ENFEKSİYONLAR DA MI KÜRESELLEŞİYOR? Yrd.Doç.Dr. Rüştü TAŞTAN Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Hizmetleri MYO. Öğr.Gör. Ertuğrul MORAL Çokamaçlı Toplantı Salonu B.Derbent /İzmit; 21 Mayıs 2008 E-iletişim; rtastan@kocaeli.edu.tr
ENFEKİYONLAR DA MI KÜRESELLEŞİYOR? Konferansın İçeriği Giriş Küreselleşme Olgusu Nedir? Küreselleşmenin Etkileri? Enfeksiyon Kavramı? Enfeksiyonların Etiyolojik Özellikleri? Dünya da ve Türkiye de Enfeksiyonlar, Gerçekten Enfeksiyonlar da mıküreselleşiyor? Sonuçlar. Sorular ve Yanıtlar KSHMYO 2
Küreselleşme ve Terminolojisi Türk Dil Kurumu nun Güncel Türkçe Sözlük tanımına göre; Küreselleşme: ( TDK ) Küreselleşmek durumu, globalleşme: "Küreselleşmenin ters sonuçlarınıanlatan dürüst uzmanların kitaplarını alırım. R. Erduran. Globalleşme = Küreselleşme. ( TDK ) KSHMYO 3
Küreselleşme ve Terminolojisi http://www.websters-online-dictionary.org/ Globalization Globalization Terimi; websters-online-dictionary de Dünya ölçeğinde gelişme veya Küresel gelişme olarak tanımlanmaktadır. İletişim Endüstrisinin küreselleşmesi örnek verilmektedir. * Growth to a global or worldwide scale; "the globalization of the communication industry". KSHMYO 4
Küreselleşmenin Etkileri 1 Uluslararasıticarette, dünya ekonomik gelişmelerinden daha hızlı artış. Uluslararası Sermaye akışında ve yabancıların doğrudan yatırımlarında genişleme. İletişim uyduları, İnternet, Telefonlar vs. iletişim teknolojileri sayesinde genişleyen, sınıraşan bilgi akışı, http://www.websters-online-dictionary.org/ KSHMYO 5
Küreselleşmenin Etkileri 2 Hollywood (Amerikan sineması ) ve Bollywood (Hindistan sineması ) aracılığı ile kültür ithali ve Uluslararasıkültürel değişimler, Dünyadaki kültürlerin Batılılaştırılması (Westernization), Amerikalılaştırılması (Americanization) veya hibridizasyonun sağlanıncaya kadar, küresel kültür farklılıklarının azaltılması. http://www.websters-online-dictionary.org/ KSHMYO 6
Küreselleşmenin Etkileri 3 WTO (Dünya Ticaret Örgütü) gibi örgütlerle uluslararası antlaşmalar yapmak için ulusal egemenliklerin ve ulusal sınırların aşındırılması, Erozyona uğratılması, Uluslararası seyahatlerde ve turizm sektöründe artış, Göçlerde veya yasal olmayan göçlerde atış, http://www.websters-online-dictionary.org/ KSHMYO 7
Küreselleşmenin Etkileri 4 Küresel teleiltişim sistemlerinin geliştirilmesi, Küresel finansal sistemlerinin geliştirilmesi, Çokuluslu şirketlerin (ÇUŞ) kontrolünde olan dünya ekonomilerinde paylarının arışı, WTO,IMF gibi uluslararası örgütlerin, uluslararası iş ilişkilerinde rollerinin ve etkinliklerinin artması, Küresel olarak uygulanan standartlarda artış görülmesi, Örn; Telif Hakları yasası vs. http://www.websters-online-dictionary.org/ KSHMYO 8
Küreselleşmeyi Doğrulayan Bazı Uygulamalar... Küreselleşme, Uluslararası Hukuk ve Yeniçıkan Enfeksiyon Hastalıkları Emerging Infectious Diseases; 2 (2) 1996 Küreselleşme Olgusu, 20. yüzyılın son çeyreğinde çeşitli boyutlarıyla tartışılmaya başlamıştır. 21. Yüzyılın başında ise tartışma ve araştırmalar sadece sosyoekonomik, sosyokültürel boyutuyla değil; aynı zamanda, Yerel ve Uluslararası Hukuk ve Yeniçıkan Enfeksiyonlar ve Yeniçıkan Enfeksiyonların Küresel etkileri boyutuyla sürmektedir. KSHMYO 9
Küreselleşmeyi Doğrulayan Bazı Uygulamalar... Küreselleşme, Uluslararası Hukuk ve Yeniçıkan Enfeksiyon Hastalıkları Emerging Infectious Diseases; 2 (2) 1996 David P. Fidler Küreselleşme, UluslararasıHukuk ve YeniçıkanEnfeksiyon Hastalıkları adlı makalesinde Küreselleşmeyi İçilişkiler ve dışilişkiler arasındaki geleneksel ayırımın, farklılıkların aşındırılması olarak tanımlamaktadır. Aynı yazıda Küreselleşme; İnsanları veya halkları ortak iyilik uğruna birbirine bağlanma duygusu yaratmak için piyasaların, hukukun veya kuralların ve politikaların Ulussuzlaştırma, devletsizleştirme süreçleri olarak tanımlanabilir. denilmektedir. KSHMYO 10
Küreselleşme olgusu nedir? Küreselleşme uzunca süredir Ekonomik, Sosyal, Teknolojik, Kültürel, Politik Ve Ekolojik / Çevre sorunları açısından değerlendirilmekte, tartışı ışılmaktadır. KSHMYO 11
Küreselleşme Olgusunun Sosyoekonomik Boyutları? Çokuluslu şirket (ÇUŞ) lerin üretim ve karlarını dünya yüzeyinde genişletmeleri, Para piyasaları arasında sınırların ortadan kalkması, Uluslararası finans dalgalanmalarının herkesi etkilemesi, Ulusal politikaların piyasalara bağımlı olması, Piyasalarda ani artış ve düşüş hareketlerinin olması, Enerji ve doğal kaynaklara egemen olma savaşları. Ar-Ge teknolojilerinin önem kazanması, Bilgiye Dayalı teknolojilerin ekonomik önem kazanması, Emeğin etkisinin azalması. Uluslarötesi kapitalizm, vs. vs. KSHMYO 12
Küreselleşme Olgusu Dünya Kamuoyunda ve Akademik Çevrelerde Tartışılmaya Devam Ediyor. KSHMYO 13
Küreselleşme Olgusunun Çevresel Boyutları? Dünyanın Bir Köşesi.. Güney Afrika KSHMYO 14
Türkiye nin Güzellikleri!! Tortum Şelalesi - ERZURUM Karpuzbaşı Şelaleleri - KAYSERİ KSHMYO 15
Küreselleşme Olgusunun Enfeksiyon / Sağlık Boyutları? İklim Değişikliğinden SAĞLIĞIN KORUNMASI http://www.who.int/world-health-day/toolkit/report_web.pdf KSHMYO 16
KSHMYO 17
WHO Raporunda Küresel Isınmaya Bağlıolarak Hastalıkların Yayılma Göstereceği Vurgulanmaktadır. KSHMYO 18
Küresel Isınma ve Doğal Felaketler de Enfeksiyonların Çıkış Sebebidir. KSHMYO 19
KSHMYO 20
DOĞAL ÇEVRE - HASTALIK İLİŞKİSİ EID YÇE; Emerging Infection Diseases / Yeniçıkan Enfeksiyon Hastalıkları Genetik ve Biyolojik Faktörler (Süs ve Çiftlik) HAYVANLARI E I D Vahşiyaşam Fiziksel ve Çevresel Faktörler insanlar Sosyal, Politik, Ekonomik ve Yönetimsel Faktörler Ekolojik Faktörler Kaynak; CDC. KSHMYO 21
Çevresel Değişiklik Etkileri, Hastalıklar ve Sonuçları Çevresel Değişiklik Baraj, Kanal, Kanalet, Tarımsal Sulama Hastalık Schistosomiasis Etki Mekanizması Etkeni taşıyan konak sümüklüböceğin yaşam alanı genişler, insanlarla teması artar Tarımsal Uygulamalar Kentleşme Ormanların Kesilmesi, Yeni yaşam alanlarının kurulması Malarya / SITMA Helmintiyazisler Malarya Kolera Dengue Malarya ve Lyme Hastalığı Vektör Sineklerin (Anopheles spp. )üreme alanları artar. Parazitlerin Larvaları nemli topraklarda yaşar. İnsektisidlerin kullanımı Vektörlerin direncini artırır. Hijyen, Sanitasyon bozulur, Suların bulaşma olasılığı artar Atıksu toplama sistemleri A. aegypti nin yaşam alanını artırır. Vektörlerin (Sivrisinek, Kenelerin ) yeni yaşam alanları bulmasını sağlar, insanlarla temas artar. Tekbaş, F., 2005 KSHMYO 22
Ekosistemini Değiştiren İnsan.! conference.ifas.ufl.edu/zoonotic/ppts/king.ppt KSHMYO 23
Golf Turizmi Uğruna DOĞA! 2005 yılında BÖYLEYDİ. 2007 yılında BÖYLE OLDU? www.bidaha.net/haber/2382-agac-katliami-tesci... KSHMYO 24
Halk Sağlığı İle İlgili Dünya Gündemi http://www.who.int/globalchange/climate/en/index.html http://www.oie.int/eng/a_aw2008/home.htm KSHMYO 25
21. Yüzyılda KÜRESEL ISINMA DÜNYANIN DERDİ 9 Nisan 2001 9 Nisan 2007 KSHMYO 26
KSHMYO 27
H5N1 1997 Outbreaks of avian flu in chicken farms in Hong Kong in March / April 1997 May 1997: Child with flu like illness, died of complications Virus was H5N1 www.oneworldonehealth.org/sept2004/powerpoints/meslin.ppt KSHMYO 28
Enfeksiyöz Etkenler, Enfeksiyöz Hastalıklar? KSHMYO 29
Enfeksiyöz/BulaşıcıHastalık Nedir? Mikroorganizmalar; Prionlar Viruslar Bakteriler Mantarlar Parazitler (Protozoon ve Helmintler ) tarafından oluşturulan, hastalıklara Enfeksiyöz / Bulaşıcı Hastalık denir. KSHMYO 30
Enfeksiyöz/BulaşıcıHastalıkların Genel Özellikleri Nelerdir? Bu hastalıklar bulaşıcıdırlar, Doğrudan / dolaylı bulaşma özelliğine sahiptirler, Yerel, Ülkesel, Bölgesel, Kıtasal, Kıtalararası ve/veya Küresel yayılma potansiyeline sahiptirler. KSHMYO 31
1973 den Beri Görülen YENİÇIKAN BULAŞICI HASTALIKLAR-1 1. 1973 Rotavirus. Türkiye* 2. 1975 - Parvovirus B-19 3. 1976-Cryptosporidium spp, Türkiye* 4. 1977 - Ebola 5. 1977 - L. pneumophilia 6. 1977- Hantan virus 7. 1977 - C. jejuni, Türkiye* KSHMYO 32
1973 den Beri Görülen YENİÇIKAN BULAŞICI HASTALIKLAR-2 8. 1980 - HTLV-1 9. 1981 - S. aureus - Toxic Shock Türkiye* 10. 1982 - E. coli O157:H7 11. 1982 - HTLV-2 12. 1982 - B. burgdorferi, Türkiye*??? 13. 1983 HIV, Türkiye* 14. 1983 - H. pylori, Türkiye* KSHMYO 33
1973 den Beri Görülen YENİÇIKAN BULAŞICI HASTALIKLAR-3 15. 1986 - Cyclospora cayatanensis 16. 1988 - HHV-6 17. 1988 - Hepatitis E 18. 1989 - Erlichia chafeensis 19. 1989 - Hepatitis C, Türkiye* 20. 1991 - Guanarito virus 21. 1991 - Babesia species KSHMYO 34
1973 den Beri Görülen YENİÇIKAN BULAŞICI HASTALIKLAR-4 22. 1992 - Vibrio cholerae O139 23. 1992 - Bartonella henselae 24. 1993 - Sin nombre virus 25. 1993 - Encephalitozoon cuniculi 26. - Hanta pulmonary syndrome 27. 1994 Veba Plague- (India) 28. 1995 - HHV-8 KSHMYO 35
1973 den Beri Görülen YENİÇIKAN BULAŞICI HASTALIKLAR-5 29. 1995 Ebola (Zaire) 30. 1996 vcjd (United Kingdom) 31. 1997 H5N1 virus, 32. Vancomycin resistant S. aureus, (Hong Kong;Japan, USA; Malaysia) 33. 1998 Nipah virus(taiwan, Malaysia, Singapore) 34. 1999 West Nile (Russia, USA) KSHMYO 36
1973 den Beri Görülen YENİÇIKAN BULAŞICI HASTALIKLAR-6 35. 2000 Rift Valley Fever, Ebola (Kenya, Saudi Arabia, Yemen;, Uganda) 36. 2001 Anthrax, Türkiye*,FMD Türkiye* (USA; UK) 37. 2003 Ebola, SARS, Monkeypox (Congo; USA) 38. 2004 H5N1 Viet Nam, Thailand, etc.; KSHMYO 37
Türkiye de Ekim 2005 / 2006/ 2007 2008? 10 Ekim 2005 H5N1 Türkiye* Hindilerde 4 Ocak 2006 H5N1 Türkiye* Tavuklarda ve İNSANLARDA 2007 nin ilk 4 ayında (Ocak- 10 Nisan 2007) TAVUKLARDA H5N1 Avian İnfluenzaenfeksiyonu endemik olarak görülmüştür. KSHMYO 38
Yeniçıkanve/veya Yenidençıkan Zoonoz Hastalıklar (1996 2004) Cryptospporidiosis Leptospirossis Lyme Borreliosis Brucellosis E Coli O157 Multidrug resistant Salmonella CCHF and Ebola Influenza H5N1 Hantavirus Lassa fever Monkeypox Nipah Hendra NV-CJD Rift Valley Fever SARS CoV VEE Yellow fever West Nile Plague KSHMYO 39 www.ph.ucla.edu/epi/faculty/detels/ph150/detels_emergdis.ppt
rover.vetmed.lsu.edu/student/2009/ph%202007-16%20emerging%20infectious%20diseases%20i.ppt Dünyada 1990 larda Yeniçıkan ve Yenidençıkan Enfeksiyon Hastalıklar. Cyclospora,, 1996 Variant CJD, 1996 West Nile, 1996 Diphtheria, 1993 Influenza H5N1, 2005/2006 Hantavirus, 1993 West Nile, 1999 E. coli O157:H7, 1996 Dengue, 1993 Yellow fever / VEE, 1995 Cholera, 1991 Bolivian hemorrhagic fever, 1994 Dengue, 1994 Ebola, 1994 HIV-1 subtype O, 1994 Hantavirus, 1996 Ebola,1995 Marburg,1999 Rift Valley fever, 1993 Rift Valley fever, 1998 Yellow fever, 1990 Monkeypox, 1997 V. cholerae O139, 1992 Influenza H5N1, 1997 Nipah virus, 1999 Australian Bat Lyssavirus, 1996 Hendra virus, 1994 Plague, 1994 Dengue, 1997 Menangle virus, 1997 KSHMYO 40
Denizyoluyla Oluşan Kolera Pandemileri (1819-1837) Kolera Pandemi 1833 1832 1831 1832 1830 1829 1827 1826 1819 1821 1820 1822 www.accd.edu/sac/history/leer/trade-disease2.ppt Kolera Pandemisi Britanya Deniz Ticareti İle Yaygınlaştırılmıştır.
SARS (Severity Acute Respiratory Syndrome ) Yayılması TEHLİKE ÇİNDE DOĞDU Doğudan, Batıya SARS ın Yayılması KSHMYO 42
DÜNYADA 2005 YILINDA H5N1 SALGINLARI VE GÖÇMEN KUŞLARIN BÜYÜK KSHMYO GÖÇYOLLARI 43
www.accd.edu/sac/history/leer/trade-disease2.ppt KSHMYO 44
Küresel Et Ticareti Haritası. Newcomb, J., 2004 Kaynak: Center for Global KSHMYO Food Issues 45
VAHŞİ HAYVANLAR İLE EVCİL HAYVANLAR ARASI BAĞLANTI KESİLMELİDİR. KUDUZ HASTALIĞI KAYNAKLARI VE TAŞIYICILARI KSHMYO 46
Toplum Sağlığı İçin; Yabanıl Hayvanlarla, KentlerdeYaşayanların İlişkileri Kesilmelidir. KSHMYO 47
KUDUZ; Türkiye de Ciddi Sorun http://www.kuduzpro.org/index2.php?cid=95&ln=1 KSHMYO 48
KSHMYO 49
KSHMYO 50
KSHMYO 51
www.sutdunyasi.com/lib/adnan%20serpen.ppp Kaynak: Dr.Vet.Hekim Ramazan UZUN- I.Türkiye Zoonoz Hastalıkları Sempozyumu-14-15 Kasım 2006-ANKARA KSHMYO 52
Şarbon(Antraks)Hastalığı İnsandan insana bulaşı bilinmemektedir. Dünyada en çok Veteriner Halk Sağlığı hizmetlerinin bulunmadığı veya iyi olmadığı ülkelerde hâlâ ciddi halk sağlığı sorunudur. KSHMYO 53
Kaynak: Dr.Vet.Hekim Ramazan UZUN- I.Türkiye Zoonoz Hastalıkları Sempozyumu-14-15 Kasım 2006-ANKARA www.sutdunyasi.com/lib/adnan%20serpen.ppp KSHMYO 54
KKKA Vakalarının n GörüldG ldüğüiller ller (Türkiye, 2002-2003) 2003) Kaynak: Dr.Vet.Hekim Ramazan UZUN- I.Türkiye Zoonoz Hastalıkları Sempozyumu-14-15 Kasım 2006-ANKARA www.sutdunyasi.com/lib/adnan%20serpen.ppp KSHMYO 55
Dünyada 1992-2002 Yıllarında FMD /Şap Hastalığı Salgınları KSHMYO 56
AB de 2007-2013 dönemi için Geliştirilen Yeni Hayvan Sağlığı Stratejisi KORUMA, SAĞALTIMDAN İYİDİR ŞAP SALGININDA BİYOGÜVENLİK? KSHMYO 57
İngiltere de ŞAP Salgınında itlaf Çalışmaları. KSHMYO 58
Biyogüvenlik mi, Katliam mı? KSHMYO 59
? Hayvanları Gömme Çukuru Malaysia da Nipah virus Enfeksiyonu Salgınında Domuzlarda Bulaşmayı Önlemek Ticaret ve hareketlerini Kontrol KSHMYO Amaçlı Biyogüvenlik Çalışmaları. 60
SARS Hastalığının Temmuz 2003 de Küresel Yayılımı http://www.fas.org/irp/nic/sars.pdf KSHMYO 61
28 Mart 2003 de Hong Kong da METROPOL HOTEL den Dünyaya SARS Olgularının Yayılışı KSHMYO 62
Ekim 2001 de Kaliforniya da Düzenlenen Model Uçak Uçurma Dünya Yarışmalarına Katılanlar arasında görülen Coccidioidomycosis Olgularının Yayılışı. (Kaynak;7) KSHMYO 63
Dünya Ölçeğinde SARSSalgını, Ülkelere Göre Olgular(3Haziran 2003) http://conference.ifas.ufl.edu/zoonotic/index.html Germany: 10 Sweden: 3 Finland: 1 Russian Federation: 1 Canada: 198 United States: 66 Colombia: 1 Brazil: 2 United Kingdom: 4 Ireland: 1 France: 7 Spain: 1 Switzerland: 1 Italy: 9 Romania: 1 China: 5,328 India: 3 Kuwait: 1 Thailand: 8 Singapore: 206 Malaysia: 5 Mongolia: 9 Rep. Of Korea: 3 Taiwan: 684 Hong Kong: 1,746 Macao: 1 Philippines: 12 Vietnam: 63 Indonesia: 2 Australia: 5 South Africa: 1 DSÖ / WHO kayıtlarına göre, 2003 yılında SARS salgınının görüldüğü ülkeler; toplam 8,098 kişi dünya çapında SARS ile New Zealand: 1 enfekte olmuş, bunlardan 774 kişi ise ölmüştür. KSHMYO 64
Sorunun Giderilmesine Yönelik KURUMSAL ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Enfeksiyon Hastalıkları Sorunu; Ortaya çıktıkları, Görüldükleri bölge veya ülkenin sorunuymuş gibi algılansa da; Aslında sorun insanlığın ortak sorunudur. Çözümler de Kurumsal Olmalıdır!! KSHMYO 65
WHO İNSAN HASTALIKLARI VE KORUNMA YOLLARI FAO BİTKİSEL BESİNLER VE PESTİSİT KALINTILARI İNSAN SAĞLIĞI OIE HAYVANSAL BESİNLER VE ZOONOZLAR DÜNYADA İNSAN SAĞLIĞI İLE İLGİLİ ÖRGÜTLER* * MacKenzie,AA. At all. Rev. sci. tech. Off. int. Epiz., 2004, 23 (2), 667-684. KSHMYO 66
SAĞLIK HİZMETLERİİLE İLGİLİ DÜNYA ÖRGÜTLERİ WHO; http://www.who.int/ OIE; http://www.oie.int/ FAO; http://www.fao.org/ KSHMYO 67
WHO FAO OIE whqlibdoc.who.int/hq/2004/who_cds_cpe_zfk_2004.9.pdf KSHMYO 68
Türkiye de Sağlık Örgütleri SB İNSAN HASTALIKLARI VE KORUNMASI TKB KKGM BİTKİ SAĞLIĞI ve BİTKİSEL BESİNLER İNSAN SAĞLIĞI TKB KKGM HAYVAN SAĞLIĞI, HAYVANSAL BESİNLER VE ZOONOZLAR KSHMYO 69
??????????????????? Siz ne dersiniz? ENFEKSİYONLAR DA KÜRESLLEŞİYOR MU? KSHMYO 70
Enfeksiyonlar da mıküreselleşiyor? Başlangıçta Sormuştuk; Gerçekten Enfeksiyonlar da mı Küreselleşiyor? Sorunun YanıtıKoşullara bağlıve Karmaşık! KSHMYO 71
Enfeksiyonlar da mıküreselleşiyor? Eğer insanoğlu doğayı böylesine katlederse, Çevreyi ve Doğayı, Doğal Hayatı korumak için etkin bilgilendirici önlemler almaz ise, KSHMYO 72
Enfeksiyonlar da mıküreselleşiyor? Uluslararası Bilim Kuruluşlarının önerileri Yerinde ve Zamanında uygulanmaz ise, Ulusal ve Uluslararası Hizmet Kuruluşları Bilimin sesine kulak vermez ise, Enfeksiyonlar da Küreselleşmeye devam edecektir. KSHMYO 73
Enfeksiyonlar da mıküreselleşiyor? Küreselleşen dünya da, Küreselleşen enfeksiyonların etkileri iki şekilde kendini gösterdiğini söyleyebilirsiz; 1. Enfeksiyon etkenlerinin çeşitli ulaşım araçlarıyla Uzak Diyarlara giderek yer değiştirmeleri, 2. Meydana gelen veya olası salgınların ulusal ekonomileri doğrudan veya dolaylı etkilemesi. KSHMYO 74
Enfeksiyonlar da mıküreselleşiyor? Küreselleşme olgusu sadece Sosyal, Politik, Ekonomik alanda değil, Sağlık alanında da vahşi etkilerini hissettirecek gibi görünüyor. Psikososyal fobilerin yıkıcı etkilerinin Yıkıcı dip dalgası olacağını söylemek kehanet olmaz herhalde! KSHMYO 75
Knowing is not enough; we must apply. Willing is not enough; we must do. (Goethe) KSHMYO 76
? TÜRKİYE Sormak İstediğiniziniz SORULARINIZ Lütfen KSHMYO 77
E- İLETİ; rustu_tastan@yahoo.com.tr KATILDIĞINIZ INIZ İÇİN TEŞEKK EKKÜRLER KSHMYO 78
BİR DÜNYA- BİR SAĞLIK- BİR HEKİMLİK.NEDEN.? KSHMYO 79
Kaynaklar 1) http://www.tdk.gov.tr/tr/sozbul.aspx? 2) http://www.kongar kongar.org/makaleler/.org/makaleler/mak_kum.php 3) http://www.websters-online online-dictionary.org/ 4) http://www.websters websters-online-dictionary.org/.org/definition/globalization 5) http://depts.washington.edu/eminf/2004/readings.htm#m2t2 6) rover.vetmed.lsu.edu/student/2009/ph%202007-16%20emerging%20infectious%20diseases%20i.ppt 7) CDC 2001, Coccidioidomycosis among persons attending the world championship of model airplane flying, Kern County, California, October 2001: Morbidity and Mortality Weekly Report, v. 50, p. 1106 1107. 8) http://www.oie.int/eng/oie-wb_conference_1007/en_speakers_corner.htm 9) Kıng, L., Global Animal Health Initiative:The Way Forward Veterinary and Public Health Collaboration, CDC. 10) Serpen, Adnan; www.sutdunyasi.com/lib/adnan%20serpen.ppt 11) Tekbaş, F. ve ark.; Küresel Isınma, İklim Değişiklikleri ve Sağlık Etkileri, Ankara, 2005. 12) http://conference.ifas.ufl.edu/zoonotic/ppts/king.ppt KSHMYO 80