UYGULAMA PLANLARI. Bu projenin sözleşme makamı Merkezi Finans ve İhale Birimi dir. Bu proje, UNICEF in teknik desteği ile yürütülmektedir.

UYGULAMA PLANLARI Bu projenin sözleşme makamı Merkezi Finans ve İhale Birimi dir. Bu proje, UNICEF in teknik desteği ile yürütülmektedir.

UYGULAMA PLANLARI 2014-2019

Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Stratejisi hazırlık çalışmaları ilk olarak Avrupa Birliği tarafından finanse edilen "Önce Çocuklar: Çocuk Koruma Mekanizmalarının İl Düzeyinde Modellenmesi" projesi çerçevesinde Adalet Bakanlığı'nın koordinasyonu ve UNICEF'in teknik desteğiyle gerçekleştirilmiştir. Hazırlanan çıktılar, 27 Ocak 2011 tarihli Merkezi Koordinasyon toplantısında son değişiklikleriyle onaylanarak Strateji Belgesi haline getirilmiş, Avrupa Birliği'nin mali, UNICEF'in teknik desteği ile gerçekleştirilen Çocuklar İçin Adalet Projesi [Türkiye'deki Çocuklar İçin İyi Yönetişim, Koruma ve Adalete Doğru (2005) ve Önce Çocuklar: Çocuk Koruma Mekanizmalarının İl Düzeyinde Modellenmesi (2008) projelerinin devamı] çerçevesinde revize edilmiştir. 27 Aralık 2012 tarihli Merkezi Koordinasyon kararı ile revize edilmesi ve akabinde uygulama planlarının hazırlanması kararı alınan belgenin revizyonu Çocuklar İçin Adalet projesi kapsamında tamamlanmış ve uygulama planları hazırlanmış, revize Strateji Belgesi ve Uygulama Planları 27 Kasım 2013 tarihli Merkezi Koordinasyon Toplantısı'nda oy birliğiyle onaylanmıştır. Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi Uygulama Planları, Yüksek Planlama Kurulu'nun 10/12/2013 tarih ve 2013/33 sayılı kararı ile kabul edilen ve 14/12/2013 tarih ve 28851 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Ulusal Çocuk Hakları Strateji Belgesi ve Eylem Planı nın 6 ve 7 numaralı stratejik amaçlarıyla uyumlu şekilde geliştirilmiş olup, belgenin, ulusal strateji ve eylem planı ile birlikte değerlendirilmesi uygun olacaktır. 08/06/2011 tarih ve 27958 Mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 633 sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname nin 2/c ve 8/i maddesi, 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu nda belirlenen tedbirlerin yürütülmesi ve koordinasyonunun sağlanmasını Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın görevleri arasında saymıştır. Aynı Kanun Hükmünde Kararname nin 35 inci maddesi gereğince ise; Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğüne yapılan atıfların Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı na yapılmış sayılacağı belirtilmiştir. PROJE PAYDAŞLARI Adalet Bakanlığı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Türkiye Adalet Akademisi UNICEF Türkiye Bu kitabın yayın hakları proje paydaşlarına aittir. Aralık 2013, Ankara İletişim T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Koruyucu ve Önleyici Hizmetler Dairesi Başkanlığı Tel: (312) 7055065 www.cocukhizmetleri.gov.tr koruveonle@aile.gov.tr UNICEF Türkiye Tel: (312) 454 10 00 www.unicef.org.tr Ayrıntılı bilgi ve dokümana ulaşmak için www.cocuklaricinadalet.org adresini ziyaret edebilirsiniz.

Giriş Çocuk Koruma Hizmetlerinde Strateji Belgesi yaklaşık beş yıl süren ve birbirini takip eden önemli ve çok sektörlü çalışmalar neticesinde oluşturulmuş, 27 Aralık 2012 tarihli Merkezi Koordinasyon kararı ile revize edilmesi ve akabinde uygulama planlarının hazırlanması kararlaştırılmış ve 2019 yılına kadar izlenecek ulusal stratejik hedefler belirlenmiştir. Belirlenen stratejik hedeflere ulaşım yolları ise bu Uygulama Planı ile ortaya konulmaktadır. Uygulama Planı mevcut hali ile Stratejik Planın ortaya koyduğu neler yapılmalı? sorusunun cevaplarına ek olarak nasıl yapılmalı? sorusunun da cevaplarını ortaya koyarak Stratejik Planda rolü olan kurumlar için yol haritasını netleştirmektedir. Uygulama Planı, Stratejik Planda yer alan hedefler ve bu hedeflerin faaliyetlerini baz alarak her bir faaliyet için; uygulama adımlarını, her bir adım için süreyi, sorumlu birimleri, uygulama için gereken bütçenin hesaplanmasında temel teşkil edecek işi ve her bir adım için izleme göstergelerini ortaya koymaktadır. Uygulama Planları için en önemli bölümlerden olan süre için kesin tarihler yerine Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca kurumlara gönderilen tarih başlangıç kabul edilerek bu tarihten itibaren kaçıncı ay(lar)da neler yapılacağı gösterilmiştir. Bunun yanında, ekstra bütçe gerektirmeyen uygulama adımları için bütçe bölümleri boş bırakılmış, diğer faaliyetler için ise sadece bütçe hesaplamasında dikkate alınması gereken işlere yer verilmiştir. Tabii ki, kurumlar yıllık bütçe hesaplamalarını yaparken daha net verilerle ve o günün koşullarındaki fiyatlarla hareket etmelidir. Uygulama Planı, Strateji Belgesinin sorumluluk yüklediği kurumlar için yol gösterici bir eylem planı niteliğindedir. Zaman zaman kurumların bu uygulamaları gerçekleştirebilmek için mevcut yasal ve kurumsal yapılarını yeniden şekillendirmeleri veya yeni görevlendirmeler yapmaları gerekebilir. Ancak işbu Uygulama Planı hazırlanırken halihazırdaki mevzuatın izin vermediği uygulamalardan mümkün olduğunca kaçınılmıştır. Ortaya konulan uygulama adımlarının takip edilmesi ve yerine getirilmesi başta belirlenen kurumların sorumluluğundadır. Bunun yanında illerde İl Koordinasyonları, merkezde ise Merkezi Koordinasyon düzenli olarak Uygulama Planlarının hayata geçirilip geçirilmediğini denetleyecek ve belirlenen hedeflerin gerçekleştirilmesini sağlamaya çalışacaktır.

Kısaltmalar ASPB : Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Bkz. : Bakınız BSRM : Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi CTE : Ceza ve Tevkif Evleri ÇEMATEM : Çocuk ve Ergen Madde Bağımlılığı Araştırma ve Tedavi Merkezi ÇİM : Çocuk İzlem Merkezi ÇHGM : Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü ÇK : Çocuk Koruma ÇKK : Çocuk Koruma Kanunu ÇKM : Çocuk Koruma Merkezleri DB : Daire Başkanlığı EGM : Emniyet Genel Müdürlüğü GHSİM : Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlükleri GSB : Gençlik ve Spor Bakanlığı HSYK : Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu İK : İl Koordinasyon JGK : Jandarma Genel Komutanlığı KBRM : Koruma Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi KÖHDB : Koruyucu ve Önleyici Hizmetler Daire Başkanlığı MEB : Milli Eğitim Bakanlığı MK : Merkezi Koordinasyon ÖDE : Ön Değerlendirme Ekibi Ör : Örneğin RAM : Rehberlik Araştırma Merkezi RİP : Resmi İstatistik Programı RTK : Risk Takip Kurulu RTÜK : Radyo ve Televizyon Üst Kurulu SHM : Sosyal Hizmet Merkezi SİR : Sosyal İnceleme Raporu STK : Sivil Toplum Kuruluşu SYDT : Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik ŞNT : Şartlı Nakit Transferi TAA : Türkiye Adalet Akademisi TBB : Türkiye Barolar Birliği TBMM : Türkiye Büyük Millet Meclisi THSK : Türkiye Halk Sağlığı Kurumu TKHK : Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu TÜİK : Türkiye İstatistik Kurumu TÜBİTAK : Türkiye Bilimsel Araştırmalar Kurumu UNICEF : Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu UYAP : Ulusal Yargı Ağı Projesi YÖK : Yüksek Öğretim Kurumu

Stratejik Amaç 1 Toplumun ve devletin tüm kurumlarının çocuklara ilişkin riskleri önceden fark etmeleri ve gerekli yönlendirmelerle önleme çalışmalarının önemini benimseyerek desteklemeleri için anlayış değişiminin yerleşmesi ve böylelikle kurumların bu konuda daha aktif rol almalarını sağlamak.

1 Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi Hedef 1.1 Çocuğa hizmet veren kurumlarda çalışanların süreklilik arz eden bir modeli hayata geçirmek üzere riski fark etme ve yönlendirme konusunda bilgi, tutum ve becerilerini geliştirmek (48 AY). 1.1.1 Merkezi (adli sistem, eğitim, sağlık, gençlik ve spor, sosyal hizmetler vb.) ve yerel yönetimlerde çalışan personelin önleme, riski tanılama ve yönlendirme alanında bilgi, tutum ve becerisini geliştirici eğitim programlarının hazırlanması 1.1.2 İlgili eğitim materyallerinin ve broşürlerinin hazırlanması 1.1.3 Eğiticilerin yetiştirilmesi Önleme, riski tanılama ve yönlendirme konularında eğitim içeriğinin, programın ve materyallerin oluşturulması ve eğitici eğitimlerinin planlanması/ gerçekleştirilmesi amaçlarına yönelik ilgili kurum temsilcilerinden bir çalışma grubu oluşturulması Çalışma grubunun kurumların hâlihazırda uyguladıkları programlardan da yararlanarak önleme, riski tanılama ve yönlendirme konularında bir eğitim programı oluşturmaları (Hedef 4.1.3 ile birlikte değerlendirilmelidir) Belirlenen eğitim programı doğrultusunda çalışma grubu üyelerinden ve dışarıdan da uzmanların desteği ile konulara göre ders notları (eğitici ve eğitim alanlar için), görsel materyaller ve izleme/değerlendirme araçları geliştirilmesi Hazırlanan eğitim materyallerinin çoğaltılması ve dağıtımı Hazırlanan eğitim materyalleri ve programına uygun olarak eğiticileri eğitecek kadronun tespiti Tespit edilen eğiticilere ilişkin işlemlerin yapılması ve eğiticilerin eğitimi takviminin ve planlamasının yapılması ASPB (KÖHDB) 1-3 Çalışma grubu listesi Çalışma grubu: - Adalet Bakanlığı - ASPB (KÖHDB) - MEB - Sağlık Bakanlığı - GSB - İçişleri Bakanlığı (EGM ve JGK) 4-6 Eğitim programı Çalışma grubu 7-12 Eğitim materyalleri ASPB (Eğitim ve Yayın Dairesi) 13 Materyal basım ve çoğaltım giderleri Çalışma grubu 14 Eğitici formatörleri listesi ASPB (KÖHDB) 15 Eğiticilerin eğitimi takvimi Kurumlardan katılımcıların isimlerini bildirmelerinin istenmesi Program çerçevesinde ilk eğitici grubunun eğitilmesi 15 Katılımcı listesi 16-18 Eğitim yöntemi, eğiticiler ve eğitim alacakların durumlarına göre maliyet Eğitim programı 8 Uygulama Planları

Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi 1 Hedef 1.1 1.1.3 (Devamı...) Eğitim programı hakkında bir genel değerlendirme raporu hazırlanması ve gerekli revizyonların yapılması Çalışma grubu Değerlendirme raporu ve revize eğitim materyalleri Kurumların ilk yetişen eğiticileri vasıtasıyla kendi ihtiyaçları doğrultusunda daha fazla sayıda eğitici yetiştirmek üzere gerekli programları yapmaları Kurumların kendi programları çerçevesinde eğiticilerini eğitmeleri ASPB (KÖHDB) MEB Sağlık Bakanlığı GSB İçişleri Bakanlığı (EGM ve JGK) 19 20-24 Kurumlar, yetiştirecekleri eğitici sayısına göre hesaplamalıdır Kurumsal eğitim planları Kurumsal eğitici sayıları ve listeleri 1.1.4 Eğitimlerin yaygınlaştırılması Kurumların çalışanları için önleme, riski tanılama ve yönlendirme alanında bilgi, tutum ve beceri geliştirici eğitimler için takvimlendirme yapmaları Belirlenen takvim çerçevesinde kurumlarda il bazlı eğitim programlarının gerçekleştirilmesi ASPB (KÖHDB) MEB Sağlık Bakanlığı GSB İçişleri Bakanlığı (EGM ve JGK) 25 Kurumsal eğitim takvimi 25-48 Kurumlar, gerçekleştirecekleri eğitim programının yöntemi ve katılımcı sayısına göre hesaplamalıdır Kurumlarda eğitim alan personel sayısı Uygulama Planları 9

1 Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi Hedef 1.2 Toplumun, çocuğa yönelik koruyucu ve önleyici hizmetler konusunda bilinçlendirilmesini ve erken uyarı ve yönlendirme mekanizmaları hakkında bilgi sahibi olmasını sağlamak (60 AY). 1.2.1 Toplumu, çocuk koruma mekanizması (önleme, ihbar ve koruma) konusunda bilinçlendirecek kampanyalar düzenlenmesi Kampanya modelinin (Hedef 5.2.4 ü de dikkate alarak), içeriklerin, ön değerlendirme / son değerlendirme anketlerinin hazırlanması için çalışma gruplarının oluşturulması Toplumun kampanyaya ilişkin konularda farkındalığının ölçümü ve kampanyaya ilişkin ihtiyaç analizi için ön değerlendirme anketlerinin hazırlanması ve uygulanması Anket sonuçlarına ve diğer çalışmalara dayalı olarak kampanyaya yönelik ihtiyaçların belirlenmesi Kampanyaya ilişkin şartname hazırlanması ve ihalenin yapılması Kampanya uygulanmaya başlanmadan evvel vatandaşlardan gelen yönlendirmelere ilişkin ölçeğin belirlenmesi ve veri toplama sistemine dâhil edilmesi Kampanya çerçevesinde kullanılacak materyallerin (film, afiş, broşür, web adresleri ve reklamları vb.) yüklenici firma tarafından sorumlu kurumların onayı ve desteği ile geliştirilmesi ve tanıtım kampanyasının uygulanması ASPB (KÖHDB) Sağlık Bakanlığı MEB İçişleri Bakanlığı Düzenli olarak vatandaşlardan gelen ihbarların takibi 23-60 Toplumun kampanyaya ilişkin konularda farkındalığının ölçümü (son test) ve vatandaşlardan gelen ihbarların takibine dayalı olarak kampanya etkinliğinin değerlendirilmesi 6 Hesaplamasına Temel Teşkil Edecek İşler: Kampanya Çalışma grupları listeleri 7-10 ihtiyaç ve etkinlik analizleri için araştırma yapılması Anket formları 11-15 Kampanya Kampanyaya uygulanması ilişkin ihtiyaçları gösteren rapor 16-20 Kampanya şartnamesi 21 Vatandaşlardan gelen ihbarlara ilişkin ölçek 22-60 Kampanya materyalleri ve uygulama süreçleri Vatandaşlardan gelen ihbar sayısı 59-60 Kampanya etkinlik değerlendirme raporu 10 Uygulama Planları

Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi 1 Hedef 1.3 Anne-babaların ve çocukların önleme konusunda bilinçlendirilmesi ve erken uyarı ve yönlendirme mekanizmaları hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak (48 AY). 1.3.1 Uygulanan 7-19 Yaş Aile Rehberliği programında önleme konusunda ek bir modülün geliştirilmesi 1.3.2 Çocuklara yönelik geliştirilmiş Yaşam Becerileri Eğitimi Programına eklenmek üzere çocukların önleme konusundaki bilgi, tutum ve becerilerini arttırmayı amaçlayan ek bir modülün geliştirilmesi 1.3.3 Eğitim materyalinin basımı 1.3.4 Eğitimlerin yaygınlaştırılması Modülün geliştirilmesinde görev alacak çalışma grubunun oluşturulması Çalışma grubu tarafından 7-19 Yaş Aile rehberliği programının riski fark etme ve yönlendirme konularını içerecek şekilde revize edilmesi Gözden geçirilen eğitim materyallerinin uyarlanması Modülün geliştirilmesinde görev alacak çalışma gruplarının oluşturulması Yaşam Becerileri Eğitim Programının riski fark etme ve yönlendirme konusunda revize edilmesi MEB 1-3 Dizgi ve basım maliyetleri Çalışma gruplarının listesi 3-9 Ek modül 9-15 Gözden geçirilen eğitim materyallerinin uyarlanması 9-15 Uyarlanmış eğitim materyallerinin basıma hazır hale getirilmesi (grafik tasarım vb.) Materyallerin basımı 16-18 Formatörlerin ek modüller hakkında bilgilendirilmesi 19-24 Yaygınlaştırma Stratejisinin ve takvimin hazırlanması 1-3 Çalışma gruplarının listesi 3-9 Ek modül 16 Basılı ve dijital eğitim materyalleri 24 Formatörlerin bilgilendirilmesi ile ilgili eğitim, konaklama vs maliyeti. Ek modüller hakkında bilgilendirilen formatörler listesi Yaygınlaştırma takvimi Belirlenen takvim çerçevesinde eğitimlerin yaygılaştırılması 25-48 Gerçekleştirilen eğitime katılanların listeleri Uygulama Planları 11

Stratejik Amaç 2 Çocukların yaşam koşullarında gelişimlerini olumsuz yönde etkileyebilecek risk faktörlerinin 1'inci basamak sağlık birimleri ve eğitim kurumlarında düzenli olarak ve bilgilerin doğruluğuna özen gösterilerek takip edilmesini sağlamak.

2 Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi Hedef 2.1 Risk taramalarının E-Okul sistemi içine alınmasını ve yapılmasının zorunlu hale getirilmesini (okul öncesi dâhil olmak üzere) sağlamak (36 AY). 2.1.1 MEB tarafından daha önce hazırlanmış olan risk tarama formlarının E-Okul sistemi içine dâhil edilmesi için gerekli program düzenlemesinin yapılması 2.1.2 Öğretmenlerin risk tarama soruları ile ilişkili e-eğitim modülerinin ve el kitapçıklarının oluşturulması 2.1.3 Öğretmenlerin E-Okul sistemi konusunda bilgilendirilmesi 2.1.4 Taramalarını sağlıklı bir şekilde yapan öğretmenler ve RTK larda çalışan öğretmen ve okul idarecileri için ödül sisteminin kurulması E-Okul sisteminde risk formlarının yer alması için gerekli fizibilite çalışmasının yapılması Risk tarama formları ile ilgili modülün oluşturulması MEB (Özel Eğitim ve Rehberlik Hiz. Genel Md.) MEB (Bilgi İşlem Grup Başkanlığı) 2-4 Fizibilite çalışma raporu 5-6 Risk tarama modülü E-Okulda ilgili modülün yer alması 13 E-Okul sisteminde risk tarama modülüne yapılan girişler E-Okulda yer alan yeni modülün kullanımına ilişkin eğitim ihtiyaç analizi yapılması İhtiyaç analizi sonuçlarına uygun e-eğitim modüllerinin geliştirilmesi MEB (Özel Eğitim ve Rehberlik Hiz. Genel Md.) MEB (Özel Eğitim ve Rehberlik Hiz. Genel Md., Bilgi İşlem Grup Başkanlığı) İhtiyaç analizi dikkate alınarak risk tarama sorularının kullanımına ilişkin yönerge ve/ veya el kitapçığının oluşturulması 10 il için formatörlerin eğitimi MEB (Özel Eğitim ve Rehberlik Hiz. Genel Md.) Formatör aracılığıyla İl Rehber Öğretmenlerinin eğitimi Rehber Öğretmenlerinin Sınıf Rehber Öğretmenlerini eğitmesi Denetmenlerce ilgili konuların performans kriteri olarak değerlendirilmesi yönünde bir çalışma yapılması Performas değerlendirme sisteminde ve Rehberlik ve Teftiş Yönergesinde (gerekli ise) düzenleme yapılması MEB (ilgili okulların bağlı bulunduğu genel müdürlükler) MEB (İnsan Kaynakları Genel Md.) 7-8 Yönerge ve / veya el kitapçığının basım maliyeti İhtiyaç analiz raporu 9-12 E-eğitimi modülü 13-15 Yönerge ve / veya el kitapçığı 15-16 Eğitilen formatör listesi 17-23 Eğitilen İl Rehber Öğretmen listesi 24-36 Eğitilen İl Rehber Öğretmen listesi 12-18 Taramalara bağlı performans 19-24 kriterleri 14 Uygulama Planları

Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi 2 Hedef 2.2 Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerini desteklemesi amacıyla önleme çalışmalarında kullanılmak üzere standart paket programların geliştirilmesini (okul öncesi dâhil olmak üzere), var olan programların ülke geneline yaygınlaştırılmasını sağlamak (48 AY). 2.2.1 Psikolojik Danışmanlar/Rehber Öğretmenler ya da Sınıf Rehber Öğretmenleri tarafından uygulanmak üzere önlemeye ilişkin (şiddet, ihmal, istismar, madde bağımlılığı v.b) standart paket programların geliştirilmesi Psikolojik Danışmanlar/Rehber Öğretmenler ya da Sınıf Rehber Öğretmenleri tarafından uygulanmak üzere önlemeye ilişkin (şiddet, ihmal, istismar, madde bağımlılığı v.b) var olan programların gözden geçirilmesi Var olan programlarda ihtiyaçlar doğrultusunda revizyonlar yapılması Var olan programların ihtiyacı karşılamaması halinde yeni programlar geliştirilmesi ve materyaller hazırlanması MEB (Özel Eğitim ve Rehberlik Hiz. Genel Md.) 1-2 Var olan programlarda yapılan revizyonlar veya yeni program 3-6 ihtiyacını gösterir rapor 7-12 Eğitim materyalleri Gözden geçirilen ve/veya yeni hazırlanan programlara ilişkin materyallerin basımının ve çoğaltılmasının yapılması 13 Eğitim materyallerinin basım ve çoğaltma giderleri 2.2.2 RAM larda ve okullarda çalışan Psikolojik Danışmanlar/ Rehber Öğretmenlerin önleme çalışmalarında kullanılmak üzere hazırlanan standart paket programlar vasıtasıyla bilgi ve yetkinliklerinin arttırılmasına yönelik eğitimlerin uygulanması Önleme çalışmalarında bilgi ve yetkinliklerinin arttırılmasına yönelik eğitimler için var olan formatörlerin bilgilerinin 2.2.1. de hazırlanan eğitim programları ve materyalleri çerçevesinde arttırılması Yeni hazırlanan eğitim paketlerinin devam eden eğitim takvimine dâhil edilmesi Belirlenen takvim çerçevesinde formatörlerin hizmetiçi eğitim yoluyla Psikolojik Danışmanlar/Rehber Öğretmenlerin eğitimlerinin verilmesi 14-20 Eğitim alan formatörlerin listesi 21 Eğitim takvimi 21-48 Eğitimlere katılan öğretmenlerin listesi Uygulama Planları 15

2 Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi Hedef 2.3 Okullarda Sınıf Rehber Öğretmeni sistemi uygulamalarını güçlendirmek (48 AY). 2.3.1 Sınıf Rehber Öğretmeni sisteminin okullarda çocuk koruma hizmetleri bağlamında gözden geçirilmesi ve sınıf rehber öğretmenlerinin görev ve sorumluluklarının revize edilmesi 2.3.2 Sınıf Rehber Öğretmenlerinin rollerine ilişkin el kitapçığının oluşturulması 2.3.3 Sınıf Rehber Öğretmenlerinin riskleri erken dönemde tanılayabilme kapasitelerinin okuldaki Rehber Öğretmenler ve RAM kanalıyla geliştirilmesi 2.2.1 faaliyetine ilişkin ilk uygulama kapsamında Sınıf Rehber Öğretmenleri eğitim programının da gözden geçirilmesi ve çocuk koruma hizmetleri bağlamında eksikliklerin belirlenmesi Mevcut programlarda belirlenen eksikliklerin giderilmesi amacıyla risk tarama envanterleri ve çocuk koruma sisteminin işleyişi hakkında konuların eklenmesi Sınıf rehber öğretmenleri eğitim programları gözden geçirilerek uygun el kitapçığının hazırlanması MEB (Özel Eğitim ve Rehberlik Hiz. Genel Md.) MEB (Özel Eğitim ve Rehberlik Hiz. Genel Md.) 1-2 Çocuk koruma hizmetleri hakkında bilgileri içeren Sınıf Rehber Öğretmenleri eğitim programı 3-6 7-12 Çocuk koruma hizmetleri hakkında Hazırlanan el kitapçığının basımı 13 El kitapçığı basım maliyeti Eğitimlerin yapılması için il/ilçe bazında çalışma takviminin hazırlanması İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından hazırlanan takvimin MEB e bildirilmesi Hazırlanan takvim çerçevesinde 2.2.2. çerçevesinde eğitilen rehber öğretmenler ve RAM kanalıyla sınıf rehber öğretmenlerine eğitimlerin verilmesi İl/İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü bilgileri içeren Sınıf Rehber Öğretmenleri El Kitapçığı 14-16 İl/ilçe bazında eğitim takvimleri 17 22-48 Eğitilen Sınıf Rehber Öğretmenlerinin sayısı 16 Uygulama Planları

Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi 2 Hedef 2.4 Biyopsikososyal bakış açısıyla bebek-çocuk izlem programlarının diğer kurum ve sektörlerin katılımı ile aktif ve etkin duruma getirilmesini, kapsayıcılığının arttırılmasını sağlamak (48 AY). 2.4.1 Bebek-çocuk izlem programları ile erken uyarı modelinin örtüşmesinin sağlanması ve yönlendirme prosedürlerin oluşturulması 2.4.2 Prosedürleri gösterir el kitapçığı hazırlanması İlgili dairelerde görev yapan kişilerden oluşan bir çalışma grubu oluşturulması Çalışma grubu tarafından bebek-çocuk izlem protokolünde ve programlarında var olan risk faktörlerinin (ihmal/istismar, gelişim geriliği, beslenme yetersizliği vb.) tespit edilmesi halinde Ön Değerlendirme Ekibine yönlendirme prosedürlerinin oluşturulması Çalışma grubunca el kitapçığında yer alacak konuların hazırlanması, Kitapçığın basımı için gerekli prosedürün tamamlanması ve kitapçığın basımı Çalışma grubu: - Sağlık Bakanlığı (THSK, Ruh Sağlığı Programları DB, Çocuk-Ergen Sağlığı DB, Aile Hekimleri Eğitim ve Geliştirme DB) 2-6 Çalışma grubu listesi 7-12 Prosedürlere ilişkin rapor 13-16 El kitapçığı 17 Basım maliyetleri 2.4.3 Sağlık çalışanlarına yönelik bilgilendirme çalışmaları düzenlenmesi Sağlık Bakanlığı web sitesinde, hazırlanan el kitapçığının yayınlanması Kamu Hastaneleri Kurumu ve Üniversite Hastaneleri ile gerekli yazışmalar yapılarak prosedürler, kitapçık ve web üzerinden yapılan bildirimler hakkında duyuru yapılması 18-48 Web adresi üzerinden kitapçığa erişim 18 Duyuru yazısı Aile Hekimliği Uyum Eğitimi modülleri ve 0-6 Yaş Çocuğun Psikososyal Gelişimini Destekleme Programı eğitim modüllerine erken uyarı sistemi ve vaka yönetimi hakkında bilgi eklenerek verilen eğitimlerle sağlık çalışanlarının farkındalığının artırılması 19-48 Eğitimlere katılan personel sayısı Uygulama Planları 17

Stratejik Amaç 3 İllerde belli bir nüfustan sorumlu Ön Değerlendirme Ekiplerinin oluşturulması ve illerde en riskli bölgelerden başlayarak, personel alımı tamamlandıktan sonra ilin tümünü kapsayan ekiplerin oluşturulmasını, gerekli standart eğitimlerden geçmelerini ve önleme çalışmalarında etkin rol alabilecek kapasiteye erişmelerini sağlamak.

3 Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi Hedef 3.1 En az 10 il/ilçe merkezinde Ön Değerlendirme Ekipleri oluşturmak (60 AY). 3.1.1 İllerde Ön Değerlendirme Ekiplerinin (ÖDE) oluşturulması amacıyla kapsamlı bir ihtiyaç analizi yapılması İhtiyaç analizini gerçekleştirmek üzere ilgili kurumların merkez teşkilatı temsilcileri ile Ankara il müdürlüklerinden uygulamacıların ve Ankara Valiliği temsilcisinin katılımıyla bir çalışma grubu ve takvimi oluşturulması Oluşturulan çalışma grubunun Bursa da yapılan ÖDE'nin pilot uygulamasından elde edilen sonuçlara (başarılı ve sorunlu alanlara temas edecek şekilde) ilişkin yerinde ziyaret ve görüşmelerle katılımcı kurumların perspektiflerini yansıtacak bir rapor hazırlanması Aynı uygulamaya ilişkin hazırlanmış olması muhtemel değerlendirme raporlarının incelenmesi, Halihazırda mevcut İK çalışmalarına ilişkin raporların incelenmesi Eldeki raporlar da dikkate alınarak; - ÖDE nin görev tanımının yapılması - Üyelerinin ve bu üyelerin istihdam yönteminin belirlenmesi - Çalışma şeklinin ve süreçlerin belirlenmesi - Kurumlar arası yetki ve sorumluluk paylaşımının yapılması - İK çalışmaları ve ildeki sosyal hizmet kurumları ile ilişki şekli ve düzeyinin belirlenmesi (SHM yapılanmasına dâhil edilmesi vb. seçeneklerin tartışılması) - Oluşturulacak 10 il/ilçe merkezinin hangileri olacağının belirlenmesi (Ankara merkezinde iki ilçe olmak üzere) - Çalışmalarının etkinlik ve verimliliğin hangi kriterlerle ve yöntemle takip edileceğinin süreçler ve sorumluluklarla birlikte belirlenmesi Çalışma grubunun elde ettiği sonuçları raporlaması ASPB (KÖHDB) 3 Çalışma grubu listesi Çalışma grubu: - ASPB - İçişleri Bakanlığı (EGM) - MEB - Sağlık Bakanlığı 4-11 Bursa çalışma ziyareti giderleri 12 Bursa pilot uygulaması analiz raporu Çalışma grubu raporu 20 Uygulama Planları

Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi 3 Hedef 3.1 3.1.2 Yapılan analiz sonuçlarına uygun olarak Ankara merkezinden risk derecelendirmesi farklı iki ilçede pilot uygulama için ekiplerinin oluşturulması, eğitimi ve çalışmalarına başlamaları ve çalışmalarının izlenmesi, değerlendirilmesi 3.1.3 Yapılan ihtiyaç analizi sonuçlarına dayalı olarak ÖDE'lerinin kuruluş ve çalışmalarına ilişkin kurumlar arası bir protokol yapılması 3.1.1 Faaliyeti için oluşturulan Çalışma grubunca Ankara ilinde pilot uygulama yapılacak iki ilçenin; risk durumları, kurumsal alt yapı ve personel yeterlilikleri de dikkate alınarak belirlenmesi Seçilen ilçelerde ÖDE oluşturulması için Ankara Valiliği başkanlığında İK kararı alınarak ekiplerin oluşturulması Oluşturulan ekiplere ve 1. Derece Yönlendirme yapacak profesyonellere eğitim verilmesi Çalışma grubu 13 Pilot uygulama yapılacak ilçelerin seçimi Ankara Valiliği İK 13 İK kararı ASPB İçişleri Bakanlığı (EGM) MEB Sağlık Bakanlığı 14-15 Eğitim programları ve katılımcı listeleri Uygulamaya başlanması Ankara Valiliği İK 16 ÖDE çalışma raporları Çalışma grubunca belirlenen izleme kriterleri çerçevesinde düzenli olarak (en geç ayda bir) ÖDE nin faaliyetlerinin değerlendirilmesi Pilot uygulamaya ilişkin hedeflerin gerçekleştirilebilme oranlarını esas alan bir etkinlik/verimlilik analizi yapılması ve genel değerlendirme raporu hazırlanması Yapılan pilot uygulama, genel değerlendirme raporu ve analiz sonuç raporunun ilgili kurumların üst düzey yetkilileri, çalışma grubu ve gerekli diğer yetkililerin katılımı ile tartışılacağı bir çalıştay düzenlenmesi Çalışma grubu 17-29 Değerlendirme raporları ASPB 30-36 Genel değerlendirme raporu ASPB 31-35 Çalıştay sonuç raporu Uygulama Planları 21

3 Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi 3.1.3 (Devamı...) 3.1.4 Yapılan protokolde belirlenen takvime uygun olarak ekiplerin oluşturulması, eğitilmeleri ve çalışmalarına başlamaları Çalıştay sonuçlarına dayalı olarak kurumlar arası bir protokol hazırlanması ve söz konusu protokolde; - ÖDE nin görevlerinin ve çalışma ve değerlendirme standartlarının, - ÖDE için yapılacak personel görevlendirmelerinin, - ÖDE için kaynak tahsisatının (araç, ofis, vb.) - ÖDE çalışma şekli ve ön değerlendirme süreçlerinin, - ÖDE kurulacak il/ilçe merkezlerinin ve kuruluşa ilişkin süreçlerin (takvim, yazışmalar vb.), - ÖDE için pilot uygulama yapılacak il/ ilçe(ler)nin, - ÖDE nin çalışmalarının izlenme ve değerlendirilme kriterleri ve süreçlerinin, belirlenmesi. Hazırlanan protokolün ilgili kurumların merkez ve taşra teşkilatlarına duyurulması Protokolde belirlenen takvime uygun olarak ÖDE kurulacak illerden kurum ve Valilik temsilcilerinin katılımı ile bir toplantı düzenlenerek tanıtım ve rehberlik yapılması Protokolde belirlenen ilkelere uygun olarak Valiliklerce ekiplerin oluşturulması ve görevlendirilmeleri Belirlenen illerde 1. Derece Yönlendirme yapacak ekip çalışanlarına ve ÖDE mensuplarına eğitim verilmesi (Detayları 3.2 ve 3.3. de ele alınmaktadır) MEB Sağlık Bakanlığı İçişleri Bakanlığı (EGM) ASPB ASPB ASPB (MEB, Sağlık Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı işbirliği ile) Protokol 36 Tanıtım materyalleri ve toplantı katılımcı listeleri Valilik İK 36 ÖDE görevlendirme yazıları MEB Sağlık Bakanlığı İçişleri Bakanlığı (EGM) ASPB 37-48 Eğitim alan personel listeleri ÖDE'lerin çalışmalarına başlamaları Valilik İK 48 ÖDE çalışma raporları ÖDE'lerin çalışmalarının belirlenen kriterler çerçevesinde düzenli olarak İK tarafından izlenmesi ve değerlendirilmesi 48-60 ÖDE izleme raporları 22 Uygulama Planları

Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi 3 Hedef 3.2 Risk durumlarında Ön Değerlendirme Ekibine yönlendirmenin esaslarını belirlemek ve bütün alan çalışanlarınca bilinmesini sağlamak (36 AY). 3.2.1 ÖDE'ye yönlendirme koşulları ve sürecini gösterir bir kılavuz hazırlanması 3.2.2 ÖDE'ye yönlendirme koşulları ve süreci hakkında alanda çalışan ilgili uzmanlara eğitim verilmesi 3.1. çerçevesinde oluşturulan çalışma grubu tarafından ÖDE'ye yönlendirme koşulları hakkında çalışma yapılması Yapılan çalışma sonuçlarına göre ilgili kurumlardan ÖDE'ye yönlendirme koşullarına ilişkin kılavuzun oluşturulması. Kılavuzun ihtiyaç halinde MEB, Sağlık Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı personeli için ayrı kılavuzlar haline getirilmesi veya kurumsal farklılıklara ilişkin hususların kılavuz üzerinde gösterilmesi Çalışma grubu - ASPB - İçişleri Bakanlığı - MEB - Sağlık Bakanlığı 4 Kılavuz taslağı 5-6 6 Kurumlara özgü yönlendirme koşullarının kılavuzda yer alması Kılavuzun basılması ASPB 7 Baskı maliyeti Kılavuz Her kurumun mevcut eğitimcilerinin kapasitelerini bu konuda geliştirmeleri veya yeni eğiticiler yetiştirmeleri Hazırlanan kılavuz çerçevesinde ÖDE'ye yönlendirme yapacak kurumların temsilcisi olan bakanlıklarca öncelik ÖDE kurulacak 10 ilde olmak üzere eğitimlerin planlanması Plan doğrultusunda her kurumun personelini eğitmesi MEB Sağlık Bakanlığı İçişleri Bakanlığı (EGM) ASPB 7-12 Eğitici eğitimi maliyeti Eğitici listeleri 13 Eğitim planları 14-36 Eğitilen personel listesi Uygulama Planları 23

3 Çocuk Koruma Hizmetlerinde Koordinasyon Strateji Belgesi Hedef 3.3 Ön değerlendirme için standartlar belirlemek ve bütün ekiplerce kullanılmasını sağlamak (36 AY). 3.3.1 Daha önce geliştirilen formların çocuk koruma alanında faaliyet gösteren kurumlarda (özellikle ASPB) eşbiçimliliğinin sağlanması amacıyla revize edilmesi 3.3.2 Kullanılacak formların ve vaka yönetim modelinin alanda test edilmesi ve geliştirilmesi 3.3.3 ÖDE'lerin eğitimlerinde standardı sağlamak üzere kullanılacak formlar ve usuller ile ilgili eğitim programlarının, materyallerinin ve kılavuzların hazırlanması ve basımı 3.3.4 Belirlenen il/ilçelerde görev yapacak ÖDE'lerin eğitimi 3.1 çerçevesinde oluşturulan çalışma grubu tarafından ÖDE risk değerlendirme formları konusunda çalışılarak gerekli ise revizyon yapılması Yapılan çalışma sonuçlarına göre ÖDE risk değerlendirme formlarının oluşturulması. ÖDE risk değerlendirme formlarının basılması 3.1 çerçevesinde gerçekleştirilecek pilot uygulama ile ÖDE risk değerlendirme formlarının etkinlikleri ile vaka yönetim modelinin test edilmesi Pilot uygulama sonuçlarına göre gerekli revizyonların yapılması Daha önceki hedefler ve faaliyetlerin sonuçlarına uygun olarak ÖDE çalışanlarına yönelik eğitim programı ve kılavuz oluşturulması Programa uygun eğitim materyallerinin oluşturulması Oluşturulan materyallerin ve kılavuzun basımı Eğiticilerin belirlenmesi ve eğitimi Çalışma grubu - ASPB - İçişleri Bakanlığı - MEB - Sağlık Bakanlığı 5 ÖDE risk değerlendirme formları ASPB 7 Baskı maliyeti 6 ASPB 16-29 Pilot uygulama sonuç raporları 30 Revize formlar Çalışma grubu 37-39 Eğitim materyalleri ve kılavuz ASPB 40 Baskı maliyeti MEB Sağlık Bakanlığı İçişleri Bakanlığı (EGM) ASPB 40-42 Eğitim maliyeti Eğiticilerin listesi Eğitim takviminin yapılması 43 Eğitim takvimi Takvime göre eğitimlerin gerçekleştirilmesi 44-48 Eğitim alan ÖDE çalışanları listesi 24 Uygulama Planları