİ TABLOLAR VE BAĞIMSIZ DENETÇİ SINIRLI İNCELEME RAPORU

SINAV KONU BAŞLIKLARI

- MALİ ANALİZ - 1.Dönen varlıkların toplam tutarı ile kısa vadeli yabancı kaynakların toplam tutarı arasındaki farka ne ad verilir?

İÇİNDEKİLER. ÖNSÖZ... iii İÇİNDEKİLER... v BİRİNCİ BÖLÜM FİNANSAL PİYASALAR

MMC GAYRİMENKUL VE MADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ DEĞERLEME RAPORU

Dönem Biterken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 25 Aralık 2008

Beşiktaş Futbol Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Bağlı Ortaklıkları. 30 Kasım 2016 tarihi itibariyle konsolide TTK 376 Bilançosu

Transkript:

Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi / 2016 Cilt: XI Sayı: II PAYLARIN İŞLEM FİYATI VE PİYASA DEĞERİ HESAPLAMASINDA SABİT PAY MİKTARI YAKLAŞIMI Özet Turgay GEÇER * Finansal piyasalar, sermaye piyasaları ve para piyasaları toplamından oluşan bir bütündür. lar ve tahviller gibi menkul kıymetler, sermaye piyasalarında işlem görmektedir., ortaklık hakkı veren menkul kıymettir. Şirketler, nominal sermayeyle kurulur ve kurulduklarında nominal bir değere sahiptir. Şirketin, piyasa değeri ise finansal performansı tarafından şekillenir. Şirketin piyasa değeri payların işlem fiyatıyla pay miktarının çarpılmasıyla hesaplanır. Bir payın minimum nominal değeri yasalarla belirlenmesine karşın, şirketler pay miktarlarını serbestçe belirlemektedir. Ancak şirketlerin farklı pay miktarı belirlemeleri nedeniyle pay işlem fiyatıyla şirketlerin piyasa değerleri arasında doğrusal bir ilişki kurulamamaktadır. Bu çalışmada, bu uzaklaşmanın etkilerini azaltmak amacıyla, halka açık şirketler için sabit pay miktarına dayalı bir pay işlem fiyatı ve piyasa değeri yaklaşımı önerilmekte, yaklaşımın avantaj ve dezavantajlarını tartışılmaktır. Anahtar Kelimeler:, İşlem Fiyatı, Piyasa Değeri. FIXED NUMBER OF SHARES APPROACH FOR CALCULATING TRADING PRICE AND MARKET VALUE OF STOCKS Abstract Financial markets consist of capital markets and money markets. Securities, e.g. stocks and bonds, are traded in capital markets. Stocks are the securities giving the right of partnership. Company is established in nominal capital and has a nominal value. Market value of company can be formed by its financial performance. Market value of company can be calculated by multiplying trading price of stock and number of its shares. Despite minimum nominal value of share is dictated by laws; companies can freely determine the amount of share. However, to have different number of shares causes nonlinear correlation between the trading prices and market value of stocks and more divergence of financial economy from real economy. In this study, for publicly traded companies, to decrease the effects of this divergence, a new approach is offered for trading price and market value of stocks based on fixed number of shares and discussed the pros and cons of this approach. Keywords: Stocks, Trading Price, Market Value. Giriş Finansal piyasalar, para piyasaları ve sermaye piyasaları olmak üzere iki gruba ayrılabilir. Para piyasası kısa vadeli menkul kıymetlerin alım satımıyla ilişkilendirilirken, sermaye piyasaları ise göreceli olarak uzun vadeli menkul kıymetlerin alım satımıyla ilgilidir. (Van Horne ve Wachowicz, 2008, 27 28) Uzun vadeli fon arz ve talebine konu en yaygın finansal enstrümanlar paylar ve tahvillerdir. Tahviller, daha kurumsal bir yatırımcı çevresinde kabul görürken, paylar, sermayenin tabana yayılması ilkesi çerçevesinde, geniş halk kesimlerine hitap etmesi beklenmektedir. lar (hisse senetleri); ortaklığın sermayesini temsil eden ve sahibine ortaklık hakkı veren menkul kıymetlerdir. (SPK, 2010, 1) lar; anonim şirketler, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler, özel kanunla kurulmuş kamu kuruluşları tarafından çıkarılan sermayenin belirli bir bölümünü temsil eden, sahibine ortaklık haklarından yararlanma imkânı veren menkul kıymetlerdir. (İMKB, 2010, 14) Tanımlardan da anlaşılacağı üzere, pay çıkarılması için bir anonim ortaklığın var olması gerekmektedir. çıkarılmasından payların halka arz edilmesi anlaşılmaktadır, ancak kanunen halka arz edilmeyen uygulamalar da söz konusu olabilir. Eğer bir anonim ortaklık paylarını halka arz ederse, halka açık ortaklık olarak * Yrd. Doç. Dr. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, turgay.gecer@izu.edu.tr Tüm hakları BEYDER e aittir 89 All rights reserved by The JKEM

The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management / Volume: XI Fall adlandırılır. 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 3. maddesi (e) bendine göre halka açık ortaklık: payları halka arz edilmiş olan veya halka arz edilmiş sayılan anonim ortaklıkları ve (f) bendine göre ise halka arz, sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan yapılan genel bir çağrıyı ve bu çağrı devamında gerçekleştirilen satışı şeklinde ifade edilmektedir. Halka arz uygulamalarında, arz edenlerle talep edenler arasında öne çıkan husus payın değeridir. ın değeri, halka açılan şirketin değeri ve pay miktarına göre belirlenmektedir. Anonim ortaklıklar, finansal menfaatleri gereğince yüksek pay değeriyle halka açılmaya olumlu yaklaşırken, geniş halk kesimleri ise yatırım yapılabilir, fiyat piyasa değeri artışı, getiri beklentisiyle likiditesi yüksek payları tercih edeceklerdir. Kısaca değer, pay piyasasında birinci meseledir. Bu çalışmanın amacı, değer ve fiyat kavramları ile pay ihraç eden anonim ortaklıklarla paylarının işlem fiyatları arasındaki ilişkiyi ele almaktır. Ayrıca çalışmada anonim ortaklıkla payların işlem fiyatı arasındaki ilişkinin doğrusal olmasına yönelik yeni bir yaklaşım önerilmekte, yeni yaklaşımın avantaj ve dezavantajları tartışılmaktadır. Yapılan literatür araştırmasında özellikle halka açık anonim ortaklıklar için sabit pay miktarı uygulaması ve pozitif ve negatif etkilerinin ele alındığı bir çalışma olmadığı tespit edilmiştir. Literatüre yeni bir bakış açısı kazandırılması, halka açık anonim ortaklıklar için sabit pay miktarına dayalı piyasa değerlerinin tespiti bu çalışmanın sağlayacağı faydalar arasında sayılabilir. 1. Değer ve Fiyat İşletme değeri konusu, günümüz finans dünyasının en önemli konularından birini oluşturmaktadır. Finans bilimi özgün bir bilim dalı olarak anılmaya başladığı zamandan günümüze kadar geçen sure içerisinde finans literatüründe en çok tartışılan konulardan biri işletme değerinin hesaplanması konusu olmuştur. (Taner ve Akkaya, 2003, 1) Literatürde değer kavramı; kıymet, önem ölçüsü, paha, karşılık, göreli bedel, parasal bedel, fayda gibi ifadelerle tanımlanmaktadır. Anlaşılacağı üzere değerin kesin ve genel kabul görmüş bir tanımı yapılmamakta, değer kavramı zaman zaman fayda, zaman zaman bedel ya da zaman zaman da fiyat kavramlarının eşanlamlısı olarak kullanılmaktadır. Ancak değer, bu kavramların tümüyle ilişkili ve etkileşim içerisinde olmakla birlikte tam olarak bu kavramlarla aynı anlamı taşımamaktadır. (Ertuğrul, 2008, 144) Değerleme değişik tekniklere ve yöntemlere dayanarak değeri ölçer, tahmin yapar ve projeksiyon ortaya koyar. (Kabataş, 2005, 224) Günümüzde, sermaye piyasasında etkinliğin ve güvenin sağlanmasındaki en önemli hususların başında, firma değeri tespitinin doğru bir şekilde yapılması ve böylece bulunan değerin gerçeği yansıtması gelmektedir. Firma değerinin tespiti gerek ilk halka arz sırasında gerekse borsada işlem gören firmaların paylarını satın alma kararını verirken de gereklidir. Piyasada oluşan fiyatın firmanın gerçek değerini ne ölçüde yansıttığının bilinebilmesi için firma değerinin doğru hesaplanması gerekmektedir. (Önal ve Karadeniz, 2004, 139) Şirket değerinin belirlenmesi için farklı değerleme yöntemleri kullanılmaktadır. Bu yöntemler genel olarak 3 başlıkta sınıflandırılabilir. Bunlar; aktif bazlı değerleme yöntemleri, piyasa bazlı değerleme yöntemleri ve gelir bazlı değerleme yöntemleridir. (Gorbon, 2012, 2) Aktif bazlı yöntemler, defter değeri, net aktif değeri ve tasfiye değeridir. (Gorbon, 2012, 9) Net aktif değeri yönteminde varlıkların ve yükümlülüklerin piyasa değerinden yer aldığı bir bilançodaki özkaynaklar toplamıdır. Yenileme maliyetlerinin de dikkate alınması gerekir. Net aktif değeri çalışmasında bilançodaki tüm varlık ve yükümlülük kalemlerinin piyasa değerine getirilmesi gerekir. (Gorbon, 2012, 11) Tasfiye değeri, işletmenin varlıklarının hızlı bir şekilde satılmasından elde edilecek tutardan borçların çıkarılmasıyla elde edilecek tutardır. Tasfiye değerinin önemi işletmenin karşılaşabileceği herhangi bir durumda sahip olacağı en düşük değeri ortaya koymasıdır. Tasfiye değeri, tasfiyenin isteğe bağlı ya da zorunlu olması 90

Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi / 2016 Cilt: X Sayı: II durumunda da değişecektir. Bu nedenle tasfiye değerinin spesifik ölçülerinin de zorunlu tasfiye değeri ve ihtiyari (isteğe bağlı) tasfiye değeri olduğu söylenebilir. Tasfiye değeri de işletmenin işleyen bir teşebbüs olmasından kaynaklanan değer unsurlarını dikkate almadığı için işleyen bir işletmenin değeri için bir anlam ifade etmemektedir. (Ertuğrul, 2008, 149) Piyasa bazlı yöntemler; değerleme konusu şirketin piyasada satılmış benzer nitelikteki şirketlerle, şirket mülkiyet haklarıyla ve menkul kıymetlerle karşılaştırılmasını kapsar. Esas alınan veri kaynakları; pay piyasası, halka açıklanan blok satış verileri, şirketle ilgili önceki işlemlerdir. Kıyaslama, oranlar üzerinden yapılır. Fiyat kazanç oranı, firma değeri satışlar oranı, firma değeri faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr oranı, piyasa değeri defter değeri oranı ve piyasa değeri net aktif değeri kullanılan yöntemlerdir. (Gorbon, 2012, 15) Gelir bazlı yöntemler, değerin şirketin gelecekteki kazançlarının, paranın zaman değeri ilkesinden yola çıkarak, bugünkü değerlerinin hesaplanmasına dayanan yöntemlerdir. Bu yöntemlerin temel yaklaşımı uygun bir nakit akışı/kazanç kaleminin geleceğe yönelik projeksiyonların oluşturulması sonra bu tutarların net bugünkü değerinin hesaplanmasıdır. İndirgenmiş nakit akışı yöntemi, temettü yöntemi ve gelirlerin doğrudan indirgendiği modeller gelir bazlı yöntemlerdir. (Gorbon, 2012, 27) Net nakit akımı, gelirlerden amortisman ve faiz giderleri dışında tüm faaliyet giderlerinin çıkarılmasıyla hesaplanır. (Met, 2007, 53) Nakit akımının amacı, işletmelerin finansman yapısının firmanın nakit durumu üzerindeki etkisini değerlendirmektir. Genel olarak işletmelerin herhangi bir andaki mali yükümlülüklerini karşılayabilecek miktarda bir nakde sahip olmaları gerekir. O nedenle bir işletmenin yılın belli anda nakit durumunda bir açık ya da eksi olup olmayacağını bilmesi gerekir. (Erol, 2003, 101) Özkaynak nakit akımlarının özkaynak maliyeti ile ıskonto edilmesiyle net bugünkü değerine ulaşılmaktadır. Firmaya nakit akımları borç öncesi olduğu için, borç verenlere ait anapara ve faiz ödemelerinin düşülmesine gerek yoktur. Hâlbuki özkaynak nakit akımı yönteminde borç verenlere ait bu ödemelerin nakit akımlarından indirilmesi gerekmektedir. (Bal, 2011, 22 23) İşletmenin paylarını alacak olan yeni kişi/kuruluş, bu satın almayı daha çok paylara bir yatırım amacıyla gerçekleştiriyor ve herhangi bir ortaklık anlaşması düzenlemiyorsa, bu takdirde fiyat/kazanç oranı yöntemi ve piyasa değeri/defter değeri yöntemiyle işletme değerinin hesaplanması doğru olacaktır. (Taner ve Akkaya, 2003, 3) Piyasa değeri/defter değeri yöntemi fiyatı, olması gereken yönde saptamaya yönelik bir yöntemdir. Bu yöntemin uygulanmasında gerçek değer saptanırken önce işletmeyle aynı sektörde, aynı risk düzeyiyle çalışan ve payları piyasada alınıp satılan işletmelerden bir gözlem seti oluşturulur. (Taner ve Akkaya, 2004, 208) 2. Yeni Yaklaşım Bir işletmenin ya da payın gerçek değeri, işletmenin geçmiş verileri, gelecekteki faaliyetlerine ilişkin planlarıyla sektörün ve genel ekonominin geleceğine ilişkin beklenti ve tahminler kullanılarak öngörülecek olan, işletmenin gelecekte elde edeceği gelirlerin bir fonksiyonu olarak hesaplanan değerdir. (Sarıkamış, 2000, 6) Bir payın işlem fiyatı, önceki bölümde ifade edilen yöntemlere göre belirlenen şirketin değeri ve pay miktarına göre hesaplanmaktadır. Şirket değerin belirlenmesinde birçok bilimsel yöntem olmasına karşın, pay miktarının belirlenmesinde keyfilik söz konusudur. Bunun sonucu olarak, halka arz edilmiş şirketlerin farklı nominal sermaye tutarları yanı sıra farklı pay miktarları, borsada işlem gören pay fiyatıyla şirketin piyasa değeri arasında doğrusal bir korelasyonun kurulamamasına neden olmaktadır. Örneğin, halka arz edilmiş ve borsada işlem gören Garan şirketinin işlem fiyatı 7,60. TL ve Tkuru şirketinin işlem fiyatı 8,06. TL dir. (İş Yatırım, 2016) ların piyasa fiyatları mukayese edildiğinde, Tkuru şirketinin pay işlem fiyatının daha yüksek olduğu görülmektedir. Garan şirketinin payı, 4.200.000.000. TL nominal sermaye ve 4.200.000 pay miktarıyla 1. TL nominal değere sahiptir. Yanı sıra Tkuru şirketinin pay ise 1.000.000. TL Tüm hakları BEYDER e aittir 91 All rights reserved by The JKEM

The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management / Volume: XI Fall nominal sermaye ve 1.000.000 pay miktarıyla 1. TL nominal değere sahiptir. (İş Yatırım, 2016) Çarpıcı sonuç, piyasa değerlerinin hesaplamasında ortaya çıkmaktadır. Garan şirketinin 4.200.000 adet pay miktarıyla 7,60. TL olan işlem fiyatıyla çarpıldığında 31.920.000.000. TL gibi yüksek bir piyasa değerine ulaşılırken, Tkuru şirketinin 1.000.000 pay miktarıyla 8,06. TL olan işlem fiyatıyla çarpıldığında 8.860.000. TL gibi düşük bir piyasa değerine ulaşılmaktadır. Farklı pay işlem fiyatları olan Garan ve Tkuru şirketleri mukayese edildiğinde, şirketlerin piyasa değerlerini tahmin ve tespitinde payların işlem fiyatlarının yanıltıcı olduğu, gerçekte 2 şirkete ait paylar arasında 3.960 kat değer farkı olduğu görülmektedir. Bu çarpıcı sonuç nominal sermaye tutarının sabit pay nominal değerine (1. TL) bölünmesi sonucu farklı pay miktarları uygulamasında kaynaklanmaktadır. Aşağıda pay nominal değerinin hesaplanmasında kullanılan formül verilmektedir. Nominal Değeri= Nominal Sermaye İşlem fiyatıyla piyasa değeri arasındaki doğrusal olmayan ve şirketlerin birbirleriyle karşılaştırılması halinde yanıltıcı sonuçlar veren mevcut yöntemin yerine aşağıdaki formülle simgelenen, sabit pay miktarına (1.000.000) dayalı yeni bir yaklaşımın uygulanması halinde daha doğrusal ve rasyonel bir pay nominal değerine ulaşılabilir. Tablo 1. Nominal Değeri Yeni Nominal Değeri = Nominal Sermaye 1. 000. 000 Mevcut Yöntem Yeni Yaklaşım Şirket Nominal Değeri Nominal Sermaye Yeni Yeni Nominal Değeri Garan 4.200.000.000 1,00. TL 4.200.000.000. TL 1.000.000 4.200,00. TL Tkuru 1.000.000 1,00. TL 1.000.000. TL 1.000.000 1,00. TL Yanı sıra pay işlem fiyatının hesaplanmasında kullanılan formül aşağıda verilmektedir. İşlem Fiyatı = Piyasa Değeri Yeni yaklaşıma göre pay yeni işlem fiyatı aşağıdaki formüle göre hesaplanabilir. Piyasa Değeri Yeni İşlem Fiyatı = 1. 000. 000 Mevcut ve yeni pay işlem fiyatı hesaplamalarının karşılaştırması Tablo 2 de ve pay başına dönem kârı mukayesesi Tablo 3 de verilmektedir. 92

Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi / 2016 Cilt: X Sayı: II Tablo 2. İşlem Fiyatı Mevcut Yöntem Yeni Yaklaşım Şirket İşlem Fiyatı Piyasa Değeri Yeni Yeni İşlem Fiyatı Garan 4.200.000.000 7,60. TL 31.920.000.000. TL 1.000.000 31.920,00. TL Tkuru 1.000.000 8,06. TL 8.060.000. TL 1.000.000 8,06. TL Tablo 3. Başına Dönem Kârı Şirket Mevcut Yöntem Başına Dönem Kârı Yeni Yaklaşım Kâr Kâr Garan 4.200.000.000 0,59. TL 2.468.938.000. TL 1.000.000 2.468,94. TL Başına Tkuru 1.000.000 0,04. TL 39.560. TL 1.000.000 0,04. TL Benzer hesaplamalar, payların değerlemesinde ve karşılaştırmasında kullanılan diğer parametreler için de genişletilebilir. Türkiye ölçeğinde, tüm paylara uygulanabilir, temelde 1.000.000 sabit pay miktarı üzerine kurgulanmış metrik/ondalık yöntem örnek olarak verilmektedir. Bu yaklaşımın avantaj ve dezavantajları ise şu şekilde sıralanabilir. Avantajlar işlem fiyatı, şirketin piyasa değerinden soyutlanmış, izafî bir değer değildir. Aksine ekonomik finansal karşılığı olan somut bir değerdir. miktarıyla işlem miktarı ilişkisi doğrusal olmalıdır. İşlem miktarıyla işlem fiyatı ilişkisi ölçülebilir ve kıyaslanabilir. Sınırlı pay miktarı, paylarda nadirlik özelliğinin oluşmasına ve payların daha değerli algılanmasına yol açabilir. Halka açık şirket payların işlem fiyatları, piyasa değerleri, kârlılıkları, işlem miktarları vb. verileri birbiriyle mukayese edilebilir. İşlem değeri çok yüksek paylara yatırım yapmakta zorlanacak küçük yatırımcılar bu payları barındıran yatırım fonlarına yönelebilir. Yöntem, piyasada oluşan düşük fiyat, fiyat/kazanç oranı, piyasa değeri/defter değeri vb. anomalilerinin etkilerinin azaltılmasına yardımcı olabilir. Sınırlı pay miktarı uygulamasında daha uzun vadeli yatırım tercihleri öne çıkabilir. Dezavantajlar Her ülkede veya her piyasada uygulanabilir, evrensel sabit miktar tanımlamak güçtür. Yüksek piyasa değerine, diğer bir deyişe yüksek işlem fiyatına, sahip şirketler için küçük yatırımcıların ihmal edilmesine, dolayısıyla pay sahipliğinin tabana yayılması ilkesinden uzaklaşılmasına neden olabilir. Piyasa değeri yüksek payları sınırlı sayıda yatırımcı tercih edecektir. Şirketlerin sermaye artırımlarında yalnızca bedelli sermaye artırımını uygulamaları gerekebilir. Tüm hakları BEYDER e aittir 93 All rights reserved by The JKEM

Sonuç The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management / Volume: XI Fall Finansal piyasalar, sermaye piyasaları ve para piyasaları alt sistemlerinden oluşan bir üst sistemdir. Ağırlıklı olarak paylar ve tahviller sermaye piyasalarında işlem görmekte, sermaye piyasaları ise borsalar çatısı altında organize olmaktadır. Uzun vadeli kaynak sağlama imkânıyla borsalar; reel ekonomiyi finanse etmekte, ülkelerin finansal ve ekonomik gelişmesine önemli katkı sağlamaktadır. Ancak, finansal piyasaların reel ekonominin fevkinde bir hacme ulaşmaları nedeniyle reel ekonomiden uzaklaştıkları düşünülmektedir. Benzer uzaklaşma pay piyasasında da gözlemlenmekte, reel ekonomiyi oluşturan şirketlerin değerleriyle pay işlem fiyatları arasındaki korelasyon zamanla azalmıştır. Bir payın işlem fiyatını, şirketin değeri ve pay miktarı belirlemektedir. Şirket değerinin belirlenmesinde birçok yöntem kullanılmasına karşın, pay miktarının belirlenmesinde inisiyatif şirketlere bırakılmıştır. Halka arz edilmiş şirketlerin farklı pay miktarları nedeniyle, borsada işlem gören şirketlerin pay işlem fiyatlarıyla şirketlerin piyasa değerleri arasında doğrusal bir korelasyonun kurulamamasına neden olmaktadır. Bu çalışmada, reel ekonomiyi oluşturan şirketler için standart bir performans ölçüm (metrik/ondalık sistem) yaklaşım önerilmektedir. 94

Kaynakça Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi / 2016 Cilt: X Sayı: II Bal, H. (2011), Özkaynak Nakit Akımı ve Firmaya (Projeye) Nakit Akımı Yöntemlerinin Bir Projeye Yatırım Kararında Kabul ve Ret Açısından Farklı Sonuç Vermelerini Etkileyen Faktörler, İşletme Araştırmaları Dergisi Cilt: 2, Sayı s. 21 42. Erol, M. (2003) Nakit Kavramı Bağlamında Nakit Yönetimi ve Nakit Yönetiminde Nakit Akış Analizinin Yönetim Aracı Olarak Kullanılması, Muhasebe ve Denetime Bakış, Yıl: 3, Sayı:10, s. 97 116. Ertuğrul, M. (2008), Değer Fiyat Ayrımı ve İşletme Değeri: Kuramsal Bir Bakış, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, s. 143 154, Eskişehir. Gorbon, M. (2012), Şirket Değerleme Yöntemleri, Türkiye Yatırımcı İlişkileri Derneği Sunumu, İstanbul. İMKB (2010), Cevaplarla Borsa ve Sermaye Piyasası, İstanbul. İş Yatırım, http://www.isyatirim.com.tr (13.12.2016) Kabataş, Y. (2005) Gayrimenkul Değerlemesi ve Türkiye deki Uygulamaları, İSMMMO Yayın Organı Mali Çözüm, Yıl: 15, Sayı:71, Nisan, Mayıs, Haziran, İstanbul. Önal, Y. ve Karadeniz, E. (2004) Firma Değerinin Ekonomik Katma Değer (EVA) Yöntemiyle Tespit Edilmesi: İMKB ye Kote Bir Turizm İşletmesi Üzerine Uygulama, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt: 15, Sayı:2, s.139 157. Sarıkamış, Cevat (2000) Senedinin Pazar Fiyatı ile Gerçek Değeri Arasındaki İlişki ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 6, 6 8. SPK Kanunu, No: 6362, 30 Aralık 2012 Tarih ve 28513 Sayılı Resmî Gazete. SPK, (2010), Sermaye Piyasası Araçları, SPK Yatırımcı Bilgilendirme Kitapçıkları 2, Ankara. Taner, B. ve Akkaya, G. C. (2003) İşletme Değerini Belirleme Yöntemleri ve Farklı Sektörlerdeki İşletmeler Üzerine Bir Uygulama, Ege Akademik Bakış Dergisi Cilt: 3, Sayı: 1 2, s: 1 7. Taner, B. ve Akkaya, G. C. (2004) Sermaye Piyasası Faaliyet Alanı ve Menkul Kıymetler, İzmir. Van Horne, J.C. & Wachowicz, J.M. (2008), The Fundamentals of Financial Management, Person Education, 13 th Edition, England. Tüm hakları BEYDER e aittir 95 All rights reserved by The JKEM