ÜNİTE 2 SES İŞLEME İÇİNDEKİLER Giriş Ses İşleme Ses Formatları Ses İşleme Programının Kullanımı BAYBURT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM MERKEZİ BİLGİSAYAR II HEDEFLER Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Ses işleme hakkında genel bilgilere sahip olabileceksiniz. Ses dosyalarının formatları arasındaki farkı anlayabileceksiniz. Ses işleme programları hakkında genel bilgi seviyesine sahip olabileceksiniz. ÜNİTE 11
1. GİRİŞ Ses ögeleri günlük hayatta çok fazla kullandığımız teknolojiler arasında yer almaktadır. Video ve diğer teknolojilere nazaran radyo yayınlarıyla ön plana çıkmış ve günümüzde de birçok teknoloji ile birlikte kullanılarak etkisini devam ettirmektedir. Kullanım alanı geniş olan ses ögelerinin üzerinde yeni gelişen teknolojiler ile çeşitli işlemler gerçekleştirmek mümkündür. Seslerin kaydedilmesi, farklı formatlara aktarılması, üzerlerinde işlemler yapılması günümüz teknolojileri aracılığıyla artık mümkün olmaktadır. Hatta bu durum basit programlar vasıtasıyla 7 den 70 e bütün bireyler tarafından kolaylıkla yapılabilmektedir. Bu ünite kapsamında eğitim ortamlarında da kullanılan ses ögelerine yönelik genel bilgiler ve ses hazırlama ve düzenleme amacıyla kullanılan programlar anlatılmaktadır. 2. Ses İşleme Günlük kullanımda sesler doğal sesler ve yapay sesler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Doğal sesler herhangi bir müdehaleye maruz kalmadan kaynaklarının oluşturduğu şekliyle kalan seslerdir. Yapay sesler ise çeşitli teknolojik araç-gereçler kullanarak ses üretme, değiştirme ve düzenleme gibi süreçler sonucunda oluşturulan seslerdir. Gerekli donanımsal araçların oluşması mikrofon ve cep telefonu gibi farklı araçlar kullanılarak seslerin kayıt altına alınmasını mümkün kılmaktadır. Kayıt işlerinde temel olarak ses kaynağından gelen dalgalar mikrofon vasıtası ile elektrik sinyallerine dönüştürülerek ses kaydı alınmaktadır. Ancak bu sesler bazen istenildiği gibi kayıt altına alınamayabilir. Bu durumda seslerin yeniden biçimlendirilmesi ya da düzenlenmesi gerekebilir. Örneğin; bir sus sesi kaydedilirken aniden çalan cep telefonu tüm kaydı olumsuz yönde etkileyebilir. Yani yapılan ses kaydında istenmeyen sesler olabilir. Bu gibi durumlarda istenilen ses belgesinin elde edilebilmesi için mevcut ses kayıtlarının düzenlenmesi veya yeni ses kayıtları oluşturulması gerekebilir. Bu şekilde isteğe uygun bir ses dosyası oluşturmak için yapılan düzenleme işlemlerine ses işleme denilmektedir. Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 2
Ses işleme süreçlerine geçmeden önce sesler ve ses dosyaları hakkında genel bilgi elde etmek daha anlamlı öğrenme ortamları sağlayabilmektedir. Bu bağlamda aşağıda belirtilen kavramların anlaşılması ses işlemede önemli görülmektedir. Ses Kalitesi: Ses kalitesi, birçok farklı özelliğin bir araya gelmesiyle oluşmaktadır. Kalite, ses dosyasının istenilen tüm sesleri barındırması ve istenmeyen durumlardan arındırılmış olmasıdır. Kayıt ortamının yalıtımı, mikrofon kalitesi, kayıt cihazının ve diğer aygıtların özellikleri gibi birçok farklı etken ses kalitesini etkilemektedir. Kanal: Ses dosyalarındaki bilgileri taşımak için kullanılan yapıdır. Ses dosyalarını taşımak için farklı kanal yapıları bulunmaktadır. Örneğin; mono diye tanımlanan ve tek kanala sahip yapıda tüm sesler aynı kanalda yer alırken; çok kanallı yapılarda sesi oluşturan birleşenler farklı kanallar üzerinden aktarılabilmektedir. Örneğin; bir şiir dinletisinde fon müziğin bir kanaldan, şairin sesinin başka bir kanaldan aktarılması mümkündür. Kanal sayısı ile her kanaldaki sesin farklı şekilde işlenmesi ve istenilen kanaldaki sesin aktif veya pasif yapılması mümkün olmaktadır. Böylece istenilen ses yapısı oluşturulabilmektedir. Ayrıca her bir kanalı birbirinden bağımsız ses taşıyabilecek hoparlör olarak algılamak mümkündür. Kanal sayısına göre sınıflandırma yapısı şöyledir; Mono: Tek kanal Stereo: İki kanal Surround: Beş ve üzeri kanal Quad: Dört kanal Sıkıştırma Oranı: Ses dosyaları farklı şekillerde üretilebildiği için çeşitli formatlara ve boyutlara sahiptirler. Her ses formatının bir sıkıştırma özelliği bulunmaktadır. Sıkıştırma algoritması ses dosyalarının kalitesini ve boyutunu doğrudan etkilemektedir. Sıkıştırma oranı arttıkça ses dosyasının disk üzerinde kapladığı alan azalmakta bununla birlikte kalite düşmektedir. Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 3
2.1. Dijital Ses Formatları Büyük bir pazara sahip olan ses dosyalarının üretilmesi ve düzenlenmesi hazırlanma şekline, kullanım amacına ve kullanılan sıkıştırma algoritmalarına göre çeşitli formatlarda hazırlanabilmektedir. Bu formatların her biri farklı amaçlara hizmet etmektedirler. Piyasada çeşitli formatlara rastlamak mümkün olmakla birlikte en çok kullanılan ve bilinenlerinden aşağıda bahsedilmektedir. WAV (Waveform Audio File Format): Yaygın kullanılan dosya formatlarının başında gelmektedir. Bu formatta herhangi bir sıkıştırma algoritması kullanılmamaktadır. IBM ve Microsoft firması tarafından geliştirilmiştir. Windows 3.1 sürümünden beri kullanılma sürülmüştür. MP3 (Motion Pictures Experts Group-1 Audio Layer 3): MP3 ses dosyaları da WAV dosyaları gibi en yaygın kullanılan ses formatlarından biridir. Sadece insan kulağının algılayabildiği aralıktaki sesleri kaydederek ses dosyasını sıkıştıran bir algoritmaya sahiptir. Bir WAV dosyasına göre 1/11 oranında sıkıştırılmış ses dosyası elde etmeyi mümkün kılmaktadır. WMA (Windows Media Audio): MP3 formatına rakip olarak geliştirilen WMA Microsoft firması tarafından geliştirilmiştir. RA (Real Audio): Online ortamlarda kullanılan dosya formatıdır. 1995 yılında RealNetworks firması tarafından geliştirilmiştir. AIFF (Audio Interchange File Format): Apple tarafından üretilen Mac makinalarda kullanılan sıkıştırılmamış ses dosyalarını saklayan bir formattır. MP3 AIFF Ses Formatları WAV RA WMA Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 4
3. AUDACITY SES İŞLEME PROGRAMI Internet ortamında çeşitli yazılım şirketleri tarafından geliştirilmiş ses işlemek için kullanılabilecek programlar bulunmaktadır. Sıklıkla kullanılan ses işleme programlarından bazıları; Adobe Audition: Audition Adobe firmasın tarafından geliştirilmiştir. Audition ses kaydetme, düzenleme ve ses oluşturma imkanı tanımaktadır. Adobe firmasının resmi Web sayfasından deneme sürümü indirilebilmektedir. Ancak belirli bir süre kullanılabilen bu programın ücretli sürümü ile sınırsız işlem yapılabilmektedir. Audacity: Kullanıcılara ücretsiz olarak sunulan ve açık kaynak kodlu bir program olan Audacity Windows, Mac OS ve Linux gibi farklı işletim sistemlerinde çalışabilmektedir. Audacity hem ses kaydı hem de çeşitli ses işleme işlemleri gerçekleştirme imkanı tanımaktadır. Ses işleme için kullanılacak programlar başta da belirtildiği gibi çok çeşitli olmasına rağmen bu bölümde hem ücretsiz olması hem de kolay bir arayüze sahip olması açısından Audacity programı anlatılmaktadır. Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 5
İndirme ve Kurulum Audacity programını http://sourceforge.net/projects/audacity/ adresinden indirilebilmektedir. Bu adresteki Audacity 2.1.0 sürümünü indirin bağlantısına tıklanarak indirme işlemi gerçekleştirilebilir. İndirme işlemi tamamlandıktan sonra kurulum dosyası çalıştırılarak kurulum başlatılmaktadır. Kurulum başlatıldıktan sonra programın kullanım dili seçilir. Daha sonra program dosyalarının yükleneceği bölüm seçilerek ileri düğmeleri ile programın kullanımı tamamlanır. Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 6
Karşılama Ekranı, Program Arayüzü ve Menüler Audacity programı çalıştırıldığı zaman kullanıcıların hızlı bilgi edinebileceği karşılama ekranı görüntülenir. Bu ekrandan yardım, kullanıcı kitabı gibi kaynaklara ve Wiki ve Forum üzerinden programın kullanımı için çeşitli önerilere ulaşmak mümkün olmaktadır. Karşılama ekranının kapatılması ile Audacity programının ana ekranı açılır. Audacity programının ana ekranı aşağıda gösterilmektedir. Audacity programında 10 temel bileşen bulunmaktadır. Audacity programının ana ekranındaki bileşenler ve bu bileşenlerin özellikleri aşağıda temel olarak anlatılmaktadır. Audacity Programı ana ekranı Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 7
1. Menü çubuğu: Tüm menü bileşenleri menü çubuğunda bulunmaktadır. Dosya: Yeni ses dosyası oluşturma, kaydetme, proje oluşturma gibi birçok işlem bu menüden yapılmaktadır. Düzenle: Kes, kopyala, yapıştır, sil gibi komutları bünyesinde barındırmaktadır. Görünüm: Bu menüde program penceresinin düzenini oluşturma, iz yapılarını organize etme ve araç çubuklarını aktif veya pasif konuma getirmek için gerekli komutlar bulunmaktadır. Hareketler: Ses dosyasını oynatma, durdurma, ses kaydı gibi işlemleri gerçekleştirmek için gerekli komutlar içerir. İzler: Ses izlerinin organize edilmesine, silinmesine ve yeni ses izleri oluşturulmasına imkan tanıyan komutlar bu menüde yer alır. Oluştur: Telefon zil sesi, sessizlik, gürültü vb. ses yapılarını oluşturmak için bu menüdeki komutlar kullanılmaktadır. Etkiler: Ses efektleri ve ses dosyalarını organize etmek için çeşitli düzenleme komutlarını içerir. Çözümleme: Ses projesinin analizi için gerekli komutları barındırır. Yardım: Kullanıcılara anlık destek sunmak için program ipuçlarının yer aldığı menüdür. 2. Hareket araç çubuğu: Ses dosyaları çalıştırma, durdurma, ilerletme, kaydetme gibi kontrolleri barındırmaktadır. 3. Araçlar araç çubuğu: Ses seçimi ile ilgili araçlar bulunur. Seçim aracı: Ses dosyasındaki istenilen aralıkları seçmek için kullanılır. Zarf aracı: Ses düzeyinin alçaltılıp yükseltilmesi üzerinde düzenleme yapmak için kullanılır. Çizim aracı: Ses örneğinin değişim noktalarını kullanarak ses düzenlemesi yapmak için kullanılır. Büyütme aracı: Ses dalgalarını daha yakından görmek için kullanılır. Zaman kaydırma aracı: Ses dosyalarını istenilen zamana kaydırmak için kullanılır. Çoklu araç kipi: Birden fazla aracı aynı anda aktif hale getirmek için kullanılır. 4. Kayıt ölçeri araç çubuğu: Ses kaydı esnasındaki ölçüm değerlerini görüntülemek için kullanılır. 5. Oynatma ölçeri araç çubuğu: Ses oynatma esnasındaki ölçüm değerlerini görüntüler. Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 8
6. Karıştırıcı araç çubuğu: Ses kaydı ve ses oynatma sırasındaki ses düzeylerini belirleme araçlarını içerir. 7. Düzenle araç çubuğu: Ses örnekleri üzerinde kesme, kopyalama, yapıştırma gibi işlemleri yapacak düzenleme araçlarını içerir. Kes: Ses dosyasını seçim aracının bulunduğu noktadan kesmek için kullanılır. Kopyala: Seçili olan ses bölümünü kopyalamak için kullanılır. Yapıştır: Kesilen veya kopyalanan ses bölümlerini yapıştırmak için kullanılır. Sesi buda: Seçilen ses bölümü haricindeki bölümlerin ses izinden çıkarılması amacıyla kullanılır. Sesi sustur: Seçilen ses bölümünü susturmak için kullanılır. Geri al: Yapılan son işlemin geri alınmasını sağlar. Yinele: Son yapılan geri alma işlemini iptal etmek için kullanılır. Büyüt: Ses bölümüne yakınlaşmak için kullanılır. Küçült: Ses bölümünden uzaklaşmak için kullanılır. Seçimi sığdır: Seçilen ses bölümünü zaman akışı penceresini kaplayacak şekilde yerleşim yapılmasını sağlar. Projeyi sığdır: Tüm projenin zaman akış penceresinde görüntülenmesini sağlar. Seçili hızda oynat: Ses dosyasının belirlenen hıza göre oynatılmasında kullanılır. Oynatma hızı: Ses dosyasının oynatma hızını belirlemek için kullanılır. 8. Aygıt araç çubuğu: Bilgisayara bağlı olan mikrofon ve hoparlör arasında kullanım tercihi yapmak için kullanılır. 9. Zaman akışı penceresi: Ses dosyalarının görüntüsünün yer aldığı bölümdür. Bu bölümde ses dosyasını oluşturan izler yer alır. 10. Seçim araç çubuğu: Proje hızını ve seçimi yapılan ses bölümünün bilgilerini yer aldığı araç çubuğudur. Ses İşleme Aktiviteleri Mevcut bir ses dosyanın işlenmesinde farklı adımlar yer almaktadır. Bu bölümde çeşitli başlıklar altında temel ses işleme işlemlerinden bahsedilecektir. Yeni Proje Oluşturma Projeler üzerlerinde tekrar tekrar çalışılmaya imkan tanıyan ve ses işleme sürecinin başlatıldığı aşamadır. Yani her bir işleme aşamasına bir projenin istenilen konuma oluşturulması ile başlanır. Audacity programında bir proje oluşturmak için Dosya menüsünde Projeyi Kaydet Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 9
Projeyi Farklı Kaydet komutları kullanılmaktadır. Audacity programında hazırlanan ses dosyaları AUP (Audacity Project Format) formatında kaydedilir. Ancak derlemesi yapılan ses dosyaları yukarıda belirtilen ses formatlarından birine dönüştürülür ve artık dönüştürülen dosya kullanıma hazır hale gelir. Yapılan yeni değişikler için proje dosyasının tekrar düzenlenmesi gerekmektedir. Ses Dosyası Oluşturma Audacity programı ile yeni bir ses dosyası oluşturmak için Dosya menüsündeki Yeni komutu kullanılır. Böylece yeni bir program penceresi açılır. Ses ekleme ve çeşitli düzenleme işlemlerinin ardından oluşturulan ses dosyasının istenilen formatta oluşturulması sağlanır. Bu işlem için dosya menüsündeki sesi ver komutu kullanılır. Bu pencerede ses dosyasının adı, oluşturulacağı konum ve ses dosyası türü belirlenir. Kaydet düğmesi ile kayıt işlemi sürdürülür ve Metaveriyi Düzenle penceresi görüntülenir. Etiket alanlarının doldurulmasının ardından tamam düğmesi ile kayıt işlemi tamamlanır. Ayarlar Ses dosyaları üzerinde işlem yapılırken Audacity programı varsayılan ayarları kullanılmaktadır. Audacity programının ayarlarına ulaşmak için Düzenle menüsündeki Ayarlar komutundan faydalanılmaktadır. Ayarlar penceresinin bileşenleri ve bu bileşenlerin özellikleri şöyledir; Aygıtlar: Aygıt arayüzü, oynatma ve kaydetme bölümlerinden oluşmaktadır. Aygıt arayüzü ile ses işlemlerinde kullanılacak sunucu seçimi yapılır. Bu sunucu seçimine göre ses kaydetme ve oynatma aygıtlarının listesi değişmektedir. Oynatma grubunda ses dosyasının dinleneceği aygıtlar arasında seçim yapılabilir. Kaydetme grubunda ise ses kaydı için kullanılacak aygıt belirlenir. Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 10
Oynatma: Ses dosyalarını oynatırken kullanılan zamanlama ayarlarının yer aldığı bölümdür. Kaydetme: Ses kaydı yapılırken programın davranışlarını belirlemeye yönelik komutlar bu bölümde yer almaktadır. Kalite: Ses dosyaları için varsayılan kalite düzeylerini ayarlayan ve kalite dönüşümlerindeki standartları belirleyen komutları barındırmaktadır. Arayüz: Program penceresinin yerleşim düzeninin ve programın davranışlarını belirlemek için gerekli komutlar bu bölümün altındadır. İzler: İz alanlarının görünüm ve davranış ayarlarını yapacak komutlar bu bileşenin altında yer almaktadır. Al/Ver: Ses dosyaları programa yüklerken ve izleri ses dosyasına aktarırken gösterilecek davranışları barındırır. Genişletilmiş alma: Programa ses dosyası alırken uyulması gereken kuralları belirleme, kuralları hiyerarşik olarak sıralama veya kural silmek için gerekli komutları içerir. Projeler: Proje dosyaları kaydedilirken uygulanacak davranışları belirler. Kitaplıklar: Ses dosyalarını dışarı çıkarılırken gerekli kitaplıkların ayarlanmasında kullanılır. Spektrogramlar: FTT penceresi ve görünüm ayarları için gerekli komutları barındırır. Klasörler: Dosyaların kaydedileceği varsayılan klasörün belirlendiği bölümdür. Uyarılar: Program tarafından görüntülenecek uyarıları belirlemek için kullanılır. Etkiler: menüdeki etki sıralamalarını belirlemek ve ttkileri aktif hale getirmede kullanılır. Tuş takımı: Kısayol tuşlarını listelemek, kısayol tanımlamak ve mevcut kısayol tuşlarını değiştirmek için kullanılır. Fare: Programda yer alan komutları fare ile çalıştırılabilmek için kullanılır. Ses dosyası açma : Mevcut ses dosyalarını açmak için Dosya menüsündeki Aç komutu (Ctrl+O) kullanılır. Ses kaydetme: Ses kaydetme, ses izi alanına mikrofon vasıtası ile kayıt yapma işlemidir. Kayıt işlemini başlatmak için Hareket Araç Çubuğundaki Kayıt (R) veya Kayıt Ekle (Shift+R) komutlarından biri kullanılır. Aynı işlem hareketler menüsündeki Kaydet komutu ile de gerçekleştirilebilir. Ses dosyasını dinleme: Hazırlanan ses dosyalarının dinlenebilmesi için bu programda iki farklı alternatif bulunmaktadır. İlki Hareket Araç Çubuğunda yer alan Oynat (Space) Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 11
komutunu ile ses dosyası başlangıç noktasından itibaren oynatmaktır. İkincisi ise Seçili Hizadan Oynatmadır. Ses silme, kesme, kopyalama ve yapıştırma: Ses dosyasını silme işlemi, aktif ses izinin içinden istenmeyen kısımların çıkarılmasında kullanılır. Silme işleminden önce seçim aracı aktif iken silinecek sürelere tekabül eden saniyeler arası seçilir. Seçim işleminin ardından Düzenle menüsündeki Sil komutu (Ctrl+K) veya Delete düğmesi ile silme işlemi gerçekleştirilebilmektedir. Seçilen kısım Ctrl+X komutu ile kesilebilir veya Ctrl+C komutu ile kopyalanabilir. Kesilen veya kopyalanan bölüm tekrar Ctrl+V komutu ile başka bir kısma yapıştırılabilir. Ses düzeyini ayarlama: Ses seviyesinin artırılıp alçaltılmasında kullanılmaktadır. Sesin hangi düzeyde olacağı veya hangi hoparlörden hangi düzeyde yürütüleceğini belirlemek için ses izi bölümündeki araçlar kullanılır. Ses düzeyi desibel (db) cinsinden artırılıp, azaltılabilmektedir. Bu işlem için Kazanç aracı kullanılmaktadır. Ses düzeyini artırmak için kazanç değeri pozitif tarafa sürüklenir. Kazanç değerinin negatif olması ses düzeyinin düşürülmesinde kullanılır. Birden fazla ses dosyasını bir araya getirme: Birden fazla ses dosyasını birleştirmek için Dosya menüsündeki Al seçeneğinde bulunan Ses komutu kullanılır. Böylece ses dosyası seçme penceresinde görüntülenir. Bu pencereden bir veya birden fazla ses dosyası seçilir ve projeye eklenir. Eklenen her bir ses dosyası farklı bir ses ize sahip olduğundan dosyalar üzerinde farklı ses işleme faaliyetleri gerçekleştirilebilir. Efekt uygulama: Audacity programı ile ses dosyalarının yapısı tamamen değiştirilebileceği gibi üzerinde çeşitli efektler uygulamak mümkündür. Efekt ekleme işlemi Etkiler menüsünden yapılır. Bu menüde program tarafından kullanımına müsaade edilen birçok efekt üzerinde çalışılan projeye eklenebilir. Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 12
Özet Günümüzde ses ögeleri öğrenme ortamlarında olduğu gibi günlük yaşamda da sıklıkla kullanılmaktadır. Ses ögeleri farklı formatlarda ve özelliklerde hazırlanabilmektedir. Bu özelliklerin ayarlanması tamamen kişisel tercih ve ihtiyaçlara göre değişebilmektedir. Ses ögelerinin artan kullanımı bu içeriklerin hazırlanmasına imkan tanıyan yazılımların da sürekli gelişmesini sağlamaktadır. Bu yazılımlar içinde Audacity programı ücretsiz olması, kullanıcıların hızlı ve kolay temin edilebilmesi açısından öne çıkan programlardan biridir. Ancak daha detaylı projeler için anlatımı gerçekleştirilen program tek başına yeterli olmayabilir. Bu amaçlar için daha profesyonel yazılımların edinilmesi daha etkili olabilir. Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 13
DEĞERLENDİRME SORULARI 1. Aşağıdakilerden hangisi dijital ses formatlarından biri değildir? a) MP3 b) RA c) AIFF d) WAV e) WMV 2. Aşağıdakilerden hangisi AIFF (Audio Interchange File Format) ses formatının özelliğidir? a) MAC bilgisayarlara özel hazırlanmıştır. b) En çok kullanılan ses formatıdır. c) Windows firması tarafından geliştirilmiştir. d) Online ortamlar için üretilmiştir. e) Sıkıştırma oranı en yüksek olan ses formatıdır. 3. Ses dosyalarını taşımada beş ve üzeri kanala imkan tanıyan kanal yapısı aşağıdakilerden hangisidir? a) Mono b) Stereo c) Ouad d) Surround e) Five channels ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI 4. Aşağıdakilerden hangisi Audacity ses işleme programının en temel özelliğidir? a) Ücretli olması b) Kullanıcı sayısının çok olması c) Ücretsiz ve açık kaynak kodlu olması d) Kullanım alanı en geniş olan ses işleme programı olması e) Bütün yaş gruplarına hitap etmesi Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 14
5. Audacity programında ses dosyaları çalıştırma, durdurma, ilerletme, kaydetme gibi kontrolleri barındıran araç aşağıdakilerden hangisidir? a) Araçlar araç çubuğu b) Hareket araç çubuğu c) Kayıt ölçeri araç çubuğu d) Oynatma ölçeri araç çubuğu e) Karıştırıcı araç çubuğu 6. Aşağıdakilerden hangisi Audacity programının Menü çubuğunda yer alan özelliklerden biri değildir? a) Dosya b) İzler c) Etiketler d) Çözümleme e) Zarf 7. Audacity programında ses kaydı esnasındaki ölçüm değerlerini görüntülemek için kullanılan araç çubuğu aşağıdakilerden hangisidir? a) Araçlar araç çubuğu b) Hareket araç çubuğu c) Kayıt ölçeri araç çubuğu d) Oynatma ölçeri araç çubuğu e) Karıştırıcı araç çubuğu 8. Audacity programında resimde belirtilen özellik aşağıdaki işlemlerden hangisini gerçekleştirmektedir? a) Efekt uygulama b) Ses düzeyini ayarlama c) Birden fazla ses dosyasını bir araya getirmede d) Ses silme, kopyalama, kesme ve yapıştırma işlemlerinde e) Ses dosyasını dinleme Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 15
9. Audacity programında birden fazla ses dosyasını bir araya getirmek için aşağıdaki komutlardan hangisi sırayla kullanılır? a) Dosya Al Ses b) Dosya Kazanç Ses c) Ekle Yeni - Ses d) Biçim Ekle - Ses e) Dosya Ekle Ses 10. FTT penceresi ve görünüm ayarları için gerekli komutları barındıran ayar aşağıdakilerden hangisidir? a) Projeler b) Etkiler c) Uyarılar d) Spektrogramlar e) Genişletilmiş alma CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 E A D C B E C B A D Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 16
KAYNAKLAR 1. http://wiki.audacityteam.org/wiki/audacity_wiki_home_page 2. https://tr.wikipedia.org/wiki/audacity Bayburt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi 17