BİTKİ MATERYALİ II: ANGIOSPERMAE

BİTKİ MATERYALİ II: ANGIOSPERMAE Prof.Dr. Yahya AYAŞLIGİL Yrd.Doç.Dr. Doğanay YENER İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Bitki Materyali ve Yetiştirme Tekniği Anabilim Dalı 23.03.2015

Eriobotrya japonica Malta Eriği, Yeni Dünya Familyası: Rosaceae Habitusu: 4-10 m boyunda, herdem yeşil kısa boylu ağaç. İleri yaşlarda dalları yanlara doğru yayılır ve şemsiye görünümlü bir tepe oluşturur. Yaprak Özellikleri: Dal uçlarında kümeler oluşturan herdem yeşil yaprakları başlangıçta küçük ve tüylü olup, daha sonra büyük ve derimsi bir yapıya kavuşur. Yaprakları 20-25 cm boyunda ve elips biçimindedir. Dallara yapışık bir vaziyette bulunan yaprakların üst yüzü tüysüz, alt yüzü pas rengi tüylerle kaplıdır. Yaprak kenarları geniş aralıklı dişlidir. Çiçek Özellikleri: Yaklaşık 1 cm boyunda olan çiçekleri beyaz renkli ve acıbadem kokusundadır. Sürgünün ucunda salkımlar halinde bulunan çiçekleri sonbaharda açar ve 20 cm genişliğinde salkım tipinde kurullar oluşturur. Meyve Özellikleri: Portakal sarısı renginde, derimsi bir kabukla örtülü, 4-5 cm çapındaki etli meyveleri küremsidir. Meyveleri yenir ve hafif asitli bir tadı vardır. Meyve içinde 3-4 adet kahverengi, parlak, iri tohumlar yer alır.

Eriobotrya japonica

Ligustrum japonicum Japon Kurtbağrı Familyası: Oleaceae Habitusu: Yoğun herdem yeşil bir çalı nadiren de ağaççık formundadır. Yaprak Özellikleri: Yaprakları karşılıklı, basit, herdem yeşil, geniş-oval, ovaldikdörtgen, 4-10 cm uzunluğunda, 2-5 cm genişliğinde, yayvanca kısa sivri uçlu veya yayvanımsı, genellikle taban kısmı yuvarlak, tam kenarlı, alt yüzünde 4-5 çift belirsiz ancak çıkık damar vardır. Yaprak kenarı ve orta damar genellikle kırmızımsı, parlak koyu yeşil, neredeyse siyah- yeşil, derimsi, çıplak, yaprak sapı 0,6 cm uzunluğunda. Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar kiremitvari, 4 yüzlü, 0,3-0,6 cm uzunluğunda veya daha az, kahverengimsi, çıplak. Sürgün Özellikleri: Sürgünler karemsi, çıplak, uç kısımlara doğru yeşil, son olarak gri-kahverengi, açık gri büyük lentisellerle benekli, nodlar belirgin şekilde basık, bitki özü yeşil ve katı. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri kremsi beyaz, kokulu, 5-15 cm uzunluk ve genişlikteki terminal, piramidal salkımlarda, Mayıs sonlarında açar. Kokusu tipik Ligustrum kokusudur. Çiçekleri uzun süre etkilidir ve taç yaprak tübü çanak yaprağın iki katı büyüklüktedir. (Ligustrum lucium da ise taç yaprak ile çanak yaprak aynı büyüklüktedir). Meyve Özellikleri: Meyvesi basık siyah ve mumsu, 0,6 cm çapında ovalyuvarlak sert çekirdekli meyve, Eylül-Ekimde olgunlaşır ve genellikle kış boyunca üzerinde kalır. Gövde Özellikleri: Gövde kabuğu büyük lentisellerle kaplı.

Ligustrum japonicum

Ligustrum lucidum Parlak Yapraklı Kurtbağrı Familyası: Oleaceae Habitusu: 12-15 m boylara kadar ulaşabilir. Ağaççık formunda(en boylu Ligustrum türü). Ligustrum japonicum dan daha büyük (6-7 m) ve daha dağınıktır. Yaprak Özellikleri: Yaprakları karşılıklı, basit, herdem yeşil, oval, oval-mızrağımsı, 7,5-15 cm uzunluğunda, 2,5-6 cm genişliğinde, sivri veya çıkıntılı uçlu, tam kenarlı, parlak koyu yeşil, genellikle altta ve üstte çok belirgin 6-8 damar çiftleri, damarcıklar genellikle altta basık, yaprak sapı 1,25-2 cm uzunluğunda. Yaprakları Ligustrum japonicum dan daha büyük, yaprak kenarının etrafında saydam olmayan sınır vardır. Yaprak alt yüzündeki 6-8 çift damar basık durumda iken, Ligustrum japonicum da bu damarlar çıkıktır. Sürgün Özellikleri: Sürgünler çıplak. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri Ligustrum japonicum dan daha büyüktür (12,5-20 cm uzunluğunda ve genişliğinde), Çiçekleri Ligustrum japonicum dan 2-3 hafta sonra açar. Meyve Özellikleri: Meyve salkımları Ligustrum japonicum dan daha büyüktür. 0,8-1,25 cm uzunluğunda dikdörtgen meyvesi mat mavi-siyah renktedir.

Ligustrum lucidum

Ligustrum lucidum Variegatum

Ligustrum ovalifolium Oval Yapraklı Kurtbağrı Familyası: Oleaceae Habitusu: 3-4,5 m boylarında sıkı bir çalıdır. İklime göre yaprak döken, yarı herdem yeşil veya herdem yeşil de olabilir. Yaprak Özellikleri: Yaprakları karşılıklı, basit, herdem yeşil, yarıherdem yeşil, yaprak döken, 2,5-6,25 cm uzunluğunda, eliptikoval, eliptik-dikdörtgen, tam kenarlı, üst yüzü parlak koyu yeşil, alt yüzü sarımsı yeşil, çıplak, yaprak sapı 0,4 cm uzunluğunda. Sürgün Özellikleri: Sürgünler çıplak. Çiçek Özellikleri: Mat beyaz renkteki, yoğun kokulu çiçekleri, 5-10 cm uzunluğunda ve genişliğindeki terminal salkımlarda, Haziran-Temmuz aylarında açar. Meyve Özellikleri: Meyvesi küre şeklinde, parlak siyah renktedir.

Ligustrum ovalifolium

Ligustrum vulgare Adi Kurtbağrı Familyası: Oleaceae Habitusu: 3,5-4,5 m boylarında, düzensiz dallanma gösteren, çok dallı, yaprağını döken bir çalıdır. Yaprak Özellikleri: Karşılıklı, basit, yaprağını döken, dikdörtgenoval, mızrağımsı, 2,5-6 cm uzunluğunda, 0,5-1,5 cm genişliğinde, yayvan veya çıkıntılı uçlu, tam kenarlı, çıplak, koyu yeşil, yaprak sapı 0,3-1,6 cm uzunluğunda. Sürgün Özellikleri: Genç sürgünler yeşil ve çok az tüylü, olgunken çıplak ve gri. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri beyaz, ağır ve hoş olmayan bir kokuya sahip, Haziran ortalarında çiçeklenir, 2,5-7,5 cm uzunluğundaki salkımlarda yer alır. Meyve Özellikleri: Meyvesi parlak siyah renkte, 0,8 cm uzunluğunda, üzümsü gibi sert çekirdekli meyvedir, Eylülde olgunlaşır ve Marta kadar bitkinin üzerinde kalır.

Ligustrum vulgare

Ilex crenata- Japon Çoban Püskülü Familyası: Aquifoliaceae Habitusu: 1,5-3 m boylarında ve hemen hemen aynı genişlikte çalı, herdem yeşil ve sıkı. Yaprak Özellikleri: Almaçlı, basit, herdem yeşil, yoğun, kısa saplı, eliptik veya ters yumurta, dikdörtgen-mızrağımsı, 1,25-3 cm uzunluğunda, 0,6-1,5 cm genişliğinde, küçük dişli veya dişli, her bir marjinde 6-10 diş bulunur. Üst yüzü mat veya parlak koyu yeşil, çıplak, alt yüzünde siyahımsı şeffaf beze noktaları var, yaprak sapı kısa, 0,1-0,3 cm uzunlukta. (Almaçlı yaprak dizilişi ve yaprak kenarlarındaki küçük dişler bu türü Buxus tan ayırır). Sürgün Özellikleri: O senenin sürgünü yeşil iken, 2. ve 3. yıllarda griyeşile ve gri-kahverengiye dönüşür. Genç sürgünler genellikle yoğun tüylü. Yoğun, sert ve çok sayıda dallanma gösterir. Çiçek Özellikleri: Çiçekler iki evcikli, tek cinsli, mat yeşilimsi beyaz, 4 taç yapraklı, 3-7 çiçekli simoz çiçek kurullarında stamenli, pistil tek (nadiren 2-3 çiçekli simoz çiçek kurulu), yaprak koltuğunda yer alır. Mayıs-Haziranda açar. Meyve Özellikleri: Meyve üzümsü gibi siyah sert çekirdekli, küre şeklinde, 0,6 cm (0,8) çapında, 4 çekirdekli, Eylül-Ekim ve bahara kadar kalır, yaprak altından çıkar, sadece dişi çiçeklerin meyvesi var.

Ilex crenata

Ilex aquifolium Çoban Püskülü, Işığan, Işılgan Familyası: Aquifoliaceae Yaprak Özellikleri: Parlak koyu yeşil, dalgalı, dikenli-kenarlı, 2,5-7,5 (10) cm uzunluk, 1,9-6,25 cm genişlikte, tohumdan yetişen bitkinin aşırı dikenli yaprakları vardır ancak yaprak olgunlaştıkça dikenler azalır ve bazen bitkinin üst kısımlarında tam kenarlı yapraklar görülür. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri iki evcikli, erkek ve dişi bireyler birbirinden farklı, mat beyaz, genellikle pembe tonuna rastlanır, 4 taç yapraklı, kokulu, Mayıs, yaprak ekseninden çıkar. Meyve Özellikleri: 0,6-2 cm çapında, yuvarlak, kırmızı sert çekirdekli meyvenin 2-4 çekirdeği var.

Ilex aquifolium

Ilex aquifolium Variegata

Lonicera nitida Küçük yapraklı Hanımeli Familyası: Caprifoliaceae Habitusu: Yoğun, 1,5 m boylarına kadar ulaşan bir çalıdır. Yaprak Özellikleri: Karşılıklı, basit, herdem yeşil, oval, yuvarlak, 0,6-1,5 cm uzunluğunda, ucu sivri değil, tam kenarlı, parlak koyu yeşil, çıplak, yaprak sapı 0,12 cm uzunluğunda çok az sert kıllı (Daha yuvarlak ve küçük yaprakları ile Lonicera pileata dan ayrılır). Sürgün Özellikleri: Genç sürgünler ince, mor ve tüylü. Çiçek Özellikleri: Kremsi beyaz renkteki çiçekleri kokulu, 0,6-1,25 cm uzunluğunda, eksensel, kısa saplı çiftlerde yer alır. Meyve Özellikleri: Meyvesi küremsi, mavimsi mor, yarı saydam, 0,6 cm çapında, yaz sonlarında belirir.

Lonicera nitida

Lonicera pileata Yayılıcı Hanımeli Familyası: Caprifoliaceae Habitusu: Yatay dallanmalarıyla yayılıcı, 60-90 cm boylarında herdem yeşil bir yer örtücü niteliğindedir. Yaprak Özellikleri: Karşılıklı, basit, herdem yeşil veya yarı herdem yeşil, oval, dikdörtgen-mızrağımsı, 1,25-3 cm uzunluğunda, 0,8-1,25 cm genişliğinde, yayvanımsı, tam kenarlı, üst yüzü parlak koyu yeşil, alt yüzü soluk yeşil ve orta damar ince tüylü veya çıplak, yaprak sapı kısa (Lonicera nitida ya çok benzer ancak daha büyük yaprakları, daha uzun ve parlak koyu yeşil rengiyle ayrılır) Sürgün Özellikleri: Genç sürgünler mor ve kalın tüylü. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri sarımsı beyaz renkte, 1,25 cm uzunluğunda, çiftler halinde bulunur, Mayısta açar ve çok etkili değildir. Meyve Özellikleri: Meyvesi yarı saydam, yuvarlak, 0,5-0,6 cm genişliğinde.

Lonicera pileata

Lonicera pileata Lonicera pileata Moss Green

Lonicera japonica- Sarılıcı Hanımeli Familyası: Caprifoliaceae Habitusu: Cılız, tırmanıcı, 15-30 lere yükselen, herdem yeşil ya da yarı herdem yeşil sarmaşık veya yer örtücüdür. Yaprak Özellikleri: Karşılıklı, basit, herdem yeşil, yarı herdem yeşilyaprağını döken, oval, dikdörtgen-oval, 3-8 cm uzunluğunda, yarısı genişlikte, kısa sivri uç, tam kenarlı, koyu yeşil, parlak koyu yeşil, gençken her iki yüzü de tüylü, daha sonraları üst yüzü çıplak, yaprak sapı 0,6 cm uzunluğunda. Tomurcuk Özellikleri: Tomurcukları küçük, tek tek, 2 tüylü pulla kaplı, sapsız. Sürgün Özellikleri: Sürgünler kırmızımsı kahverengi, açık kahverengi, yumuşak tüylerle kaplı, tırmanıcı, bitki özü kazılmış, ileride zamanlarda sürgün içi boş. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri beyaz (pembe ve mor tonlu olabilir), sarıya döner, kokulu, Hazirandan Kasıma kadar, çiçek sapı çiftlerinde bulunur, genellikle kitleler halinde beyaz ve sarı çiçek görülür. Meyve Özellikleri: Meyveleri siyah, 0,6 cm çapında üzümsü, Ağustos- Ekime kadar.

Lonicera japonica

Lonicera tatarica Tatar Hanımeli Familyası: Caprifoliaceae Habitusu: 3-3,5 m boylarında, 3 m yayılışta, genellikle yukarı doğru gelişen, çok dallı, üst dalları kemer yapan, yaprağını döken bir çalıdır. Yaprak Özellikleri: Karşılıklı, basit, oval, oval-mızrağımsı, 3,8-6,25 cm uzunluğunda, 2,5-3,8 cm genişliğinde, sivri uçlu, nadiren yayvanımsı, tam kenarlı, mavimsi yeşil, alt yüzü çıplak ve mat yeşil renkte. Tomurcuk Özellikleri: Tomurcukları basık, valfli alçak pulları ile uzamış, çıplak. Sürgün Özellikleri: Sürgünler önceleri yeşil, daha sonra kahverengi, çıplak, gövde iç kısmı yumuşak, bitki özü kahverengi ve kazılmış. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri pembeden beyaza bol sayıda, 2-2,5 cm uzunluğunda, yaprakları belirdikten sonra Mayısta çiçek açar ve çiçekleri 1,25-2,5 cm uzunluğundaki sapçıklarda, yaprak eksenlerinde yer alır. Meyve Özellikleri: Meyvesi kırmızı, 0,6 cm çapında, üzümsü, haziran sonlarından Temmuz ve Ağustosa kadar kalır.

Lonicera tatarica

Lonicera tatarica Lonicera tatarica Arnold Red

Pyracantha coccinea Ateş dikeni Familyası: Rosaceae Habitusu: 1,8-5,5 m boy ve aynı genişlikte, yarı herdem yeşil bir çalıdır. Yaprak Özellikleri: Yaprakları almaçlı dizilişli, basit, herdem yeşil, dareliptik, mızrağımsı, nadiren oval-dikdörtgen, uzun sürgünlerde 2,5-6,5 cm uzunluğunda, çiçeklenenler de 2,5-6,5 cm uzunluğunda, 0,5-2 cm genişliğinde, sivri, nadiren yayvanımsı, çok küçük dişli, parlak koyu yeşil, alt yüzü az tüylü, yaprak sapı 0,8 cm uzunluğunda ve ince tüylü (yaprak üst yüzü ve alt yüzü de yeşil renkte). Bazı yaprak sapı ve kış tomurcuklarının yaprak gibi gözüken yaprakçıkları var. Yazın yaprakları parlak koyu yeşil, kışın ise korunaksız yerlerde kahverengi, uygun koşullarda ise yeşil yaprak rengini korur. Sürgün Özellikleri: Sürgünler ilk başta yünümsü, daha sonra parlak kahverengi ve 1-2 cm uzunluğunda dikenler var. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri oldukça güzel, beyazımsı, 0,8 cm büyüklüğünde, Nisan sonlarında açar. Meyve Özellikleri: Üzümsü meyveleri salkımlar halindedir. Yuvarlak elma tipi meyve, 0,6 cm çapında, turuncu-kırmızı, Eylül de olgunlaşır ve kışa kadar üzerinde kalır ve oldukça gösterişlidir. Gövde Özellikleri: Parlak kahverengi gövde kabuğuna sahip.

Pyracantha coccinea

Cortaderia selloana- Pampas otu Familyası: Poaceae (Gramineae) Anavatanı: Arjantin, Brezilya ve Paraguay Habitusu: Çok yıllık, bir arada yoğun şekilde oluşan, herdem yeşil, 1,5-3m boyunda, yayılıcı ve yarı odunsu bir bitkidir. Yaprak Özellikleri: Yaprakları rozet şeklinde tabandan çıkmakta, 1-3m uzunluğunda, üzeri beyaz şeritsi yapıda, paralel damarlı ve keskin kenarlıdır. Uçları aşağıya ve yana sarkar. Çiçek Özellikleri: Çiçekleri uzun bir sap üzerinde, dik duran bileşik salkım halinde, 45-60cm uzunluğunda gümüşi beyaz renkte ve tüy gibidir.

Cortaderia selloana Cortaderia selloana Pink Seeds

Phyllostachys viridi-glaucescens - Bambu Familyası: Poaceae Anavatanı: Çin Habitusu: Çok yıllık, herdemyeşil, yığınlar oluşturan, gösterişli boylu bitki. Yaprak Özellikleri: Sapları aşırı dik gelişir, koyu yeşil renkte. Almaşlı dizilen parlak yapraklarının (12-15 cm uzunlukta, 1,8-2 cm genişlikte) alt tarafı mavi - yeşildir. İlk sürgünler Nisan ayının başında gelişir. Sürgün Özellikleri: Sürgünleri D kesitlidir. Çiçek Özellikleri: Çiçeklenme seyrek olup (7-12 yılda bir kez), gösterişsiz çiçeklere sahiptir.

Phyllostachys viridi-glaucescens

Pseudosasa japonica - Bambu Familyası: Poaceae Anavatanı: Japonya, Kore Habitusu: Herdemyeşil çok yıllık odunsu bir bitki olup 5 metreye kadar boylanabilmektedir. En yaygın Bambu türlerindendir. Yaprak Özellikleri: Almaşlı, basit, herdem yeşil, şeritimsi, 15-35 cm uzunluğunda, 2,5-3 cm genişliğinde, uca doğru sivrilen, tam kenarlı, parlak koyu yeşil, ve sert yapraklı. Sürgün Özellikleri: Odunsu sürgün, silindirik, içi boş. Çiçek Özellikleri: Çiçeklenme seyrek olup, gösterişsiz çiçeklere sahiptir. Meyve Özellikleri: Meyvesi küremsi, mavimsi mor, yarı saydam, 0,6 cm çapında, yaz sonlarında belirir.

Pseudosasa japonica Pseudosasa japonica

Pseudosasa japonica