Onlar kahramanlafl rken yüzy l m za devrimi ve sosyalizmi arma an eden 28 beden köprüsüydüler. And olsunki Bu ülke, bu vatan, bu halk Özgür olacak. Ve hayk racak her seher Kahramanlar Ölmez! Halk Yenilmez! Sevgi Erdo an 9 Ocak 2001 Namlular n ard nda silahl, coplu, kalkanl askerler h nca h nçt. Durmaks z n robocoplar giriyordu içeri... Silahlar yla tam teçhizat kap dayd katliamc lar. Tam teçhizat direniflteydi tutsaklar; inançlar n kuflanm fl olarak. Silahlara, bombalara karfl inanç konuflacakt. Bafle memenin diliydi onlar n dili. 2000 y l n n 19 Aral k 20 hapishanede oldu u gibi Uflak hapishanesinde de böyle yaflanacakt. Yaln z Uflak hapishanesinin di er 20 hapishaneden fark burada sadece kad n tutsaklar n olufluydu. Kad n bafllar na bir büyük destan yazacaklard. Kuflatma alt nda halaya durduklar nda, dizlerini yere vurdukça, havaland rman n betonlar ses verecekti. Güçlüydüler, çaresiz de illerdi ve direnmek için kimseye muhtaç de illerdi. Onlar bafle meyen kad nlard. Ezilen kad nlar n onuru, gururu, ve temsilcisiydiler. Uflak taki özgür kad n tutsaklar, 19 Aral k ta gösterdikleri cüretle, verdikleri flehitlerle, 5. y la giren direniflte kesintisiz yeral fllar yla, bu s fat tafl maya lay k olduklar n çoktan gösterdiler. Uflak taki kad n tutsaklar n destan, bafle meyen kad nlar n tarihinde özel bir yere sahip olacakt r. Bafle meyen Kad nlar Başeğmeyen Kadınlar Büyük direniflin Uflak cephesi F tipi hapishanelere, tecrit zulmüne karfl direnifl 20 Ekim 2000 de bafllad. Direnifl 19-22 Aral k 2000 de Türkiye tarihinin en büyük hapishaneler katliam yla k r lmak istendi. Direnifl devam etti. Direnifli k rma çabalar, F Tiplerinin hücreleriyle, sansür ve zorla müdahale iflkencesiyle bugüne kadar durmaks z n devam etti. Direnifl 5. y l nda hala devam ediyor. Uflak direnifli, vatan n ba ms zl, halk n özgürlü ü için 117 flehit, 600 sakat verilen bu destan n bir parças d r. Boran Boran
Büyük Direniflin Uflak Cephesi Bafle meyen Kad nlar Derleyen: Yasemin Berrin Hapishaneler Dizisi Boran 1 Kad n Efeler
Aral k 19'da ondokuz yerden bir de Uflak ellerinden kanl do du gün Kanl gün kanl mevsimler ve y llar bo amad umudu yokedemedi düflüncelerimizi Açl n koynunda biten ölümlerle feda n n atefliyle yenildi zulüm Bu destan Büyük Direnifl destan na flanl sayfalar ekleyen kad n tutsaklar n Anadolu halklar na ithaf d r 3 Kad n Efeler
4 Uflak ta Direnifl
Önsöz Devletin kad n siyasi tutsaklar ay rma plan n n uyguland yerlerden biri de Uflak hapishanesiydi. Kad n tutsaklar, ilk kez erkek tutsaklar n olmad bir hapishanede kalacaklard. Buca dan bu plan çerçevesinde Uflak hapishanesine sevkedilen kad n tutsaklar, daha ringdeyken flöyle diyorlard kendi kendilerine. Efeler diyar ndan kad n efelerin sesi mutlaka duyulacak! Böyle de oldu. Kad n efeler, Uflak ta zulmün karfl - s na afl lmaz bir barikat kurdular. Büyük direniflin Uflak cephesinin destan böyle yaz ld. Bu kitap böyle ç kt ortaya. Uflak, afl klar diyar demektir. Uflak hapishanesindeki kad n tutsaklar, k rk y ll k Uflakl lardan daha Uflakl yd lar. Çünkü onlar da sevdal yd. Sevdal yd lar vatanlar na. Sevdal yd lar halklar na. Sosyalizme sevdal yd lar. Sevdalar n savunmak için savaflt lar Uflak cephesinde. Sevdalar n savunurken ölümsüzlefltiler. * 19 Aral k 2000 de sald r düzenlenen 20 hapishane 5 Kad n Efeler
içinde, Uflak hapishanesi, sadece kad n tutsaklar n kald - bir hapishane olarak di erlerinden ayr l yordu. Ama ne katliamda, ne direniflte bir fark yoktu öteki hapishanelerden. Kad nlar bu mücadelede ony llard r en öndeydiler. Özgür kad n tutsaklar, 12 Eylül cuntas ndan bu yana hapishanelerdeki her direniflin içindeydiler. Varolmak için, ayakta durmak için erke e muhtaç kad n tipini onlar çoktan aflm fllard. Uflak ta bunu tüm dünyaya bir kez daha kan tlad lar. Büyük direniflin 117 flehidinin dördü Uflak tan verildi: Yasemin Canc, Berrin B çk lar, Sevgi Erdo an ve Günay Ö rener. Uflak taki kad n tutsaklar, 5. y l na giren direniflin hiç bir aflamas n n d fl nda, gerisinde kalmad lar. Direniflin yöneticisi de, savaflç s da kendileriydiler. Bu kitap, bir hapishanede, yöneticilerinin, savaflç lar n n hepsinin kad n oldu u bir direnifli anlat yor. Bu nedenle kitaba bafle meyen kad nlar ad n verdik. Uflak taki özgür kad n tutsaklar, 19 Aral k ta gösterdikleri cüretle, 5. y la giren direniflte yeral fllar yla, bu s - fat tafl maya lay k olduklar n çoktan gösterdiler. * Bafle meyen Kad nlar kitab, büyük bölümüyle Uflak hapishanesindeki tutsaklar n kaleminden ç kt. Ancak tek bir tutsa n anlat m de il. Büyük direniflin Uflak cephesi, ve bu cephede verilen flehitler, birbirini izleyen bölümlerde farkl farkl tutsaklar n gözünden anlat l yor. Bafle meyen Kad nlar, Buca hapishanesinden kad n tutsaklar n Uflak hapishanesine sevkedilmeleriyle bafll - yor; sevkten önce de Uflak ta kalan kad n tutsaklar vard. Sevkten sonra Uflakl ve Bucal kad n tutsaklar n tarihi birlefliyor. Birleflen tarih, direnifl içinde ak p gidiyor. Kitab n bölümleri, direniflin çeflitli aflamalar na göre ayr ld. lerleyen sayfalarda ise Sevgi Erdo an n Günlü- 6 Uflak ta Direnifl
ü, Uflak Hapishanesi flehitlerinin özgeçmiflleri gibi bölümler yeral yor. Yasemin Canc ve Berrin B çk lar n flehit düflmesiyle bafllayan süreç, aln k z l bantl direniflçilerin flehitlik yolunda ilerlemesiyle devam ediyor. Bu anlamda Büyük Direniflin Uflak Cephesi nin tarihi de, henüz tamamlanm fl de il. Çünkü; 20 Ekim 2000 de bafllayan Büyük Direnifl, bu kitab n yay na haz rland tarih olan 2004 Kas m nda 117 flehitle sürüyor... 7 Kad n Efeler
8 Uflak ta Direnifl
çindekiler 1. Bölüm - Uflak ta kad n tutsaklar n toplanmas 2. Bölüm - Büyük Direnifle Haz rl k 3. Bölüm - Direnifl Bafll yor 4. Bölüm - Dü ün Coflkusu 5. Bölüm - 19 Aral k Operasyonu 6. Bölüm - Baflucumuzda 28 lerin Resimleri 7. Bölüm - Sevgi Erdo an n Günlü ü nden 8. Bölüm - Yaseminlerin Atefli, Sevgilerin Bayra Günay da 9. Bölüm - Bayrak Yere Düflmüyor 10. Bölüm - Uflak fiehitlerinin Özgeçmiflleri 9 Kad n Efeler
10 Uflak ta Direnifl
1. BÖLÜM Uşak ta kadın tutsakların toplanması TERÖRİSTİN KADINI ERKEĞİ FARKETMEZ Akflam üzeri saat 16:00'da havaland rmada topland k. Koro çal flmam z var. Bir yandan da akl m z yeni gelen mektuplarda. Kimlerden geldi ini merak ediyoruz. Marfllar çal flaca z bugün. Çal flmaya bafllayal 15-20 dakika olmufltu ki, Sevgi ablan n yan m za do ru geldi- ini gördük. Sevgi abla her gün saat 16:00'dan sonra akflam yeme ine kadar havaland rmada düzenli bir flekilde volta at yor. O gün de, mavi ete i, bastonu, arkadan yar m toplad k rlaflm fl gür saçlar yla havaland rma kap s nda göründü. Ablay görür görmez toparlan yo- 11 Kad n Efeler
ruz. Olmad zamanlarda çal flmay esprilerle kaynatt - m z oluyordu. Sevgi ablan n her zaman yürüdü ü tarafa gidece ini san yoruz ama yan m za geliyor ve Buca'dakilerin sevki ç km fl, bayanlar buraya gelecekmifl diyor. O anki sevincimiz görülmeye de er. Birkaç yoldafl m z Buca'y biliyor, oradaki yoldafllar tan yor. Kimimiz görüfl kabinlerinde camlar ard nda gördü ü, derdini sevincini paylaflt yoldafllara sar lacak olman n, kimimiz yeni yoldafllarla tan flacak olman n sevincinde. Yeni yoldafllar, say m zla birlikte hareketlili in artmas, yeni fleyler ö renmemiz demek. Gelenlerin Buca'dan olmas n n da ayr bir yeri var. Buca demek, Ali R za Komutan' n okulu, 21 Eylül direnifli demek. Birçok fley geçiyor akl m zdan, bir yandan da ne zaman gelecekler acaba sorusuyla yerimizde duram yoruz. Sevgi abla uyar yor sonunda çal flman za devam edin, sonra konuflursunuz... Bu haberin üzerine çal flmay nas l yapal m ki? Çal flt m z marfl bitiriyoruz ve haberin sevinciyle bafll yoruz ÖZGÜR TUTSAK marfl - na... Öyle bir söylüyoruz ki srarla Buca'y herkese duyuruyoruz... Buca art k sohbetlerimizde. Düflünceler, an lar ve beklentiler yo unlafl yor. Yak nda gelecekler. Haz rl klar, düzenlemeler olmal. Sevgi abla ileriyi düflünme, ona göre haz rl klar tamamlay p eksiksiz haliyle bekleme konusunda usta. Bu tüm yaflam na yans yan, küçük büyük tüm iflleri için geçerli... fiimdi de ko ufl düzenlemeleri, ihtiyaçlar, temizlik, yataklar, Bucal lar gelmeden haz r olmal... Uflak Hapishanesi siyasi tutsaklar n kalmas yan yla fazla geçmifli olan bir hapishane de il. '96 Ölüm Orucu'ndan sonra kad n siyasi tutuklular n, sonra da hükümlülerin getirildi i bir yer. Hapishane idare ve personelinin siyasi tutsaklara yaklafl m nda kimi zaman kad n oldu una bakmadan karfl mda konufluyor, kimi zaman da teröriste ister erkek, ister kad n olsun, her fley müstehakt r düflüncesi öne ç k yor. Sald r lar da bu 12 Uflak ta Direnifl
çerçevede yaflan yor. Siyasi kimli in oturtulmas nda, idareyle ve solun birbirleriyle olan iliflkilerinin flekillenmesinde, Sevgi ablan n büyük pay var. Uflak Hapishanesi siyasi kad nlar bölümü, di er E tiplerinde oldu u gibi iki ko ufltan olufluyor. Birinde sadece PKK davas ndan tutuk ve hükümlüler kal rken, di erinde biz ve di er sol örgüt davalar ndan olanlar birlikte kal yoruz. Yaln z 17 A ustos depreminden sonra, idarenin deprem bölgesi hapishanelerinden tutuklu beklemesi nedeniyle, PKK ko uflunun yan nda, koridordan al - nan bölümle yeni bir ko ufl aç ld. Küçük ama d fl m zdaki solu alabilecek, hatta artacak kapasitesi var. Bulundu umuz ko ufl 20 kiflilik. Bizim için en uygun yer, ki Buca sevki ile buraya s amayaca z. Ama yüre imiz, özlemimiz, beklentilerimiz öyle genifl ki... Ko ufl düzenlemeleri solla bitmek tükenmek bilmez tart flmalar da beraberinde getiriyor. Sonunda yeni yap lan bölüme geçiyorlar. Biz de 20 kiflilik yerde, haz rl k için temizli e bafll yoruz. Art k haz r z... Tek eksik dört gözle bekledi imiz Bucal yoldafllar m z. Heyecan m z öyle büyük ki, bize seslenildi inde veya bir ring sesi duydu umuzda acaba diyoruz hemen. Heyecan m z dostlar da sar yor. Onlar n da sohbetlerinde, voltalar nda Buca var. Kas m' n 17'sinde hava güneflli, bir parça yazdan kalm fl gibi. D flar da güneflin nimetlerinden yararlan yoruz... Birden Bucal lar geldi sesiyle yerlerimizden f rl - yoruz. Kap ya, yukar ya kofluflturmaya bafll yoruz. Ancak idari kay tta iflleri bittikten sonra gelecekler. Heyecanla bekliyoruz... Yoldafllar m z da heyecanl d r mutlaka. Bucal lar n gözünden Uflak a sevk Bir dönem için Buca Hapishanesi sayfas kapand. Art k siyasi tutsaklar koyulmayacak Buca'ya. Uzun süren 13 Kad n Efeler
direnifl günlerinin ard ndan anlaflma sa land, bizim pay m za Uflak düfltü. Senelerdir Buca'dayd k. Buca'n n kapan yor olmas, son aylar nda yaflad klar m z yüre imizde bir burukluk yarat yor. Kas m' n 17'sinde, Uflak'a gelmeden 2-3 ay önce üzerimize tazyikli sularla sald rm fllar ve ko uflun iç kap s - n üzerimize kaynaklam fllard. O da yetmemifl olmal yd ki demir parmakl klardan zincirleri geçirip kilitlemifllerdi. Havaland rma kap lar da ayn flekildeydi. Ek olarak uzun genifl demir borularla kap lara destek at lm flt, havaland rmaya ç kmayal m diye. Böylece hapishane içinde hapishane yarat larak beklemeye al nm flt k. Beklenen neydi? Devlet neyi planl yordu? Hiç kimse için s r de ildi: Sald r planlar yap yordu has mlar m z. Bekleyifl uzun sürmemifl, hiç kimse için s r olmayan gerçekleflmiflti. Ama hedef ULUCANLAR'd. Kapal kap lar ard nda, Marmara Depremi'nin, Ulucanlar' n ve bir fleyler yapamaman n ac s n yaflad k. Y llar boyunca Buca'da çok fley yaflad k. Buca ki çat flmalar n, direnifllerin çok s k yafland, flehitler verdi- imiz yerdi. fiimdi ard m zda b rak yoruz. Buca bizim için bir okuldu, flimdi bu okulda ö rendiklerimizi baflka bir mevzide büyütme zaman... Yaflananlar, yarat lan de erler beynimizde, yüre imizde, düfltük yollara. Ringin pencerelerinden zmir'i seyrediyoruz. Mahkeme ve hastane gidifl-gelifllerinde, halk m zla hasret giderirdik. Belki de bu son görüflümüz olacak zmir'i. çimizde has zmirli olan bir tek Berrin B çk lar var. Berrin, zmir'de do up büyümüfl, burada örgütlü mücadeleye bafllam fl. Ama hepimizden bir parça tafl yor zmir. Sohbeti b rak p ayr l n hüznünü vuruyoruz türkülere. Ezgilerle birlikte herkes kendi içinden zmir'e veda ediyor. Sözlere gerek yok, bak fllar anlat yor bu veday. Hem seyrediyor hem de türkülerimizi söylüyoruz. Güzel zmir, zmir Kordon boyu efem de 14 Uflak ta Direnifl
flen olsun Beni senden, senden ay ranlar efem de kör olsun... Yol boyunca kâh Ege türkülerini söylüyor, kâh sohbet ediyoruz. Kas m ay na göre hava s cak oldu undan ve ne olur ne olmaz diyerek kat kat giyindi imiz için, s - caklar biraz bunalt yor. Uflak'a dair konufluyoruz. Sevk konusunda pek gönüllü de iliz. Baflka yerlere sevk olma iste imiz vard. Memnun olmayan yan m z sohbetlere de yans yor; flehrin ad na çat yoruz: Uflak! hiç güzel bir ad de il, niye böyle demifller ki?... Efendi-uflak ça r flt r yor ilk baflta. Uflakl günlerimizde ö reniyoruz ki; afl klar diyar demekmifl. lk kez erkek yoldafllar m z n olmad bir hapishanede olaca z. Devlet, devrimci kad n tutsaklarla erkek tutsaklar ayr ayr hapishanelere koyma plan n hayata geçirmeye çal fl yor. Uflak hapishanesi bu plan n bir parças. Madem öyle bu plan bofla ç karaca z diyoruz. Efeler diyar ndan kad n efelerin sesi mutlaka duyulacak! Konuflmalar n, düflüncelerin seyrinde, iddiam z, umutlar m z, beklentilerimiz var. Yola ç karken hedefler belirledik kendimize. Bunca zaman daha iyiye, daha güzele ulaflmak içindi tüm çabam z. Bu çaban n s n rlar n zorlayaca z yeni mücadele mevzimizde. Buca'da y llarca oligarfliyle olan yo un çat flma ortam ndan, yaflanan sorunlardan daha sakin bir yere gelip, biraz kendimize gelece iz... Yaflananlara yeni yerden, yeni ufuklardan bakmay düflünüyor herkes kendi pay na. Her fleyden önemlisi de, Sevgi ablam z n, gerillalar m z n, Uflakl yoldafllar m z n yan na geliyoruz. S rf Sevgi ablay görmek için bile Uflak'a gelinir diyoruz. Biz birkaç arkadafl d fl nda, Buca'dan son ç kanlardan say l r z. Önceden sevke giden arkadafllardan sald r ya u rayanlar olmufltu. Sevk olunurken, ya ç kt n hapishanede, ya da gitti in hapishaneye ad m n att nda, 15 Kad n Efeler
bir dayak fasl, adettendir. Faflizmin ony llard r uygulad bir politika bu. Ayr ld n yerdeki, direnifllerin, bafle meyiflimizin intikam n al yor kendince. Gidilen yerdeki ise, buras baflka yere benzemez kabal nda akl nca mesaj veriyor, ilk günden tutsaklar n gözünü korkutmaya çal fl yor. Bizim de böyle bir törenle karfl laflma ihtimalimiz var. - flte geldik Uflak'a. - Bakal m nas l karfl lanaca z?.. - Ne yap yorlar d flar da? - Komutanlar birileriyle konufluyor. - Ordan iyi görebiliyor musun?... Yeni bir yere gelmenin merak yla bir yandan ringin küçücük pencerelerinden çevreyi gözetlerken, bir yandan da konuflmalar devam ediyor. Asker, bulundu umuz bölmeye yaklafl p; - ki kifli insin afla, diyor. Yasemin'le konufluyoruz. Madem öyle inelim bakal m, diyoruz ve iki arkadafl iniyor afla. Ringte bekleyenlerde sessizlik hakim. Kulaklar d flar - dan her an gelebilecek slogan seslerini duyabilmek için tetikte... Slogan sesleri gelmiyor ama, d flar ç kanlar ringin görüfl alan na giriyor bir süre sonra. Bir arkadafl heyecanla; - Arkadafllar n elleri morarm fl, diyor. Gülüflmelere yol aç yor bu söylem. O morluklar parmak izi al n rken kullan lan mürekkebin morluklar. - Yok... Bir fley olsayd, böyle sakin mi gelirlerdi, diyor Berrin. - Buraya geliyorlar, ö reniriz flimdi... Normal girifl ifllemlerini yap yorlarm fl. Bir süre sonra ikiflerli götürmek fazla zaman ald ndan hepimiz birden iniyoruz ringden... Uflak Hapishanesi'ne ad m m z att m z ilk andan ifl- 16 Uflak ta Direnifl
lemlerin bitimine kadar her fley bize ilginç geliyor. Öncelikle herkes çok nazik. Sonra müdürü müdür gibi de- il de, bakkalc amca gibi, kurallara uymam z isterken, ahbaplar yla konufluyormufl gibi hareket ediyor. Hemen hepimiz ayn fleyi düflünüyoruz: Ne garip bir yer buras. Buca'ya hiç benzemiyor. Uzun bir bekleyiflten sonra, ifllemler bitmek üzereyken gardiyan, Sevgi han m da sizi bekliyordu diyor. - Nerede? diye soruyor bir arkadafl. - Bizim odada oturuyor. Sevgi ablan n ko uflun d fl nda bekledi ini duyar duymaz hareketlerimiz h zlan yor. Koflsak ay p olacak. Yar koflar vaziyette, sevinçle koridorda ilerlemeye bafll yoruz. Ve iflte Sevgi abla... Yanaklar pembeleflmifl, iri kara gözleriyle gülen, zay f, narin mi narin, elinde bastonu duruyor karfl m zda. Yoldafllar n s ms cak kucaklaflmalar na, gözlerden okunan bir mutlulu a sahne oluyor gardiyan odas. Kucaklaflmalar n ard ndan Sevgi abla bir koltu a oturuyor. Hemen etraf na toplan yoruz. Dizine, omuzuna dayananlar, hal hat r soranlar, içeridekileri merak edenler... Annesinin eteklerini çekifltiren çocuklar gibiyiz. Ve ayn zamanda di er yoldafllar m zla kucaklaflman n sab rs zl nday z. Gardiyan odas n n penceresinden bizimkilerin ko uflunun havaland rmas görülüyor. El sall yoruz arkadafllara, onlar da bizi beklemenin sab rs zl ndalar. Buca da b rakt m z yoldafllar m z n hüznünü, burada yeni yoldafllar m z n s cakl n ayn anda yafl yoruz. Ko uflun girifl kap s n n önü ve darac k koridor öyle kalabal k ki, di er örgütlerden birkaç dostumuzla birlikte 20-30 kifli var z. flte kap dan giriyoruz. Kucaklaflma, sevinç, heyecan... Tan d klar m z da var, tan mad klar - m z da... Bir iki arkadafl, baz lar na sar ld ktan sonra flöyle bir bak p; sen DHKP-C'li misin? diye soruyor, cevap evetse bir daha sar l yorlar. O karmaflada kime nas l sa- 17 Kad n Efeler
r l yoruz, bir ring dolusu eflyalar nas l tafl yoruz, yukar ç k p yatakhaneye nas l oturuyoruz fark nda de iliz. Uzun bir yoldan beklenen yavuklunun sevincini yaflar gibi, bayraml k çocuklar gibiyiz. Art k yeni günleri, yeni yoldafllar m zla karfl layaca z. O gecenin de nas l geçti ini anlayam yoruz. Sohbetler, sohbetler, sohbetler... Bir Bucal lar Uflakl lara soruyor, bir Uflakl lar Bucal lara. Ve hepimiz art k Uflakl olarak sevkin ve sohbetlerin yorgunlu uyla sabah ediyoruz. Uflak ta yaflam Uflak'ta ilk sabah, havaland rmadan gelen türkü sesiyle uyan yoruz. Hava alacakaranl k. Temiz havayla birlikte yoldafllar m z n sesleri doluyor ko ufla. Spora ç - karken bizi uyand rmam fllar. Günlük yaflam n kurallar - na dahil olmadan önce dinlenmemizi, yol yorgunlu unu atmam z istiyorlar. Birkaç gün böyle devam ediyor. Ard ndan her gün, Sevgi ablan n önce fl açmas, sonra teybe koydu u güzel kasetlerle uyanmaya bafll yoruz. Ahmet Arif'in fliir kasetiyle, Latin müzikleriyle, Grup Yorum un marfllar yla, güzel Anadolu türkülerimizle güne merhaba demek, coflkun bir duygu yarat yor hepimizde. Uyand m zda Sevgi ablay iflleriyle u rafl rken görüyoruz. Her sabah, yaflam disiplinimizin bir parças olan içtima dan sonra tekrar dönüyor ifllerinin bafl na. çtima, örgütlü yaflam m z n, disiplinimizin bir parças, güne ilk ad m at fl m z. Askeri-siyasi bir örgütlenmenin kadrolar, do al olarak daha farkl bir disiplini yaflam tarz haline getirmelidir. Hapishanede olmam z bunu de ifltirmiyor. Spora bafllamadan önce havaland rmada diziliyor ve sorumlu arkadafl n günayd n yoldafllar sesleniflinin ard ndan her fley halk için ve her fley parti-cephe için sloganlar n hayk r yoruz. Sevgi abla, hafta içi her gün say ma kadar mektuplar- 18 Uflak ta Direnifl
la u rafl yor. Pazar sabahlar ise aya ndaki rahats zl a ald rmadan temizlik için ko uflu haz rl yor. Ranza altlar - na s k flt r lm fl kutular ç karmak bile bafll bafl na bir ifl. Biz Sevgi abla yorma kendini, çantalar çok a r, biz yapar z dedikçe Sevgi abla gülümseyerek, ben de sporumu böyle yap yorum diye cevapl yor, ifline devam ediyor. 29-30 Kas m Balk ca Direniflimizin y ldönümü yaklafl yor. Uflak'taki arkadafllar biz gelmeden anma haz rl klar na bafllam fllar. nce ifl gerektiren, güzel bir kart çal flmas var. Kumafllardan efe gerilla figürleri iflleniyor kartlara. Herkes bir ucundan tutuyor. lk ortak program - m z Balk ca oluyor. Balk ca tarihimizde önemli bir sayfa. Halk n kurtuluflu için tek çözüm olan silahl mücadeleden dönüfllerin yafland bir dünya konjonktüründe silahl mücadelede srar n, kararl l n ifadesi. Ege dekiler için yeri daha özel. 1992'de da lara ç kan Ege K r Birli i nin ard ndan, ikinci birli in silah seslerini duyduk da lardan... Ege da lar sessiz ve sakindi. Faflizm için hiç kimsenin silahlanarak yaflayamayaca bir yerdi. Sözde her fley onlar n kontrolü alt ndayd. Gerillalar sessiz ve mütevazi ad mlarla yeniden ç kt lar Ege da lar na. Devlet nas l da büyük bir flok yaflam flt. On gün boyunca büyük bir panik yaflad lar. Küçük bir gerilla birli i devletin en büyük korkusu olmufl, Denizli'nin çevre illerinden binlerce asker, özel timci, tanklar, panzerler ve tüm a r silahlar eflli inde Gölgeli da lar kuflat lm flt. Küçük gerilla birli inin, büyük devrim iddias oldu unu biliyorlard. Gölgeli da lar eteklerinde Balk ca Köyünde kuflat - lan Erhan Y lmaz ve Mehmet Y ld r m binlerce asker ve tonlarca a r silah ile kuflatt lar, ama teslim alamad lar. Tam 20 saat boyunca bir köy evinde her saat, her dakika devrime inanc n sesi duyuldu. Tam 20 saat, bir orduya karfl direndi iki gerilla. Ege da lar na hiç silinmeyecek biçimde kanlar yla bir tarih yazd lar. Yenmifllerdi. Onlar kuflatanlar ancak yanm fl cesetlerini teslim alabil- 19 Kad n Efeler
diler. fieyh Bedreddin'in yüzy llar öncesinde söylediklerini hat rlad k. O söz Kas m n 29 u akflam ndan ertesi güne kadar o küçük evde Erhan ve Mehmet in dilindeydi: nsanlar, tan k olunuz ki bugün olmazsa yar n, mutlaka sömürünün tüm çarklar k r lacak, nice direnirse dirensin, sömürgen yeryüzünden kalkacakt r... fiimdi Mehmet ve Erhan komutanlar dinlemek, daha çok tan mak istiyoruz. Birlikten dört savaflç var Uflak ta. Anlat yor arkadafllar... Biz de Ege da lar nda yank lanan silah seslerinin bizde yaratt coflkuyu, Erhan ve Mehmet'in bizim için ne ifade etti ini anlat yoruz. Onlar için Buca'da yak lan türküleri, marfllar söylüyoruz. Balk ca da sar daverdi düflmanlar bizi Tabur tabur dizilideverdi zal mlar n sürüsü Tam yirmi saat kurflun yakt k komad k öcümüzü Mehmet efem de s rt n vermifl Erham efeme Bomba da kurflun kar etmiyor iki flahine... Sevgi abla o gün için kendine yeflil haki renkten yelek ve etek dikmifl, giymifl üzerine. Anma program n n hemen tüm provalar na kat l p, pratikte eksiklikleri görerek kimi yerleri de ifltirmifl, rolü olanlar n sahnede durufllar na kadar her ayr nt yla ilgilenmiflti. Bizler de Sevgi ablan n, daha sonra hemen her anma program nda yapaca sürprizlerin ilkini görmüfl olduk. El eme i göz nuruyla ince ince ifllenmifl sürprizler. Balk ca için saten kumafllardan mor da lar, mavi bulutlar, çam a ac ifllemifl büyükce bir panoya. Uzaktan bak nca da havas veriyor. Bir di er panoda ise telis çuval üzerine kumafltan ifllenmifl kad n gerillalar da a do ru yönelmifl gidiyorlar... Yasemin (Canc ) 1992 Ege K r Birli i'nin tek kad n gerillas yd. kinci birli in kad n gerillalar yla sohbeti daha bir farkl. Özlem gideriyor, özlemini büyütüyor. Da lara olan sevdas büyüyor. Balk ca birli inin üzerinde gerilla 20 Uflak ta Direnifl
k yafetleri. Bir kaç arkadaflla birlikte bir gösteri sunuyorlar program n sonunda. Da lar soluyor, da lara selam sal yoruz Uflak'tan. Uflak ta bir y lbafl Geldi imiz y l çetin geçiyor. Kar çok ya d ndan yerler buz tutuyor. Sibirya gibi mübarek diyoruz. Spor yaparken, kaygan zeminde bolca düflüyoruz. Kaymamak için yöntemler gelifltiriliyor, ayakkab n n üzerine eski çorap giymek gibi... O k fl Berrin a r bir gribe yakaland. Koflullar m zdan dolay gribi ayakta geçirmek zorunda kal yor. Göz kapaklar n açam yor, oturdu u yerde uyumamak için zorluyor kendini. Kar görünce çocuklar gibi oluyor. zmir'de y llard r kar görmedi inden ya an kara seviniyor. Çal flmada dahi olsak, iflaretlerle kar n ya fl n gösterip mutlu mutlu gülümsüyor. Her f rsatta kendini havaland rmaya at p, kar n üzerinde kofluyor, kartopu oynuyor. Havaland rmay temizlemek gerekti inde Yasemin le birlikte hemen küreklere sar l yor. Kar ve Berrin ayr lmaz bir bütün olarak yer ediyor beynimize. K fl sürecinde Almanya da bir hapishanede tecrite karfl açl k grevi yapan lhan Yelkuvan ve Belçika hapishanesinde Fehriye Erdal için açl k grevi yap yoruz. Birlikte yapt m z ilk eylemlerimiz. Daha önce hiç açl k grevi yapmayan arkadafllar var aram zda. Bu açl k grevleri, daha sonra yaflayaca m z açl ktaki yüzlerce güne haz rl k gibi oluyor. K fl aylar boyunca yapt m z ifllerden biri de, elifllerimiz. Sevgi ablan n önerisi üzerine nikah flekerlerinin konulmas için dantelden flekerlikler yapmaya bafllad k, herkesin elinde var. Yeme in hemen ard ndan, ceplerden ç kar p örmeye bafllayanlar oluyor. Berrin yeni yeni ö reniyor elifllerini. Yasemin ise yatk n, anl yor örgü gibi ifllerden. Sat p para kazanamasak da, elimizde hiç kal- 21 Kad n Efeler
m yor. Sevgi abla özel günlere haz rl k konusunda çok hassas. Y lbafl günü için hepimize hediye alm fl. Bu hediyeler adli tutuklular n yap p satt nazar boncuklu, çiçekli süs eflyalar. Hepimiz için tam bir sürpriz oldu. Biz de abla için, Sabo'nun resmini çizip, oyalarla çerçeveledik. Mesaj m zda, birlikte mücadele ediyor olman n, dün brahim abiler varken, bugün onlar n içinde birlikte yürüyor olman n güzelli ini yazd k. Abla için bir de kiremit rengi bir kumafltan etek dikmifltik. Sevgi abla giysilerini genelde kendisi dikerdi. Y lbafl akflam e lence programlar m z, sohbetlerimiz bolca oluyor. Berrin her zaman oldu u gibi skeçlerin vazgeçilmez eleman. Bizim kahkaha, coflku kayna m z. flçi tulumuyla sahneye ç k yor. Bizim gençlerin sevdi i Yap c - lar flark s na klip haz rlam fllar. Çank r Valisi Ayhan Çevik'in taklidinden sa l k bakan Osman Durmuflla ilgili skece kadar Berrin hepsinde var. S n rtafl oyununda da a alardan biri... Yasemin sohbetlerde önümüzdeki y l hepimiz bir arada olmayabiliriz. Kim öle kim kala. yi de erlendirmek gerek bu günleri derken, gelecekte yaflanabileceklere dikkat çekiyor... Saat 12'de flehitlerimiz için sayg durufluyla karfl l yoruz yeni y l. Sevgi abla yeni y ldan beklentimizi, umudumuzu anlatan bir konuflma yap yor. Hücrelere karfl direnece iz diyor. Özgür Tutsak örgütlenmemizin mesaj okunuyor. Emperyalizme karfl Almanya'da hücrelerde direnen lhan Yelkuvan yoldafl m za, direnen tüm dünya halklar na sesimizi duyurmak istercesine enternasyonali söylüyoruz hep birlikte. Uflakl günlerimizde çal flmalar, programlar devam ederken, geçen 2-3 ay içinde sorunlar da yafl yoruz. Buraya geliflimiz bir kiflinin iki kiflinin sevk olmas gibi de- il. Biz ondört kifliyiz, Uflaktaki arkadafllar sekiz, yaflama 22 Uflak ta Direnifl
birlikte flekil verece iz. Yaflama bak fl m z düflüncede ayn olsa da, iki ayr yerde pratikte farkl flekillenifller olabiliyor. Bunlar do all nda yaflanabilecek sorunlar. Bunlara tek tek insanlar n yaflad sorunlar da ekleniyor. radi olarak bir de erlendirme sürecine giriyoruz. Yasemin, arkadafllarla uzun uzun konufluyor, de erlendiriyor, do rular koyuyor. Ac tatl birlikte yaflayaca- z, beraber atlataca z diyor. O zorlu süreçte tart flmalarla, elefltiri-özelefltiri süreciyle kendi gerçekli imiz üzerinden yeni bir sürece bafllang ç yapaca z. Sevgi abla, devrimcili in en vazgeçilmez yan olan elefltiri-özelefltiri konusunda olgun. Her elefltiri-özelefltiri sürecinde, her devrimci için öyle olmal de il mi zaten. Geliflim, dönüflüm böyle oluyor. Önderimize, flehitlerimize ba l l, partinin dediklerini hayata geçirmesiyle bir kez daha örnek oluyor Sevgi abla. Kesintisiz 25 y l n vermiflti mücadeleye. Hareketimizin en zor anlar nda, 12 Eylül döneminde omuzlar hep a r yük tafl m fl, zorluklar n üstesinden gelmiflti. Sevgi ablan n kendini aflmadaki kararl l ; Yasemin'in kal plara s mayan çabalar, sonuç almadaki yarat c l ; Berrin'in ideallerini, beklentilerini hayata geçirmedeki srar yla; emekle, çabayla toparlanmaya bafll yoruz. Birlikte aflaca z sorunlar, iyiyi güzeli yakalayaca z. O günlerin, her birimizin hayat nda önemli bir yeri var. Anneler günü ve hapishanede annelik Yasemin in geliflinin benim için de unutulmaz bir yeri var. Onunla s kça volta at yoruz. Saatlerce konufluyoruz gerekti inde. Yoldafllar n n kafas nda paylaflmad, çözümüne katk sunmad tek bir sorun kalmas n istiyor. Anlatamam kimseye dedi im fleyleri Yasemin'e anlat yorum. Kafama tak lan bir fley varsa, Yasemin ya- 23 Kad n Efeler
flad klar ndan, yaflananlardan örnek veriyor. Çok sevdi- im yoldafl m n flehit düfltü ünü ö rendim, gözlerim doldu diyor. B rak p gidenlere, kaçanlara öfkeyi anlat - yor. A l yoruz, gülüyoruz birlikte. Do all nda ak yor her fley. Sohbete dal p yemek vaktini kaç r yoruz kimi zaman. Yasemin in gece-gündüz elinde u raflt bir ifl olur mutlaka. Bofl durmaz. Onca iflin aras nda konuflmak için zaman ay r r. Sen vaktin az dersin, O konuflal m boflum der. Bu konuflmalar n kimi zaman ç kmaza girdi i yerde, düflün der. Bülent Pak' anlat r. Çok kavga ederdik. Birbirimizi çok da severdik. Birlikte a lad m z da oldu... Yasemin, Bülent Pak' her and nda gözleri dalar. Aile sorunlar üzerine konufluyoruz. O bana annelikle ilgili düflüncelerimi soruyor. Ben sorunlar bir yerde nakarat gibi tekrarlay p duruyorum. Cevaplar m hep mant k üzerinden. Yasemin devrimcili in yaln zca mant k ifli olmad n, tüm duygular m zla da hissetmemiz gerekti- ini söylüyor. Mant k duygularla beslenmezse olmaz diyor. Sonra yine geçiyoruz o luma. - Baki'ye yazd n m? Ayl k çocuk görüflünü bildirdin mi? diye soruyor. - Yazd klar ma bakm yormufl bile. Ziyarete gelmek istemiyormufl. Ne yapay m getirildikçe görüyorum... Yasemin kendinden anlat yor. dil ad nda bir ye eni var. Çok seviyor onu, Devrimci olacak benim ye enim diyor. dil henüz iki yafl nda ama Yasemin hep mektup yaz yor. Büyüyünce okuyacak, o zaman halas - n anlayacak diyor. Ve bana soruyor: - Onu özlüyor musun? Kucaklamak istemez misin? Kafamda bu konu üzerine daha önce baflka arkadafllarla yapt m z konuflmalar geçiyor. Özlem duymak... Ölümüne bir direniflin arifesinde, bir annenin çocu unu özlemesi... Yasemin sorusunu tekrarl yor. 24 Uflak ta Direnifl
- Özlüyorum. Ailem de biliyor bunu. Kaç y ld r buraday m. Çocu u getirmeyerek bana devrimcili i b rakmazsan böyle olur demeye getiriyorlar, kendilerine çekmeye çal fl yorlar... Ailenin beni düzene çekemeyece ini, devrimcilikten vazgeçiremeyeceklerini anlatmaya devam ediyorum. O daha somuta iniyor: - Özlemi, sevgiyi, öfkeyi hissetmemiz gerekiyor. Seni önceki aç k görüflte gördüm. Çocu una anne s cakl yla sar lm yordun. Tedirgindin. B rak baflkas ne düflünür ü. Ona hissetti in gibi sar l. Çocukla arandaki mesafeyi sen y kacaks n. Önümüzdeki günler ne olur bilmiyoruz. fiimdi rahatken Baki'yi k sa süreli ine de olsa içeri alal m, ne dersin? Çocuk aç k görüflünde, eflyalar yla getirsinler diye yaz... Birkaç gün sonra da almaya gelirler tamam m? - Tamam. Baki geldi. Hem tedirginim hem de heyecanl y m, rahat de ilim. Bir anne olarak ona nas l yaklaflaca m bilemiyorum. O 2,5 yafl ndayken ayr lm flt k, flimdi 6 yafl nda. Onu yaln zca, b rakt m günlerdeki gibi kuca - ma almak, sar lmak geliyor içimden. Bir de içeride yabanc l k çeker düflüncesi var. Ama tam tersi oluyor. Arkadafllar n yak n ilgisi, sevgisi ile hiç zorlanm yor. - Baki top oynayal m m?... Böyle mi atay m? - Baki bunlar senin için, hepsini yiyeceksin. Arada bir gürefliyorlar. - Pes mi Baki? - Hay r pes de il. Arkadafllar onunla rahatça özlem gidermemi istemelerine ra men, sanki Baki ile olunca yaflam n d fl nda kalm fl gibi hissediyorum. Kah arfliv kesmeye, kah ortada ne ifl varsa ona yönelmeye çal fl yorum. Baflta Yasemin olmak üzere çocu unla ilgilen, sanki yapacak insan yok diye k z yorlar. Arada böyle davran fllar m olsa 25 Kad n Efeler