ÇSED Sürecinde Gerçekleştirilen Paydaş Katılım Etkinlikleri

ÇSED Sürecinde Gerçekleştirilen Paydaş Katılım Etkinlikleri Ek F-1: Ek F-2: Geçmiş ÇED Çalışmalarındaki Paydaş Görüşlerinin Özeti Yetkili Makamlar ile Yapılan Paydaş Katılım Toplantılarının Tutanakları Ek F-3: Proje Bilgilendirme Dokümanları [Ekim 2011] Ek F-4: Ek F-5: Ek F-6: Ek F-7: F-3.1 Proje Bilgilendirme Dokümanı (Türkçe/İngilizce) F-3.2 Proje Broşürü (Türkçe/İngilizce) F-3.3 Devlet Kurumları, Sivil Toplum Kuruluşları ve Muhtarlara Gönderilen Üst Yazılar (Türkçe ve İngilizce örnekler) F-3.4 Poster İlanları (Türkçe/İngilizce) F-3.5 Gazete İlanları (Türkçe/İngilizce) F-3.6. Kamu Görüş Formu (Türkçe/İngilizce) Paydaş Kayıt Dokümanı Halkın Katılımı Toplantıları Tutanaklarının Özeti Halkın Katılımı Toplantılarına Ait Fotoğraflar (Ocak, Şubat ve Ekim 2011) Paydaş Listesi

-1 Geçmiş ÇED Çalışmalarındaki Paydaş Görüşlerinin Özeti F1-1

1990 LI YILLARDA GERÇEKLEŞTİRİLMİŞ ÇED ÇALIŞMALARINDAKİ PAYDAŞ GÖRÜŞLERİNİN ÖZETİ Bu bölümde, 1997 ve 1998 yıllarında başlanan geçmiş yerel ÇED çalışmalarının bir parçası olarak gerçekleştirilen dış danışmaların sonuçları dikkate alınmıştır. Söz konusu geçmiş danışmalar; devlet kurumları, ülke, il ve belde düzeyindeki yönetimler ve köy muhtarları ile gerçekleştirilen temasları içermektedir. 1997 ve 1998 yıllarındaki geçmiş danışma süreçlerinde gündeme getirilen ana konular: - Otoyol güzergahı ile kesişen yerleşim yerleri ve yaya yolları üzerindeki etkiler; - Tarım arazisi, zeytinlik ve meyve bahçelerinin kaybı ve sulama sistemleri üzerindeki etkiler; - Arkeolojik sit alanları ve mezarlıklar da dâhil olmak üzere kültürel açıdan önem taşıyan alanlar üzerindeki etkiler; - Dolgu malzemelerinin nakliyesi; - Etkilenen bölgelerin inşaattan sonra tekrar iyileştirilmesidir. Örnek olarak; Geçmiş ÇED lerde yer alan bazı temsili ifadeler aşağıda verilmiştir: - İki köyün muhtarları, ön tasarımda belirlenen projeyi kabul etmiş ve incelenen diğer seçeneklerde yolun, yerleşim yerleri ve mezarlıklardan geçeceğini belirtmiştir. - T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 4. kesimde (Geçmiş ÇED Bölüm 7 Manisa İzmir Kesimi) yer alan yaklaşık 1 hektarlık alandaki tarım arazilerinin kullanımına yönelik değişikliği onaylamamıştır. - Kesim 3 te kalan bir muhtar (Nilüfer ilçesine bağlı Fadıllı Köyü nün muhtarı), köy ve köye ait tarım arazileri üzerinde olumsuz etkiler yaratacağını düşündüğü için projeye karşı çıkmıştır. - Kesim 3 teki iki yerleşim biriminin (Nilüfer ilçesi Akçalar Beldesi ve Başköy Köyü) temsilcileri, olumsuz etkilerden kaçınmak için, inşaat süresince dolgu malzemelerini taşıyan araçların yerleşim yerleri içerisinden geçmemesi gerektiğini belirtmişlerdir. Ayrıca, inşaattan sonra ariyet ocaklarının kapatılması gerektiğini vurgulamışlardır. Uzun süreli ocak faaliyetleri nedeniyle zeytin ve meyve ağaçlarının (toplamda yaklaşık 50.000 ağaç) olumsuz etkilenecekleri beklenmektedir. - Drenaj ve sulama kanallarının üzerinden geçilmesinden kaçınılmalıdır ve bu nedenle, birçok kesim için alternatifler önerilmiştir. DSİ, gerekli görüldüğü yerlerde, kanalların yerlerini değiştirebileceğini ve buna ilişkin harcamaların KGM tarafından karşılanması gerekeceğini belirtmiştir. F1-2

- Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, KM 114+750 ve KM 115+195 (3. Kesim) arasında, yüzeyde tespit edilen arkeolojik kalıntıların incelenmesi ve gerekli görüldüğü takdirde Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından kazıların gerçekleştirilip, masraflarının KGM tarafından karşılanması koşuluyla otoyolun yapılmasında bir sakınca bulunmadığını belirtmiştir. - Otoyolun, yaya ulaşımını engelleyebileceği ve insanların güvenli bir şekilde geçişini sağlamak için sık aralıklarla alt ve üst geçitler yapılması gerekliliği vurgulanmıştır. Bazı köy muhtarları, kendi köyleri için özel olarak alt ve üst geçit talep etmişlerdir. - Yolun, Jandarma tarafından eğitim amacı ile kullanılmakta olan alanlardan geçtiği belirtilmiştir. F1-3

-2 Yetkili Makamlar ile Paydaş Katılım Toplantılarının Tutanakları F2-1

Konu Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) Otoyol Proje Şube Müdürlüğü ve ÇED Şube Müdürlüğü ile Paydaşlarla Ön Danışma Toplantısı Tarih ve Saat 11 Ağustos 2010, 09:00 Yer Karayolları Genel Müdürlüğü, Ankara Madde Notlar 1. Toplantı, ELC ve ENCON un genel tanıtımları ve toplantının gerçekleştirilme sebebinin açıklanması ile açılmıştır. 2. Taraflar arasında, Proje nin, ÇED Yönetmeliği nin 24. Maddesi ile olası ilişkisi tartışılmıştır. 3. KGM, güzergahın Uluabat Gölü civarında kalan kısmı ile ilgili olarak Karayolları Genel Müdürlüğü ile Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB) arasında görüşmelerin sürdüğünü belirtmiştir. Geçmişte KGM ve ÇOB arasında, Uluabat Gölü yakınındaki alanın Gebze- Orhangazi-İzmir Otoyolu Projesi için kullanılması iznine yönelik bir protokol yapıldığı vurgulanmıştır. Ancak, 2008 yılında Uluabat Gölü tampon bölgesinin genişletilmesi ile birlikte ÇOB de Proje güzergahı ile ilgili endişeler oluşmuştur. KGM nin, Çevre Orman Bakanlığı nın görüşü doğrultusunda bir güzergah değişikliğini göz önünde bulundurma ihtimali vardır. Söz konusu iki devlet kurumu arasındaki görüşmeler halen sürmekte ve konu hakkında halihazırda KGM tarafından OTOYOL a verilmiş herhangi bir resmi tebliğ bulunmamaktadır. 4. KGM, Akçalar daki arkeolojik alandan geçilmemesi için KGM nin yol güzergahında değişiklik yapabileceği olasılığını ve Uluabat Gölü ile Akçalar Arkeolojik Alanı dışında Proje ile ilgili başka bir endişenin bulunmadığını dile getirmiştir. Proje nin 1990 lı yıllardaki tasarım aşaması sırasında konu ile ilgili olan bütün devlet kurumlarının görüşlerinin KGM tarafından alındığını da eklemiştir. 5. İzmit Körfez Köprüsü ayağı civarında, Türk mevzuatlarına göre tasarlanan bir liman projesinin ÇED sürecinin devam etmekte olduğu belirtilmiştir. 6. KGM, güzergahın, imar planları üzerinden geçtiği tek il olan İzmir ilinin ve tüm ilçelerinin belediyelerinden gerekli onayların alındığını belirtmiştir. 7. OTOYOL temsilcileri, KGM ve diğer devlet kurumları arasındaki bütün iç yazışmaların kopyalarını talep etmiştir. 8. KGM, ÇSED çalışmaları için destek vermeye hazır olduklarını beyan etmiştir. F2-2

Konu Çevre ve Orman Bakanlığı nın Ulaşım ve Kıyı Yatırımları Şube Müdürlüğü ile Paydaşlarla Ön Danışma Toplantısı Tarih ve Saat 11 Ağustos 2010, 10:45 Yer Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara Madde Notlar 1. Toplantı, ELC ve ENCON un genel tanıtımları ve toplantının gerçekleştirilme sebebinin açıklanması ile açılmıştır. 2. Çevre ve Orman Bakanlığı, Proje ile ilgili olarak kendilerine ait ÇED muafiyet görüşünü desteklerini ifade etmiştir. ÇOB, bu tip projelerde en önemli konunun kamulaştırma olduğu ve ÇSED sürecinde halkın bilgilendirilmesi amacıyla toplantılar düzenlenmesinin yararlı olacağını belirtmiştir. ÇOB yetkilileri, Balıkesir civarında, projeden etkilenmesi muhtemel olan, bitki örtüsünün bulunduğunu ve İzmit Körfez Köprüsü ayakları civarında, ÇED süreci devam etmekte olan, bir liman projesi tasarımı olduğunu belirmişlerdir. Ancak, köprünün güvenlik bölgesi ile ilgili bilimsel değerlendirmelerin, uluslararası kabul edilen standartlara ve Türk mevzuatlarına uygun olarak yürütülmekte olduğu; söz konusu liman projesinin ÇED sürecinin ise bu bilimsel araştırmaların sonuçları çerçevesinde yürütüleceği vurgulanmıştır. ÇOB yetkilileri ayrıca, ÇSED çalışması eğer Bakanlığı bilgilendirmek amacı ile arz ediliyor olsaydı, ÇOB tarafından resmi bir ÇED süreci başlatılmayıp, geçerli olan ÇED muafiyet kararını destekleyen çalışmalar üzerine bir görüş yazısı verilebilirdi şeklinde görüş bildirmiştir. Son olarak, proje sahibinin talep etmesi halinde, projenin -ÇOB tarafından uygun bir prosedür sağlanması ve yasal olarak takip edilmesi (bu tam bir ÇED süreci uygulaması olmayabilir) suretiyle- ÇED Yönetmeliği nin 24. Maddesi uyarınca değerlendirilebileceğini belirtilmiştir. Konu Çevre ve Orman Bakanlığı nın Orman ve Köy İşleri Genel Müdürlüğü ile Paydaşlarla Ön Danışma Toplantısı Tarih ve Saat 11 Ağustos 2010, 14:30 Yer Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara Madde Notlar 1. Toplantı, ELC ve ENCON un genel tanıtımları ve toplantının gerçekleştirilme sebebinin açıklanması ile açılmıştır. 2. Şube müdürleri ve daire başkanları ile yapılacak olan toplantı öncesinde, ÇOB yetkilileri ile kısa bir ön toplantı gerçekleştirilmiştir. Bu toplantıda yetkililer, Proje nin kendi şubeleri ile nasıl bir bağlantısı olduğunu sormuşlardır. Cem Avcı nın bu soruya yönelik açıklamasının ardından ise, sosyal etkilerin önemli olabileceğinden bahsetmiş ve köylerin ekonomik kalkınması gibi sosyal kazançların olması olasılığını sormuştur. 3. ÇOB yetkilileri ile yapılan kısa ön konuşmanın ardından, Orman ve Köy İşleri Genel Müdürlüğü nün 13 temsilcisi ile yapılan toplantı başlamıştır. Geçmişteki benzer projelerle ilgili deneyimlerin de paylaşıldığı toplantıda, orman köylerinin -bağlantı yolu yapılmadığı zaman- genellikle bu gibi otoyollardan yarar sağlayamadığından bahsedilmiştir ve bu nedenle, orman köylerinde yaşayan insanlar için iş olanakları sağlanması gerekliliği vurgulanmıştır. 4. Planlama daire yetkilileri, Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı (BTC) Projesi yetkililerinin kamulaştırma bedellerini en baştan ödediğini ve Orman ve Köy İşleri Genel Müdürlüğü ne danışılmadığını belirterek, konu ile ilgili olarak kendilerine danışan ELC ye teşekkürlerini iletmişlerdir. Bunun ardından da BTC nin küçük projeler aracılığıyla köylere destek verdiğini hatırlatılmıştır. F2-3

Madde Notlar 5. Eko-turizmin gerçekleştirilebileceği doğal alanlarda yer alan orman köylerinin ve yaban hayatın otoyoldan olumsuz etkileneceğinden bahsedilmiştir. Bu nedenle de köylülere, Proje yi benimsemelerine yardımcı olacak küçük destekler verilmesi gerektiği savunulmuştur. Bunun yanı sıra, Projeden dolayı ortaya çıkacak olan, otoyola bağlantı yolu eksikliği ve gürültü gibi olumsuz etkilerin, dezavantajdan avantaja çevrilebilmesi için gereken önlemlerin alınması gerektiğinin üzerinde durulmuştur. 6. Planlama dairesi yetkilileri, yerel halkın mümkün olan en yüksek miktarda istihdamının sağlanmasının çok önemli olduğunu belirtmişlerdir. 7. ÇOB yetkilileri, benzer projelerin, köylerin ve mahallelerin bölünmesi ile sonuçlanarak, bu bölgelerin parçalanmasına yol açtığını ayrıca vurgulamışlardır. Yetkililer ayrıca, gürültü problemlerinin oluşacağından ve otoyollarda bu problemin durdurulma imkanının olmadığını ve yerel halkın otoyoldan yararlanmasının pek mümkün olmadığını da belirtmişlerdir. Yetkililer, kendilerine sağlanan haritalardan görülebildiği kadarıyla, güzergahın tarım arazileri üzerinden geçtiğini belirtmişlerdir. Son olarak, Proje nin şu ana kadar neden başlamadığı sorulmuş ve orman köylerinin bölünmesini önlemek için gerekli faaliyetlerin göz önünde bulundurulması önerilmiştir. 8. Proje nin köylüler tarafından benimsenmesine yardımcı olması açısından peyzaj projeleri yapılması önerilmiştir. 9. Şikayetlerin panolara konularak iletilmesinin sağlanması gerektiği belirtilmiştir. 10. Alınan önlemler ve gerçekleştirilen eylemlerin, tek tek şahıslara değil; yerleşim birimlerinin tamamına katkıda bulunacak şekilde olması gerektiğinden bahsedilmiştir. F2-4

Konu Çevre ve Orman Bakanlığı nın Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ile Paydaşlarla Ön Danışma Toplantısı Tarih ve Saat 11 Ağustos 2010, 15:15 Yer Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara Madde Notlar 1. Toplantı, ELC ve ENCON un genel tanıtımları ve toplantının gerçekleştirilme sebebinin açıklanması ile açılmıştır. 2. ÇOB yetkilileri, proje ile ilgili bütün yasa ve yönetmeliklerin gerekliliklerinin yerine getirilmesi gerektiğini belirtmiştir. Yetkililer, güzergahın herhangi bir su havzasından geçip geçmediğini, güzergah boyunca herhangi bir su kaynağı ve baraj olup olmadığını sorduktan sonra, içme suyu havzalarında gerçekleşebilecek kazalara karşı acil müdahale planlarının geliştirildiği bilgisini vermiştir. 3. Yetkililer, Proje ile ilgili sorunların; olası kazalar, gürültü ve ariyet ocakları ile taş ocakları olduğunu belirterek, ocaklar için gerekli izinlerin alınması gerekliliğinin altını çizmiştir. 4. Son olarak, bir bertaraf seçeneği olarak, inşaat sırasında klinker kullanılması olasılığının olup olmadığını sormuştur. Konu Çevre ve Orman Bakanlığı nın Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile Paydaşlarla Ön Danışma Toplantısı Tarih ve Saat 11 Ağustos 2010, 15:40 Yer Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara Madde Notlar 1. Toplantı, ELC ve ENCON un genel tanıtımları ve toplantının gerçekleştirilme sebebinin açıklanması ile açılmıştır. 2. ÇOB yetkilileri, güzergahın koordinatları kendilerine sağlandığı takdirde, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü olarak, güzergah üzerinde yer alan bütün korunan alanların kontrol edilebileceğini belirtmiştir. 3. Yetkililer, korunan alan sınırlarının, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından, elektronik ortamda KGM ye gönderildiğinden bahsetmiştir. 4. Yetkililer, habitatlarının bölünmemesi amacıyla, hayvanların yolun altından ve üstünden geçebilmelerini sağlayacak tedbirlerin alınması gerekliliğinden söz edilmiştir. 5. Yetkililer, Natura 2000 e dâhil edilmesi muhtemel alanlar bulunduğunu ve güzergah ile ilgili bilgiler Google Haritası olarak sağlandığı takdirde, söz konusu muhtemel Natura 2000 alanları ile ilgili bilgi sağlanabileceğini belirtmiştir. 6. Yetkililer, önemli bitki örtülerine sahip alanların kontrol edilmesi ve çalışmalara flora/fauna uzmanlarının dahil edilmesi gerektiğini belirtilmiş, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü olarak, çalışmalarına güvendikleri uzmanların isimlerini vermeyi önermiştir. 7. Yetkililer, bir hidroelektrik santral projesi örneğinden yola çıkarak, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü nün bu tip projelerde ne şekilde hareket ettiği hakkında bilgi vermiştir. Ayrıca, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü olarak, ekosistem değerlendirme raporlarını ve proje sahiplerinin noter tasdikli taahhütnamelerini talep ettiklerini söylemiştir. F2-5

-3 Proje Bilgilendirme Amaçlı Kullanılan Doküman Listesi [Ekim 2011]: F-3.1 Proje Bilgilendirme Dokümanı (Türkçe/İngilizce) [Ocak ve Ekim 2011] F-3.2 Proje Broşürü (Türkçe/İngilizce) [Ocak ve Ekim 2011] F-3.3 Devlet Kurumları, Sivil Toplum Kuruluşları ve Muhtarlara Gönderilen Üst Yazılar (Türkçe/İngilizce Örnekler) F-3.4 Poster İlanları (Türkçe/İngilizce) [Ocak 2011] F-3.5 Gazete İlanları (Türkçe/İngilizce) [Ocak ve Şubat 2011] F-3.6 Kamu Görüş Formu (Türkçe/İngilizce) [Ocak 2011] F3-1

-3.3 Devlet Kurumları, Sivil Toplum Kuruluşları ve Muhtarlara Gönderilen Üst Yazılar [Ekim 2011] Devlet kurumlarına, sivil toplum kuruluşlarına (STK) ve muhtarlara gönderilmiş olan yazıların örnekleri bu bölümde sunulmuştur. Devlet kurumlarına gönderilen yazılar, Karayolları Genel Müdürlüğü (Ankara) tarafından; sivil toplum kuruluşları ve muhtarlara gönderilen yazılar ise bulundukları bölgeye göre- İstanbul, Bursa veya İzmir deki KGM Bölge Müdürlükleri tarafından gönderilmiştir. Yetki alanı Uluabat Gölü nün kuzeyi ve Dürdane deki yeni güzergah çevresinde bulunan devlet kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve muhtarlara güzergah değişikliği ile ilgili yazılar gönderilmiştir. Ayrıca aynı yazılar, yolun yapımından etkilenmeyeceklerini bildirmek üzere, Uluabat Gölü nün güneyindeki eski güzergahın çevresindeki muhtarlara da gönderilmiştir. ENVIRONMENTAL RESOURCES MANAGEMENT P0117091, F3.4-1

-3.5 Gazete İlanları [Ocak, Şubat ve Ekim 2011] F3.5-1

Gebze-Orhangazi-İzmir (İzmit Körfez Geçişi ve Bağlantı Yolları Dâhil) Otoyolu Projesi Kapsamındaki 12 Adet Halkın Katılımı Toplantısı İçin Gazete İlanı F3.5-1

Gebze-Orhangazi-İzmir (İzmit Körfez Geçişi ve Bağlantı Yolları Dâhil) Otoyolu Projesi Kapsamındaki Mustafakemalpaşa Halkın Katılımı Toplantısı İçin Gazete İlanı F3.5-2

Gebze-Orhangazi-İzmir (İzmit Körfez Geçişi ve Bağlantı Yolları Dâhil) Otoyolu Projesi 2. Halkın Bilgilendirilmesi Toplantılarına Davet Otoyol Yatırım ve İşletme A.Ş. (OTOYOL A.Ş) tarafından Kocaeli, Yalova, Bursa, Balıkesir, Manisa ve İzmir İlleri sınırları içerisinde Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli ile yapılması ve işletilmesi planlanan Gebze-Orhangazi-İzmir (İzmit Körfez Geçişi ve Bağlantı Yolları dâhil) Otoyolu Projesi ne ait yürütülen uluslararası Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) çalışmaları kapsamında, gerçekleştirilmesi planlanan güzergah değişikliği ve proje ile devam etmekte olan çalışmalara ilişkin olarak ilgili halkı bilgilendirmek, halkın görüş ve önerilerini almak üzere planlanan aşağıda detayları verilen Halkın Bilgilendirilmesi Toplantıları düzenlenecektir. Tüm halkımıza saygılarımızla duyurulur. İl İlçe/Belde/Köy Toplantı Toplantı Tarihi Saati BURSA KARACABEY 06.10.2011 14:00 BURSA NİLÜFER/BADIRGA KÖYÜ 07.10.2011 12:00 Toplantı Yeri KARACABEY BELEDİYESİ KONFERANS SALONU BADIRGA KÖYÜ KAHVESİ Proje hakkında daha kapsamlı bilgiye, Projeye ait internet sitesinden ulaşabilirsiniz: http://www.otoyolas.com.tr/csed.aspx Proje ile ilgili görüşlerinizi e aşağıda belirtilen e-posta veya posta adresleri aracılığı ile iletebilirsiniz: Elif SEÇKİN / Ezgi ŞENGÜL Gelibolu Sok. No: 6/10 Kavaklıdere/ANKARA E-posta: kp@otoyolas.com.tr Görüşlerinizi aynı zamanda aşağıda verilen ücretsiz telefon hattına mesaj bırakarak da bize ulaştırabilirsiniz: 0800 314 00 44 F3.5-3

İlanların Yayımlandığı Gazeteler İl Gazetenin Adı Dağıtım Alanı Tavsiye Eden/Açıklama KOCAELİ Gebze Yeni Haber Gazetesi Tavşancıl-Dilovası-Darıca-Gebze Çayırova YALOVA Yalova Gazetesi Yalova Merkez-Çınarcık-Altınova Çiftlik- Kılıç Köyü Muhtarı köy-kılıç-laledere-tavşanlı-gacık- Sugören-Elmalık-Kazımiye-Kirazlı- Kadıköy BURSA Bursa Olay Gazetesi Bursa nın bütün merkez ilçeleri Çördük Köyü Muhtarı BALIKESİR Ekspres Balıkesir in merkez ilçesindeki bütün köyler. Karacalar Köyü bu gazetenin abonesidir. MANİSA Manisa Denge Gazetesi Manisa nın bütün ilçeleri Koldere Köyü Muhtarı İZMİR Yeni Asır Gazetesi İzmir in bütün ilçeleri, Akhisar, Manisa Balıkesir ve Susurluk un merkezleri ULUSAL Hürriyet Gazetesi Türkiye nin bütün il ve ilçeleri Ocak ve Ekim aylarındaki toplantılar için BURSA Bursa Hakimiyet ve Bursa Olay Gazeteleri Bursa nın bütün merkez ilçeleri Ekim ayındaki toplantılar için F3.5-4

-3.6 Kamu Görüş (Şikâyet) Formu (Türkçe/ İngilizce) [Mart2011] F3.6-1

F3.6-2

F3.6-3

-5 Halkın Katılımı Toplantıları Tutanaklarının Özeti ENVIRONMENTAL RESOURCES MANAGEMENT P0117091, F6-1

1 HALKIN KATILIMI TOPLANTILARI TUTANAKLARININ ÖZETİ 1.1 TOPLANTI YERİ VE KATILIM SAYISI Aşağıda belirtilen yerlerde halkın katılımı toplantıları düzenlenmiştir: Tablo 1.1 Halkın Katılımı Toplantısı Yeri ve Zamanı İl Bölge KM Tarih Saat Yer Katılımcılar Sayısı İzmir Bornova 400 17 Ocak 2011 14:00 Anemon Ege Oteli Balo Salonu 220 Manisa Koldere 353 18 Ocak 2011 Yeniosmaniye Kırkağaç Balıkesir Karacalar Bakacak Susurluk 330 19 Ocak 2011 298 20 Ocak 2011 257 21 Ocak 2011 223 24 Ocak 2011 179 25 Ocak 2011 Bursa Çördük 145 26 Ocak 2011 Ovaakça 82 27 Ocak 2011 Orhangazi 42 28 Ocak 2011 Mustafakemalpaşa 152 2 Şubat 2011 Yalova Kılıç 24 31 Ocak 2011 Kocaeli Dilovası 3 1 Şubat 2011 Bursa Karacabey 145 6 Ekim 2011 Bursa Nilüfer/ Badırga 113 7 Ekim 2011 14:00 Koldere Belediyesi Düğün Salonu 14:00 Yeniosmaniye Köyü Köy Kahvesi 14:00 Kırkağaç Belediyesi Toplantı Salonu 19:00 Karacalar Köyü Cengiz Aldemir Köy Kahvesi 18:00 Bakacak Köyü Köy Kahvesi 14:00 Susurluk Belediyesi Park Düğün Salonu 18:00 Çördük Köyü Köy Kahvesi 18:00 Ovaakça Merkez Mahallesi Köy Kahvesi 16:00 Orhangazi Belediyesi Nikâh Salonu 14:00 Mustafakemalpaşa Belediyesi Düğün Salonu (ek toplantı) 350 150 330 185 140 235 200 360 420 120 18:00 Kılıç Köyü Köy Kahvesi 550 14:00 Dilovası Belediyesi Düğün Sarayı 14:00 Karacabey Belediyesi Toplantı Salonu 12:00 Badırga Köyü Köy Kahvesi 95 350 250 17 Ocak 2011 ve 2 Şubat 2011 tarihleri arasında, güzergah boyunca seçilmiş olan bazı noktalarda, Proje nin halka tanıtılması ve halktan Proje ile ilgili görüşlerinin alınması amacıyla bir dizi halkın katılımı toplantısı düzenlenmiştir. Toplantı noktaları, mümkün olduğu kadar çok insanın erişiminin sağlanması amacıyla, güzergah üzerinde yaklaşık 40 ar kilometrelik aralıklarla belirlenmiş- ENVIRONMENTAL RESOURCES MANAGEMENT P0117091, F6-2

tir. Ekim 2011 de bunlara, Uluabat Gölü kuzeyinde değişen güzergah boyunca (Karacabey ve Nilüfer/Badırga) yapılan iki yeni toplantı daha eklenmiştir. Toplantılarla ilgili yukarıdaki bu bilgiler, yerel ve ulusal gazetelerin (Ek F-3.5) yanı sıra, Proje nin internet sitesinde ve toplum liderlerine gönderilerek kolayca görülebilecekleri merkezi yerlere yerleştirilmeleri talep edilen posterler (Ek F-3.4) ile iki hafta önceden ilan edilmiştir. Bunlara ek olarak, 170 adet köy ve mahallenin toplum liderlerine, ÇSED Proje Ekibi tarafından telefonla bilgi verilmiştir. On üçüncü toplantı, Uluabat Gölü ne yakın bölgedeki halkın bilgi ihtiyacının karşılanması amacıyla, söz konusu bölge için başlangıçta yalnızca Çördük Köyü nde gerçekleştirilmesi planlanan toplantıya ek olarak, Mustafakemalpaşa da düzenlenmiştir. Ovaakça, Orhangazi ve Kılıç taki toplantı yerleri, halkın Proje ye olan yoğun ilgisi nedeniyle, ilk başta planlanan yerlerden daha büyük mekanlara kaydırılmıştır ve ÇSED ekibi, yer değişikliği hakkında halkın daha önceden yeterli şekilde bilgilendirilmesini veya seçilen yeni yerin, ilk başta planlanan yere göre yürüme mesafesinde olmasını ve açıkça ilan edilmesini sağlamıştır. ÇSED planının açıklanması ve katılımcıların görüş bildirmeleri veya soru sormaları için açık oturum yapmak üzere, her toplantıda en az bir yerel bir de uluslararası ÇSED Ekibi üyesi bulunmuştur. Ayrıca, Proje ile ilgili bilgileri sunmak üzere temsilcileri ve kamulaştırma süreci hakkında bilgi vermek üzere KGM bölge müdürlükleri temsilcileri de bütün toplantılarda yer almıştır. Bütün görüş, soru ve önerilerin kaydı tutulmuştur ve Paydaş Kayıt Dokümanı adı altındaki bu kayıtların güncel hali, Ek F-4 te sunulmuştur. Katılımcılar, Kamu Görüş Formu (Ek F-3.6) üzerine görüşlerini yazmaya veya tercihlerine göre posta ya da e-posta vasıtasıyla ekiple iletişime geçmeye davet edilmişlerdir. Toplantıya katılan herkese Kamu Görüş Formu ile Proje Broşürü dağıtılmış ve hepsinden Katılımcı Forumu nu doldurmaları istenmiştir. Formu doldurmakta zorluk çeken kişilere, etkinliği düzenleyen ekiptekiler tarafından yardımcı olunmuştur. Bütün toplantı yerlerinin duvarlarına Proje güzergahını gösteren DIN-A0 boyutunda haritalar asılmış ve halkın otoyol güzergahını detaylı olarak görmesi sağlanmıştır. Toplantıların düzenlendiği her bir mekan, yapılan sunumun herkes tarafından -hem sunum hem de soru cevap kısımlarında- görülmesini ve anlaşılmasını sağlamak amacıyla bir projektör ve konuşmacılar için mikrofonlar (katılımcılar için ayrıca taşınabilir mikrofonlar ) ile donatılmıştır. 1.2 GÜNDEME GETİRİLEN TEMEL KONULAR Teknik özellikler ve ÇSED çalışmaları ile ilgili olarak katılımcılar tarafından gündeme getirilen ana konular, aşağıdaki bölümlerde özetlenmiştir. 1:50.000 ölçekli haritalar toplantı salonlarına asılmış ve toplantılar sırasında bütün sorular cevaplanmıştır. Söz konusu ana konulara/başlıklara ilişkin ÇSED bölümleri ENVIRONMENTAL RESOURCES MANAGEMENT P0117091, F6-3

referans olarak her altbölüm sonunda, parantez içerisinde verilmiştir. Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı -ÇSYP (ÇSED raporundan bağımsız bir doküman), her bir başlık için en iyi yönetim uygulamaları önlemlerinin yanı sıra, inşaat ve işletme sırasındaki çevresel ve sosyal konulardaki olumsuz etkileri azaltmaya yönelik izleme usullerini sağlamaktadır. 1.2.1 Proje ihtiyaç, teknik özellikleri, güzergahı, alternatifleri, erişilebilirlik Projenin gerekliliği ve güzergah/güzergah değişimi konuları üzerine görüşler Otoyolun yapımına yönelik olumlu görüşler sunulmuştur. Birçok katılımcı, otoyol güzergahının sabit olup olmadığını; hazine arazisi ve/veya ormanlara kaydırılması ya da mevcut demiryoluna (Sancaklı Bozköy KM 375) paralel olması olasılıklarının bulunup bulunmadığını merak etmektedir. Özellikle güzergahın kuzey yarısı (Balıkesir havzası, Sancaklı Bozköy) için olmak üzere, tarım arazilerinin korunmasına yönelik tasarım değişiklikleri talep edilmiştir. Ayrıca, arkeolojik sit alanlarını korumak için tasarım değişiklikleri yapılması olasılığı da sorulmuştur. Bunlara ilaveten, Yalova çıkışı (KM 14), Çavuşçiftlik e yakın bir viyadükte kalan ilköğretim okulu (KM 14), Uluabat Gölü (KM 129) ve Taşköprü Köyü (KM 170) için de alternatif güzergahlar sorulmuştur. Birkaç katılımcı ise, güzergah üzerinde bulunan bazı yerlerdeki ormanlar halihazırda kesilmiş olduğu için tasarım değişiklikleri yapılması adına sınırlı imkanlar bulunduğunu düşündüklerini ifade etmiştir. Otoyol yerine demiryolu yapılması hususu gündeme getirilmiştir. Otoyolun başta Koldere Köyü (KM 350) olmak üzere, bütün köylere yol bağlantısı olması ihtimali sorulmuştur (Bu bölgeye en yakın kavşaklar KM 340 ve KM 372 de yer almaktadır). Bunların yanı sıra, Akçalar Köyü için otoyola çıkış yolu talep edilmiş ve güzergah boyunca yer alan tesisler için bağlantı yolları yapılıp yapılmayacağı sorulmuştur. Susurluk Kesimi nden sonraki kavşakların (Susurluk-Bandırma kavşağı ve Yeniköy kavşağı) tasarımları ve mevcut Yeniköy kavşağı üzerinde değişiklikler yapılması ihtimali sorulmuştur. Bununla beraber, köy girişindeki altyapı tasarımına ilişkin kaygılar da dile getirilmiş ve Mana yolundaki Günaydın kavşağının genişliği sorulmuştur. Körfezde zaten yüksek olan mevcut kirlilik seviyesinin daha da artmasını önlemek üzere, yapılması planlanan asma köprüye alternatifler (ör. Tünel) önerilmiş; asma köprü yerine yüzer köprü inşa edilmesi olasılığı sorulmuştur. Otoyolun kenarlarında lokantalar ve dinlenme tesislerinin bulunup bulunmayacağı sorulmuştur. Önerilen yol güzergahının inşaat takviminin kamu ile paylaşılmadığından, ayrıca devlet kurumlarına gönderilen dokümanların (Proje Bilgilendirme Dokümanı ve broşürler) ve toplantılarda dağıtılan broşürlerin bilgi açısından yetersiz olduğundan şikayet edilmiştir. Ayrıca, parsel numaralarını içeren detaylı (1:1000 ölçekli) haritaların, inşaat planlarının, inşaat programının ve fizibilite raporlarının kamu ile paylaşılması da talep edilmiştir. ENVIRONMENTAL RESOURCES MANAGEMENT P0117091, F6-4

Karacabey yakınlarındaki Sütaş fabrikası için yola çıkış sağlanması önerisi dile getirilmiştir. Uluabat çevresindeki yeni güzergahın eskisine göre 8 km daha uzun olması ve hali hazırda inşa edilmiş olan (önceki güzergaha ait) 5 km lik yolun kullanım dışı kalacak olması nedenleri ile kamu zararının söz konusu olduğunun üzerinde durulmuştur. Uluabat Gölü etrafındaki yeni güzergahın çok sayıda tarım alanını tahrip edeceği konusu ele alınmış ve bu yolun, güneydeki güzergahın biraz üzerine yerleştirilecek yeni bir güzergah ile değiştirilmesi önerilmiştir. Uluabat Gölü etrafındaki yeni güzergah inşaatının kar odaklı olduğu, maliyetleri düşürmek için tarım arazilerinin hiçe sayıldığı ileri sürülmüştür. Ayrıca, projenin KGM tarafından çizilmesi halinde normalde bu şekilde sonlanmayacağının altı çizilmiştir. Tarımsal alanların giderek azaldığı ve bu gidişle ülkedeki üretimin kendi nüfusunu beslemeye yetmeyeceği yorumu yapılmıştır. Daha önceki toplantılarda ilk olarak Uluabat ın güneyindeki güzergahın önerildiği fakat şu anki güzergahta karar kılındığı ve bu durumun fizibilite ile açıklanmasının da ikna edicilikten uzak olmasına değinilmiştir. Artacak olan maliyetin, tarım alanlarının maliyeti ile karşılaştırılmadığına dikkat çekilmiştir. Söz konusu güzergahın tercih edilmemesi gerektiği nedenleri ile birlikte savunulmuştur. Otoyolun yapı ve arazileri bölme etkisi, kamu hizmetlerinin (sulama, su temini, atık su, elektrik ve telekomünikasyon kabloları) yer değiştirmesi. Bütün toplantılarda, otoyol tarafından bölünecek olan yerel yol ve patikalara karşılık olarak alt ve üst geçitler yapılıp yapılmayacağı talep edilmiştir. Hayvanlar (vahşi ve evcil) için üst geçitler/yeşil köprüler yapılıp yapılmayacağı sorulmuştur. Birçok toplantıda, kablo (elektrik, telekomünikasyon) ve -sulama boruları ve kanallar da dâhil olmak üzere- su temini veya atık su için yapılmış olan boru hatları üzerindeki etkileri sorulmuştur. Ayrıca, başta Yeniosmaniye Köyü nde bulunan, DSİ (Devlet Su İşleri) nin 2006-2008 yılları arasında yatırımını gerçekleştirdiği yeni bir damla sulama sistemi olmak üzere, güzergah üzerindeki sulama tesislerinin zarar görmesinden endişe edilmektedir. İnsanların, Döllük-Güllüce sulama sistemi ile proje bölgesinde yer alan su boru hatlarına ilişkin önceden belirlenmiş yerlerinin olduğunun üzerinde durulmuştur. Önerilen güzergahın Gedelek Köyü nü ikiye böleceği konusu nedeni ile endişe duyulmaktadır. Bunun yanı sıra, otoyol kaynaklı gaz emisyonlarının etkilerinin neler olacağı da toplantılarda sorulmuştur. Devlet Su İşleri tarafından bölgede sağlamlaştırma çerçevesinde veya sağlamlaştırmadan önce inşa edilen yapıların (sulama kanalları, kapalı vana sistemleri, bakım yolları, su hatları, drenaj kanalları) yıkılacağı ve yapılan masrafların boşa gideceği yönünde endişeler belirtilmiştir. ENVIRONMENTAL RESOURCES MANAGEMENT P0117091, F6-5

[Köprüler, alt geçitler ve üst geçitler ile ilgili bilgiler Bölüm 2 de; su temini ve deşarj amaçlı boru hatları ve kanallar ile ilgili bilgiler ise Bölüm 8 de yer almaktadır]. Proje Programı ve ÇED Gereklilikleri İnşaatın ne zaman başlayacağını ve çiftçilerin hala tarlalarını ekebilmeleri için kamulaştırma sürecinin başlangıç ve bitiş tarihleri ile ilgili sorular sorulmuştur. ÇSED çalışmalarının programı ve Türk ÇED sürecinin proje programı üzerindeki etkileri de merak edilen konular arasındadır. Yönetmeliğin, bu proje için de uygulanan geçici muafiyet maddesinin, planlama aşaması 1993 ten önce olan projeler için uygulanmakta olmasından dolayı, Proje nin uygulamaya alınmasının 1997 den sonra mı, yoksa önce mi olduğu sorulmuştur. Danıştay ın, Türk ÇED muafiyet kararını ve Başbakanlık genelgesini iptal ettiği; bu nedenle de yol güzergahının tamamının değişeceği ileri sürülmüştür. Proje nin her kesimi için Türk ÇED i yapılması ve otoyolun yatırım kararı alınmadan önce ÇSED çalışmalarının yürütülmesi gerektiğini vurgulamıştır. Sosyal ve çevresel etkilerin değerlendirildiği belirtilmiştir. Halk, bu işin 1997 yılı kapsamından çıkarılmış olmasına rağmen birçoklu şirketler birliği tarafından yürütülmesinin nedenini sormuş ve bunun gereksiz olacağını belirtmiştir. [Proje Programı 2.1.4 no lu bölümde verilmiş, ÇSED ve ÇED gerekliliği ise 1.2. no lu bölümde açıklanmıştır]. İnşaat ve İşletme Başta, otoyolun işletmesi sırasında olumsuz etkilenecek olan köylerdeki insanlara yönelik imkanlar olmak üzere, inşaat ve işletme süreçlerindeki iş imkanları ile ilgili sorular tekrar tekrar sorulmuştur. İnşaat aşamasında önemli miktardaki bir işgücünün küçük köylere gelecek olmasından kaynaklanabilecek olası sorunlara yönelik kaygılar dile getirilmiştir. İnşaat sırasında oluşacak olan toz kirliliği, özel tarım arazilerinin verimliğini düşürecek olan döküntüler ve yapılara verilecek hasarlar gibi zararların kimler tarafından tazmin edileceği sorulmuştur. Bazı katılımcılar, başka projelerle ilgili olumsuz deneyimlerini aktarmışlardır. Mülkiyetlere bir zarar gelmesi veya herhangi başka bir sorunla karşılaşmaları durumunda kiminle/hangi kurumla iletişime geçilebileceği konusunda bilgi istenmiştir. Ağır inşaat araçlarının mevcut yollarda hasara neden olacağından endişe edilmektedir. ENVIRONMENTAL RESOURCES MANAGEMENT P0117091, F6-6