Tavuk Yetiştirme Tekniği Etlik Piliç Yetiştiriciliği Kasaplık piliç; 6-8 hafta besiye dayalı olan en kısa süreli tavuk yetiştiriciliğidir. Derin yataklı yer tipi kümeslerde yapılır. Kafes yetiştirmesinde tellerden kaynaklı olarak göğüs etlerinde morluklar oluşturmasından dolayı yer tipi yetiştiricilik daha çok tercih edilir. Metrekareye 12-15 piliç olması gereklidir.
Civcivler kümese alınmadan önce kümes temizlenip dezenfekte edilir. Zemine 3-5 cm. kalınlığında odun talaşı serilir. Kümesin bir bölümüne alınan civciv sayısına göre radyan yerleştirilir. Her radyanın altına 40 cm. yüksekliğinde 2-3 m çapında kontraplak ile bir alan oluşturulur. Bu alanın içine civciv yemlikleri ve 3 litrelik suluk 50 hayvana 1 adet olacak şekilde yerleştirilir.
Yetiştirmenin ilk 4 haftası bu suluk ve yemlikler kullanılır. Kümese ekipmanlar yerleştirildikten sonra fumigasyon yapılır. Fumigasyondan(formaldehit) sonra kümes havalandırılır. Daha sonra radyan altına alınan civcivler yerleştirilir. Radyanlar 500-1000 civciv kapasitelidir.
Civcivlerin ilk 12-24 saat süresince %5 şekerli su verilir. Bu suyun 10-14 derece arasında ılık olması gereklidir. Civcivlerin bulunduğu yerde ısı ilk hafta 30-32 0 C olmalıdır. İlk haftanın sonunda 28 0 C düşürülür. Radyan altındaki yetiştirme çevre ısısına bağlı olarak 2-4 hafta sürer.
Bu sürenin sonunda radyan altından çıkarılarak tüm kümese yayılır. Kümese yaygın olarak yerleştirilen piliçler için 100 pilice 10 litrelik 4 suluk ve 1 askılı yemlik yerleştirilir. Etlik piliç yetiştiriciliğinde 24 saat aydınlatma olmalıdır. Sadece günde 1 saat elektrik kesilmelerine alışmaları için elektrik kesilir.
Yetiştirme süresince 0-3 haftalar başlangıç; 4-6 haftalar geliştirme 6-8 haftalar arası bitiş yemi kullanılır.
Koruyucu olarak Aşılama; 7-8. günde New-Castle HB 1 27-28. günde New-Castle La Sota 10-11 günlerde Gumbaro (eğer bu hastalık söz konusuysa) yapılmalıdır. Bu aşılar genellikle içme suyuna karıştırılarak yapılır. Aşı uygulamalarından 1 gün önce ve sonrada polivitamin uygulanmalıdır.
Etlik Piliç Yetiştirmede Verim Kontrolleri Verim özelliklerinin düzeyini belirleyen en önemli kriterler; Genetik yapı ve çevre koşullarının düzenlenmesidir. Bu nedenle öncelikli olarak en iyi genotipik yapıya sahip hibrit tavuk seçilmeli Daha sonra ise bunlara uygun olarak çevre koşulları düzenlenmelidir.
Tavuk yetiştirmede verim kontrolleri Yaşama gücü Büyüme hızı Yemden yararlanma Kesim ağırlığı Bir örneklilik Karkas kalitesi
Yaşama gücü Piliç yetiştiriciliğinde yaşama gücünün düşük veya yüksek olması ekonomik karlılığı etkiler. Bu nedenle yaşama gücü önemli bir parametredir. Yaşama gücünün bir yetiştirme dönemi boyunca (6-8 hafta) %93-95 arasında olmalıdır. Yani ölüm oranı en fazla %5-7 olmalıdır. Haftalık ölüm oranı %2 yi geçtiği zaman yetiştirmeden kaynaklı problem olduğu düşünülmelidir.
Yaşama gücünün ölçülebilmesi için; Kümese ilk gün getirilen hayvanların sayısı belirlenir. İlk günden sonra ölen civcivler belirlenerek kayıt defterine işlenir. Bu işlemler piliçler kesime gidene kadar devam eder. En son olarak kesime giden ile ilk gün gelen hayvan sayısı değerlendirilerek yaşama gücü belirlenir.
Büyüme Hızı Verimliliği belirleyen faktörlerden biridir. Büyüme hızının tespiti için civcivlerin ilk kümese yerleştirildiği gün bir kısmının tartımı yapılır. Haftalık aralıklarla tartıma devam edilir. Tartımlar da tüm sürü tartılmaz. Küçük sürülerde 100 adet; büyük sürülerde ise sürünün %5-10 miktarı rastgele seçilerek tartım yapılır.
Büyüme hızının kontrolünde sürünün üniform olması istenir. Sürünün %80 ninin canlı ağırlığının ortalama ağırlığın ± %10 olması gerekir. Yani ortalama 3 kg ise; tavukların ağırlığının 3,3-2,7 arasında olması istenir.
Yemden Yararlanma Piliçlerin aldıkları yemi ete çevirebilme yeteneğidir. Yemden yararlanma genotipik yapının etkisiyle farklı olabilir. Aynı sürüde bireylerin beslenme farklılığından dolayıda farklı olabilir. Kümes içi çevre koşullarından da etkili olmaktadır. Yemden yararlanma; kullanılan yem / canlı ağırlık
Karkas Değerlendirilmesi Karkas değerlendirilmesinde; Bütün piliç ağırlığı Bütün karkasa göre but ve göğüs oranları Randıman, karkastaki et oranı Deri rengi Karın yağı miktarı Karkas görünümü
Karkas randımanı %71-72 oranında Karkastaki but oranı % 32-34 Karkastaki göğüs oranı % 34-35
Verim İndexi; farklı işletmelerin yada aynı işletmelerin yetiştirme dönemleri arasında karşılaştırma yapmak için kullanılır. Per.İndex = yaşama gücü X canlı ağırlık Yemden yararlanma x besi süresi
Yumurta Tavuğu Yetiştiriciliği Yumurtacı tavuklar ilk 8 haftası civciv 8 haftadan yumurtlama dönemine kadar piliç 20 haftada yumurtlama başlayınca tavuk olarak adlandırılır.
Yumurtacı tavuklar Leghorn, yada New Hampshire, P. Rock veya Rhode Island gibi ırkların melezlenmesinden elde edilen hatlar kullanılır.
Yumurta tavuğu yetiştiriciliğinde erkek civcivler tercih edilmezler. Erkeklerin yemden yararlanma ve büyüme hızı düşük olduğundan tercih edilmezler. Bu nedenle çıkım sonrası cinsiyet ayrımı yapılarak erkek civcivler ayrılır ve imha edilir. Cinsiyet ayrımı; Elle Seksaskop ile Otosex civcivler ile
Elle cinsiyet ayrımı; karanlık bir odada 200-250 wattlık bir elektrik kaynağı altında yapılır. Bir elle hayvan tutularak diğer elin baş parmağı ile kloka ayrılır. kloakanın altında siyah nokta şeklindeki testisler tespit edilmeye çalışılır. Bu oluşumun varlığı erkek olduğunu gösterir. Seksaskop ile; bu cihazın ışık veren ince ucu kloaka ya yerleştirilerek buradaki testislerin varlığı kontrol edilir.
Otosex civcivler ile; tavuklarda erkeklerin cinsiyete bağlı kromozonları XX Dişilerin cinsiyete bağlı kromozonları ise XW kromozonları ile belirlenir. Dişilerde tek X kromozonu olduğu için cinsiyet ile ilgili özellikleri belirlemede erkekler etkendir. Dişilerde tek X geni olduğu için dişilere bu genini aktaramazlar.
Bu nedenle dişi yavruları cinsiyet ile ilgili ayrımda hibritleri elde ederken baba hattına bakılarak genelde karar verilir. Tavukların kendi aralarında yapılan birleştirmeler sonucu elde edilen hibritlerin fenotipik özelliklerine bakarak cinsiyet ayrımı yapılabilir.
Örnek Rhode Island X Plymouth Rock (Çubuklu) (Çubuksuz) Bu birleştirmeden oluşan erkek yavruların hepsi çubuklu; dişiler ise çubuksuz olur. Böylelikle eğer hibritlerin kökeni bilinirse çubuklular erkek Çubuksuzlar dişi olarak hemen anlaşılıp ayrım yapılabilir.
Yumurtacı Civcivlerin Bakım ve Beslenmesi Civciv yetiştirme dönemi etlik civciv yetiştiriciliğindeki gibi kümesin bir bölümde yerde yapılır. Civciv konmadan önce kümesin dezenfeksiyonu yapılır. Altlık serilir Isı 30-32 dereceye ayarlanır. Bu dönem yapılması gereken işlemler etlik civciv yetiştirme ile aynıdır. Bu dönem 8 hafta sürer.
9. haftadan itibaren piliç dönemi başlar. Bu haftadan sonra ızgaralı kümeslere yada kafeslere yerleştirilir. Kafes sistemi kullanılması halinde 8 haftadan itibaren yerleştirilmesi halinde uyumluluk yönünden avantajlıdır. İlk 8 hafta civcivlere 17 saat ışıklandırma uygulanır.
Piliç döneminde hayvanlara ek ışıklandırma yapılmaz. Yumurtacı piliçlerin erken yumurtlama dönemine girmesini engellemek için Küçük yumurta oranını Bir yumurta döneminde az sayıda yumurta elde edilmesini Engel olmak amacıyla aydınlatma süresi günde 10 saate indirilmelidir.
Işık süresi (aydınlatma) yumurtacı tavuklarda çok önemlidir. Çünkü yumurtacı tavuğun yumurtlamaya başlaması ile gün ışığı miktarı arasında çok yakın bir ilişki vardır. Bu nedenle yumurtacı tavuklarda ışıklandırma; İlk 8 hafta 17 saat 8 hafta -20 hafta arası 10 saat Yumurtlama döneminde 17 saat
Gaga kesimi Yumurtacı civciv-piliç yetiştirme döneminde yapılması gereken işlerden biri gaga kesimidir. Gaga kesimi kanatlı yetiştiriciliğinde kanibalizmi engellemek amacıyla yapılır. kanatlılar için Kanibalizm; hayvanların birbirlerin baş, kloaka, kuyruk ve kanat etraflarını gagaları ile yaralaması olayıdır.
Kanibalizmin sebebleri; Yerleşim sıklığının fazla olması Kümes içi ekipmanlarındaki yetersizlik Yemin protein ve esansiyel aminoasitlerinden yetersiz olması Aşırı aydınlatma Stress Hayvanların aşırı aç ve susuz bırakılması Farklı yaş, ırk ve renkteki hayvanların bir arada tutulması
Yumurtacı tavuklarda gaga kesimi Kuluçka çıkımından cinsel olgunluğa kadarki her hangi bir dönemde yapılabilir. genellikle çıkımdan sonraki 6-10 günlük dönemde yapılması önerilir. Erken dönemde yapılan gaga kesimi ile ileride 2. kez gaga kesimine gidilmez. sadece 8-10 aylık yaşta gaga uçlarının yuvarlatılması yeterlidir.
Uygulanışı; Gaga kesimi yapılırken ya tek yada 2 gaga birden kesilir. Erken yaşta kesim yapılacaksa gaganın yarısı, ileri yaşlarda kesimde ise 2/3 ü kesilir. Bu işlem için ucu iyi ısınabilen keskin bıçaklı aletler kullanılır. Bu bıçakların ucu ısıtılarak gaga çatlatılmadan kesilir. Bu ısıtılan bıçaklar gaganın üstünde 3 saniye tutularak bölgede kanama önlenerek dağlama ve kesim yapılmış olur.
Bir elle baş tutulurken eğer tek gaga kesilecekse iki gaga arasına işaret parmağı yerleştirilir. Eğer 2 gagada kesilecekse işaret parmağı başın alt kısmına konularak dilin zarar görmesi engellenir. Horozlarda gaga kesimi tavuklardaki oranın yarısı kadar önerilir. Bazı kaynaklar ise horozların stress faktörü oluşturarak damızlık değerini etkileyebileceğinden horozlarda gaga kesimini önermez.