Osteoporose Ya şimdi?



Benzer belgeler
OSTEOPOROZ. Uzm Dr Duygu KURTULUŞ HNH FTR Kliniği K

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ

KEMIK ERIMESI ERKEKLERI DE TEHDIT EDIYOR

OSTEOPOROZ. Prof. Dr. Semih AKI İstanbul Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı

Kan basıncının normalden fazla olmasıdır. Büyük tansiyon 140 mm Hg veya küçük tansiyon 90 mm Hg dan fazla ise yüksek tansiyon olarak kabul edilir.

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

Yaşlılarda düzenli fiziksel aktivite

MENOPOZ DÖNEMİNİN ÖZELLİKLERİ

HASTALIKLARA ÖZEL BESLENME

Kilomdan ben mi memnun değilim çevremde ki kişiler mi?psikolojik olarak yaşam şeklimi değiştirmeye hazır mıyım?

Sağlık ve Sağlıklı Yaşam

OSTEOPOROZ Düşük Kemik Yoğunluğu (Kemik Erimesi)

TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ

Pankreas, midenin arkasında karın içine yerleşmiş bir organdır. Gıdaların sindirim ve kullanımında büyük rol alır. Vücut için önemli hormonlar

Tip 2 Diyabet Hastaları için. Beslenme Kılavuzu*

KEMİK ERİMESİ ve OSTEOPOROZİS

Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atımı

Sağlıklı bir hamilelik için izlenmesi gereken 10 adım

Prof. Dr. Lale TOKGÖZOĞLU

YETERLİ VE DENGELİ BESLENME NEDİR?

FATİH ANADOLU LİSESİ BESLENME DOSTU OKUL PROGRAMINA HOŞ GELDİNİZ

Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da

ALANYA BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONT.MD YETERLİ VE DOĞRU BESLENME KURALLARI

Besin Gidaların Yararı ve Zararı

Dengeli Beslenme. Efe Kaan Fidancı

MEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler

Kilo verme niyetiyle diyet tedavisinin uygulanamayacağı durumlar nelerdir? -Hamilelik. -Emziklik. -Zeka geriliği. -Ağır psikolojik bozukluklar

DENGELİ BESLENME NEDİR?

SUNUM PLANI MENOPOZ DÖNEMİNİN ÖZELLİKLERİ MENOPOZDA GÖRÜLEN SORUNLAR MENOPOZ DÖNEMİNDE BESLENME İLKELERİ YAŞLILIKTA BESLENME

Günde kaç saat, haftada kaç gün egzersiz yapılmalı?

Prostat kanserine karşı erken teşhis için

Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı

4.Sınıf Fen Bilimleri

Sigaranın Vücudumuza Zararları

Osteoporoz Rehabilitasyonu

Omega 3 nedir? Balık ve balık yağları, özellikle Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA açısından zengin besin kaynaklarıdır.

İNME. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak

KALP KRİZİ UZ.DR.MUHAMMET HULUSİ SATILMIŞOĞLU

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı. VEREM HASTALIĞI ve VEREM HAFTASI

1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?

BÖBREK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Böbrekler ne işe yarar?

Kalbinize İyi Bakmak. Kalp Damar Hastalıklarından Korunmada Etkili Yöntemler Fikret Mert Acar SMMMO Bodrum

GÜNLÜK OLARAK NEDEN YETERLİ MİKTARDA KALSİYUM ALMALIYIZ?

DIABETES MELLITUS NEDİR? NEDENLERİ VE SONUÇLARI. Mümkün olduğunca normal bir yaşam. Lilly Deutschland GmbH Werner-Reimers-Straße Bad Homburg

EMZİREN ANNELERİN BESLENMESİ. Kendiniz ve bebeğiniz için sağlıklı olan gıdaları seçin

gereksinimi kadar sağlamasıdır.

Osteoporoz sinir tanimaz!

Emzirme dönemindeki beslenmeniz en az hamilelikte beslenmenize dikkat etmeniz kadar önemlidir.

Şeker Hastaları İçin Kan Şekeri Günlüğü

Bireyin bedensel, ruhsal, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik ve uyum halidir. Sağlık nedir?

Gazlı İçecekler Sağlığımızı Nasıl Etkiliyor?

Son yıllarda tüm dünyada mücadelesi yoğun bir şekilde devam eden, uzun süreli enerji dengesizliği sonucunda oluşan ve birçok hastalığın ortaya

2. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi?

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır.

Fiziksel Aktivite ve Sağlık. Prof. Dr. Bülent Ülkar Spor Hekimliği Anabilim Dalı

Diyabet nedir? Ensülin nedir?

TÜBERKÜLOZ Tüberküloz hastalığı gelişimi için risk faktörleri

TÜRKİYE AŞIRI TUZ TÜKETİMİNİN AZALTILMASI PROGRAMI

Tiroid problemleri kemik yoğunluğunda azalmaya sebep olabilir, kalsiyum ve D vitamini içeren bir diyet emilimi kolaylaştırır.

HEPATİTLER (SARILIK HASTALIĞI) VE KRONİK BÖBREK HASTALIKLARI VE

OKUL ÇAĞINDA BESLENME

Kalp Hastalıklarından Korunma

BODRUMLU GİRİŞİMCİ YENİ BİR TAVUK IRKI YARATMAK İSTİYOR

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE

GEBELİKTE YETERLİ ve DENGELİ BESLENME

Hayatınız. için tek bir an!

Menopozda Öz-bakım. Doç.Dr.Nevin Hotun Şahin İ.Ü Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Öğretim Üyesi

YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR. Prof. Dr. Mehmet Ersoy

GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME. Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü

ÇOCUKLARDA BESLENME. Dr.Belkıs Kütük Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Liv Hospital Ankara

Kilo tablosu Sadece kaydedin

Diyabet ve komplikasyonlarıyla. yla mücadele uzun bir yolculuk gibidir. Binlerce kilometrelik bir yolculuk bile, r. Lao Tzu MÖ 600

Hipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015

BESİNLER. Süt, yumurta, peynir, et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı besinler

MERVE SAYIŞ TUĞBA ÇINAR SEVİM KORKUT MERVE ALTUN

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüberküloz Daire Başkanlığı VEREM HASTALIĞI VE VEREM HAFTASI

TEMEL, İLK 3 YILDA ATILIYOR!

Diyabet ve egzersiz TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA DERNEĞİ DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU

Su / Hasta Değil Susuzsunuz adlı kitapta suyun önemi anlatılıyor ve yazara göre vücudumuz tam 46 nedenle suya ihtiyaç duyuyor.

Vitaminlerin yararları nedendir?

Op Dr Aybala AKIL. ACIBADEM Bodrum Hastanesi

BUNAMA (DEMANS) NEDİR?

PARKİNSON HASTALIĞI. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak

DEMANS ya da BUNAMA olarak bilinen hastalık

9. Sigarayı bırakma zamanı

MENOPOZ. Menopoz nedir?

KOAH VE EGZERSİZ KOAH TA EGZERSİZ TAVSİYELERİ

BAZAL INSÜLIN TEDAVISI IÇIN. başlangıç yardımı

Yaşamımızı devam ettirebilmemiz için tuza ihtiyacımız var! NEDEN?

Zihninizi açık mı tutmak istiyorsunuz? Öyleyse aşağıdaki 9 soruna bir göz atın.

VÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket

... Ertesi gün hapı. Acil durumlar için korunma

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri

Çene Eklemi (TME) ve Yüz Ağrıları Merkezi

Transkript:

Osteoporose Ya şimdi? İlgilenenler için Genel bilgiler Bundesselbsthilfeverband für Osteoporose e.v. tarafından yayımlanmıştır

Içindekiler Sayfa 3 Önsöz 4 AB-Raporu 5 Oesteoporose teşhisi 6-7 Oesteoporose nedir? 8-9 Osteoporose tekdüze bir hastalık görünümüne sahip değildir! 10 Osteoporose hastalığında ne gibi rahatsılıklar ortaya çıkabilir? 11 nasıl teşhis edilebir? 12-16 Osteoporose hastalığı durumunda ne yapılabilir? 17-18 Osteoporose için ferderal yardımlaşma derneği Impressum: Dağıtım: Bundeselbsthilfeverband für Osteoporose e.v. (BfO). Kirchfeldstrasse 149 40215 Düsseldorf Telefon: 0211-319165 Telefon:0211-332202 info@bfo-aktuell.de www.bfo-aktuell.de Kitabevi/layout: Yazı İşleri : Ingo Titscher crossmed gmbh Oberer Schrannenplatz 9 88131 Lindau Telefon: 08382-409234 Telefon:08382-409236 info@crossmed.de Sabine Habicht PR Service Oberer Schrannenplatz 9 88131 Lindau telefon: 08382-275056 telefon:08382-275057 info@habicht.de www.habicht.de 2

Sevgili Okuyucu, Osteoporose bir kemik maddesi hastalığıdır. Dünya Sağlık Organizasiyonu nun (WHO, Weltgesundheitsorganisation) değerlendirmesine göre bu halk hastalığı dünyada en cok rastlanan on hastalıkdan birisidir. Avrupa Birliği 1998 yılında hazırladığı raporda Oesteoporose hastalığını sessiz hastalık diye tanımlamıştır. Bunun nedeni, hastalığın başlangıç döneminde herhangi bir ağrının veya başka bir rahatsızlığın görülmemesidir. Erken teşhis yapılabilmesi genelde çok zordur. Hastalık ancak ilk siddetli ağrılar ya da ilk kemik kırılmaları başladığında tamamen kendini gösterir. Bunun tedavi masraflarına büyük etkisi vardır. Osteoporose hastaları için senede yaklaşık 2 milyar euro harcanmaktadır. Hastalığı önleyici yöntemlerden faydalanıldığı takdirde bu masrafların büyük bir miktarından tasarruf edilebilir. Osteoporose hastalığına sadece genetik yapı değil, ayrıca kalsiyum eksikliği, hareketsizlik ve hormon eksikliği de neden olabilir. Uzun süreli kortizon tedavisi ya da cinsel hormonlardaki eksiklik bu hastalığın hızlanmasına sebep olabilmektedir. Hastalığın oluşumu gizli ve sessiz meydana geldiği gibi düzelmesi de o şekilde gizlice gerçekleşir. Bunun için doktor tedavisi şartdır. Tıp doktorları bu hastalara bulundukları yerlerdeki yardımlaşma guruplarına katılmalarını tavsiye etmektedir. Çünkü bu hastalığın tedavisinde en önemli husus hastanın ümidini kaybetmemesi, örneğin düzenli olarak gerekli jimnastik hareketlerini yapmasıdır. O nedenle en etkili ve moral veren yöntem aynı kaderi paylaşan kişilerle ortak mücadele etmektir. Elinizdeki bu broşürün çok faydalı olacağına inanıyoruz. Temennimiz, doktorlara ve hastalara gerekli özen ve dikkat gösterildiğinde beklenen başarıya ulaşılabileceğidir. Çünkü önlem almak tedavi etmekten daha etkilidir. Sagılarımla Hildegard Kaltenstadtler Oesteoporose hastalığına karşı Federal Yardımlaşma Derneği Başkanı 3

Avrupa raporu Hastalığın güncel boyutu hakkında bilgi edinmek amacıyla Avrupa Parlamentosu tüm üye ülkeleri Oesteoporose raporu hazırlamaları için görevlendirdi. Bu, bir hastalık nedeniyle yapılan bugüne kadarki ilk uygulamadır. Amacı ise uygun ve önleyici yöntemler hazırlamaktır. Kısa dönemde elde edilen önemli sonuçlar: Osteoporose hastalığına yakalanacak kişi sayısının 2050 yılına kadar şuankinin iki katı olması beklenmektedir. Bu araştırmaya göre 50 yaşını aşmış Avrupa Birliği vatandaşlarının sekizde biri kemik erimesi sonucu belkemiği kırılması geçirecektir. Avrupa Birliği nde her 30 saniyede bir kişi Osteoporose kaynaklı bir kırılma geçiriyor. Doktorlar her yıl Avrupa Birliği nde bir milyonu geçkin osteoporose kaynaklı kemik kırılmalarını tedavi etmektedir. Bunlardan 400.000 ini uyluk kemiği ve 400.000 ini bilek kırılmaları hadil olmak üzere teşkil etmektedir. Sadece osteoporose kaynaklı olan bel kemiği kırılmalarının yüzde 50 si doğru olarak teşhis edilebilmektedir. Kadınların komplike uyluk kırılmasından ölme ihtimali göğüs kanserinden ölme ihtimali kadar yüksektir. Bu durumda Avrupa Birliği raporunu hazırlayanların tavsiyeleri: Avrupa da düzenlenen sağlık kampanyalarıyla vatandaşlara sorumlu hareket ettikleri takdirde kemiklerini her yaşta sağlam tutabilmelerinin mümkün olduğu anlatılmaktadır. Doktorlar icin uyulacak hususlar: Risk taşıyan hastaların bu konuda yeterince aydınlatılması ve uyarılması Zamanında teşhis yapılması ve doğru tedavinin başlatılması Hastaları sonraki kontrollerde bilinçli destekleyebilmeleri için osteoporose riski taşıdığından emin olunan hastaların teşhis ve terapi masraflarının geri iade edilmesi. Hastalara destek olmak, karşılaştıkları gündelik sorunları çözmek ve hastaya aktif bir şekilde moral vermek amacıyla yardımlaşma gruplarının kurulması 4

Avrupa Birliği nden Call for Action (Aksiyona Cağrı) Yapılanlar tabi ki sadece hazırlanan AB-raporundan ibaret olmamalıdır. Osteoporose hastalığının engellenmesi yönünde gelişme kaydedilmelidir. AB- raporunun yayımlanmasından iki yıl kadar sonra, yani 2002 yılı başında bu önerilerin uygulamaya geçildiği ülkelerde gelişme olup olmadığı araştırılıp kaydedilmiştir. Bazı noktalarda iyileşme kaydedilmiş olsa da daha yapılacak çok iş vardır. Bu nedenle AB tüm katılımcı ülkelerden Osteoporose hastalığına karşı etkili bir şekilde birlikte mücadeleye devam etmelerini talep etmiştir. Osteoporose teşhisi Оsteoporose kronik bir hastalıktır. Teşhis konulduktan sonra hastada öncelikle bir şok etkisi uyandırır ve hastanın gerçeği hazmetmesi için zamana ihtiyacı vardır. Hastanın kafasında cevaplandırılması gereken bir çok soru işareti oluşur: Niçin ben? Şimdi ne olacak? Doktor bana gerçekten herşeyi söyledi mi? Neleri yapmam gerekiyor ve neleri yapmaktan sakınmalıyım? Sizler elinizde bu fırsat varken değerlendirin ve aktif olarak osteoporose ile ilgilenin. Bu konuda doktorunuzdan, çevrenizdeki yardımlaşma gurubundan veya sigortanızdan bilgi edinebilirsiniz. Hastalığı ancak tanıyan onunla nasıl yaşayabileceğini bilebilir. Bu hastalık sürecinde doktoronuz, eczaneniz, aileniz ve de yardımlaşma gurubunuz en büyük destekçiniz olacaktır. Osteoporose önüne geçilinemez kader değildir! 5

Osteoporose nedir? Kemik kadar sert : Bu deyişde kemik sağlamlık ve istikrar anlamına gelmektedir, fakat bu düşünce yanlıştır. Kemikler kesinlike çelik gibi ve ağır değildirler. Hayat boyunca değişirler, büyürler, ağırlıklara uyum sağlarlar ve yeterince kullanılmadıklarında körleşirler. Lexikon: Оsteo = Kemik poros = geçirgen, delikli Hayat boyunca kemikler gelişirler. Yüklenmeye bağlı olarak deforme olurlar; çekme ve basınç uygulanması halinde, kırılmalarda veya yırtıklarda kemikler kendi kendilerini tamir edebilme özelliğine sahiptirler. Bu olay ise yeni kemik dokusunun zarar görmüş olan bölgeleri bağlaması sayesinde gerçekleşir. Kemikler sürekli olarak bir yenilenme içindedirler. Kemikler kendi bünyelerinde sürekli olarak yıkılırlar ve yeniden yapılırlar. Bu işlem sayesinde insan vücudunda sürekli değişen bir kemik kütlesi vardır. Unutma! Osteoklasten: Osteoblasten: Osteozyten: kemik azaltır kemikleri yeniler Osteoblastenlardan oluşur ve hem Osteoblastenların hem de Osteoklastenların görevini etkiler. Kemiklerin iç yüzeyindeki kemik yıkan hücreler kemik dokusunu çözerler ve küçük oyuklara sebep olurlar. İkinci adımda kemik yapıcı hücreler bu oyuklarda birikirler ve yeni kemik maddesini oralarda depolarlar. yaparlarkemiklerin iç yüzeyindeki kemik yikan hücreler kemik dokusunu çözerler ve küçük oyuklara sebep olurlar. Osteoporose halinde yeni oluşan kemik miktari oluşmuş oyukları dolduracak kadar değildir. Kemik Hesabı eksidir (negatifdir) ve böylece kemik kaybi medana gelir Insanın kemik kütlesi en iyi 25 ile 35 yaş arasıdır. Ilerleyen yaşlarda kemik kütlesi azalır. Bu normal bir durum olmakla birlikte vücudun diğer fonksiyonları ile ilişkilidir. Kemik kütlesi vücudun bu fonksiyonlarının ve de yaşlılığın etkisiyle biraz azalır. 6

Kemiklerin yenilenmesi işleminde bir bozukluk varsa, kemik kütlesi aşırı derecede azalıyorsa ve de bu kemik yapısını giderek inceliyorsa o vakit bu durum Oesteoporose olarak tanımlanır. Bilimsel tanımlamalara göre osteoporose iskelet sistemini sistemli bir şekilde kötüleştiren, kemik kütlesini azaltan ve vücudun mikro yapısını bozan bir hastalıktır. Bu demektir ki; kemik yoğunluğu belli bir değerin altında bulunan hastaların kemiklerinin kırılması ihtimali cok daha yüksektir. Kemik yoğunluğu özel bir alet ile ölçülebilmektedir. Ölçülen değer 30 yaşındaki kemik yoğunluğu normal olan bir kadının veya erkeğin kemik yoğunluğu değeri ile karşılaştırılır. Ölçülen değer belirli bir sınırın altında ise kemiklerin kırılma ihtimali çok yüksektir. Gerçekleşmiş olan kemik kırılmalarında manifest bir osteoporose dan bahsedilir. Belkemiği Uyluk boyun Bilek MSD, Haar Osteoporose hastalığındaki tipik kırılma bölgeleri 7

Osteoporose tekdüze bir hastalık görünümüne sahip değildir! Osteoporose kendisini çeşitli şekillerde gösterir: primer ve sekunder hastalık olarak. Primer osteoporose hastalığı kemik maddesinin değişimine ve bunun hormonel etkisine bağlıdır, kısacası kemik yenilenmesi işlemi ile birebir alaklıdır. Sekundär osteoporose hastalığı ise başka bir hastalıktan kaynaklanır. Osteoporose böylece ikinci veya başka bir hastalığn devamında oluşan bir hastalık olarak ortaya çıkabilir. Kronik olan mid, bağırsak rahatsızlıkları ve özellikle romatizma (sık sık alınan kortizondan dolayı) gibi hastalıklar beraberinde osteoporose hastalığına yol açabilirler. Osteoporose kaçınılmaz, katlanılması gereken bir kader değildir. Daha çok bir rahatsızlıktır ki, özelllikle genç yaşlarda önlenebilir. Osteoporose hastalığının nedenlerini ve risklerini biliyorsanız ve (bundan) kaçınıyorsanız o zaman doğru yolda anlamlı bir adım attınız demektir. Kendiniz aktif ve bilinçli olarak tedbir alarak bu korku veren kemik kırılmalarını (misal: uyluk boyun kırılması) önleyebilirsiniz. Oesteoporose hastalığına en çok kadınlarda rastlanmasının nedeni menapoz döneminden sonra oluşan östrojen yetersizliği yüzündendir. Erkeklerde ise testosteron yetersizliği nispeten daha nadir görülmektedir. Ama erkekler de osteoporose hastası olmaktadırlar. Bugün yaklaşık her beş osteoporose hastasından bir tanesi erkektir. 8

Kendi riskinizi ölçünüz Aşağıdaki sıralanan şıklardan ne kadar çoğu size isabet ediyorsa osteoporose hastalığına yakalanma riskiniz o kadar yüksektir. En büyük tehlike ise ilk dört şıkkı evet ile yanıtladığınız takdirdedir. - Birinci dereceden yakın akrabalarınızda osteoporose hastalığı var. - Ufak tefek nedenlerden dolayı bir veya bir kaç kemik kırılması geçirdiniz. - Dört santimden fazla boyunuz küçüldü. - Altı aydan fazla bir süre ile yüksek dozda kortizon tedavisi gördünüz. - Yemek yeme bozukluğu çekmektesiniz, mideniz küçülmekte veya sürekli istifrağ etme ihtiyaci hissediyorsunuz. - Herhangi bir başka nedenden dolayı yetersiz veya tek taraflı beslendiniz. - Yıllardır hiç spor yapmadınız veya bedensel aktivitelerde bulunmadınız. - Alkoliksiniz. - Yıllardır sigara tiryakisisiniz. - Size organ nakli yapıldı. - Yıllardır dış guatr rahatsızlığı çekiyorsunuz Kadınlar için önemli başka nedenler: - lk ay halinizi 15-16 yaşlarında gördünüz. - Bir yıl boyunca hiç ay hali olmadıniz. - Menapoz döneminiz erken başladı. 30 yıldan daha az bir süre ay hali oldunuz. - Yumurtalıklarınızın ikisi de alındı. 9

Osteoporose hastalığında hangi rahatsızlıklar oluyor? Hastalığın başlangıç dönemlerinde ara sıra gelen bel ağrısı gibi kimi rahatsızlıklar görülmektedir. O yüzden bu hastalığa sessiz hastalık denmektedir. Ilerlermiş osteoporose hastalığında tipik olarak nedensiz kemik kırılmaları görülmektedir. Bu kırılmalar şiddetli ağrılara, bu nedenle yanlış yüklenmeye ve de sonucunda aşırı kas serteşmesine yol açar. Yaşlılık osteoporose unda ise tipik olan bel kemiği kırılmalarıdır. Hormonel koşullu osteoporose tipik olan bel kemiği kırımalarıdır. Bu kırılmalar yüzünden hastaların boyunda giderek kısalma oluşur. Belde bundan kaynaklanan bir kamburluk meydana gelir ve buna almancada dul kamburu anlamına gelen Witwenbuckel denmektedir. 10

Osteoporose nasıl teşhis edilir? Osteoporose hastalığını teşhis edebilmek için kişinin ailedeki yükümlülüğü, erken östrojen yetersizliği, yanlış gıda almış olması gibi bazı risk faktörleri de gözönünde de bulundurularak ayrıntılı bir Anamnese (hastalığın geçmişini araştırma) yapılır. Hastaların kemik yapılarının incelenmesi gerekir, buna ilişkin olarak genişlikleri, alt kısımları ve aktüel boyları ölçülür. Sonraki aşama ise, iki boyutlu röntgen çekimi, kemik kütlesinin ve bazı labratuar parametrelerinin belirlenmesidir, örneğin; kan serumu, anlık idrar tahlili ve 24 saat sonraki idrar tahlili gibi. Bu incelemeler ışığında hastanın durumu yeterince öğrenilebilir ve ona göre bir tedavi uygulanabilir. Kemik yoğunluğunun ölçümü Kemik yoğunluğu ölçümünün osteoporose hastalığında özel bir önemi vardır. Kemik yoğunluğunun ölçümü osteoporose hastalığının teşhisi ve tedavisinin kontrol edilebilmesi için kaçınılmaz bir yöntemdir. Tedavinin başarılı olup olmadığını kontrol edebilmek için şu an başka bir yöntem yoktur. Osteoporose hakkında bilgi Ostrologie Derneği (DVO) nden veya aşağıdaki adresten istenilebilir: Bundesselbsthilfeverband für osteoporose e.v, Kirchenfeldstr. 149 (40215) Düsseldorf Kemik yoğunluğunun ölçümü (Osteodensitometrie) için DXA-metodu, QCT ve pqct metodları vardır. Bir başka yöntem ise sonografi (ultrason) yöntemidir ve özellikle ökçe kemiğinde ve de parmaklarda kullanılır. Bu sonografi metodları kemik yoğunu veya kemik kutlesini değil bilakis kemik sertliği ölçümü içindir Sigortalar sonografi metodu ile kemik yoğunluğu ölçümünü sadece bir kemik kırılması halinde karşılamaktadır. Kemik kırılması yok ise hasta masraflarını kendi karşılamak durumundadır, ücreti ise 30 ile 50 Euro arasındadır. Ultrason ölçümlerini herkes kendisi karşılamak durumundadır. 11

Osteoporose durumunda ne yapılabilir? İlk kırılma olmadan tedaviye başlanması çok önemlidir. Kemik bir kere kütle kaybına uğramış ise onun tekrar inşaası çok uzun sürer. Tedavinin amacı o yüzden ilk önce kemik azalımı ve kemik yapılanması arasındaki dengeyi sağlamak ve kemik kırılmasını önlemektir. Kalsiyumca zengin besinler ve hareket osteoporose hastalığını önlemenin iki temel direğidir. Tabii ki başlamış olan osteoporose hastalığında bile ilaç tedavisinin yanısıra, vücuda kemik dostu besinler alınması ve hareket başarılı bir tedavi için şarttır. Beslenme Osteoporose hastalığını önlemek ve tedavi etmek için en önemli besin maddesi kalsiyum mineralidir. Yaşlı bir insanın vücudunda bulunan kalsiyum miktarı 1 kilodan fazladır. Bunun ise yüzde 98 i iskelette ve dişlerde bulunmaktadır. Osteoporose hastalığının önlenmesi iskeletin çocuk yaşta gelişmesi ile başlar ve 25 yaşına kadar, ta ki vücut yaşlı bir insan iskeletinin azami kemik yoğunluğuna ulaşıncaya sürer. Kalsiyum verici ana besinler: - süt ve süt ürünleri - yeşil sebze (örneğin; yeşil lahana, brokoli, pırasa, rezene, kereviz, bahce teresi), salatalar ve otlar - fındık, fıstık ve ceviz türleri - Sardalya, çaçabalığı - madensuyu (kalsiyum >200 mg/l - etiketlere dikkat ediniz) Süte karşı alerjisi olan hastalar için meyve suları ve yüksek kalsiyum katkılı maden suyları önerilmektedir. Özel olarak kalsiyum hapları kullanmak sadece tedavi eden doktorunuza danışıldıktan sonra olabilir. 12

Bilinmesi gereken önemli bir nokta, kalsiyum hırsızının kalsiyum alımını engeliyor veya kalsiyumun dışarı atılmasını hızlandırdırıyor olduğudur. kalsiyumhırsızı Kalsiyum alımını engelleyenler Yağ Alkol Balast maddeleri (Phytin asiti, öğütülmemiş buğdayın dış kabuğu) Fosfat (örneğin; et, sucuk ve de hazır besinlerin içinde bulunan E-numaralı katkı maddelerinde bulunur) Oxal asiti (örneğin; domates, ravent, yaban pancarı, ıspanak ve kakaoda bulunur) Kalsiyum hırsızını göz ardı edip kalsiyumca zengin beslenmek tek başına hiç bir avantaj sağlamaz Kalsiyumun dışarı atılmasını artıranlar Kafein Tuz (aşırı miktarda tüketildiğinde) Yumurta akı (aşırı miktarda tüketildiğinde) Kalsiyum alımı kimi maddelerde bağısaklar üzerinde gerçekleşmektedir, örneğin C-vitamini, Süt şekeri, D-vitamininde olduğu gibi. Ayrıca: yazın günlük bir güneş banyosu veya temiz havada gezinti vücudun kendi kendine yeterli miktarda D-vitamini üretmesini sağlar. Kışın ise değişen güneş durumu nedeni ile bu artık yeterli gelmez. Düşünülmesi gereken başka bir nokta ise, yaşlı insanlarda D-vitamini üretiminin çok iyi gerçekleşmemesidir. D-vitamininin çoğu zaman dışarıdan özel olarak vücuda verilmesi gerekir. Besin konusunda dikkat etmeniz gereken önemli noktalar: - kalsiyum zengini besinler (yukarıya bakınız) alınması - kalsiyum hırsızlarına dikkat edilmesi - çok çeşitli, daha çok yağsız yemekler yenilmesi - çok çeşitli taze sebze ve meyveler yenilmesi - haftada 2-3 den fazla et yememek - çok sık taze balık yemek - en azından günde 2-3 litre maden veya memba suyu içmeniz - günde dört fincandan daha fazla kahve içmemeniz - alkol, sigara gibi bağımlılık yapan madde tüketimini azaltmanız 13

Hareket Kemiklerin güçlenmesi için hareket çok önemlidir. Çünkü hareket kemik dokularının yenilenmesini, yeniden teşşekül etmesini teşvik eder. Kemikler, veter, eklemler ve kaslardan oluşan hareket makinesi yerçekimine karşı sabit olmak ve yerinden hareket edebilmek içindir. Her harekette veterler kasların çekim ve basıncını kemiklere aktarır. Bu fiziksel uyarma kemik hücrelerini yeni kemik kütlesi oluşturmaya teşvik eder. Bu olayda kişinin yaşının bir önemi yoktur. Antrenman yapmayan kişi her ilerleyen yaşında aşağı yukarı yüzde 5 ile 10 arasında kas kütlesini kaybeder. Bu da tabii ki kemik kütlesinin kaybı demektir. Kemik ve kaslar biçim ve fonksionlarına göre birbirine bağlı bir sistemdedir. Üç farklı antrenman içeren kombinasyon tavsiye edilmektedir ve bunların en etkilisi ise: hareketlilik kararlılık güç üçlüsüdür. Osteoporose hastalığını önleyebilmek için aşağıdaki spor türlerini yapmak uygundur: Kas geliştirme veya güç antrenmanı Çabuk ve süreli yürüme yavaş koşu yürümek bisiklete binmek golf/tennis yüzmek dans etmek jimnastik (değişik türde) Osteoporose teşhisi konulduğunda ilk önce tedavi eden doktora hareket için hangi tür spor seçilmesi gerektiği sorulmalıdır. Fakat bu hususda en iyi yöntem bir rehabilitasyon kliniğinde kalınıp antremanlara ve proğram tanıtımlarına katılınmasıdır. 14

Yardımlaşma grupları sürekli rehabilitasyon sporu imkanı sunmaktadır. Yardımlaşma gruplarındaki önemli başka avantajlar da katılımdan otomatikman doğan dinamik, hastaların birbirlerine moral vermesi ve antrenmanı gözeten öğretmenlerdir. Öğretmenlerin sürekli kontrolü, hastaların doğru hareketleri yapmaları ve rehabilitasyonun başarılı olması için son derece önemlidir. İlaçlı Tedavi Doktoronuz hangi tedavi yönteminin size uygun olduğunu hastalığınızın durumuna ve bireysel durumunuza göre belirler. Bu nedenle şu an gündemde olan ve denenmiş tedavi yöntemlerinden birkaçı hakkında bilgi vermek istiyoruz. Bifosfonatlar Bifosfonatlar kemiklerin, kemik kütlesinin yıkılmasından sorumlu hücreler tarafından yıkılmasını engellerler. Kalsitonin Kalsitonin kemiklerin kemik kütlesinin yıkılmasından sorumlu hücreler tarafından yıkılmasını engeller. Ayrıca ağrı dindirici etkisi olup, bu amaçla da kullanılır. Floritler Florit preparatları kemik kütlesinin yeni yapılanmasından sorumlu hücreleri (Oesteoblasten) hareke geçirir. Beraberinde vücuda kalsiyum ve D- vitamini de alınması halinde yeni oluşan kemik yeterli dayanıklılık kazanır. Hormonlar Hormonlar hızlanmış kemik değişimini frenlerler. Osteoporose riski taşıyan kadınlar menapoz başlangıcında genellikle hormon alırlar. Kalsiyum und D-Vitamini Kalsiyum ve D-vitamini kemik kütlesinin mineralleşmesinden sorumludur ve temel tedavi yöntemidir. SERM ler SERM almancada seçici östrojen-verici-modüllendirici özelligindeki madde anlamına gelen Selektiver Östrogen-Rezeptor-modulierender Eigenschaft tamlamasının kısaltılmış halidir. SERM hormon tedavisine bir alternatifdir. 15

Çevrenizdeki düzenlemeler Osteoporose hastalığına yakalandıysanız sizde kemik kırılma tehlikesi çok yüksektir. Düşmeler kolaylıkla kemik kırılmalarına yol açabilir. Bu durumdan kaçınmak için çevrenizi ona göre düzenleyiniz: - Evinizi öyle düzenleyin ki düşme durumlarından korunabilesiniz. - Mümkün olduğunca alçak topuklu ve kaygan olmayan ayakkabı giyiniz, evinizin yeterince aydınlık olmasına ve ayağınıza takılabilecek eşyaların ortalıkta olmamasına dikkat ediniz. - Buzlu havalarda evinizi mecburi alışveriş olmadığı sürece terk etmeyiniz. - Gözlerinizi düzenli olarak göz doktorunuza kontrol ettiriniz. - Uyku ilacı, alerjiye karşı ilaçlar, yüksek tansiyona ve depresyona karşı ilaçlar reaksiyon yeteneğinizi kısıtlayabilirler. Kendi kendinizi izleyiniz, vücudunuz bu ilaçların herhangi bir tanesine karşı bir reaksiyon gösteriyor ise ona göre doktoronuzla alternatif bir tedavi imkanı kararlaştırınız. Daha başka delaletli ve zenginleştirmeyi size severek yakınınzda bulunan yardımlaşma gurubu verekcektir. Durum Değerlendirmesi Osteoporose hastalığı tedavi edilmediğinde o kadar ilerler ki kemik kırılmalarına ve şiddetli kemik ağrılarına yol açar. Bu hareket sınırlanması ve sürekli olan ağrılar çoğu zaman sakat edebilir ve başkalarının yardımına muhtaç hale getirebilir. Osteoporose hastalığına karşı önlem alınması ve tedavisi, çoğu zaman hastalığın oluşmasına, ilerlemesine ve komplikasyonlara karşı etkili olabilir. 16

Dilediğiniz taktirde edinebilceğiniz bilgi broşürleri: Osteoporose Risk Testi Hastaları aydınlatıcı, yol gösterici broşürler Ufak broşürler Klinik listeleri Farklı konular üzerine bilgiler (Information) Dergi l Osteoporose Aktuell, Baskı : 17 000, Senede 4 defa, Plaket serisi (altı tane) Bizim Doktarlar Hattı ndan da faydalanabilirsiniz. Hat : 021-3191651 (Bu konuyla ilgili internetten, Osteoporose Aktuell dergisinden veya yetkili dairelerden bilgi edinebilirsiniz) Internet sayfası : www.bfo.aktuell.de Üyelik-Bildirisi Lütfen kitap harfi veya daktilo ile doldurunuz! Ben amaclarını ve yaptığı aktiviteleri desteklemek üzere Osteoporose a karşı Federal Yardımlaşma Derneğine (Bundesselbsthilfeverbandes für Osteoporose) üye olmak istiyorum Bundesselbsthilfeverband für Osteoporose e.v. Kirchfeldstraße 149 40215 Düsseldorf Telefon: 02 11 / 31 91 65 Telefax: 02 11 / 33 22 02 www.bfo-aktuell.de info@bfo-aktuell.de Üyelikten sadece her senenin sonunda, üç ay öncesinden yapılması gereken başvuru ile istifa edebilecegimi biliyorum Adı geçen derneğe üyeliğimi bildiririm. Tarih: Imza: normal üye olarak (yıllık 28,- ) destekçi üye olarak (sınırsız para yardımı) Soyadı/Adı: Cadde: Posta kodu/şehir: Telefon: Doğum tarihi: Meslek: Sigorta şirketi: kurmak istiyorum hesabınıza yatırdım çeki beraberinde yolladım yadımlaşma gurubuna katılıyorum kendim bir yadımlaşma gurubu

R Kemikleriniz İçin Sağlamlık Anzeige Calcium citrat, calcium carbonat (çiğnenmek için hap) vücuttaki hazmı için daha iyidir. taze meyva tadında. Asit-baz dengesini sağlar. Çünkü vücutta bulunan fazla asit kemiklerin gözenekli olmasına neden olabilir. özellikle fiyatı uygundur. günde sadece 1 x CalciAPS D 3. Kalsiyum ve D-vitamini eksikliği olan ve osteoporose riski taşıyan hastaların osteoporose tedavisini desteklemek içindir. Aynı zamanda yaşlı insanların kalsiyum ve D-vitamini yetersizliğini dengeler. Ilacın risklerini ve yan etkilerini öğrenmek için ilacın prospektini okuyunuz, veya doktoronuza ya da eczanenize danışınız. APS Pharma GmbH 82234 Weßling. R

Osteoporose Yardım Gruplarının Ana Derneği Bundesselbsthilfeverband für Osteoporose e. V. www.bfo-aktuell.de