PAZAR ANALİZİ GAYRİMENKUL PAZARI RETAIL SNAPSHOT Bir Cushman & Wakefield Araştırma Yayını MANCHESTER MANCHESTER LÜTFEN İLGİLENDİĞİNİZ PAZAR RAPORUNU GÖRÜNTÜLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ EKONOMİ OFİS PAZARI PERAKENDE PAZARI SANAYİ VE LOJİSTİK PAZARI İLETİŞİM River Plaza, Büyükdere Cd., Bahar Sk., No: 13, Kat: 15 Levent 34394 İstanbul, Türkiye +90 (212) 334 78 00
PAZAR ANALİZİ EKONOMİYE BAKIŞ Ekonomi 2014 yılını güçlü bir şekilde bitirmiş ve 2014 yılı 4. çeyrekte bir önceki döneme göre %0,7 GSYİH artışı kaydedilmiştir. Bu durum, yılın ilk dönemlerinde ekonomide yaşanan zayıflığı dengelemiş olup 2014 yılında ekonominin %2,9 büyümesini sağlamıştır. 2015 yılı için yakın zamanda gelen veriler karmaşık bir resim çizse de, özel tüketim ve yatırım güçlü şekilde büyürken imalat sektörü zor günler geçirmektedir. PARA POLİTİKASINDAKİ GEVŞEME 1. ÇEYREKTE DEVAM ETMEKTE Merkez Bankası (TCMB), Ocak ve Şubat aylarında faiz oranlarını toplam 75 baz puan düşürmüş, fakat hükümetin Merkez Bankası na borçlanma maliyetlerini düşürmesi için baskı yaptığı endişelerinin gölgesinde Mart ayında gevşeme politikasını duraklatmıştır. Bu durum yatırımcı güvenini az da olsa arttırsa da yakın gelecekte gevşeme politikalarına geri dönüş olasılığı özellikle Haziran seçimleri de düşünüldüğünde göz ardı edilmemelidir. TÜKETİM & YATIRIM SAĞLIKLI GÖRÜNÜMÜNÜ SÜRDÜRMEKTE Düşük petrol fiyatları ve uyumlu parasal ve finansal politikalar 1. çeyrekte tüketim ve özel sektör harcamalarının artmasına destek olmuştur. TÜİK verilerine göre, perakende satışları Ocak ayındaki %3,9 artışı takiben Şubat ayında da bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında %2,9 artış göstermiştir. Düşük faiz oranları özel yatırımı alevlendirirken, devlet de kapsamlı altyapı projelerine yatırım yapmaktadır. 2014 yılında yaşanan daralmadan sonra sabit yatırımların 2015 yılında %2,8 artması öngörülmektedir. İMALAT BİRİNCİL PAZAR GELİŞİM ENDEKSİ SON 6 YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE HSBC İmalat Birincil Pazar Gelişim Endeksi Mart ayında 48,0 puana düşmüş ve arka arkaya üç aylık daralma eğilimini devam ettirerek son altı yılın en düşük seviyesini kaydetmiştir. Yılbaşından bu yana hem yeni siparişler hem de üretim sürekli şekilde düşmeye devam ederken imalat sektöründeki istihdam büyümesi de yavaşlamıştır. Önemli ticaret ortakları olan Rusya ve Orta Doğu dan gelen talebin azalmasına neden olan bölgedeki jeopolitik gerginliklerden sektör olumsuz etkilenmiştir. Buna ek olarak, Mart ayında Türk Lirası tarihinin en düşük seviyesini görmüş ve bu durum maliyet fiyatlarını arttırmıştır. GSYİH nın 2015 yılında %3,4 ve 2016-2018 yıllarında ortalama %4,7 büyümesi öngörüsü ile ekonominin görünümü pozitif hale gelmiştir. Fakat özellikle büyük cari açığa, Lira üstündeki baskının devam etmesine ve Haziran 2015 seçiminden sonra ekonomik politikalarda büyük değişiklikler olma ihtimaline bağlı olarak orta vadeli riskler varlığını sürdürmektedir. GSYİH: Enflasyon: Faiz Oranı: İstihdam: EKONOMİK ÖZET EKONOMİK GÖSTERGELER * Özellikle yurtiçi talepteki iyileşmenin lokomotif olacağı GSYİH artışı beklenmektedir. 2015 yılında daha da düşmesi, 2016 yılında artması beklenmektedir. Durağan bir seyir izlemektedir, fakat Haziran seçimlerinden sonra daha da düşürülüp düşürülmeyeceği konusu belirsizdir. Geçtiğimiz dönemlerde istihdam yaratma zayıflasa da, 2015 yılının 2. yarısında artması beklenmektedir. 2012 2013 2014 2015 Ö 2016 Ö GSYİH Artış Oranı 2,1 4,2 2,9 3,4 3,8 Tüketici Harcamaları -0,5 5,1 1,3 3,0 3,6 Endüstriyel Üretim 2,5 3,0 3,6 3,9 4,5 Yatırım -2,7 4,4-1,3 2,8 4,3 İşsizlik Oranı (%) 8,5 9,1 9,9 9,6 9,0 Enflasyon 8,9 7,5 8,9 6,3 6,4 TL/ (ortalama) 2,30 2,53 2,91 2,79 2,73 TL/US$ (ortalama) 1,79 1,90 2,19 2,61 2,70 Kısa Vadeli Faiz Oranları (%) 8,7 6,8 10,1 8,5 7,3 5 Yıllık Faiz Oranları (%) 8,5 7,8 9,3 7,8 7,9 NOT: *Aksi belirtilmedikçe * yıllık % büyüme oranı. T tahmini Ö öngörü Kaynak: Oxford Economics Ltd. and Consensus Economics Inc EKONOMİK VE SİYASİ VERİLER Nüfus 75,9 milyon (2014) GSYİH 800,7 milyar $ (2014) Kamu sektörü dengesi GSYİH nin -1,3% (2014) Kamu sektörü borcu GSYİH nin 38,2% (2014) Cari işlemler dengesi GSYİH nin -5,8% (2014) Hükümet Cumhurbaşkanı Başbakan Gelecek Seçim Dönemleri EKONOMİK FAALİYETLER 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0 Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Hükümeti Recep Tayyip Erdoğan Ahmet Davutoğlu Haziran 2015 (Genel) 2005 2007 2009 2011 2013 2015 F GDP GSYİH GROWTH ARTIŞI (yıllık (annual %) -%) sol - left 15,0 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0-15,0 INFLATION ENFLASYON (annual (yıllık %)-- right sağ Bu rapor, Cushman & Wakefield LLP tarafından hazırlanmıştır ve sadece ticari gayrimenkul ile ilgilenen kimseler tarafından bilgi amaçlı olarak kullanılabilecektir. Söz konusu bu yayın piyasalar ya da kaynak gösterilen piyasalardaki gelişmeler hakkında kapsamlı bir açıklama yapma amacıyla hazırlanmamıştır. Bu rapor Cushman & Wakefield LLP tarafından güvenilirliğine inanılan kamuya açık kaynaklardan yararlanılmış bilgileri içermekte olup, söz konusu veriler kesin olarak doğrulanmamış olduğundan raporun doğru ve eksiksiz bilgiler içerdiğini garanti edilmemektedir. Bu raporda Consensus Economics Inc.; The Economist; Reuters; Capital Economics; Oxford Economics Ltd; Centre for Business & Economic Research gibi ekonomik kaynakların verilerinden de yararlanılmıştır. İşbu raporda yer alan bilgilerin herhangi birinin doğruluğu veya eksiksizliği konusunda açık veya zımni hiçbir garanti veya taahhüt verilmemektedir. Cushman & Wakefield LLP bu bağlamda raporun içeriğini okuyan kimselere veya herhangi bir üçüncü tarafa herhangi bir sorumluluk üstlenmeyecektir. İşbu raporda verilen tüm fikirler değişkenlik gösterebilir. Raporun tamamen veya kısmen çoğaltılabilmesi için Cushman & Wakefield' ın önceden yazılı iznine tabi olacaktır. Cushman & Wakefield LLP ya da ilgili herhangi bir şirketi tarafından daha fazla bilgilendirme mesajları almak istemiyorsanız,kişisel bilgileriniz ile birlikte konu kısmına Unsubscribe yazarak unsubscribe@eur.cushwake.com adresine e posta gönderebilirsiniz. 2015 Cushman & Wakefield LLP. Tüm hakları saklıdır.
Getiriler PAZAR ANALİZİ OFİS PAZARI etmesi beklenmektedir. 2015 yılı özellikle İstanbul ofis kullanıcı pazarı için oldukça hareketli başlamıştır. Çeyrek bazlı kiralama işlem hacmi en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Devam eden inşa halindeki projelerin sağlıklı talep gelişimini desteklemeye devam KULLANICI ODAĞI İstanbul da kullanıcı işlemleri 2015 yılına olumlu bir başlangıç yapmış, yaklaşık 137.000 m 2 alan kiralanarak bir önceki çeyreğe göre %12 artış kaydedilmiştir. Ancak, kurumsal şirketlerin kaliteli alan eksikliği ile boğuşması nedeniyle bu rakamın neredeyse yarısı mal sahibi kullanıcı anlaşmalarından oluşmaktadır. MİA ve Ataşehir alt bölgeleri, piyasa emilimi de oldukça hızlı gerçekleşen tamamlanan yeni projelerden destek alarak en fazla talep edilen konumlar olmaya devam etmektedir. 2015 yılının 1. çeyreğinde 235.000 m 2 yeni arzın piyasaya girmesiyle genel boşluk oranı %16,6 ya çıkarken, A Sınıfı stok ise 4,5 milyon m 2 ye erişmiştir. Geniş bir kullanıcı yelpazesinden gelmesi beklenen canlı talep seviyesi ve finansman koşullarının iyileşmesi ile birlikte geliştirici aktivitesinin hızlanarak devam etmesi öngörülmektedir. Halen İstanbul da 1,8 milyon m 2 yeni arzın inşası devam etmektedir. Hali hazırda bunun bir kısmının önceden kiralanmış olup, tamamlanma tarihlerinin de gelecek 24 aya yayılmasıyla boşluk oranlarına etkisi sınırlı kalacaktır. İstanbul da yapım halindeki en büyük proje Cendere alt bölgesinde yer alan 140.000 m 2 lik Vadi İstanbul projesidir ve 2016 yılının ilk yarısında bitirilmesi planlanmaktadır. YATIRIM ODAĞI İlgi büyük bir oranda yeni binalara odaklanmaktadır. Elverişli ürün eksikliği bazı yatırımcıların ilgisini yenileme faaliyetlerine kaydırmalarına neden olmaktadır. Gerçekleşen tek yatırım anlaşması Dağbaşı Gayrimenkul ün Ataşehir deki 5.800 m 2 lik Nida Kule Kuzey projesinde satın almasıdır. Hem bireysel hem de kurumsal yerli yatırımcıların hâkimiyeti devam etse de yabancı sermaye girişi de artmaktadır. Asya Pasifik ten Ortadoğu ve Kuzey Amerika ya uzanan çeşitli coğrafyalardan ilgi gelmektedir. Ancak, bölgedeki jeopolitik gerilim nedeniyle yatırımcılar ihtiyatlı hareket etmektedirler. 2015 yılı boyunca ofis sektöründe görülen olumlu performansın da devam etmesi öngörülmektedir. Yeni kiralama seviyeleri, kira artışından önce alanlarını garanti altına almak isteyen mevcut kullanıcılar ve yeni alan gereksinimleri tarafından desteklenecektir. Mevcut stokta bazı eski binaların piyasadan çıkması ve muhtemelen yeniden inşa/yenilenmesiyle boşluk oranlarını dengelemesi beklenmektedir. Yatırımcılar uygun fiyatlı fırsatlar için pazarı izlemeye devam etmektedir, fakat yerli yatırımcılar pazara hakim olmaya devam edecektir. Birincil Kiralar: Birincil Getiriler: Arz: Talep: Kullanıcılara sunulan yeni arz seçenekleri birincil kiraları sabit tutuyor. Yeni binalar ve yenilenmiş stratejik binalar ilgi çekiyor. Tamamlanan yeni projeler olsa da piyasa emilimi oldukça hızlıdır. Geniş bir kullanıcı yelpazesinde gerçekleşen işlemler toplam kiralama hacmini arttırıyor. BİRİNCİL OFİS KİRALARI MART 2015 PAZAR (ALT PAZAR) ABD$ ABD$ BÜYÜME % M²/AY M²/YIL FT²/YIL 1 YIL 5 YIL YBBO İstanbul (Levent) 45,0 503 50,2 0,0 4,6 İstanbul (Esentepe-Gayrettepe) 34,0 380 37,9 0,0 3,2 İstanbul (Maslak) 30,0 335 33,4 0,0 3,7 İstanbul (Ümraniye, Ataşehir) 23,0 257 25,6 0,0 2,8 İzmir 17,0 190 19,0 0,0 1,2 Ankara 22,0 246 24,5-4,3 0,0 BİRİNCİL OFİS GETİRİ ORANLARI MART 2015 PAZAR (ALT PAZAR) (RAKAMLAR BRÜTTÜR, %) ÇEYREK ÇEYREK YIL YÜKSEK DÜŞÜK İstanbul (Levent) 6,80 6,80 7,00 12,50 6,80 İstanbul (Esentepe-Gayrettepe) 7,25 7,25 7,25 12,50 7,25 İstanbul (Maslak) 7,25 7,25 7,50 16,30 7,25 İstanbul (Ümraniye, Ataşehir)* 7,50 7,50 8,00 9,50 7,50 İzmir 9,50 9,50 9,50 17,00 9,00 Ankara 9,25 9,25 9,25 17,00 9,00 NOTLAR: * 5 yıllık verilere göre Sunulan getiri verileri bakımından, Avrupa nın birçok bölgesindeki mevcut karşılaştırılabilir piyasa kanıtlarının eksikliğine ve piyasanın değişen yapısına ve finansman gibi her türlü işlemdeki örtülü maliyetlere bağlı olarak, bu rakamlar yalnızca yaklaşık eğilimi ve başlıca kazanç seviyelerinin yönünü belirtmeye yönelik kılavuz niteliğinde olup özelliklerine bakılmaksızın herhangi belirli bir mal veya işlem için karşılaştırma amaçlı kullanılmamalıdır. MEVCUT PERFORMANS 17,00% 15,00% 13,00% 11,00% 9,00% 7,00% 5,00% 3,00% Mar.05 Mar.07 Mar.09 Mar.11 Mar.13 Mar.15 Yield Getiri - Prime Birincil Rental Kira Artışı Growth..Birincil - Prime 150,0% 100,0% 50,0% 0,0% -50,0% Kira Artış Oranı (y/y) Yield Getiri - Country Ülke Ortalaması Average Rental Kira Artışı Growth - Ülke - Country Ortalaması Average Bu rapor, Cushman & Wakefield LLP tarafından hazırlanmıştır ve sadece ticari gayrimenkul ile ilgilenen kimseler tarafından bilgi amaçlı olarak kullanılabilecektir. Söz konusu bu yayın piyasalar ya da kaynak gösterilen piyasalardaki gelişmeler hakkında kapsamlı bir açıklama yapma amacıyla hazırlanmamıştır. Bu rapor Cushman & Wakefield LLP tarafından güvenilirliğine inanılan kamuya açık kaynaklardan yararlanılmış bilgileri içermekte olup, söz konusu veriler kesin olarak doğrulanmamış olduğundan raporun doğru ve eksiksiz bilgiler içerdiğini garanti edilmemektedir. İşbu raporda yer alan bilgilerin herhangi birinin doğruluğu veya eksiksizliği konusunda açık veya zımni hiçbir garanti veya taahhüt verilmemektedir. Cushman & Wakefield LLP bu bağlamda raporun içeriğini okuyan kimselere veya herhangi bir üçüncü tarafa herhangi bir sorumluluk üstlenmeyecektir. İşbu raporda verilen tüm fikirler değişkenlik gösterebilir. Raporun tamamen veya kısmen çoğaltılabilmesi için Cushman & Wakefield' ın önceden yazılı iznine tabi olacaktır. Cushman & Wakefield LLP ya da ilgili herhangi bir şirketi tarafından daha fazla bilgilendirme mesajları almak istemiyorsanız,kişisel bilgileriniz ile birlikte konu kısmına Unsubscribe yazarak unsubscribe@eur.cushwake.com adresine e posta gönderebilirsiniz. 2015 Cushman & Wakefield LLP. Tüm hakları saklıdır.
Getiriler PAZAR ANALİZİ PERAKENDE PAZARI Haziran 2015 te gerçekleşecek Genel Seçimler in yarattığı istikrarsızlık tüketici ve ticari güven seviyesinde zayıflamaya neden olsa da 1. çeyrekte ekonomik büyüme sabit bir görünüm sergilemiştir. Bununla birlikte perakende satışları canlılığını korumakta olup, bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında Şubat ayında %2,9 artış göstermiştir. Ancak, TL nin hızlı değer kaybı hala perakendeciler için önemli bir tehdit oluşturmaktadır. KULLANICI ODAĞI Önemli şehirlerdeki birincil cadde mağazaları ve iyi konumlanmış alışveriş merkezleri geniş bir yelpazede ve giderek artan sayıda yerli ve yabancı perakendeciler için çekiciliğini korumaya devam etmekte olup, lüks markalar ise İstanbul Nişantaşı bölgesinde talebi canlı tutmaktadır. 1. çeyrekte Türk lüks büyük mağaza zinciri Brandroom Mall of Istanbul da yeni mağazasını açarken, H&M ikinci ev konsept mağazasını Cepa Ankara da açmıştır. Amerikan spor malzemeleri perakendecisi The Athlete's Foot piyasaya yeni giriş yaparak ilk mağazasını İstanbul Metrocity de açmıştır. Diğer bir süregelen eğilim ise, zor durumda olan markaların tüm ya da bazı mağazalarının devredilmesidir. Bu durum, bazı perakendeciler mevcut pazar koşullarına uyum sağlayıp ayakta kalabilirken ve hatta genişlerken, bazılarının ise faaliyetlerini gözden geçirdiklerine işaret etmektedir. Büyük ölçekli AVM projeleri başlıca şehirlerde toplanırken, daha küçük ölçekli projeler ise daha hızlı büyüyen bölgesel şehirlerde yoğunlaşmaktadır. Kuşadası Alışveriş Merkezi (25.000 m 2, Aydın) ve Troya Park (7.800 m 2, Çanakkale) ile birlikte 1. çeyrekte piyasaya toplam 32.800 m 2 yeni arz girmiştir. YATIRIM ODAĞI Perakende yatırım pazarı durağan görünüm sürdürmeye devam ederken, talebin büyük bölümü yerli yatırımcılardan gelmekte ve anahtar şehirlerdeki en iyi varlıklara odaklanılmaktadır. Esas Holding in Zonguldak Demir Park ı (23,3 milyon ) ve Rönesans Grubu iştiraki Altunizade Gayrimenkul ün İzmir Carrefoursa Karşıyaka Alışveriş Merkezi ni (80 milyon ) satın alması bu çeyrek gerçekleşen önemli işlemlerdir. Yerli yatırımcılar hala portföylerini güçlendirme ve genişletme iştahını sürdürmektedir. Siyasi belirsizlik 1. çeyrekte ağırlığını hissettirmeye devam etse de, yılın ikinci yarısında ekonominin daha güçlü bir performans göstermesi ve tüketici harcamalarının büyümeye büyük katkı sağlaması beklenmektedir. Kullanıcı talebinin güçlü kalmaya devam etmesiyle, özellikle İstanbul da birincil kiralar üstündeki yukarı yönlü baskının süreceği öngörülmektedir. Denizaşırı yatırım talebi sınırlı kalmaya devam etmesi 2015 in kalan döneminde aktiviteleri zayıflatabilir. Birincil Kiralar: Birincil Getiriler: Arz: Talep: Sabit kalsa da, döviz kurlarının artışı kiralar üzerinde baskı oluşturmaktadır. Değişimi kanıtlayan yeterli veri bulunmaması nedeniyle sabit kaldığı tahmin edilmektedir. İnşası devam eden yeni projeler ile arz seviyesi artacaktır. Zayıf yatırım talebine karşın kullanıcı talebi canlı kalmaya devam edecektir. BİRİNCİL PERAKENDE KİRALARI MART 2015 CADDE MAĞAZALARI ABD$ ABD$ BÜYÜME % M²/AY M²/YIL FT²/YIL 1 YIL 5 YIL YBBO İstanbul 280 3.128 312 9.8 8,1 İzmir 155 1.732 173 0.0 14,1 Ankara 175 1.955 195 0.0 15,5 Not: Yukarıda belirtilen kiralar tipik olarak 120-140 m2 birimler içindir. BİRİNCİL PERAKENDE GETİRİ ORANLARI MART 2015 CADDE MAĞAZALARI (RAKAMLAR BRÜTTÜR, %) ÇEYREK ÇEYREK YIL YÜKSEK DÜŞÜK İstanbul 5,80 5,80 5,90 11,50 5,80 İzmir 7,50 7,50 7,50 14,50 7,50 Ankara 7,00 7,00 7,00 15,50 7,00 ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ (RAKAMLAR BRÜTTÜR, %) ÇEYREK ÇEYREK YIL YÜKSEK DÜŞÜK İstanbul 7,00 7,00 7,00 9,75 7,00 Sunulan getiri verileri bakımından, Avrupa nın birçok bölgesindeki mevcut karşılaştırılabilir piyasa kanıtlarının eksikliğine ve piyasanın değişen yapısına ve finansman gibi her türlü işlemdeki örtülü maliyetlere bağlı olarak, bu rakamlar yalnızca yaklaşık eğilimi ve başlıca kazanç seviyelerinin yönünü belirtmeye yönelik kılavuz niteliğinde olup özelliklerine bakılmaksızın herhangi belirli bir mal veya işlem için karşılaştırma amaçlı kullanılmamalıdır. MEVCUT PERFORMANS 17,00% 15,00% 13,00% 11,00% 9,00% 7,00% 5,00% 3,00% Mar.05 Mar.07 Mar.09 Mar.11 Mar.13 Mar.15 Yield Getiri - Prime Birincil Rental Kira Artışı Growth - Birincil - Prime 80,0% 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% -20,0% Yield Getiri - Country Ülke Ortalaması Average Rental Kira Artışı Growth - Ülke - Country Ortalaması Average Kira Artış Oranı (y/y) Bu rapor, Cushman & Wakefield LLP tarafından hazırlanmıştır ve sadece ticari gayrimenkul ile ilgilenen kimseler tarafından bilgi amaçlı olarak kullanılabilecektir. Söz konusu bu yayın piyasalar ya da kaynak gösterilen piyasalardaki gelişmeler hakkında kapsamlı bir açıklama yapma amacıyla hazırlanmamıştır. Bu rapor Cushman & Wakefield LLP tarafından güvenilirliğine inanılan kamuya açık kaynaklardan yararlanılmış bilgileri içermekte olup, söz konusu veriler kesin olarak doğrulanmamış olduğundan raporun doğru ve eksiksiz bilgiler içerdiğini garanti edilmemektedir. Bu raporda Consensus Economics Inc.; The Economist; Reuters; Capital Economics; Oxford Economics Ltd; Centre for Business & Economic Research gibi ekonomik kaynakların verilerinden de yararlanılmıştır. İşbu raporda yer alan bilgilerin herhangi birinin doğruluğu veya eksiksizliği konusunda açık veya zımni hiçbir garanti veya taahhüt verilmemektedir. Cushman & Wakefield LLP bu bağlamda raporun içeriğini okuyan kimselere veya herhangi bir üçüncü tarafa herhangi bir sorumluluk üstlenmeyecektir. İşbu raporda verilen tüm fikirler değişkenlik gösterebilir. Raporun tamamen veya kısmen çoğaltılabilmesi için Cushman & Wakefield' ın önceden yazılı iznine tabi olacaktır. Cushman & Wakefield LLP ya da ilgili herhangi bir şirketi tarafından daha fazla bilgilendirme mesajları almak istemiyorsanız,kişisel bilgileriniz ile birlikte konu kısmına Unsubscribe yazarak unsubscribe@eur.cushwake.com adresine e posta gönderebilirsiniz. 2015 Cushman & Wakefield LLP. Tüm hakları saklıdır.
Getiriler PAZAR ANALİZİ SANAYİ PAZARI 2015 yılında düşük petrol fiyatlarının tüketime olumlu yansıması ve para politikalarındaki gevşemenin yatırımı arttırması ile büyümenin hızlanması öngörülmektedir. Gayrimenkul pazarı olumlu bir performans sergilese de, düşük bir seviyede olması nedeniyle sürdürülebilir bir iyileşmeden söz etmek şu an mümkün değildir. KULLANICI ODAĞI Kullanıcı pazarının 2014 yıl sonunda gerçekleştirdiği güçlü performans 1. çeyreğe de taşınmış olup, işlemlerin geneli lojistik ve depo alanlarına odaklanmış ve hipermarket, perakende ve dağıtım şirketleri en aktif sektörler olmuştur. Toplam kiralama hacmi, 4. çeyrek işlem hacminden %30 fazla artış kaydederek yaklaşık 70.000 m 2 ye ulaşmıştır. Ancak, ilgi artsa da mevcut uygun alan eksikliği nedeniyle 2014 yılında ertelenen anlaşmaların 1. çeyreğe sarkmasının da etkisi de not edilmelidir. Gerçekleşen önemli işlemler arasında Reysaş GYO nun sahip oluğu iki deponun Carrefour a (Antalya da 17.315 m 2 ) ve Koton a kiralanması (Kocaeli nde 14.538 m 2 ) sayılabilir. Hem imalat hem de lojistik alanlarının kiraları sırası ile 6,50 ABD$/m 2 /ay ve 7,00 ABD$/m 2 /ay olarak kaydedilmiştir. YATIRIM ODAĞI Sanayi sektöründe yatırımcı ilgisi kısıtlı kalmaya devam etmekte ve işlemler mal sahibi kullanıcılar için arsa alımlarına ya da ihtiyaca göre yapım (built-to-suit) projelerine odaklanmaktadır. Yerli GYO ların mevcut durumda alan gereksinimlerini karşılayamayan firmalar için, özellikle perakende ve e-ticaret şirketleri, proje geliştirmelerine odaklanmaları alıcı tarafında ağırlıklarını korumasına neden olmaktadır. Çeyrek boyunca birincil getirilerde herhangi bir değişiklik görülmezken, Türkiye de eksikliği görülen yüksek kaliteli alanlara artan kullanıcı talebini arkasına alan yatırımcı güveni, düşük bir seviyede de olsa, yükselmektedir. Sanayi pazarının performansı Türkiye nin ana ihracat noktaları olan Rusya ve Irak ta süregelen sorunların durumuna bağlıdır. Buna ek olarak, hala mal sahibi odaklı bir pazar olmasına rağmen, kaliteli alanlar hızlı bir şekilde kiralanabilmektedir. Pazar için olumlu bir gelişme ise hem Türkiye nin enerji dağıtım merkezi statüsünü güçlendirecek hem de pazarın gelişimini destekleyecek 1.800 kilometrelik Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi nin (TANAP) ilerliyor olmasıdır. Birincil Kiralar: Birincil Getiriler: Arz: Talep: Döviz kurlarındaki ciddi artış nedeniyle kiralar üzerindeki baskının artması beklenmektedir. İşlemlerde sürdürülebilir bir toparlanma görülene kadar getirilerin mevcut seviyede kalacağı öngörülmektedir. Arz artışına rağmen, ihtiyaca göre yapım ve mal sahibi kullanıcı işlemlerine odaklanması sebebiyle arz durağan kalmaktadır. Yaklaşan Haziran ayındaki genel seçim nedeniyle geçici bir yavaşlama beklenmektedir. 1. SINIF SANAYİ ALANLARI KİRALARI MART 2015 LOJİSTİK LOKASYONLARI ABD$ ABD$ BÜYÜME % M²/AY M²/YIL FT²/YIL 1 YIL 5 YIL YBBO İstanbul 7,00 78,2 7,80-9,1-1,4 Ankara 4,50 50,3 5,02 0,0 0,0 1.SINIF SANAYİ ALANLARI GETİRİ ORANLARI MART 2015 LOJİSTİK LOKASYONLARI (DEĞERLER BRÜT, %) ÇEYREK ÇEYREK YIL YÜKSEK DÜŞÜK İstanbul 9,00 9,00 9,00 18,00 9,00 Ankara 10,25 10,25 10,25 20,00 9,50 Avrupa'nın birçok bölgesinden sağlanan getiri verilerinin azlığı ve ilgili pazarlara ilişkin karşılaştırılabilir bulguların olmaması ve pazarın değişen doğası ayrıca finansman türünden ticari işlemlerde ortaya çıkan örtülü maliyetler nedeniyle bu veriler yalnızca yaklaşık eğilimleri ve temel getiri düzeylerini ortaya koymak üzere hazırlanmış olup, herhangi bir mal veya işlem için mülkiyet özelliklerine bakılmaksızın bir karşılaştırma unsuru olarak kullanılmamalıdır. MEVCUT PERFORMANS 23,00% 18,00% 13,00% 8,00% 3,00% Mar.05 Mar.07 Mar.09 Mar.11 Mar.13 Mar.15 Yield Getiri - Prime Birincil Rental Kira Artışı Growth - Birincil - Prime 60,0% 40,0% 20,0% 0,0% -20,0% Yield Getiri - Country Ülke Ortalaması Average Kira Artışı - Ülke Ortalaması Rental Growth - Country Average Kira Artış Oranı (y/y) Bu rapor, Cushman & Wakefield LLP tarafından hazırlanmıştır ve sadece ticari gayrimenkul ile ilgilenen kimseler tarafından bilgi amaçlı olarak kullanılabilecektir. Söz konusu bu yayın piyasalar ya da kaynak gösterilen piyasalardaki gelişmeler hakkında kapsamlı bir açıklama yapma amacıyla hazırlanmamıştır. Bu rapor Cushman & Wakefield LLP tarafından güvenilirliğine inanılan kamuya açık kaynaklardan yararlanılmış bilgileri içermekte olup, söz konusu veriler kesin olarak doğrulanmamış olduğundan raporun doğru ve eksiksiz bilgiler içerdiğini garanti edilmemektedir. İşbu raporda yer alan bilgilerin herhangi birinin doğruluğu veya eksiksizliği konusunda açık veya zımni hiçbir garanti veya taahhüt verilmemektedir. Cushman & Wakefield LLP bu bağlamda raporun içeriğini okuyan kimselere veya herhangi bir üçüncü tarafa herhangi bir sorumluluk üstlenmeyecektir. İşbu raporda verilen tüm fikirler değişkenlik gösterebilir. Raporun tamamen veya kısmen çoğaltılabilmesi için Cushman & Wakefield' ın önceden yazılı iznine tabi olacaktır. Cushman & Wakefield LLP ya da ilgili herhangi bir şirketi tarafından daha fazla bilgilendirme mesajları almak istemiyorsanız,kişisel bilgileriniz ile birlikte konu kısmına Unsubscribe yazarak unsubscribe@eur.cushwake.com adresine e posta gönderebilirsiniz. 2015 Cushman & Wakefield LLP. Tüm hakları saklıdır.
2015 1.Ç GAYRİMENKUL PAZARI Bir Cushman & Wakefield Araştırma Yayını ARAŞTIRMA HİZMETLERİMİZ Araştırma grubu, müşterilerimizin karar verme ve proje uygulamalarını desteklemek amacıyla stratejik pazar analizleri sağlamaktadır. Küresel ve yerel uzmanlarımızın görüşlerini harmanlayarak detaylı analiz ve değerlendirmeler sağlamaktadır: Güvenilir ve karşılaştırılabilir pazar bilgisi Kullanıcı ve yatırımları hedefleyen lokasyon analizleri Mevcut arz/rekabet ve gelecek geliştirme projelerinin analizi Ofis/Perakende/Sanayi sektörleri için pazar araştırması ve talep analizi Kira analizi, tahmin&yatırım ve portföy stratejileri ARAŞTIRMA RAPORLARIMIZ İÇİN WEBSİTEMİZİ ZİYARET EDİN......Uluslararası Araştırma Raporları Ekonomik gelişmeler ve gayrimenkul stratejilerini yönlendiren sanayi, ofis ve perakende sektörlerindeki küresel eğilimler hakkında bilgiler...ulusal Pazar Raporları Tüm dünyadaki pazarları kapsayan ofis, sanayi ve perakende sektörlerindeki yerel gayrimenkul eğilimler hakkında bilgiler...özel Konulu Raporlar Ticari gayrimenkul pazarlarında gerçekleşen faaliyetlere ilişkin yetkin yorumlar ve analizler...ekonomik Raporlar Finans, yatırım, iş ve gayrimenkul pazarlarını etkileyebilecek küresel olaylar ve yeni eğilimlere ilişkin güncel bilgiler... Cushman & Wakefield küresel gayrimenkul blogu Küresel pazar eğilimleri hakkında görüşlerimiz ve gayrimenkul karar verme süreçlerine olası etkileri Tüm küresel Cushman & Wakefield yayınlarına erişmek için websitemizde Araştırma bölümünü ziyaret edebilirsiniz: /research Bizi Twitter dan takip etmek için: @cushwakeinsight Araştırma raporlarımız hakkında daha fazla bilgi için lütfen iletişim kurunuz: Dr. Dilek Pekdemir Direktör, Araştırma Istanbul, TR +90 212 334 7815 dilek.pekdemir@eur.cushwake.com Istvan Toth Kıdemli Araştırma Analisti Avrupa Araştırma Grubu Budapeşte, Macaristan +36 1 484 1302 istvan.toth@eur.cushwake.com Cushman & Wakefield dünyanın en büyük özel sermayeli ticari gayrimenkul hizmetleri firmasıdır. Şirket gayrimenkul kullanımı ve yatırımlarının her alanında müşterilere danışmanlık ve temsil hizmetleri sunmaktadır. Şirket dünyanın en büyük pazarlarında rakipsiz bir konuma sahiptir. Dünyadaki en önemli gayrimenkul kiralama, satış ve devir işlemlerine aracılık etmiş olması bunun bir ispatıdır. 1917 yılında kurulan şirketin 60 ülkede 243 ofisi ve 14,000 den fazla çalışanı bulunmaktadır. Kiralama, satış ve devralma, öz sermaye, borç ve yapılandırılmış finansman, kurumsal finansman ve yatırım bankacılığı, kurumsal hizmetler, gayrimenkul yönetimi, lojistik yönetimi, proje yönetimi, danışmanlık ve değerleme hizmetleri dahil, tüm gayrimenkul türlerine yönelik kapsamlı hizmetler sunmaktadır. Firmanın dünya çapında yönetilen varlıklarının değeri $4 milyarı aşmaktadır. Bu rapor yalnızca bilgi amaçlı hazırlanmıştır. Bu raporda belirtilen bilgiler pazarın veya yatırımların tam anlamıyla tanımlandığı anlamına gelmez. Bu raporun dayandığı bilgiler bizim güvenilir bulduğumuz kaynaklara dayanılarak hazırlanmıştır, ancak bu bilgiler bağımsız olarak bizim tarafımızdan doğrulanmamıştır ve bilgilerin doğruluğu, tamlığı tarafımızca garanti edilmemektedir. 2015 Cushman & Wakefield, Inc. Her hakkı saklıdır. Cushman & Wakefield, LLP 43-45 Portman Square London W1A 3BG www.cushmanwakefield.com