SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI Sistem Analizi -Bilgi Sistemleri-
Bilgi Sistemi Bilgi sistemi, karar vericiler için verileri işleyerek bilgi sağlayan çoğunlukla bilgisayara dayalı sistemlerdir. Bilgi sistemi karar almada kullanılmak üzere bilgiyi toplamak, işlemek,saklamak ve dağıtmak için oluşturulan ilişkisel elemanlar kümesidir. Bilgi sistemlerinin faydaları Daha iyi hizmet Rekabet avantajı Büyük ölçüde doğruluk Sağlıklı haberleşme Verimliliğin artması Daha fazla fırsatlar Maliyetlerin azaltılması Daha iyi güvenlik Daha az hata Yüksek kalitede çıktılar (ürünler) Etkinliğin artması Daha etkin yönetim İşgücü ihtiyacının azaltılması Daha etkin finansal kararlar verebilme
Bilgi Sistemi Türleri İşlemsel Bilgi Sistemleri (İBS) (Transaction Processing Systems) Yönetim Bilgi Sistemleri (YBS) (Management Information Systems) Ofis Otomasyon Sistemleri (OOS) (Office Systems) Karar Destek Sistemleri (KDS) (Decision Support Systems) Üst Yönetim Bilgi Sistemleri (ÜYBS) (Executive Support Systems) Bilgi Tabanlı İş Sistemleri (BTİS) (Knowledge Work Systems)
İşlemsel Bilgi Sistemleri Diğer bilgi sistemlerine giriş ve temel oluşturur Satış izleme, envanter düzenleme, fatura hazırlama sistemleri gibi rutin işlemleri hızlı ve doğru gerçekleştirir. Girdi Veri Toplama Veri Hazırlama Veri Girişi İŞLEM Saklama Geri Çağırma Sınıflama Sıralama Güncelleme Çıktı Raporlar Sorgulama Cevaplama Diğer Bilgi Sistemlerine Girdi Ürün
Yönetim Bilgi Sistemleri -1 Yöneticilere planlama, kontrol etme ve karar verme ile ilgili bilgi sağlar Bir kurumda sadece bir bilgi sistemi varsa o sistem YBS dir. Karar destek sistemi ve ofis otomasyon sistemi YBS kapsamındadır.
Yönetim Bilgi Sistemleri -2 YBS üç boyutu birleştirir: İşlem Boyut Uygulama tabanı, işlemler, veri tabanı yönetim sistemi ve veri tabanını kapsar. İşlemsel bilgi sistemleri ile birlikte hesaplama, özetleme ve iletişimden oluşmaktadır. Yönetim Boyut Farklı organizasyon seviyelerindeki yöneticilerin bilgi özelliklerini dikkate almaktadır. Alt yönetim işlemsel kontrol aktivitesini Orta yönetimin yönetim kontrollü kaynak paylaşımını Üst yönetimin stratejik planlama ve hedefleri belirlemesini İşlevsel Boyut Üretim, pazarlama, finans ve personel gibi kurumsal işlevler için gereken bilgi farklılığını inceler
Ofis Otomasyon Sistemleri Büro işlemlerinin elektronik olarak gerçekleştirilmesini sağlar Kelime işlemciler, yazı hazırlama, kopyalama, saklama, düzenleme, yazdırma Kelime işleme, tablolama, grafik çizimi paket programlar, elektronik posta, faks, telekonferans gibi sistemler
Karar Destek Sistemleri -1 Planlanmış ya da planlanmamış karar verme görevlerini desteklemek için kullanıcının veri ve karar modellerine kolay erişimini sağlar. KDS araçları veya KDS üreticileri ile yaratılmaktadır. KDS üreticileri kullanım kolaylığı sunan olanakları birleştirmektedir. Bunlar: Olasılık analizler İstatistiksel analizler Tahmin Finansal analizler Optimizasyon analizleri Ne Eğer (what if)analizi Gizlilik Veri tabanı yönetimi Hedef Arama Rapor üretimi Grafik gösterim
Karar Destek Sistemleri -2 Veri Karar Modelleri Karmaşık Yazılım Sistemi Kullanıcı
Üst Yönetim Bilgi Sistemleri Organizasyonun stratejik seviyesini ve işletme dışı verileri kapsar Yönetim bilgi sistemleri ve karar destek sistemlerinden işletme içi bilgileri alır ÜYBS, üst yönetimin, işletmenin performansının ve rakiplerin aktivitelerinin takip edilmesini; ileriye tahminler yapabilmeyi sağlar İşletme İçi Veri İBS YBS Veriler Finansal Veriler Ofis Sistemleri Modelleme Analizi İşletme Dışı Veri Rakipler Borsa Yasal Düzenlemeler ÜBS Uçbirimi Grafikler Arayüzler Rapor ve Ekranlar
Bilgi Tabanlı İş Sistemleri BTİS araştırmacının yerini almaz Araştırmacının sonuçlarını bilgi sistemiyle karşılaştırarak daha verimli kullanılmasını sağlar. Bilgisayar destekli dizayn araçları gibi (Computer Aided Design- CAD)
Bilgi Sistemleri Arasındaki İlişkiler-1 İşlemsel Bilgi Sistemleri Alt düzeydeki yöneticilerin satışlar, faturalar, ödemeler ve ham madde kullanımı gibi işlemlerin takip edilmesini sağlar Karar destek sistemleri ve yönetim bilgi sistemlerine girdi göndererek temel oluşturur. Yönetim Bilgi Sistemleri Önceden belirlenmiş ve sistem içinde yapılandırılmış konular hakkında bilgi sağlar. YBS nin bu eksikliğini karar destek sistemleri ve üst yönetim bilgi sistemleri tamamlarlar.
Bilgi Sistemleri Arasındaki İlişkiler-2 Karar Destek Sistemleri İstatistik analiz ve simulasyon gibi gelişmiş modeller kullanılır. Üst Yönetim Bilgi Sistemleri Kurum içi ve kurum dışı bilgileri alır Önceden tahmin edilemeyen değişken anlık sorunlara cevap bulan ileriye dönük bir tahmin yapmayı sağlar.
Bilgi Sistemleri Arasında Veri Etkileşimi Yönetim Bilgi Sistemleri (YBS) Üst Yönetim Bilgi Sistemleri (ÜBS) Karar Destek Sistemleri (KDS) Bilgi Sistemleri (BTİS ve OOS) İşlemsel Bilgi Sistemleri (İBS)
SİSTEM ANALİZİ VE TASARIMI Sistem Analizi -Bilgi Sistemi Tarafları-
Bilgi Sistemi Tarafları Kullanıcı Yönetici Programcı Bilgi sistem destek personeli Sistem analisti
Kullanıcı Sistemin önemli bir parçasıdır Kullanıcılar tarafından kullanılabildiği sürece sistem var olabilir Geliştirilen sistem kullanıcının ihtiyaçlarını karşılayabilmelidir. Bütün müşteriler aynı kategoriye konmamalıdır Her kullanıcının bilgisayar bilgisi ve deneyimi aynı olmayabilir.
Yönetici Sistemin büyüklüğüne göre; Proje yöneticisi Büyük ölçekli projelerde, projenin uzun vadede başarılı olması için gerekli kriterlerin belirlenmesinden ve proje ekibinin idaresinden sorumludur Üst düzey (işletme) yöneticisi Sistemin geliştirilmesi için gerekli olan kaynağı sağlar Bilgi sistemine olan yaklaşımı sistemi kullanacak olan kullanıcılar üzerinde etkili olur
Programcı Yapısal analiz ve tasarımın ilk yıllarında analist, sistem için gerekli verileri toplayarak sistemi geliştirip kodlayan programcı idi. Zaman içinde analist ve programcının görevleri ayrılmıştır. Programcılar, zamanlarını optimizasyon ve üretilen kodların sisteme entegrasyonuna ayırmaktadırlar. Günümüzde, CASE (Computer Aided Software Engineering Bilgisayar Destekli Yazılım Mühendisliği) araçları kullanılarak kodun büyük bölümü otomatik olarak üretilmektedir.
Bilgi Sistem Destek Personeli (Operasyonel Personel) Sistemin sürekliliğini sağlamak amacıyla destek sağlar: Ağ iletişimi Donanım ve veri güvenliği İlgili bilgisayar programlarının çalışması Çıktıların düzenlenmesi
Sistem Analisti Projenin kilit üyesidir Ancak tek başına sistemin başarısı analiste bağlı değildir.
Sistem Analistinin Beceri ve Görevleri Hem işletme yönetimi hem de bilgi sistemleri konusunda bilgi sahibi olması gerekir. İşin ihtiyaç ve sorunlarını ortaya koyarak, işin gelişmesi için bilgi teknolojilerini kullanarak bilgi sisteminin nasıl kullanılacağına karar verir.
Analistin Problem Çözümüne Yaklaşımı 1. Problemi araştırmak ve anlamak 2. Problemin çözümünün maliyetine karşılık sağlayacağı faydaları belirlemek 3. Çözümün ihtiyaçlarını belirlemek 4. Alternatif çözümleri belirlemek 5. En iyi çözümü belirlemek 6. Seçilen çözümün ayrıntılarını belirlemek 7. Çözümü uygulamak 8. İstenilen sonuçların elde edildiğinden emin olmak için izlemek
Sistem Analistinin Yararlandığı Kaynaklar Sistemin Hedefleri Kalite Faktörleri Üretim İhtiyaçları Sistem Analisti Maddi ve Zaman Kısıtı Pazar ve Rekabet Teknoloji
Analitik Düşünme Bilgi ve Becerileri Analist, problemi tam olarak belirleyip tanımlayabilmeli Sistemin parçalarını inceleyip ilişkileri belirlemelidir Çözüm alternatifleri belirleyerek en uygununun seçilmesine karar vermeli ve bilgi teknolojilerini kullanarak sisteme uyarlayabilmelidir.
Teknik Bilgi ve Beceri -1 Analist aşağıdaki konular hakkında bilgi sahibi olmalıdır: Donanım Programlama dilleri İşletim sistemleri Veri tabanı yönetim sistemleri Haberleşme protokolleri
Teknik Bilgi ve Beceri -2 Analistin, sistem geliştirme için gerekli olan araçlar ve teknolojiler hakkında bilgi sahibi olması gerekir: CASE araçları (Rational Rose, Visual Analyst, vb.) Sistem geliştirme için kullanılan yazılım paketleri (MS Access, VisualAge, PowerBuilder, vb.) Bütünleşik geliştirme ortamları (Integrated Development Environments-IDE, Sun Forte Java, MS Visual Studio, vb.)
Teknik Bilgi ve Beceri -3 Sistemin içinde yer alacak farklı teknolojilerin, nasıl kullanılacağının ve sisteme nasıl uyum sağlayacağının bilinmesi gerekir. Analist, sistem geliştirme projesini nasıl planlayıp yöneteceği, sistem analizi ve tasarım, projeyi gerçekleştirme ve test işlemleri konularında da bilgi sahibi olmalıdır.
Yönetim ve İş Bilgi, Beceri Analistin işin işleyişine ve organizasyona hakim olması gerekir: kurumun çalıştığı sektör, hedefleri, iş stratejileri ve planları, kurum kültürü Analist aşağıdaki yönetim bilgi ve becerilerine sahip olmalıdır: Kaynak yönetimi Proje yönetimi Risk yönetimi Değişim yönetimi
İnsan İlişkileri Sistem analisti diğer çalışanları ile bir ekip çalışması içindedir. Çalışanların becerileri, bilgi teknolojilerine yaklaşımları hakkında bilgi sahibi olmalıdır. İnsanlarla rahat iletişim kurmalıdır.