İÇİNDEKİLER Bahi[«GİRİŞ 3 52 9 1. Umumî MiU&hasalar 3 7 1. İktisadi bilgilerin önemi 3 2. Ekonomi teorisi ve realite 4 3. Ekonomi teorisi ve İktisadi hayat 5 4. Ekonomi ilmi ve ekonomi politikası 6 3 2. Ekonomi ve ekonomik fiillerin karakterleri - 7 15 1. Ekonomi ve ekonomik fiiller beşeri ve sosyal hâdiselerdir 7 2. İhtiyaçlarla bunların tatminine hizmet eden vasıtalar arasındaki gerginlik, ekonominin en esaslı hadisesi olduğu gibi ekonomi ilmindekl fikir ve görüşlerin de hareket noktasını teşkil eder 8 3. Zaruri ihtiyaçlar, yüksek ihtiyaçlar. İhtiyaçların tekftmülü 9 4. Rasyonellik ve iktisadlllk prensipleri 9 5. İhtiyaçların spesifik vasıfları. Ekonomi mefhumunun kıstası 10 6.. Ekonomi vasıtalarının spesifik vasıfları. Konkret ve abstret vasıflar. Ekonomik mallar ve serbest mallar 11 7. Ekonomi ve ekonomik faaliyet mefhumları 13 8. «Ekonomi planı» ve İktisadi fiiller arasındaki karşılıklı bağlar 13 9. Millet ekonomisi mefhumu 15 4 S. Cemiyet ekonomisinin tarz ve seklileri 17 21 1. İktisadi müesseselerle İktisadi fikirlerin tekamülleri 17 2. Ekonomi merhaleleri hakkındaki teoriler 18 3. Münferit ekonomi ve dünya ekonomisi 20 3 4. Ekonomi sistemleri 21 30 1. Ekonomi sistemi mefhumu 21 2. Kapitalist ekonomi sistemi 22 3. Sosyalist sistem 25 4. Korporasyon sistemi 27 5. Plânlı kapitalizm sistemi 28 http://d-nb.info/992709512
VIII içindekiler 8 5. İktisadi düşüncenin tarih! tek&müiü 30 41 1. ilkçağ 30 2. Ortaçağ 31 3. Yeniçağ 32 4. Zamanımızda İktisat ilminin durumu 39 S 6. Ekonomi ilminde tasnif ve usul 41 5"i 1. Tasnif 41 2. Umumi iktisat teorisinin tasnifi 44 3. Ekonomi ilminin gayesi 44 4. Ekonomi İlminde metod 45 5. Ekonomide kanunlar 48 BİRİNCİ KISIM: EKONOMİDE TABU VE İÇTİMAİ ŞARTLAR 53 99 BİRİNCİ BAHİS: TABİAT ŞARTLARI 55 75 fi 7. Tabiat şartlan ve bu şartların millet ekonomisi bakımından önemi 55 64 A. Tabiat sartlarıncn ekonomik faaliyet üzerindeki tesirleri... 55 5& 1. İklim şartlarının insan Üzerindeki tesirleri 55 2. Jeolojik-jeognostik şartların tesirleri 57 3. Coğrafi şartların tesiri 58 B. Tabiat şartlarına karsı İnsan tepkisi 58 64 1. Tabiat fıkdanlık derecesini umumi bir şekilde tayin eden amiller 58 2. İnsanın iklim şartlarına karsı tepkisi 59 3. İnsanın jeolojik şartlara karsı tepkisi 59 4. Coğrafi şartlara karsı tepki 62 5. Elverişsiz veya fena tabiat şartlarına karsı diğer iki tepki: dıs ticaret ve sömürgecilik 62 8 8. Beşeri Faktör: Nüfusa müteallik tabii şartlar 64 5T 1. Baslarken birkaç mül&haza 64 2. Nüfusun mutlak miktarının millet ekonomisi bakımından önemi 65 3. Bir memleket nttfus sayısının tetkiklndeki noktal nazarlar 65 4. Nüfusun tabii terkibi 68 5. Nüfusun tabii terkibinin iktisadi önemi 71. 6. Irk, millet ve ekonomik kabiliyet 73 İKİNCİ BAHİS: HUKUKİ VE İÇTİMAÎ ŞARTLAR 76 99-8 9. Hnkukl düzen ve ekonomi 76 7S S10. Modern iktisadi hayatın hukuki esasları: Hususi mülkiyet... 78 85-
İçindekiler IX SaMfe 1. Hususi mülkiyet. 78 2. Hususi mülkiyetin tarihi tekâmülü 79 3. Hususi mülkiyeti izah eden teoriler 80 4. Hususi mülkiyet ve miras hakkının ekonomide önemi 81 5. Hususi mülkiyet ve miras hakkının fayda^ve mahzurları... 82 6. Hususi mülkiyet ve miras hukukundaki tahditler 84 S 11. İktisadi hayatın hukuk! esasları: Ekonomik faaliyetlerde serbestlik 85 92 1. «Ekonomi faaliyetlerinde serbestlik» İn mânası nedir? 85 2. Ekonomi faaliyetlerinin tanziminde kullanılan diğer sistemler: cebre dayanan sistemler (kölelik, serfllk), kapalı meslek sistemleri (kast'lar, korporasyonlar, esnaf loncaları) 86 3. Rekabet serbestliği sisteminin önemi ve neticeleri 88 S İZ. Ekonomide diğer içtimai şartlar 92 99 A. Ekonomi hayatı ve aile 92 95 1. Eski «büyük aile» tipi ve iktisadi hayattaki mevkii 92 2. «Büyük aile» yerine modern «münferit aile» tipinin yer almış olmasının doğurduğu İktisadi neticeler 93 3. Ailenin bugünkü ekonomik hayatta mevki ve vazifeleri... 94 B. İktisadi hayat ve din 95 99 1. Dinin ekonomik hayat üzerindeki vasıtasız tesirleri 96 2. Dinin vasıtalı tesirleri (iktisat zihniyeti ve din) 97 ^ " İKİNCİ KISIM: İHTİYAÇLAR, BEDARFLAR VE İSTİHLAK... 101 127 913. İhtiyaçlar ve Bedarflar 103 114 1. İhtiyaç mefhumu. İhtiyacın istihsal ile münasebeti 103 2. Bedarf mefhumu 104 3. İhtiyaçların ekonomik mahiyet ve ehemmiyetleri 105 4. İhtiyaçlarda bir meratip silsilesi meselesi: ferdi ihtiyaçların ehemmiyetlerine göre sıralanması 106 5. İhtiyaçların tasnifi, 107 6. İhtiyaçların bölünebilmeleri ve istikrarı 108 7. Bugünkü ihtiyaçlar ve gelecekteki ihtiyaçlar 109 8. Bedarfların başlıca nevileri 111 91*4. İstihlâk 114 127 1. İstihlâkin mahiyeti ve istihlâk mefhumu 114 2. İstihlâkin devam müddeti ve bu bakımdan yapılan tefrikler 119 3. İstihlâkin içtimai karakteri; münferit istihlâk ve kollektif istihlâk 119 4. İstihlâk ve rasyonellik prensibi 120 9
X İçindekiler 5. Hususi ve m 1111 İstihlâklerin sahasını ve terkibini tayin eden Amiller 121 6. İstihlâk İstatistikleri 123 7. Son birkaç mttl&haza.. 137 ÜCÜNCÜ KISIM: EdbNOMt VA8ITAUVBI 129 2» 9 15. Başlıca ekonomi vasıtaları ve aralarındaki münasebetler 131 İSB 1. Umumi mülâhazalar 131.2. Ekonomik yasayısın her zaman ve her yerde tekerrür eden «daimi» kısımlarla «tarihi» kısımlara ayrılısı İSİ 3. Malların, istihsal vasıtalarının, metaların ve kapitalin mahiyetleri, fonksiyonları ve birbirleriyle münasebetleri 132 4. Paranın mahiyeti. Para ve metalar 134 3 16. Mallar 135 146 1. Mal mahdutluğunun muhtelit sebepleri 135 2. Mal nedreti ve mal mahdutluğu 136 3. «Mal» mefhumunun şümulü 137 4. Malların sübjektif veçhesi 138 5. Malların başlıca nevileri 139 917. İnsan emeğinin bir istihsal âmili sıfatile mülâhazası 145 164 A. Ekonomik emeğin mahiyeti, neticeleri ve seklileri 145 156 1. Emeğin mahiyeti ve emek mefhumu 145 2. Ekonomik emeğin tahsisi gayesi; emekten doğan haz ve ıztırap 146 3. Emeğin neticesini (verimini) tayin eden âmiller 147 4. Başlıca emek rasyonellestlrme sistemleri 151 5. Emeğin başlıca nevileri 154 B. İktisadi is bölümü ve is terkibi 156 18» 1. Baslarken birkaç mülâhaza 156 2. İs bölümünün başlıca şekilleri 157 3. Muhtelif is bölümü nevllerinln tarihi gelismesi ve lc münasebetleri t 158 4. İs bölümünün saik! ve neticeleriyle ekonomik önemi 160 5. İs terkibi 162 6. Çalışma güçlerinin birleşmesi 163 818. İstihsal faktörü olarak toprak ve tabii kuvvetler 164-^ 178 1. Umumi mülâhazalar 164 2. Toprağın üc taraflı ekonomik önemi 165 3. Kuruluş yeri olmak bakımından toprak 165 A. Ziraatte İstihsal sahası bakımından toprak 171 5. Yeraltı servetlerinin isletme sahası sıfatlyle toprak ' 178
İçindekiler _XI 919. İstihsal edilmiş istihsal vasıtaları, bilhassa makineler 178 185 1. Umumi mülâhazalar : 178 2. Aletler 179 3. Makine mefhumu ve nevileri 180 4. Makinelerin teknik kaliteleri 181 5. Makinelerin rasyonel kullanılma şartları 181 6. Makineleşmenin ekonomik ve sosyal tesirleri 182 ' 3 20. Kapital ve Metalar 185 204 1. Meta ve piyasa 185 3. Kapital unsurları 190 4. Kapitalll istihsalin ekonomik mahiyet, fonksiyon ve hususiyetleri 192 5. Kapitalin tekrar ihdas (tekrar lstlhsal)ı 196 6. Kapitalll istihsalin İçtimai veçhesi 199 7. Kapitalin biinyevl tahavvülleri 200 8. Kapitalin teşekkülü 201 $21, Para 205 230 1. Umumi mulahazalar '. 205 2. Para ekonomik faaliyetin gayesi midir, vasıtası mıdır? 205 3. Paranın diğer ekonomi vasıtalarından tefriki 206 4. Paranın mahiyeti ve para mefhumu 206 5. Paranın tâli (mustak) fonksiyonları 209 6. Para kıymeti meseleleri 211 7. Miktar teorisi 216 8. Para biriminin iktisadi kıymetlerin umumi endeksi ve hesap vasıtası olarak' oynadığı rol 218. 9. «Sağ para» terimi ne ifade eder? 219 10. Para nevileri 224 13L Parâ sistemleri 227 - ^ DÖRDÜNCÜ KISIM: EKONOMİ MEKANİZMASI VE EKONO MİNİN DİNAMİZMİ 231 5T6 BİRİNCİ BAHİS: KIYMET VE FİYAT TEORİLERİ 233 322 lii. Ekonomik kıymet [ ] 233 251 1. Baslarken birkaç mülahaza 233 2. Ekonomik kıymet mefhumunun muhtelif mânaları 235 3. Kıymet teorisinin esas meseleleri hakkında umumi mülâhazalar 239 [*] Metinde 5 22, {23 olarak dizilmiştir. Bu g numarasıyle müteakip numaralarının buna göre düzeltilmesi lazımdır.
XII İçindekiler Sahifg 4. Objektivist kıymet teorileri 240 5. Sübjektivist kıymet teorileri 245 6. Kıymet teorisi hakkında son birkaç mülâhaza 250 8 23. Fiyat teorisi 251 322 A. Fiyat mefhumu ve muhtelif fiyat nevileri 252 259 1. Umumi fiyat mefhumu 252 2. Efektif ve virtüel fiyatlar; mutlak ve nisbi fiyatlar 253 3. Başlıca fiyat nevileri 255 B. Fiyatların teşekkülü 259 304 I Rekabet halinde fiyatın teşekkülü 259 279 1. Baslarken birkaç mülâhaza 259 2. Piyasa ve rekabet şekilleri 260 3. Rekabet fiyatının tesekkülündeki şart ve âmiller 265 4. Piyasada arz ve talebin karşılaşması 273 5. Son birakc mülâhaza 277 II inhisar (monopol) fiyatının teşekkülü 279 296. 1. Başlarken birkaç mülâhaza 279 2. inhisar şekilleri 282 3. Tam bir inhisar halinde optlmal fiyat ve maksimal kazanç 284 4. Rekabet unsurlarının 'inhisar fiyatlarına tesiri...! 290 5. İnhisar fiyatlarının farklılaştırılması 292 III Narh fiyatları X. Fiyat teşekkülü üzerinde müessir olmak İçin Devletin elinde bulunan vas.talar 296 2. Hakiki ve tanzimi narhlar 298 3. Modern ekonomide narhlar 299 4. Müdahaleci bir iktisat sisteminde narh koyma siyasetinin şümullü karakteri 303 29& 304 C. Fiyat değişmeleri 304 322: 1. Baslarken birkaç mülâhaza 304 2. Talebin fiyat değişmelerine karsı reaksiyonları (talebin elfistikiyeti) 305 3. Arzın fiyat değişmelerine karşı reaksiyonları (arz elâstikiyeti) 308 4. «Tersine elastikiyet» meselesi 314 5. Bizzat fiyatların arz ve talebin değişmelerine karşı reaksiyonları : 315 6. Fiyat seviyesinin degismesi 317 7. Fiyat değişmelerinin fonksiyonları 320
içindekiler - XIII İKİNCİ BAHİS: İSTİHSAL VE İNKISAM MESELELERİ 323 363 S 24. İstihsal 323 351 1. Başlarken birkaç mülâhaza 323 2. İstihsal mefhumu 324 3. istihsalin neticesi (mahsuller) ve muhtelif tasnifleri 328 4. İstihsalin saik ve hedefleri 330 5. tktisaden muvaffak olmuş ve olmamış istihsaller 331 6. Milli istihsalin bünyesini tayin eden şartlar 334 7. Müstahsiliyet 335 8. Rantabilite 340 9. istihsalin İnkişaf temayülleri 341 10. Kütlevl istihsal 345 11. Büyük teşebbüslerin doğumu ve şekilleri 349 9 25. İnkısam 352 363 1. Başlarken birkaç mülâhaza 352 2. Milli hâsıla ve sosyal hâsıla 352 3. Fonksiyonel lnkisam ve şahsi inkisam 354 4. İnkisam doktrinleri tarihine bir bakış 355 5. inkisam kanunlarının mahiyeti; iktisadi inkisam ve sosyal - hukuki müesseselerin işbirliği neticesi olarak inkisam 357 6. Muhtelif inkisam prensipleri 358 7. Randıman, gelir ve fiyatlar arasındaki münasebetler 360 ÜÇÜNCÜ BAHİS: GELİR MESELELERİ 364 519 S 26. Umumî gelir meseleleri 364 391 1. Başlarken birkaç mülâhaza 365 2. Gelirin tarifi 365 3. Gelir tarifinin ilk izahı ve cıkarılacak neticeler 366 4. «Zati iaşe» meselesi. İtibari gelir ile reel gelirin tetkiki 373 tetkiki 373 5. Gelir ve servet arasındaki münasebetler 374 6. Diter gelir tasnifleri 376 7. Milli gelir mefhumu ve mahiyeti 378 8. Milli gelirin hesaplanması 380 8 27. Ücret 392 437 1. Ücret mefhumu 392 2. Ücret haddi ve ücret geliri 394 3. Ücret nevileri ve ücret haddinin tayini ve hesabı usulleri 396 4. Beşeri emeğin hususiyetleri ve bunların, ücret haddinin ve ücret gelirinin teşekkülünde arzettikleri ehemmiyet 404
XIV İçindekiler 8aMf0 5. Başlıca ücret nazariyelerine bir bakış 408 6. Ücret haddinin ferdi ve serbest teşekkülü 417 7. Kollektif bir surette tesbit edilen ücret haddi 427 8. Ücret gelirisin teşekkülü 429 9.. Ücret hadleri arasındaki farklar 431 10. Ücret tahavvüllerinden doğan neticeler 433 11. Ücret gelirleri ve sosyal hâsıla arasındaki münasebet 43S 8 «8. Faiz 437 47$ 1. Baslarken birkaç mülâhaza 437 2. Faiz mefhumu ve faizin türlü seklileri 438 3. Başlıca faiz nazariyelerine bir bakış 443 4. Faizin esas ve sebepleri 451 6. Faiz haddinin teşekkülü 461 6. Faiz haddinin tahavvülünden doğan tesirler 473 7. Faiz hadlerindeki farklar 476 829. Bant 478 50r 1. Baslarken birkaç mülâhaza... 478 2. Klâsik rant nazariyesi 479 3. Klâsik rant nazariyesinin istinat ettiği faraziyelerin tenkidi tahlili 484 4. Toprak rantında çoğalma ve azalma temayülleri 488 5. Rantın kapitalizasyonu 489 6. Rantın mahiyeti ve menşei hakkındaki münakaşalar 490 7. Fiyat ve rant arasındaki münasebetler 494 8. Şehir rantı 495 9. Maden rantı 498 10. Ranta karsı yapılan tenkitler ve rantın bertaraf edilmesine müteallik teklifler 499 8 30. *Kâr 502 51» 1. Baslarken birkaç mülâhaza 502 2. Mütesebbis 502 3. MUtesebbisin geliri ve bu gelirin unsurları 504 4. Mütesebbis kârının mahiyeti 506 5. Mütesebbis kârının doğumu 509 6. Kâr ve fiyatlar arasındaki münasebetler 514 7. Kârın sosyal veçhesi ve lnklsafındaki temayüller 515 DÖRDÜNCÜ BAHİS: KONJONKTÜR VE BUHRANLAR 520 576" 8 31. Konjonktür meseleleri 520 576 A. Konjonktür hareketlerine müteallik başlıca hâdise ve meseleler.' 520 557"
içindekiler 1. Buhran nazariyelerinden konjonktür nazariyesine doğru vukubulan inkişafa' müteallik mülâhazalar 520 2. İktisadi hareketlerin heyeti mecmuası arasında konjonktürel hareketlerin mevkii 522 3. Konjonktürün mahiyeti ve muhtelif safhalara bölünmesi... S26 4. Konjonktür devresinin muhtelif safhalarının tasviri 528 9. İktisadi buhranların mahiyeti ve şekilleri 537 6. Başlıca konjonktür nazariyelerine toplu bir bakış 543 XV B. Konjonktür temevvüclerini doğuran sebeplerin umumi izahı 557 57 < ' r 1. Baslarken birkaç mülâhaza 557 2. Depresyonun kalkınma ve kalkınmanın da refah safhasına inkılabı 557 3. Refah safhasının alçalma safhasına inkılâbı 570 4. Son birkaç mül&haza 575 BİBLİYOGRAFTA 577" ^