Ünite 1 SUNUMUN ÖNEMİ VE Öğr. Gör. Şadiye Nur GÜLEÇ SUNUŞ VE ÖNEMİ Eğitim ve/veya meslek yaşamımız boyunca başarımızın önemli bir kısmı, yazılı, sözlü ve görsel iletişimi ne derece iyi yapabildiğimiz ile bağlantılı olacaktır. SUNUŞ VE ÖNEMİ Etkin sunum becerileri, dikkatle ve özenle kullanılacak olan sözlü/yazılı ifadeler ve görsel olarak yansıtacağınız beden dili ve teknolojik görsel/işitsel araçların desteğinin bir birleşimi ile temel olarak üç ana amacı gerçekleştirmek için kazanılmalıdır: Bir konuda birilerine bilgi vermek, Bir konuda birilerini ikna etmek ve Bir konuda birilerini eğitmek. 1
SUNUŞ VE ÖNEMİ Sözü edilen amaçları gerçekleştirebilmek için sunumu yapacak kişinin, sunum hazırlığı aşamasında kendisine sorması gereken ne tür bilgi?, neden?, kim(ler)e?, nerede?, ne zaman? ne kullanarak? ve nasıl? gibi sorular mevcuttur SUNUŞ VE ÖNEMİ Sunum Nedir? Hayatımızda gittikçe daha fazla yer tutan sözlü sunular, bir konuyu, mesajı iletmek amacıyla ve genellikle belli bir grup önünde gerçekleştirilen sözlü ve/veya görsel iletişim olarak tanımlanabilir. SUNUŞ VE ÖNEMİ Sözlü sunular, sunum becerisini kazandığımız taktirde bizlere yeni imkanlar sağlayacak olan bir anahtardır : Sorumluluk Uzmanlık Daha fazla insanla tanışma Beş tür sunum tanımlayabiliriz; Satış sunumu, Biçimsel (formal) sunum, Eğitimsel sunum, Motive edici sunum ve Gerçeklere dayanan sunum. 2
Amaç satış yapmaktır. Bilgi ikna edici bir biçimde verilmelidir Bir satış sunumunun ardından dinleyicilerin beklenen anlaşmayı yapmadan salonu terk etmeleri sunumun yeterli olmadığını gösterir. 1) Olumsuz koşullandırma ile ikna edici olabilirsiniz : Sizinle aynı fikirde olmadıklarını ortaya çıkaracak olumsuz şeylerden söz edebilirsiniz. 2) Olumlu koşullandırma ile ikna edici olabilirsiniz : Dinleyicilerinizin sizinle aynı fikirde olduklarında ortaya çıkacak olumlu şeylerden söz edebilirsiniz. Sunumu yaparken dengeyi kurmak önemlidir. Birçok müşteri sunumun gerçek olmayacak kadar iyi olmasından dolayı kaybedilebilir. 3) Yararları ortaya koyarak ikna edebilirsiniz. İnsanları, bir işe girmekten dolayı o işten sağlayacakları yararlardan söz ederek ve söylediklerinizin onlar tarafından kabulünü sağlamakla ikna edebilirsiniz. 3
4) Çözüm önererek ikna edebilirsiniz. Pazarladığınız şeyin dinleyicilerinizin sorunlarına nasıl çözüm getirdiğini ve ihtiyaçlarına yanıt olduğunu anlatarak ikna edebilirsiniz. 5) Duyulara hitap ederek ikna edebilirsiniz. Beş duyumuzdan birini uyararak ikna edici olabilirsiniz. Örneğin, gıda reklâmlarındaki yiyecekler nefis ve lezzetli görünürler. Biçimsel (Formal) Sunum Sunumun biçimsel, formal bir düzenlemeyle yapıldığı sunumdur. Dinleyicilerin sayısı az ya da çok olabilir. Fonksiyon genelde, birisi hakkında konuşmaktır Amaç bir duygusallık yaratmak olmalıdır. Biçimsel sunum duygu uyandırmalıdır. Dinleyiciler anlatılanları yaşamalıdırlar. Biçimsel (Formal) Sunum Duygu uyandırıcı olabilmek için bazı öneriler; Yaşanmış hikâyeleri kullanın Karizmatik bir konuşma tarzı geliştirin Davetkâr sözcükler seçin Yardımcı sahne donanımı kullanın 4
Eğitimsel Sunum Eğitimsel sunum, amacınızın öğretmek olduğu sunumdur. Belirli ustalık seviyelerinde verilen eğitim programları ve dersler, bu tür sunumların kapsamındadır ve bir sınıf düzeni içinde yapılır. Akademilerde, bilimsel toplantılarda yer alır. Amacı; araştırılan bir konu hakkında aydın bir topluluğa, o konu ile ilgili kimselere bilgi vermektir. Heyecanlandırma amacı güdülmez. İfadenin açık, kesin ve mantıklı olması şarttır Eğitimsel Sunum Eğitimsel sunumlarda amacınızı gerçekleştirebilmenin yolları; 1) Katılımcı olmayı sağlayarak öğretebilirsiniz. Duyduklarımızın %20 sini, gördüklerimizin %30 unu, görüp, duyduklarımızın %50 sini, söylediklerimizin %70 ini, yaptıklarımızın %90 ını akılda tutabildiğimiz kanıtlanmıştır. 2) Bölümlere ayırarak öğretebilirsiniz 3) Uygulamalı olarak öğretebilirsiniz 4) Tekrarlar yaparak öğretebilirsiniz 5) Güçlendirme yaparak öğretebilirsiniz Motive Edici Sunum Birçok sunumu bu kategori içinde değerlendirebiliriz : Mitinglerde politikacıların yaptıkları konuşmalar, Dönemsel satış sunumları, Dini vaazlar, Bir ürünü abartılı biçimde öven tanıtım filmleri vs. Motive Edici Sunum Genelde kalabalık dinleyici topluluklarına yapılır Yüz yüze olmasından dolayı televizyona göre daha etkilidir. Motive edici sunumlarda, içerikten sunum tarzına kadar her şey abartılıdır. Sunu tarzınızı ne kadar çok abartırsanız o kadar başarılı olursunuz. Bunu talep eden dinleyicidir. İstediklerini aldıklarında, onlardan yapmalarını istediğiniz her şeyi yapacaklardır. 5
Motive Edici Sunum Bu tür sunumlarda başarıyı performansınız belirleyecektir. Motive edici sunumda, bilgilendirme çok duygusal ve çok ikna edici olmalıdır. Gerçeklere Dayanan Sunum Yalnızca gerçek bilgileri sunmak için yapılır. Raporlar, toplantılarda sunulan veriler, istatistikler ve bütçe çalışmaları bu kategoriye girer. Amaç: dinleyicileri şu veya bu yönde etkilemek değil, dinleyicilerin kapasiteleri doğrultusunda, onların anlayabileceği şekilde ve olabildiğince tarafsız biçimde gerçek bilgileri vermektir Gerçeklere Dayanan Sunum Bu tür sunumlarda başarılı olmak için izlenmesi gereken bazı kurallar vardır: Kural 1: Görsel desteğe ihtiyaç vardır. Kural 2: Görsel malzemeler sunum sırasını takip etmelidir. Kural 3: Gerçeklere dayanan sunum, bölümlere ayrılarak yapılmalıdır. Kural 4: Gerçeklere dayanan sunumda tekrarlara yer verilmelidir. SUNUŞ KONUŞMASINA İLİŞKİN YANLIŞ İNANÇLAR Konuşmacı Olunmaz, Konuşmacı Doğulur Başarılı konuşmacılar (siyasetçiler, askeri personel mensupları, dini liderler vs.) o kadar başarılılar ki, iletişim kurmaya sanki doğuştan yetenekliymiş gibi görünürler. Ancak durum her zaman böyle değildir. 6
SUNUŞ KONUŞMASINA İLİŞKİN YANLIŞ İNANÇLAR Başkalarının Konuşma Tarzlarını Kopya Etmelisin Eşsiz ve etkileyici bir konuşma tarzını taklit etmeye ya da benimsemeye çalışabilirsiniz. Bu her zaman işe yaramaz ve bir başkasının tarzı kendinizinkiyle birleşince, sizin konuşmanız genellikle yapay ve inanılmaz bir hale gelir. SUNUŞ KONUŞMASINA İLİŞKİN YANLIŞ İNANÇLAR Sahne Korkusunun Üstesinden Asla Gelemezsiniz Deneyimli konuşmacılar bile, sahne korkusunu hissettikleri halde, endişelerini kendi çıkarları için kullanmasını öğrenirler. Bu zaaflarını, üstesinden gelinebilir bir düzeye indirgeyebilmeyi öğrenirler ve endişeden kaynaklanan enerjilerini, sunuşlarını geliştirecek bir coşkuya dönüştürürler. SUNUŞ KONUŞMASINA İLİŞKİN YANLIŞ İNANÇLAR Yazılı Metni Okuma Daha İyidir Konuşma tarzımıza örnek oluşturan Tv haber sunuşları, açılış töreni konuşmaları, toplantı notları gibi sunumların hepsi yazılı metinden okunmaktadır. Topluma karşı yapılan sunuşların geleneksel bir yolu olmasına rağmen, birçok iş sunuşları için kabul edilebilir bir tarz değildir. SUNUŞ KONUŞMASINA İLİŞKİN YANLIŞ İNANÇLAR Etkili Olabilmek İçin Sunuşlar Ezberlenmelidir Ezberleme, hazırlanma süresini genellikle boşa tüketir ve anlatımınızda engel oluşturur. Bunun yerine, çağdaş konuşmacı, sunuşu özetleyen birkaç nottan yararlanmalıdır. Anlatım şekli, bir konuşmadaki gibi doğal olmalı. 7
SUNUŞ KONUŞMASINA İLİŞKİN YANLIŞ İNANÇLAR Sunuşların Etkileyici Olabilmesi İçin Resmi Olması Gerekir Bu yanlış inanç, bir sorundur. Sizin kendi kişisel tarzınız resmî değilse, konuşma anında kendinizi rahat hissetmezsiniz. Kendiniz olmadığınız birşey ya da birisi olmaya çalıştığınızdan anlatımınız etkisiz kalır. Ünite 1 Teşekkürler Öğr. Gör. Şadiye Nur GÜLEÇ 8