ÇOCUKTA UYGULAMALAR-III Prof. Dr. Nursan ÇINAR
GASTRİK İNTUBASYON Gastrik intubasyon uygulaması çocukları beslenme (gavaj),ve mideyi yıkama (lavaj) amaçları ile yapılır. Mideye sonda oral yol ile (orogastrik) ya da nazal yol ile (nazogastrik) sokulur.
Küçük çocuklarda oral yol için 8f, nazal yol için 5f Büyük çocuklarda ise 10-14f sonda uygundur.
Sondanın ölçümü yatar pozisyonda yapılır. 1 Sonda nazogastrik yol ile sokulacaksa burundan başlayarak kulak memesi sternum alt ucu ve umbilikal arasındaki orta noktaya kadar ölçülür. 2 5 3 4
Sonda oral yol ile uygulanacaksa ağızdan başlayarak kulak memesi (ya da kulak memesinden ağıza) sternum alt ucu ve umbilikal arasındaki orta noktaya kadar ölçülür.
Prematüre bebeklerde 0.5 cc, süt çocuklarında 1-2cc, büyük çocuklarda 5 cc hava verilerek,hava sesi mide üzerindeki bölgeden steteskop ile dinlenir ve verilen hava geri alınır.
Enjektörle az miktarda mide içeriği aspire edilir. Mide sıvısı az olduğunda ve sondanın ucu mide sıvısıyla temas etmediği durumlarda mide sıvısı alınmayabilir.
o Besin sıcaklığı 38 derecedir. o Besi sonda ile verilebilecek kıvamda olmalıdır. o Beslenme süresi normal beslenme süresi kadardır.(15-20 dk) o Politilen sondalar 3-7 günde bir değiştirilir.
Küçük çocuklarda alt temizliği yapılır ve yatar pozisyon verilir. Büyük çocuklarda yatar veya yan oturur pozisyon verilir. 15-20 cm yukarısından tutularak,akması sağlanır.
Çocuğun başı ve göğsü hafif yukarı kaldırılır. Sondadan 5 ml su geçirilir.sondanın ucu kapatılır. Çocuğun gazı çıkarılır,sağ lateral veya yüzükoyun yatırılır.
Yeni doğanda 30-35ml küçük çocuklarda 60 ml daha büyüklerde 120-150 ml 10 yaşından büyüklerde ise 200 ml verilir. Çocuklarda; - şuur kaybı - konvülzüyon ve - kusma refleksi lavaj yapılmamalıdır.
İDRAR TOPLAMA İdrar toplama genellikle; - rutin idrar analizi idrar kültürü - mesane kapasitesini ölçme - böbrek fonksiyon değerlendirme - bazı hastalıklarda (diyabet,fenilketonüri gibi) özel testler uygulama ve - bazen de hastaya yapılan tedavinin etkili olup olmadığını saptama amaçları ile yapılır.
İdrar kültürü,üriner yol enfeksiyonu düşünülen çocuklarda tanıyı doğrulamak için yapılır. Uygulamada cerrahi aseptik tekniğe uyulur.
* Kültür için idrar örneği alınacağında, genital bölge temizliği sabunlu su ve duru su ile silindikten sonra cerrahi aseptik teknik uygulanarak yapılır. * Temizleme ajanı olarak antiseptiğin idrar örneğini etkilememesi için alan steril su ile durulanır.
Rutin idrar analizi için alınacak idrar miktarı 10 ml den az olmamalıdır. Özellikle süt çocuklarında idrar örneği almak için kateterizasyon tercih edilmez. İdrar Torbası- Erkek İdrar Torbası- Kız
Pediatrik İdrar Torbaları...
İdrar toplama süresince mesaneden idrar drenajını kolaylaştırmak için, sakıncalı bir durum yoksa çocuğun başı hafifçe yükseltilerek yan oturur pozisyona getirilir. 8 yaş üzeri çocuklarda genital bölge temizliği çocuğa yaptırılabilir.
DIŞKI TOPLAMA Dışkı toplama işlemi dışkıda kan, parazit,parazit yumurtası gibi maddelerin varlığını kontrol etme, tanıya yardım etme, yapılan tedavinin etkinliğini ölçme amacıyla yapılır. İşlem tuvalet eğitimi almış çocuklarda yetişkindeki gibidir.
Toplanacak idrar dışkı ile karışmamalıdır. Dışkı kültür için alınacaksa malzeme steril olmalıdır. Dışkıda gizli kan aranacaksa, testten önceki üç gün hastaya et ve demirden zengin besiler verilmez.aksi halde test sonucu yalancı pozitiflik verilir.
Enfeksiyonlu hastadan dışkı örneği çift paketleme ve izolasyon etiketi ile hemen laboratuvara gönderilir. Dışkı almak için lavman yapıldı ise bu durumda dışkıyı etkilemeyen sıvılar kullanılır (SF) ve lavmandan sonraki 2. dışkı tercih edilir. Hasta dışkı veremiyorsa örnek eküvyonla rektal yolla alınır.
Dışkılama sonrası,tahta dil basacağı veya kaşık ile bezden dışkı alınır, örnek kabına konur, üzeri etiketlenir, laboratuvara yollanır.
BOĞAZ KÜLTÜRÜ ALMA Boğaz kültürü örneği ağızdan değil, orafarenks ve tonsilladan alınmalı ve gerekirse dil bastırılarak boğaz aydınlatılmalıdır.
Örnek beslenmeden hemen sonra alınmamalı ve boğaza herhangi bir antiseptikli uygulama yapılmamış olmalıdır.
Kültür bagetinin ucunu, tüpten çıkarırken ve tüpe sokarken herhangi bir yere dokunmaktan kaçınılmalıdır.
BALGAM KÜLTÜRÜ ALMA 0-2 yaş arası çocuklar balgamlarını öksürerek çıkarmayıp, yuttukları için balgam sonda yardımı ile,mide suyu ile karışık olarak toplanır. İşlem sabah aç karna uygulanır. Bu test için en az 5 ml mide suyu alınmalıdır.
Büyük çocuklarda ağız ılık su ile çalkalatılır ve kuvvetle öksürtülerek balgam steril örnek kabına çıkartılır.
LOMBER PONKSİYON YAPILAN ÇOCUKTA İZLEM İşlem sonrası ilk 1 saate her 15 dakikada bir hayati belirtiler alınır.
Çocuğun ayağında karıncalanma olup olmadığı sorulur. Ponksiyon sonrası, ponksiyon yeri kızarıklık, sızıntı, kanama açısından kontrol edilir.
TOPUKTAN KAN ALMA FENİLKETOÜRİ Otozomal resesif geçişli metabolik bir hastalıktır Fenilalanin hidroksilaz enzimi eksiktir Fenilalanin aminoasidi tirozin aminoasidine dönüştürülemez Besinlerle alınan ve tirozine dönüştürülemeyen fenilalanin kanda ve diğer dokularda birikir Geri dönüşsüz ve ilerleyici beyin hasarına neden olur
FKU de TEDAVİ AMAÇ: Hastalığı mümkün olduğunca erken belirlemek Özel diyete başlayarak beyin hasarını önlemek Düşük fenilalanin düzeyli diyet yaşam boyu
Yeni doğan taraması için kan örneği ideal olarak, doğumdan sonraki 3-5 günlerde alınmalıdır. Fenilketonüri taraması için bebeğin en az 24 saat beslenmiş olması gerekir. Ancak mümkün olduğunca çok sayıda bebeğe ulaşabilmek için sağlık kurumlarında doğan bebeklerin sağlık kurumunu terk ettiği son anda örneği alınmaya çalışılmalıdır. Test 1-2 hafta sonra tekrar edilir.
ÖRNEK ALIM KAĞIDI & GUTHRİE KAĞIDI Bilgi formu doğru, okunaklı ve eksiksiz doldurulmalı 1. sayfa Ebeveyn Bilgilendirme Sayfası 2. sayfa: Bilgi kayıt ve kan alım kağıdı 3. Sayfa: Ebeveyn Rıza Beyanı : okutularak imza altına alınır.
Bebeğin ayağı 3 dakika boyunca ılık bir havlu ile ısıtılır. (avuç içide ısıtmada kul.) Ayağı kalp seviyesinden aşağıda tutmak kan akımını artırır.
o Bebeğin topuğu %70 lik izopropil alkol ile temizlenir ve kuruması beklenir
Kan Örneği Alımı Bebeğin topuğu steril bir lanset ile derinliği 2.5 mm den daha derin olmayacak biçimde delinir. Ayağın plantar yüzünün mediyal ve lateral dış kenarları
Kan Örneği Alım Yeri
İlk damla steril bir gazlı bez ile silinir. Bölge çok hafif sıkılarak ikinci damlanın kendiliğinden serbest kan akımı ile oluşması beklenir.
Taramaya uygun kan örneğinin çapı 6 mm den küçük olmamalı, İşaretli alanın içinde kalmalı, Kağıdın arka tarafına da eşit büyüklükte geçtiğinden emin olunmalıdır.
Kurutma ve Saklama o Örneğin en az 4 saat yatay bir pozisyonda oda sıcaklığında (18-22 o C) kuruması beklenir (Asla ıslak olarak zarfın içine konmaz) o Kuruma sırasında ısı, ışık ve nemden korunmalıdır. o Farklı bebeklerden alınan kan örnekleri birbiri ile temas etmemelidir.
Saklama Örnekler kurumda : Buzdolabında (2-8 o C) Nem almayacak biçimde bir plastik zarf içinde, Ve mümkünse bir kutuda biriktirilmelidir.
YETERLİ ÖRNEK Taramaya uygun kan örneğinin çapı 6 mm.den küçük olmamalı KAĞIDIN ARKA YÜZÜ Kan Örneği kağıdın arka yüzüne de geçmiş olmalı
Birkaç kez aynı bölgeden farklı alanlara gelişi güzel alınmış kan örneği Eksik alınmış kan örnekleri
Tabakalanmış kan örnekleri Kontamine olmuş, ıslanmış kan örneği
TEŞEKKÜRLER