2010 DÖNEM SONU İŞLEMLERİ

2010 DÖNEM SONU İŞLEMLERİ MEHMET ġenlġk Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Muhasebe Ve Vergi Uygulamaları Bölümü Öğretim Görevlisi, SMMM MERSĠN.06.01.2011 STOKLAR ĠĢletmenin satmak, üretimde kullanmak veya tüketmek amacıyla edindiği, Ġlk Madde ve Malzeme Yarı Mamul Mamul Ticari Mal Yan Ürün, Artık ve Hurda gibi bir yıldan az sürede kullanılacak olan veya bir yıl içerisinde nakde çevrilebileceği düģünülen varlıklardır. STOK DEĞERLEMESĠ ĠĢletmeler dönem sonları itibariyle stoklarının fiziki miktarlarını kesin bir Ģekilde ve ayrıntılı olarak tespit etmek durumundadırlar (VUK Md.286). Bu nedenle stokların Envanteri çıkarılırken gerek fiziki sayım gerekse değerleme aģamasında gerekli dikkat ve özen gösterilmelidir. Bu nedenle stoklarda bulunan her türlü hammadde, yarı mamul, mamul ve yardımcı malzemeler ile ticari mallar ayrı yarı Envanter iģlemine tabi tutulmalıdır. Ayrıca Envanter iģlemlerinde; Dönem baģı Stok + Dönem içi AlıĢlar(veya Üretim) = Dönem içi SatıĢlar + Dönem sonu Stok eģitliği sağlanmalıdır. Dönem Sonu Stok Tutarı, dönem içi satılan Ticari mal veya mamul maliyetinin belirlenmesini sağlayan önemli bir unsurdur. Dönem sonu stok değerinin yüksek tespit edilmesi satılan Ticari mal veya mamul maliyetinin olduğundan daha düģük belirlenmesine, Dönem sonu stok değerinin düģük tespit edilmesi ise satılan Ticari mal veya mamul maliyetinin olduğundan daha yüksek belirlenmesine yol açacaktır. Buda iģletmenin kar veya zararını doğrudan etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Stokların Fiziki Miktarının Tespitinde; Satın alınmıģ ve kayıtlara geçirilmiģ olduğu halde henüz iģletmeye gelmemiģ malların bulunup bulunmadığı, Satıldığı ve kayıtlara intikal ettirildiği halde henüz alıcıya gönderilmemiģ mal bulunup bulunmadığı, ÇalınmıĢ veya kaybolmuģ mal bulunup bulunmadığı, ĠĢletmeye ait olduğu halde çeģitli sebeplerle baģka yerlerde bulunan mal olup olmadığı, BaĢka Ģahıslara ait olup, emanet olarak iģletmeye bırakılan mal olup olmadığına, dikkat edilmelidir. ĠMAL EDĠLEN MALLARIN (MAMÜL-YARI MAMÜL ) DEĞERLEMESĠ MALĠYET BEDELĠ (VUK.262) Ġktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin arttırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle, bunlara müteferrik bilumum giderlerin toplamıdır. Ġmal edilen emtia VUK 275 maddesi gereği maliyet bedeli ile değerlenir. Mükellefler imal ettikleri emtianın maliyetini diledikleri usulde tespit edebilirler. Ġmal edilen emtianın maliyetine giren unsurlar; Mamul için sarf olunan ve hammaddelerin bedeli.(710 HS) Mamule isabet eden iģçilik. (720 HS) Genel imal giderlerinden mamule düģen hisse. (730 HS) Genel idare giderlerinden mamule düģen hisse. (770 HS Ġhtiyari) Ambalajlı olarak piyasaya arz edilmesi zaruri olan mamullerde ambalaj malzemesinin bedeli. Mamulün üretimi ile ilgisi bulunmayan giderler, mamul maliyetinden çıkarılıp, çalıģmayan kısım gider ve zararları olarak kayıtlanmalıdır.(örneğin yıl içinde üretimde kısmen veya tamamen kullanılmayan sabit kıymetlerin bu süreye isabet eden amortismanları) Maliyet Bedeli ile yapılan değerlemede; Fiili maliyet yöntemi

Ortalama Maliyet Yöntemi FIFO Yöntemi kullanılabilir. MALĠYET MĠKTAR ĠLĠġKĠSĠ Birbiriyle doğruca bir neden sonuç bağıntısı bulunan iki unsurun, yine birbirlerine göre değerlendirilmesine randıman denir. Örneğin: 100 kg. pamuktan 80 kg. iplik elde ettiğimizde, pamuğun randımanı % 80 dir. Randıman, verim, elde etme veya yararlanma oranı olarak da tanımlanmaktadır. Üretim etmenlerinin randımanları genellikle önceden saptanmıģtır ki, bunlara standart denilir. Dönem sonlarında üretilen mamul miktarları ile bu mamulün üretiminde kullanılması gereken malzeme miktarları karģılaģtırılıp randıman analizleri yapılmalıdır. ĠLK MADDE VE MALZEME HAMMADDE MĠKTAR DENGESĠ + Dönem baģı hammadde stoku + Dönem içi hammadde alımları -------------------------------------------- = Toplam Hammadde Stoku Miktarı - Hammadde alıģından iadeler -------------------------------------------- = Kullanılabilir hammadde stoku miktarı - Dönem sonu hammadde stoku miktarı + Dönem içinde üretimden iade edilen hammadde miktarı - Kullanılan miktar üzerinden fire -------------------------------------------- = Gerçek Hammadde Kullanımı Üretimde kullanılan hammadde miktarı x Randıman Üretilmesi gereken Mamul Miktarı = ------------------------------------------ Mamul baģına kullanılan Hammadde Örnek. 1 adet B mamulün üretimi için 0,200 kğ malzeme kul. 258.000 Kğ x 0,90 Üretilmesi Gereken Mamul Miktarı = ------------------------------------------ 0,200 Kğ Üretilmesi Gereken Mamul Miktarı = 1.161.000 Adet B Mamulü SATIN ALINAN MALLARIN DEĞERLEMESĠ Satın alınan emtia VUK 274 maddesi gereği maliyet bedeli ile değerlenir. Satın alınan emtianın maliyet bedeli, emtianın stoklara fiili giriģ tarihine kadar yapılan tüm masrafları kapsar. Bu Masraflar; Satın Alma Bedeli Ġthal edilen mallarda CIF bedeli Malın iģyerine getirilmesine kadar ödenen nakliye, yükleme, boģaltma, hamaliye sigorta giderleri Varsa ödenen alıģ komisyonları ithal edilen mallara iliģkin gümrük vergisi, gümrük komisyonu ve diğer ithalat giderleri Emtianın stoklara giriģinden sonra ortaya çıkan (malın korunması için yapılan depo kira gideri,depo görevlisinin memurunun ücreti vb.) giderler ise dönem gideri olarak dikkate alınır. Kredi Faizleri ve Kur Farkları (VUK GT.238): Emtianın stoklara girdiği tarihe kadar oluģan, Kur farkları ilgili stokların maliyetine eklemek zorundadır. Emtianın stoklara girdiği tarihe kadar oluģan Kredi faizleri ve komisyonlar maliyet veya gider olarak dikkate alınabilir. Emtianın iģletme stoklarına girdiği tarihten sonra oluģan, kur farkları, kredi faizleri ve komisyonlar maliyet veya gider olarak dikkate alınabilir. VADE FARKLARI Ticari mal satılmamıģsa, maliyete eklenirler. Mal satıģından sonra doğan vade farkları söz konusu ise ilave edilecek maliyet olmadığından doğrudan gider yazılır.

ĠSKONTOLAR Dönem içinde satın alınan mallarla ilgili alıģ ıskontoları, stokların maliyetinin tespitinde, maliyeti düģüren bir unsur olarak dikkate alınır. CĠRO PRĠMĠ Bir yıl içinde alınan emtia alıģları üzerinden hesaplanan (alınan) ciro primleri doğrudan gelir yazılır. --------------- 31.12.20xx---------------- 127. DĠĞER TĠCARĠ ALACAKLAR XXXX veya 102. BANKALAR. 602.DĠGER GELĠRLER xxxxx Veya 649. HS. 391 HESAPLANAN KDV ------------------------- / --------------------------------------- CĠRO PRĠMĠ Ciro primine karģılık bedelsiz mal gönderilmesi halinde ciro primi gelir yazılır, bu tutar aynı zamanda bedelsiz alınan malın alıģ bedeli olarak kaydedilir. Söz konusu mallar iģletme aktifinde bu bedelle gösterilir. (Not. Faturaların aynı anda kesildiği varsayılmıģtır.) --------------- 31.12.20xx---------------- 153. TĠCARĠ MALLAR HS xxxxx 191. ĠNDĠRĠLECEK KDV H. xxxxx 602.DĠGER GELĠRLER xxxxx Veya 649. HS. 391 HESAPLANAN KDV xxxxx ------------------------- / ---------------- DEĞERĠ DÜġEN EMTĠA Vergi Usul Kanunu nun 278. maddesinde kıymeti düģen malların ne Ģekilde değerleneceği hüküm altına alınmıģtır. Ticari malların değeri düģen mal kapsamında emsal bedel ile değerlenebilmesi için değer kaybının Ģu nedenlerden kaynaklanmıģ olması gerekmektedir. Değer kaybı ticari faaliyetin normal gerekleri dâhilindeki bozulma, çürüme, kırılma, çatlama, paslanma gibi olaylar sonucunda meydana gelmiģ olmalıdır. Veya yangın, deprem, su basması gibi doğal bir afet yüzünden değer kaybına uğramalıdır. Emsal bedelle yapılacak değerlemede, vergi usul kanununun 267. Maddesinde belirtilen üçüncü sıradaki takdir esası uygulanacaktır. Bu nedenle, maldaki değer kaybı dolayısıyla takdir komisyonlarına baģvurulup, emsal bedeli tespitinin istenmesi gerekir. Malın tamamen değer kaybına uğramıģ olması bu durumu değiģtirmez. DEĞERĠ DÜġEN MALLAR Emsal bedelle değerlenen stoklarda emsal bedel ile maliyet bedeli arasında oluģan değer düģüklükleri için karģılık ayrılabilir. --------------- 31.12.20xx------------------------- 157.DĠĞER STOKLAR HS xxxxx 153-TĠCARĠ MALLLAR HS XXXX 152. MAMÜLLER HS XXXX --------------- 31.12.20xx----------------------------- 654 KARġILIK GĠDERLERĠ HS XXXXX 158 STOK DEĞER DÜġÜKLÜĞÜ KARġILIĞI HS XXXX ------------------------- / -------------------------------- ÇALINAN VE KAYBOLAN( ZAYĠ OLAN) MALLAR Çalınan mallar, iģletme için sermayede meydana gelen bir eksilmedir ve Gelir Vergisi Kanunu nun 88. maddesi uyarınca gider olarak dikkate alınamayacaktır. Malların çalındığı (Hırsızlık olayında polis kayıtları vb.) belgeler ile kanıtlanabiliyorsa, çalınan mallar maliyet bedeli üzerinden kanunen kabul edilmeyen gider olarak kaydedilmelidir. Kanıtlanamıyor ise emsal bedelle iģletmeden çekiģ olarak dikkate alınmalıdır.

Çalınan mallara ait KDV indirim konusu yapılamayacağı unutulmamalıdır.(kdvk Md. 30/c) KDV indirimi yapılmıģsa, bu iģlem ile ilgili olarak, ayrıca katma değer vergisi hesaplanması gerekecektir. Çalınan mallar, iģletme için sermayede meydana gelen bir eksilmedir ve Gelir Vergisi Kanunu nun 88. maddesi uyarınca gider olarak dikkate alınamayacaktır. Malların çalındığı (Hırsızlık olayında polis kayıtları vb.) belgeler ile kanıtlanabiliyorsa, çalınan mallar maliyet bedeli üzerinden kanunen kabul edilmeyen gider olarak kaydedilmelidir. Kanıtlanamıyor ise emsal bedelle iģletmeden çekiģ olarak dikkate alınmalıdır. Çalınan mallara ait KDV indirim konusu yapılamayacağı unutulmamalıdır.(kdvk Md. 30/c) KDV indirimi yapılmıģsa, bu iģlem ile ilgili olarak, ayrıca katma değer vergisi hesaplanması gerekecektir. Kullanım süresi geçen veya bir baģka biçimde kullanılamayacak hale gelen ve imha edilen mallar zayi olan mal kabul edilmektedir. (113 Seri no lu KDV tebliği) Takdir komisyonu kararı olsa da bu malların iktisabında yüklenilen KDV lerin düzeltilmesi gerekir. Zayi olan mallara ait yüklenilen ve daha önce indirim konusu yapılan KDV'nin, imha tarihini kapsayan vergilendirme dönemine ait 1 No.lu KDV Beyannamesinin "Ġlave Edilecek KDV" satırına dahil edilmek suretiyle indirim hesaplarından çıkarılması gerekmektedir. Ġndirimler arasından çıkarılan KDV nin, iģin mahiyetine göre Gelir ve Kurumlar Vergisi açısından gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerekmektedir. ĠġLETMEDEN ÇEKĠLEN MALLAR ĠĢletmeden yapılan çekiģlerin Vergi Usul Kanunu nun 267. maddesi gereğince emsal bedelle değerlenerek (kurumlar vergisi mükellefleri için KVK Md. 13 e göre değerlendirilmesi (transfer fiyatlaması), GVK Md. 41 ve KVK Md. 13 gereğince hasılat kaydedilmesi ve stoklardan çıkıģ kayıtlarının yapılması gerekmektedir. FĠRELER Fiili fire oranları iģletmenin yapısı, benzer sektörlerdeki oranlar, kapasite raporundaki prensipler ve varsa Sanayi ve Ticaret Odası kriterlerine uygun olmalıdır. Bu fireler normal firelerdir. Normal fireler satılan veya üretilen malın maliyetine dahil edilir. Anormal fireler ve nedeni bulunamayan stok sayım noksanlıkları Kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınmalıdır. Ayrıca Stok sayım noksanlarının zayi mal niteliğinde kabul edilmeli ve KDV sinin KDVK Md. 30/c gereği ilgili dönem KDV beyannamesinin Ġlave Edilecek KDV" satırına dahil edilmek suretiyle indirim hesaplarından çıkarılması gerekmektedir. YILLARA YAYGIN ĠNġAAT TAAHHÜT VE ONARIM ĠġLERĠ ĠnĢaat taahhüt ve onarım iģi yapan iģletmeler esasen bir üretim faaliyetinde bulunmaktadırlar. Ancak bu üretimde; ĠĢin yapımını baģkasının istemesi, Yapılacak iģin niteliklerini, iģin yapılmasını isteyen kiģi veya kurumun belirlemesi, ĠĢ bedelinin sözleģmeye dayalı olarak belirlenmesi, özelliklerinden dolayı yapılan üretim, hizmet üretimidir. Yıllara yaygın inģaat ve onarım iģlerine özgü, dönem sonu iģlemleri Ģu Ģekilde sıralanabilir; Endirekt inģaat üretim maliyetlerinin inģaatlara dağıtımı Ortak ( müģterek) genel giderlerin dağıtımı Ortak ( müģterek) amortismanların dağıtımı Kanunen kabul edilmeyen giderlerin dağıtımı Diğer iģlere ait gelir ve giderlerin belirlenmesi Sonradan yıllara yaygın hale gelen inģaatlar varsa belirlenmesi Yapımı devam eden inģaatlara ait maliyetlerin ilgili bilanço hesaplarına devri Tamamlanan inģaatların belirlenmesi Tamamlanan inģaatlara ait maliyetlerin kontrolü Tamamlanan inģaatlara ait hasılatın ilgili gelir tablosu hesaplarına devri Tamamlanan inģaatlara ait maliyetlerin ilgili gelir tablosu hesaplarına devri Tamamlanan inģaatlara ait peģin ödenen vergilerin ilgili hesaba devri ÖZEL (YAP-SAT) ĠNġAAT ĠġLERĠ

Bu iģletmelerde mamul üretimi söz konusudur. Bu nedenle Ġmal edilen Mamul (Daire-Kat, dükkân, ĠĢyeri) VUK 275 maddesi gereği maliyet bedeli ile değerlenir. Mükellefler imal ettikleri emtianın maliyetini diledikleri usulde tespit edebilirler. Ġmalat tamamlanıncaya kadar inģaat maliyetleri 151.Yarı Mamuller-Üretim Hesabında bekletilir, imalat tamamlanınca 152.Mamuller hesabına alınır. FĠNANSAL KĠRALAMA ĠġLEMLERĠNDE DEĞERLEME 3226 Sayılı Finansal Kiralama Kanunu uyarınca finansal kiralama kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü kiģiden satın aldığı veya baģka suretle temin ettiği bir malın zilyetliğini, her türlü faydayı sağlamak üzere ve belli bir süre feshedilmemek Ģartı ile kira bedeli karģılığında, kiracıya bırakmasını öngören bir anlaģmadır. Vergi Usul Kanunu Mükerrer 290. madde ile 319 Sıra No lu VUK Genel Tebliğinde ise finansal kiralama, kira süresi sonunda mülkiyet hakkının kiracıya devredilip devredilmediğine bakılmaksızın bir iktisadi kıymetin mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan riskler ile yararların tamamının veya tamamına yakınının belli bir dönemde bedel karģılığı kiracıya bırakılması sonucunu doğuran kiralamalardır. Finansal kiralamanın özellikleri Ġktisadi kıymetin mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya devredilmesi, Kiracıya kira süresi sonunda iktisadi kıymeti rayiç bedelinden düģük bir bedelle satın alma hakkı tanınması Finansal kiralama konusu iktisadi kıymeti kiraya veren, kiralamaya konu iktisadi kıymetin maliki olmaya devam edecek, Kiralayan kiralamaya konu iktisadi kıymetin amortismanını ayıramayacak, kiralamaya konu iktisadi kıymetin amortismanı, kiralamaya konu iktisadi kıymeti hak olarak aktifleģtirecek olan kiracı tarafından ayrılacak, Kiracı, finansal kiralama sözleģmesine göre borçlandığı kira bedelinin net bugünkü değerini (rayiç bedel net bugünkü değerden daha düģükse rayiç bedeli) hak olarak aktifleģtirecek, hak olarak aktifleģtirilen kısım ile toplam ödenecek tutar arasındaki farkı finansman gideri olarak, dönemsellik ilkesi esas alınarak kayıtlarına intikal ettirecek, Kiracı, finansal kiralama sözleģmesine göre borçlandığı kira bedelinin net bugünkü değerini (rayiç bedel net bugünkü değerden daha düģükse rayiç bedeli) hak olarak aktifleģtirecek, hak olarak aktifleģtirilen kısım ile toplam ödenecek tutar arasındaki farkı finansman gideri olarak, dönemsellik ilkesi esas alınarak kayıtlarına intikal ettirecek, ---------------- /--------------------------- 260- Haklar (265.HS) xxxx 302- ErtelenmiĢ Fin. Kir. Borçlanma Mly. xxxx 402- ErtelenmiĢ Fin. Kir. Borçlanma Mly. 301- Finansal Kir. ĠĢlemlerinden Borçlar xxxx 401- Finansal Kir. ĠĢlemlerinden Borçlar xxxx / ------ Kira ödemesinin (anapara ve faiz olarak) kayıtlara yansıtılması. ---------------- /------------------------ 301- Finansal Kiralama ĠĢlemlerinden Borçlar Hs xxxx 780- Finansman Giderleri Hs xxxx 191- Ġndirilecek KDV Hs xxxx 302- ErtelenmiĢ Fin. Kiralama Borçlanma Maliyetleri Hs xxxx 102- Bankalar Hs xxxx / ------ Amortisman Uygulaması Amortisman ayırma uygulamasından kiracı yararlanıyor, Kiralanan iktisadi kıymet, kira süresinde değil, VUK ta belirtilen genel esaslara göre itfa edilecektir, Kiralanan kıymet iģletmenin hangi faaliyetinde kullanılıyor ise o hesaba gider yazılır.(örneğin Üretimde kullanılıyor ise 730.HS) Amortisman Uygulaması

Kiralanan kıymet iģletmenin hangi faaliyetinde kullanılıyor ise o hesaba gider yazılır. ---------------- / ----------------- 770-760-730 Hs xxxx 268- BirikmiĢ Amort.Hs xxxx --------------- / ------------------- Faiz ve Kur Farkları 1. Kiraya Veren Açısından; Konuya iliģkin açıklamalar 319 seri numaralı VUK Tebliğinde yapılmıģtır. Kiralanan kıymet kredi kullanılarak alınmıģsa ilk yıl için ödenen kur farkı ve faiz giderlerinin sözleģme yapılmasından önce kıymetin maliyetine ilave edilebilecek olması halinde maliyete ilave ettirilmesi, aksi halde ve izleyen yıllarda ise doğrudan gider yazılması gerekmektedir. Faiz ve Kur Farkları 2.Kiracı Açısından ; Kiracı açısından ise söz konusu tebliğde bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak verilen özelgelerde "finansal kiralama yoluyla edinilen kıymete iliģkin olarak kiralama süresi içinde sözleģmeye istinaden yabancı para üzerinden yapılan kira ödemelerinin değerlemesi sonucu ortaya çıkan kur farkının, finansal kiralama konusu kıymetin maliyetine intikal ettirilmesi ve maliyete eklenen bu farkların ilgili kıymetin amortisman süresi içinde itfa edilmesi gerekmektedir görüģü ifade edilmiģtir. KASA VE ORTAKLAR CARĠ HESABINA ADAT YÖNTEMĠ ĠLE FAĠZ HESAPLANMASI VE KDV ĠĢletmelerin kasasında normal olarak kabul edilebilecek, azami bir kaç günlük faaliyetleri sırasında nakit ihtiyacını karģılayacak kadar kasada bulundurması gereken nakit tutarın üzerinde kalan bakiyeler, iģletmenin yönetici ortakları tarafından çekildiği kabul edildiğinden 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu nun 13/1-2. maddelerinde iģletmenin iliģkili kiģiler ile yapılan bu tür iģlemlerin transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı olarak değerlendirilmekte ve adat yöntemiyle faiz hesaplanması yoluyla da vergilendirilmesi gerekmektedir. ĠĢletmelerin ortaklar cari hesabının borç bakiyeleri ortağa para kullandırma iģlemi olarak kabul edilmektedir. Söz konusu iģlem de 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 13/1-2 maddelerine göre, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç kapsamındadır. Bu itibarla ortaklar cari hesabına adatlandırma yapılarak faiz hesaplanması ve buna iliģkin olarak KDV hesaplanması gerekmektedir. Faiz oranı ise; a) ġirket kredi kullanmıģsa kredi faiz oranı, b) KullanmamıĢsa reeskont oranı (30.12.2010 %14), dikkate alınmalıdır. 01.08.2010 tarih ve 27659 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 6009 Sayılı Kanunla, Gider Vergileri Kanunun 28. maddesinin 3. fıkrası değiģtirilerek, ödünç para verme iģlemini esas iģtigal konusu olarak yapmayanların ticari icaplar gereği yaptıkları borç para verme iģlemleri BSMV nin kapsamı dıģına çıkarılarak, Sermaye Ģirketlerinin ortaklarına cari hesap yoluyla borç para kullandırması iģleminin KDV tabi olduğu konusundaki tereddütler giderilmiģtir. KDV oranı %18 olarak uygulanmalıdır. Örnek: Z LTD. 131.Ortaklardan Alacaklar hesabı bakiyesine adat yöntemiyle 1.500,00 TL faiz hesaplanmıģtır. KDV % 18 dir. ------------------------ / ------------------------- 131 ORTAKLARDAN ALACAKLARHS 1.770,00 642.FAĠZ GELĠRLERĠ HS. 1.500,00 391.HESAPLANAN KDV HS 270,00 Ortak (A) nın cari hesabına 2010 dönemi için hesaplanan adat faizi ----------------------------/ ------------------------ KANUNEN KABUL EDĠLMEYEN GĠDERLER 1. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 11. ve Gelir Vergisi Kanunu'nun 41. maddesinde sayılan giderler. 2. KURUMLAR VERGĠSĠNDEN ĠSTĠSNA EDĠLEN KAZANÇLARA ĠSABET EDEN GĠDERLER KVK nun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, iģtirak hissesi alımıyla ilgili finansman giderleri hariç olmak üzere, kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına iliģkin giderlerinin veya

istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dıģı kurum kazancından indirilmesinin kabul edilmeyeceği hükmü yer almaktadır. Örneğin; Teknoloji geliģtirme bölgelerinde veya serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflerin, bölgedeki istisna kapsamındaki faaliyetlerinin zararla sonuçlanması halinde, zarar tutarı kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır. - yurt dıģı inģaat faaliyetleri ile ilgili giderler ve zararlar. 3. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 88. maddesi gereğince, fiilen ödenmeyen SSK primleri gelir vergisi ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak yazılamamaktadır. 4. Motorlu TaĢıtlar Vergisi Kanununun 14 üncü maddesi gereğince; Bu Kanuna bağlı (I), (III) ve (IV) sayılı tarifelerde yer alan taģıtlardan (Ticari maksatla kullanılan uçak ve helikopterler ile taģıt kiralama faaliyeti ile uğraģan iģletmelerin bu amaçla kiraya verdikleri taģıtlar hariç) alınan vergi ve cezalar ile gecikme zamları gelir ve kurumlar vergilerinin matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmez. Örneğin; Binek otomobillere ve motosikletlere iliģkin olarak ödenen MTV. 5.Kıdem tazminatı için karģılık ayrılması yoluyla gider yazılan tutar kanunen kabul edilmeyen gider olarak dönem matrahına ilave edilir. Kıdem tazminatları, fiilen ödendiği dönemde gider yazılır. 6. Telekominikasyon hizmet bedelleri üzerinden ödenen özel iletiģim vergilerinin gider yazılması mümkün değildir. 7- KANUNEN KABUL EDĠLMEYEN GĠDER NĠTELĠĞĠNDEKĠ DĠĞER GĠDERLER 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 11. ve Gelir Vergisi Kanunu'nun 41. maddesinde sayılmamasına karģın, aģağıda sayılan bazı giderlerin ticari kazancın tespitinde hasılattan indirilmesi mümkün değildir. Çalınma, kaybolma ve dolandırıcılık nedenleriyle doğan zararlar, Vadeli çekler için hesaplanan reeskontlar ile mevcut borç senetlerini reeskonta tabi tutmayıp, buna karģın alacak senetlerinin reeskonta tabi tutan kurumların hesapladıkları reeskontlar, ĠĢletmede çalıģan personelin ölümü durumunda ailesi ve çocuklarına kanuni zorunluluk olmaksızın verilen yardımlar, Vefat ilanları karģılığında verilen meblağlar ve çelenk masrafları, UğraĢ konuları ile ilgili dernek veya birliklere ödenen masrafa katılma payları, Bir baģka kiģi veya kurum adına düzenlenmiģ belgelere istinaden yapılan giderler, Fazla ayrılan amortismanlar Kanunen yasaklanmıģ faaliyetlerin yapılmasından kaynaklanan giderler (RüĢvet, yasa dıģı örgütlere yapılan bağıģ ve yardımlar vb.) Maliyet olarak dikkate alınması gereken harcamaların doğrudan gider yazılması, Dönemsellik ilkesi gereği cari yıl haricindeki geçmiģ veya gelecek yıllara ait giderler, Siyasi partilere ve Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 14/6. maddesi kapsamına girmeyen diğer gerçek ve tüzel kiģilere yapılan bağıģlar, Kanunlarda düzenlenen özel haller hariç olmak üzere belgelendirilemeyen giderler, Nedeni bulunamayan sayım ve tesellüm noksanları, Vergi Usul Kanunu'nda düzenlenmemiģ bulunan karģılıklar. BAĞIġ VE YARDIMLAR Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara kamu menfaatlerine yararlı sayılan derneklere ve bilimsel araģtırma ve geliģtirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kuruluģlara makbuz karģılığında yapılan bağıģ ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5'ine kadar olan kısmı gider yazılabilir. (GVK 89/4,KVK 10/1,c) BağıĢ makbuz karģılığı yapılmalıdır. Ġndirim için Kurum kazancı olması gerekir. BağıĢ ve yardım beyanname üzerinden düģülmelidir. ĠĢletmeye dahil olmayan mallar KDV dahil maliyet bedeli ile indirim olarak dikkate alınmalıdır. KDV indirilmiģ ise ilgili dönemde düzeltilmelidir. Tamamı (% 100) MATRAHDAN ĠNDĠRĠLECEK BAĞIġ VE YARDIMLAR Sadece kamu kurum ve kuruluģlarına bağıģlanan, Okul, sağlık tesisi, yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiģtirme

yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezi inģası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inģası için bu kuruluģlara yapılan her türlü bağıģ ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî yardımların tamamı Beyanname üzerinde düģülebilir. (GVK 89/5, KVK 10/1,ç) Amatör spor kulüplerine yapılan Sponsorluk harcamaları (GVK 89/8,KVK mük 10/1,b) Gıda bankacılığı kapsamında yapılan, gıda, temizlik, giyecek, yiyecek yardımları GVK 89/6 (GVK/40) TAMAMI (% 100) MATRAHDAN ĠNDĠRĠLECEK BAĞIġ VE YARDIMLAR Sadece kamu kurum ve kuruluģlarına bağıģlanan, Okul, sağlık tesisi, yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiģtirme yurdu, huzurevi ve bakım ve rehabilitasyon merkezi inģası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inģası için bu kuruluģlara yapılan her türlü bağıģ ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî yardımların tamamı Beyanname üzerinde düģülebilir. (GVK 89/5, KVK 10/1,ç) Amatör spor kulüplerine yapılan Sponsorluk harcamaları (GVK 89/8,KVK mük. 10/1,b) Gıda bankacılığı kapsamında yapılan, gıda, temizlik, giyecek, yiyecek yardımları GVK 89/6 ( GVK/40) % 50 MATRAHDAN ĠNDĠRĠLECEK BAĞIġ VE YARDIMLAR Profesyonel spor kulüpleri Sponsorluk harcamaları (GVK 89/ 8 KVK 10/1,b) ZARAR ĠNDĠRĠMĠ Her yıla ait zarar tutarları ayrı ayrı gösterilmek ve 5 yıldan fazla nakledilmemek koģuluyla zararlar kurum kazancından indirilebilir. Kurum kazancından indirilecek zarar mali zarardır ve kazancın olduğu ilk yıl indirilmelidir. KDV AÇISINDAN DÖNEM SONU ĠġLEMLERĠ 1. Binek otomobil alımında ödenen KDV lerin indirim konusu yapılıp yapılmadığı kontrol edilmelidir. (Daha önce binek oto sınıfına dahil olmayan Doblo, Connect, Kongo, Expres, Combi, Partner, Caddy, Transpoter, Starex gibi (4+1) araçların Gümrük MüsteĢarlığı nın 8 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği binek binek otomobili sınıfına dahil edilmiģtir. ) 2. ĠĢi bırakan Mükelleflerin Ġndiremedikleri KDV gider yazılabilir. ĠĢi bırakan mükelleflerce yüklenildiği halde indirilemeyen KDV nin, iade hakkı doğuran iģlemlere iliģkin olan kısmı hariç KDV Kanunu nun 29 ve 32. maddelerine göre iadesi mümkün bulunmamaktadır. Bu verginin, iģin bırakılması nedeniyle indirim yoluyla telafisi de artık söz konusu olamayacaktır. Ġndirilemeyen KDV, GVK ve KVK yönünden gider olarak dikkate alınması gerekir. 3. Tahsili Ģüpheli hale gelen KDV için karģılık ayrılabilir. 4. Zayi olan, miadı dolan, Ġmha edilen malların KDV si indirim konusu yapılamaz. 5. Değerleme nedeniyle ortaya çıkan kur farkları KDV ye tabi değildir.(bunun için dönem sonunda fatura düzenlemesine de gerek yoktur. Döviz cinsinden vadeli satıģlarda bedelin tahsil edildiği tarih itibariyle hesaplanan kur farkları ise katma değer vergisine tabi bulunmaktadır.) 6. Kasa ve Ortaklar cari hesabına hesaplanan faizler KDV ye tabi. 7. Yılsonuna kadar defterlere kaydedilmeyen faturalardaki KDV indirilemez. 8. Örtülü sermaye üzerinden hesaplanan ve dağıtılmıģ kar payı olarak değerlendirilen tutarlar KDV ye tabi değildir. (Örtülü sermaye üzerinden hesaplanan tutarlar dönem sonu itibariyle iģtirak kazancı veya kâr payı olarak kabul edilmektedir. KDVK nın 1. maddesinde KDV nin konusunu teģkil eden iģlemlere yer verilmiģ olup, iģtirak kazançları veya kâr payları katma değer vergisinin konusuna girmemektedir. Büyük Mükellefler Vergi Dairesi BaĢkanlığı tarafından verilen 09.06.2008 tarih ve 17363 sayılı özelge de örtülü sermaye faizlerinin KDV ye tabi olmadığı belirtilmiģtir.) 9. Faturası düzenlenen ancak bir sonraki yılda ihraç edilebilen mallarda KDV beyanı. Ġhracat bedellerinin malların fiilen ihraç edildiği tarihi gösteren gümrük beyannamesinin kapanıģ tarihinin ait olduğu dönemin KDV beyannamesi ile beyan edilmesi ve KDV ihracat istisnasının bu dönemde uygulanması gerekir. Örneğin, faturası düzenlenip gümrük beyannamesi 25 Aralık 2010 da açılan malların 15 Ocak 2011 tarihinde fiilen ihraç edilerek gümrük beyannamesinin kapatılması halinde, ihracat bedelleri GVK ve

KVK yönünden 2011 yılının geliri olarak dikkate alınacak, KDV istisnası da 2011 Ocak ayı KDV beyannamesi ile beyan edilecektir. 2011 Yılının Sağlıklı, Mutlu ve Huzurlu geçmesi dileğiyle, senlikmehmet@yahoo.com