DEPOLAMA Algılama koli, paket ve eşyaların Bugün 1 2 1
Depo bölümü ayrı bir birim İşletmeler açısından yönetim, muhasebe, finans, üretim ve insan kaynakları açısından çözülmeyi bekleyen yeni problemler 3 Depo Kurulumu Finansal kaynağın bulunması, İnşa edilecek alanın seçimi, İstihdam edilecek personelin nitelik ve niceliği, Depo içerisinde kullanılacak ekipmanların seçimi, Stok takip sistemlerinin kurulumu, Güvenlik sistemlerinin tasarımı ve tüm bunların verimli bir biçimde yürütülmesi 4 2
Temel Depo Kararları Depo yerinin tespiti, Deponun boyutları Mülkiyet biçimi 5 İlk yatırım kararının ardından Deponun niteliği Araç ve gereç temini Zeminin yapısı Raf sistemleri Teknoloji Çalıştırılacak personelin niceliğine göre değişmektedir. 6 3
Depo Yer Seçimi Pazara Hedef müşterilere Üretim merkezlerine Liman veya gümrüğe yakınlık 7 Lojistik işletmesi açısından Hızlı dağıtımı sağlayacak bir yer seçimi, hatta gümrüklü malların saklanması bir ihtiyaç ise, bu yerin antrepo özelliğinde olması yarar sağlayacaktır. 8 4
9 Deponun Niteliği ve Ekipman Kararları Bozulma tehlikesi olan Kırılma tehlikesi olan Kimyevi ürün, depolarda tutulabilmektedir 10 5
Deponun Boyutları Doğru bir yere, doğru boyutlara sahip bir deponun kurulmaması iki tip tehlikeyi içermektedir: 1-Depo iş hacminin üzerinde bir büyüklüğe sahip 2-Depo iş hacminin altında bir büyüklüğe sahip 11 Mülkiyet Biçimi Kiralama Satın alma 12 6
Mülkiyet Biçimi Depo mülkiyet biçimi işletmelerin finansal kaynaklarını derinden etkileyen bir sorundur. İşletme, deponun arazisinden üzerindeki tüm yapılara kadar kendisi mi sahip olmalı, yoksa kiralama yoluna mı gitmelidir? 13 CEVAP İşletmenin mevcut finansal gücü kadar, gelecekte elde etmeyi beklediği pazar payına da bağlıdır. 14 7
Depo İş Süreçleri 1.Aşama : Giriş süreci, depoya ulaşan bir eşyanın karşılaştığı ilk süreçtir. Eşyalar bir üretim deposunda veya dağıtım merkezinde kabul edilir, muhafaza edilir, kontrol edilir. 15 2.Aşama: Fiziksel depolama sürecinde eşyalar niteliklerine göre ilgili depo bölümlerine yerleştirilirler. 2 bölgeden oluşur. a.ayırım Bölgesi; Eşyaların olabilecek en ekonomik şekilde depolandığı bölgelerdir. b.ileri Bölge; Müşteri siparişlerinin depo görevlilileri tarafından kolaylıkla taşınmasına yardımcı olacak şekilde stoklandıkları özel bölgedir. 16 8
3.Aşama: Siparişlerin alınması, malların depolandıkları bölümden hareketini tanımlar. Bölümlerinden alınan eşyaların kalite kontrol testleri yapılarak, hatalı olanlar ayrıştırılır. 17 4.Aşama: Kalite kontrolden geçen eşyalar, Ambalajlama işleminden sonra benzer ürünler bir arada depolanır ve farklı müşterilere göre konsolide edilerek dağıtıma hazır hale getirilir. 18 9
Konsolidasyon??? 19 5.Aşama: Yükleme, depodan çıkışı planlanan ürünlerin taşıma araçlarına palet, mukavva kutu, varil vb. taşıma üniteleriyle gruplanarak yerleştirilmesidir. 20 10
DEPO BÖLÜMÜ NÜN İŞLETME İÇERİSİNDEKİ YERİ İşletmenin faaliyet alanına göre, konuya verilen önem de değişmektedir. Bir lojistik işletmesi ile bir üretim işletmesinin depo kavramına yaklaşımı farklı olacaktır. Getirdiği iş yükü ve dağılımı, depoya verilen önemin finansal güçle olan etkileşimi de inkar edilemez niteliktedir. 21 Depo Bölümü nün İşletme İçerisindeki Yeri Depo Bölümü, sadece kuruluş aşamasında değil; işleyen bir sistem haline geldikten sonra da işletme bölümleriyle yoğun ilişki içerisindedir. 22 Muhasebe, Finans, İnsan Kaynakları, Pazarlama ve Satış, Üretim ve Kalite Kontrol Bölümleri ile olan ilişkiler bu bölümün konusunu teşkil etmektedir. 11
Depo Bölümü nün Muhasebe-Finans Bölümü ile İlişkileri Depo Bölümü, kuruluş aşamasından itibaren bir maliyet unsuru olarak göze çarpmaktadır. Ancak işletmeler, doğru zamanda, doğru yerde, doğru nitelikte, doğru fizibilite çalışmalarını doğru personel gücüyle birleştirebilirlerse, maliyet yaratan bir kalemden çok değer katan bir yapıya sahip olacaklardır. 23 Depo bölümü eşya giriş ve çıkış kayıtlarını Muhasebe Bölümü ile paylaşmakta, böylelikle işlerin sağlıklı bir biçimde izlenmesine olanak sağlamaktadır. Depo Bölümü nün Pazarlama Bölümü ile İlişkileri Modern anlamda pazarlama tüketicinin istek ve ihtiyaçlarını karşılamada işletmenin sahip olduğu en önemli güçtür. Pazarlama departmanı, hem dış hem de iç müşterinin tatmin edilmesi için gerekli olan faaliyetlerin planlanmasından, yürütülmesinden ve denetlenmesinden sorumludur. 24 Bu bağlamda, depo bölümü ile Pazarlama Bölümü arasında çok güçlü ve süreklilik arz eden bir ilişkinin kurulması önemli ve zorunludur. 12
Depo Bölümü nün İnsan Kaynakları Bölümü ile İlişkileri Depo Bölümü, gelişen teknolojiye ve kolaylaşan iş süreçlerine rağmen halen insan unsurunun etkin ve verimli bir biçimde sevk ve idaresine gereksinim duymaktadır. 25 İnsan Kaynakları Bölümü, Depo Bölümü perspektifinde, depo çalışanlarını nitelikleri doğrultusunda, doğru pozisyonda, doğru ücretle istihdam etmek, gerekli eğitimleri vermek ve performanslarını değerlemekle mükelleftir. Depolamayı kontrol altında tutmak isteyen bölümler: Üretim Satış Satın alma 26 13
27 DEPOLAMA TRENDİ Daha Fazla Elleçleme Artan Sayıda, Küçülen İşlemler Daha Fazla Ürün ve Hizmet Uyarlanması Daha Fazla Katma Değerli Hizmet İhtiyacı Daha Fazla İade İşlemi Daha Kısa Sipariş İşlem Süresi Daha Az Hata Oranı 28 14
Deponun etkin kullanımını etkileyen faktörler Depo yerleşim düzenlemesi Hacim kullanımı ve ulaşılabilirlik Fiziksel kontrol ve güvenlik Sipariş toplama Stok kayıtlarının kesinliği Paketleme 29 Depo yönetiminde verimliliği artırıp maliyeti düşürmenin yolları: Depo alanının ve hacminin maksimum kullanımı - Alan maliyeti çok yüksek İşgücü ve ekipmanın etkin kullanımı - Malzeme taşıma sistemleri çok pahalı 30 15
31 Depolamanın nedenleri 32 1) Büyük lotlarla nakliyenin avantajından yararlanma isteği 2) Üretimde ölçek ekonomisinden yararlanma 3) Satın almada iskontolardan yaralanma 4) Üretimin sürekliliğini sağlama 5) İşletmenin müşteri servis düzeyi politikalarını destekleme (güvenlik stoğu) 6) Değişen pazar koşullarına mevsimsellik, rekabet ) uyum sağlama (örn: 7) Üretici ve tüketiciler arasındaki yer ve zaman farlılıklarının üstesinden gelme isteği 8) İstenen servis düzeyinde, toplam lojistik maliyetini en küçükleme 16
A) Kullanım Amaçlarına Göre Depoların Sınıflandırılması Depolar kullanım amaçlarına göre 4 gruba ayrılabilir. Üretimi destekleyen depo: Üretimi desteklemek amaçlı depolarda farklı tedarikçilerden gelen ürünler birleştirilir ve buradan işletmenin fabrikalarına dağıtılır. 33 Ürün karıştırma amaçlı depo: Farklı fabrikalardan ürünlerin alınıp bir depoda toplanması ve buradan farklı müşterilere gönderilmesini sağlar. Birleştirme amaçlı depo: Farklı fabrikalardan gelen küçük hacimli ürünler bir araya getirilir ve depoda birleştirilerek büyük hacimlerle müşteriye dağıtılır. 34 Yük ayrıştırma amaçlı depo: Üreticilerden alınan büyük miktarlardaki ürünlerin küçük parçalara ayrılıp müşteriye sevkiyatının gerçekleştirildiği depolardır. *Eğer müşteri ve üretici arasındaki mesafe çoksa ve sipariş miktarları az ise yük ayrıştırma amaçlı depolar kullanmak maliyeti düşürecektir. 17
B) Mülkiyet Açısından Depoların Sınıflandırılması Sözleşmeli Depo: Kullanıcı ile depo sahibi, depo hizmeti sağlayan, arasında imzalanan sözleşmeyle tüm risk paylaşılmaktadır. Bu sözleşmeyle depo stok alanı, yazılımlar, işçiler ve yönetim kullanıcının lojistik sisteminin hizmetine sunulur. 35 Genel Depolar Genel depoların en büyük avantajı kullanıcının hiçbir yatırım yapmasını gerektirmemesidir. Büyük yatırımlar yapılmadığı için de esneklik söz konusudur ve yatırım olmadığı için risk çok azdır. Birkaç firma tarafından aynı depo kullanılabileceği için personelin atıl olması söz konusu değildir ve sabit maliyetler firmalar arasında bölüşüleceği için ölçek ekonomisi sağlamaktadır. 36 Faturalama sayesinde stoklama ve taşıma maliyetleri ayrı ayrı görülebilecektir. 18
Özel Depolar: Özel depolarda firmanın her türlü depolama faaliyetleri üzerinde kontrolü artmaktadır. Ayrıca firmanın taşıma ve stoklama işlemlerinde kendi personelini kullanmasıyla işe gösterilen özen ve titizlik daha fazla olacaktır. Uzun dönemde iyi bir depo yönetimi ve deponun verimli kullanılmasıyla genel depolara göre daha az maliyetli bir durum ortaya çıkacaktır. 37 Esneklik sağlaması gibi pek çok avantajları olmasına rağmen özel depolar çok büyük yatırımlar gerektirdikleri için risklidirler. 38 19
Değerlendirme kriterleri 39 Ulaşım İş gücü kaynağı Genişleme fırsatı Mevcut tesislerle işbirliği Su kaynakları Pazara yakınlığı Atık olanakları Fiyatı Arsanın topografyası Enerji kaynakları Yakıt tüketimi Barkod Sistemleri Barcoding Systems Perakende ürünlerinin ambalajları üzerinde paralel seriler halinde bulunan, siyah ve beyaz çizgiler onlara uygun tarayıcı araçları tarafından okunduğunda çeşitli harf ve sayıları ifade etmektedir. 40 20
Barkod kullanımı Barkod ürün kimlik bilgisinin sembolik tanımlamasıdır. Arkasında iyi bir yazılım ile desteklendiği taktirde operasyon için en başta doğruluk ve verimlilik artışı olmak üzere sayısız faydalar sağlar. 41 Barkod üretiminde kullanılan çeşitli sembolojiler mevcuttur. En bilinen yöntem UPC kodlama yöntemidir. UPC-A perakende sektöründe kullanılan 12 digit nümerik karakterlerden oluşur. UPC-E ise 7 digit UPC sembolojisidir. Küçük ölçekli perakende sektöründe kullanılır. UPC-E barkod sembolojisinde, 6 digit girilir 7 digit kontrol digitidir. EAN, European Article Numbering system (veya Japonyada "JAN " olarak) UPC sembolojisinin avrupa versiyonudur. UPC ile aynı yapıyı ve kodlama tekniğini kullanır. EAN-8, 2 digit ülke kodu,5 digit bilgi ve 1 digit kontrol olmak üzere 8 numerik digit içerir. EAN-13 ise UPC-A. sembolojisinin Avrupa versiyonudur. Yine EAN-8 ve EAN-13 sembolojisi, barkod sembolüne 2 veya 5 digit "bütünleyici digit" ekleme özelliğini destekler. 42 21
Bir depo sürecinde yer alan doküman, adres, kutu koli, eşya barkodlamasında farklı birçok barkod çeşidi kullanılabilir. Barkod okuma teknikleri başlıca 3 farklı yönteme dayanır. Bunlar: 43 Barkod Okuma Teknikleri 1- Radyo Frekanslı okuyucular 2- Mobil batch okuyucular 3- Sabit okuyucu terminalleri 44 22
Radyo Frekanslı okuyucular Okuyucu olmaktan ziyade el bilgisayarı Sabit bilgisayar sistemlerine bağlı kalınmaksızın süreç yönetimi olanağı sağlar. Okuyucunun bilgiyi sisteme ne kadar hızlı gönderdiği ve bir sonraki işleme geçebilme yeteneği önemlidir. 45 Mobil batch okuyucular 46 23
Güvenilir ve nispeten ucuz bir teknolojidir. Gerçek zamanlı bir teknoloji olup veri alma ve geri verme şeklinde çalışmakta bunu da WLAN gerçekleştirmektedir. 47 48 24
49 Bu sayılar sayesinde ; Ürün tipi Ürün ağırlığı Nereden nereye taşınacağı Navlun gibi Dışarıdaki lojistik faaliyetleri aktarılabilmektedir. 50 25
51 Barkod Tarama Sistemleri OTOMATİK PORTATİF 52 26
53 54 27
55 56 28
57 58 29
59 30