Acil ve Tavmatik Hastalara Güncel Yaklaşımlar Dr. Yüksel PABUŞÇU Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD
Travma dışı: İnme İnrakraniyal kanama Pulmoner Emboli Akut mezenterik iskemi Plevral Sıvı / Perikardiyal Sıvı Ciddi Hemetüri ( Kanlı İşeme ) Kanama pıhtılaşma bozuklukları Barsak tıkanmaları Madde Bağımlılığı (BONZAİ) 2
Travmatik : Trafik kazaları Kavga Düşme Spor yaralanmaları Endüstri yaralanmaları Silah yaralanması Yüksek Voltaj Yaralanmaları Terörist saldılar 3
Günlük Pratikte Acil ve Travmatik Haslarda; Öncelikli İnceleme BT Normal Taramalar :ilgili bölgeye yönelik Yumuşak doku, Parankim ve Kemik Pencerlerinde İnce Yeniden Görüntü oluşturma 3 Boyutlu kemik ve yumuşak doku Yüzey Şekillendirme Kontrstlı incelemeler ve geç görüntüler BT Anjiyografi Sanal endoskopi Tüm Vücut Taramaları Sonradan işlemeler aynı Travmatik hastalarda ve bazı hasta gruplarında Direkt ya da İlaçlı Radyografiler Daha az sayıda MRG
Sonra işleme MPR MIP Yüzeysel şekilleme 3 boyutlu görüntüleme
9
Nazal/ nazo-orbital/ NOE kemik kırıkları
BT Endikasyonları Bilinç kaybı veya amnezi varlığı GKS nın <15 olması Fokal nörolojik hasar bulgularının varlığı Zehirlenme Kafatasında çökme kırığı / ASY varlığı <2 ve >60 yaş hastalar Kanama diyatezi ve antikoagülasyon
Acil ve Travmatik Hastaların Ortak Özellikleri; Ajitasyon ve kontrolsuz haraketler Bilinç kaybı/ Bulanıklığı Talimatlara Uymama Fazla ağrı nedeni ile yapılan hareket, konuşma ve yakınma Kusma Kardiyak Arrest Solunum sıkıntısı / Durması Travma üzerinde tetkik yapma zorunluluğu Hasta üzerinde, vücudunun değişik yerlerinde ve hasta sedyesinde çok sayıda tıbbi malzeme ve aygıt bulunması Pozisyon vermede güçlük 18
Burst kırık/diyastaz/herniasyon
Kırık & hemorajik berelenme
Açık sagittal stür
Epidural kanama
Epidural kanama
Subdural kanama
Subdural kanama
Subdural kanama
Subaraknoid kanama
Subaraknoid kanama
SAK & Berelenme
SAK & İntra-arterial hava
SAK & Hava embolisi
Ozgun B, et al. AJNR 1995;16:1370 1371 Yıldırım çarpması
Yüksek voltaj travması
Ateşli silah yaralanması
Kara mayını
Kara mayını
Kara mayını
Kara mayını
BT ODALARININ ÖZELLİKLER 110 cm Sedye / hasta yatağı geçişine uygun 120 cm kapı Oda içinde manevra yapabilecek alan Hastane gaz sistemi uzantıları Yatağın kaldırma kapasitesi Otomatik Enjektör Pompası Acil İlaç seti ve malzemeleri Puls Oksimetre Laringoskop ve AMBU seti Defibrilatör Yadek Oksijen tüpü ve aspiratör 39
Uygun çekim protokolleri kullanılması Klinik bulgusu olan BT si normal olgularda kontrol BT Kontrastlı inceleme Geç dönem kontrastlı inceleme Radyasyon dozu acil hastada özellikle ağır olgularda Göz ardı edilebilir İşbirliği içinde olmayan hareketli ve ajite olgularda Hasta ykınları hastayı sabitlemek için tutabilirler. İçerde çekim sırasında hasta dışında bulunan personel ve hasta yakınları koruyucu giysi giymek zorunda Uzaklık, zaman ve bariyer ( koruyucu giysi) 40
YAPILMAYACAK İŞLER Kaldırma kapsitesi aşılmayacak Sedye, yatak, sandalye, tıbbi cihaz yatağın altında Sıkıştırılmayacak Masaya hasta alımı teknisyenin masaya uygun pozisyon Vermeden yapılmayacak Masa pozisyonlaması hasta sedeyesi/ yatağı masaya çok yakın iken yapılmayacak Masa ve diğer BT elemanlarının ayarlanmasında diğer Hastane personelinin müdahalesine izin verilmeyecek Kumanda masası üzerinde sıvı içecek içilmeyecek, yiyecek yenmeyecek Kumanda masasına oturulmayacak Kumanda masası çevresinde Teknisyen/ teknikerin çalışmasına Engel olabilecek fazla kişi bulunmayacak Teknisyen/ tekniker çekim işlemini ayakta yapmayacak Hareketler son sınırdan önce bitirilecek, son sınıra ulaşmayacak 41
Hasta pozisyonu Hasta hareketleri, Nabzı, Oksijen saturasyonu Kusma izlemesi Masaya çarşaf, battaniye, kablo, kateter sıkışması Sürekli kontrol edilecek. Ses sitemi açık olacak ( iki taraflı) 42
43
BİRLİKTELİĞİMİZ VE PAYLAŞTIKLARIMIZ İÇİN TEŞEKKÜRLERİMLE. 44