World Expo 2016 Antalya Projesinde Neler Gecikiyor? ÖZET Çalışmamızda Botanik temalı A1 kategorisi World EXPO ların öneminin giderek arttığı vurgulanmakta ve World Expo 2016 Antalya hazırlık süreci her biri 1/4 ağırlığa sahip ve eşzamanlı yapılması gereken 4 başlıkta değerlendirilmektedir. Bu aşamalar sırasıyla; EXPO Yapılacak Alanın Hazırlanması, EXPO yapılacak Şehrin hazırlanması, EXPO ya ülkelerin ve kuruluşların getirilmesi, EXPO ziyaretçilerinin organize edilmesidir. Kalan kısıtlı sürede verimliliği arttırması bakımından EXPO Konseyinin etkin olarak harekete geçirilmesi önerilmektedir. Çalışmamızda ayrıca, World Expo 2016 Antalya hazırlıklarına ilişkin tespitler ve öneriler de yer almaktadır. GİRİŞ Son haftalarda Expo Antalya Ajansı nın bazı yönetim kurulu üyeleri ve bazı konuşmacılar her şeyin Bakan tarafından yapılmasını bekleyip gecikildiğinden, Expo nun gereksizliğinden söz ederken, bazı basın mensupları ve sağduyu sahibi hemşerilerimiz samimi endişeye düşerek bu açıklamaların doğru olup olmadığını öğrenmek istediklerini köşe yazısı, telefon, e-maille tarafıma bildirmektedir. Bu çalışma 1994 yılından itibaren sektörel fuarcılığın içerisinde bulunmuş olmam, World Expo Antalya sürecini takip etmem, inşaat döneminden 2007 yılına kadar Antalya Fuar Merkezinde gerçekleştirdiğimiz çok sayıda ulusal ve uluslararası fuarlar, 2006 2007 yıllarında TOBB Türkiye Fuarcılık Sektör Meclis Başkanlığı ve TUFAD (Türkiye Fuar Yapımcıları Derneği) çalışmalarım ile 2000 yılında İngiltere, Almanya, 2005 yılında Japonya da incelediğim Evrensel WORLD EXPO organizasyonları ile bugüne kadar edindiğim deneyim ve bilgilere dayanarak katkıda bulunmak ve kamuoyunu aydınlatmak amacıyla yapılmıştır. BOTANİK EXPOLAR VE WORLD EXPO SÜRECİ Sektörel Fuarlar ve EXPO lar Endüstriyel Opera dır. Sektörel fuarların hazırlık sürecinde ardı ardına veya eş zamanlı yapılması gereken; niteliği, görevlisi, zamanı, süresi ve bütçesi tanımlanmış 650 civarında işlem bulunur. Açılış gününe kadar tüm işlemler, haftalık ve günlük iş planı çerçevesinde gerçekleştirilir. Kapanıştan sonraki işlemler de haftalarca devam eder. 1
Genel olarak, ahenkle yürütülmesinden Yönetim Kurulunun sorumlu olduğu ve yapılması gereken 4 ana başlık altında tanımlı işlem sayısı 5000 in üzerine çıkan World Expo 2016 Antalya Kanunu, Yönetim Kurulu Üyeliklerini, üye kuruluşların ihtisas ve fonksiyonlarına göre tanzim etmiştir. Türkiye henüz sektörel fuarcılıkta yeterli derinliğe erişmediği gibi ilk defa düzenlenecek World Expo için kurumsal bilgi birikimi ve yetişmiş personel olmaması işin asıl zorluğudur. Fuarcılık alanında Ülkemizde henüz eğitim yoktur. Her seviyede Direktör ve Organizatörler usta-çırak usulü yetişir. Expo Ajansı Yönetim Kurulu Üyesi kuruluş temsilcilerinin fonksiyonlarını bilmemesi tabii karşılanmalıdır. Fakat isterlerse öğrenebilirler ve öğrenecek yetenekli eleman istihdam edebilirler. Bu sorunlarla beraber, bazı bürokrat ve özel kesim mensuplarının Evrensel Temalı Expo ların reytinginin daha yüksek olduğunu düşündüğünü anlıyoruz. Oysa gerçek böyle değildir. Son 15-20 yıldır hemen her hafta bilgi teknolojisiyle çalışan yeni bir ürün piyasaya sunulduğundan 1990 lardan bu yana Bilişim teknolojileri, deyim yerindeyse Evrensel Temalı Expo ların fiyakasını bozmuştur. Evrensel Expo lar Teknoloji ile insan hayatı ilişkilerini, Botanik Expo lar bitki ile insan hayatı ilişkisini esas alır. 1870 li yıllardan sonra her 5 yılda bir Elektrik, Ampul, Radyo, Dikiş Makinası, Otomobil, Çamaşır Makinası, Telefon, Televizyon ve benzeri teknolojik ürünlerin Dünya ya tanıtılarak icat eden ülkeye stratejik güç oluşturulduğu Evrensel Expo larda yeni teknolojik ürünle sükse yapmanın cazibesi azalmıştır. Evrensel EXPO ların temaları giderek Çevre, Sağlık, Su gibi Botanik Expo ların temalarından alıntı yapmaktadır. Almanya da 2000 yılındaki Evrensel temalı A1 kategorisindeki World Expo yu neden düzenlediklerini, Hannover Kent Meclisi hala sorgulamaktadır. Japonya, 2005 te Nagoya daki A1 kategorisindeki Evrensel Expo alanını tamamen ormana dönüştürmüştür. 2010 Shangai ise Evrensel yeni ürün sunmaktan ziyade devasa Çin in uyanışının gösterisi olarak sıra dışı örnek olmuştur. Buna karşılık 8 milyara dayanan Dünya nüfusu, İklim Değişimleri, azalan Su ve Tarım toprakları, artan Çölleşme, 1960 yılından bu yana, yeni üretim teknikleri sunan A1 kategorisindeki Botanik Expo ların önemini arttırmaktadır. Expo 2012 Venlo nun bölümleri;
Diyabet, kanser, yüksek tansiyon gibi ağır hastalıklarla yaşamak zorunda olan insanlara bitkisel ürünlerle sürdürülebilirlik kazandırma. Karbondioksiti bahçe bitkileriyle nötralize ederek insan sağlığına fayda sağlama. Yeni üretim tekniklerinin sunulduğu inovasyon bölümü ve dünya ile birlikte üretme ve tüketme kültürü bölümleriydi. Kontrollü Tarımsal Üretimler, Yeni Fotosentez Normları, Modern Seralar, Topraksız Tarım Uygulamaları, insanlığa faydalı yeni bitki çeşitleri ve Çevre Bilincinin geliştirilmesi, Tarım Teknolojisinde ileri ülkelerce A1 klasman Botanik Expo larla Dünya ya sunulan hediyelerden bazılarıdır. Üstelik istenirse Expo alanı turizme hizmet vermeye devam edebilmektedir. Antalya için Botanik Expo tercih etmemizin sebebi budur. Expo 2016 Antalya da Bitkisel gıdaların çocuk gelişimine, çocuk sağlığına, hastalıklarına etkisi v.b. bölümler bulunmalıdır. Son yüzyıl içinde Ülkelerini yok eden 2 büyük savaş ve geniş olmayan tarım topraklarına rağmen 1960 lı yıllardan bu yana Botanik Expo ların önemini anlayan Almanya ve Hollanda, BIE ile yapılan protokole dayanarak her 10 yılda bir A1 kategorisinde Botanik Expo yapma yetkisini kullanmaktadır. Aynı prosedürden ülkemizin de yararlanarak 2026 ve takip eden her 10 yılda bir Konya - Mersin Şanlıurfa İzmir - Diyarbakır - Samsun vb. şehirlerimizin talip olmasını ve bu illerimizde Botanik World Expo gerçekleştirilmesi yönünde çalışma yapılmasını teklif ediyorum. Expo 2016 Antalya nın başarısı diğer şehirlerimiz için referans olacaktır. 2023 ve 2030 yıllarında Antalya da 3 aylık A2 / B1 kategorisinde 2 Expo daha yapabiliriz. Sektörel fuar ve EXPO ların hazırlık planlarında zaman dilimi olarak genellikle HAFTA kullanılır. 1. Açılışa kadar tanımlı ve eş zamanlı yapılacak işlerin tamamı haftalık iş planlarına işlenir. 2. EXPO nun açık olacağı 180 gün içinde yapılacak işlemler günlük olarak planlanır. 3. Kapanıştan sonra 12 haftada yapılacak işlemler önceden plana işlenir. World Expo 2016 Antalya kanununun çıktığı 2012 Kasım ayında açılışın yapılacağı Nisan 2016 ya 180 hafta vardı, 2013 Haziran itibariyle 147 haftamız var. Genel olarak eşzamanlı yapılması gereken çalışmaları başlıklar halinde şöyle sıralayabiliriz. 3
EXPO SÜRECİNİN ANA BAŞLIKLARI 1. EXPO Yapılacak Alanın Hazırlanması, 2. EXPO Yapılacak Şehrin Hazırlanması, 3. EXPO ya Ülkelerin ve kuruluşların Getirilmesi, 4. EXPO Ziyaretçilerinin Organize Edilmesi, Bu 4 unsura EXPO bitiminden sonra yapılacak işlemleri de ekleyebiliriz. Yukarıdaki unsurları tek tek irdeleyecek olursak; 1. EXPO YAPILACAK ALANIN HAZIRLANMASI Bazı yetkililerin Botanik temalı Expo ları ağırlıklı olarak büyük bir bahçe hazırlamaktan ibaret görüşünün aksine alanın hazırlanması tüm organizasyonun ¼ üdür. Expo 2016 Antalya Organizasyonunun birinci 1/4 ünü oluşturan Expo alanı planlama ve yapım süreci başlamış ve yakın takiptedir. Aksu Çayı ıslah ve arazi toplulaştırma projesi 124 Milyon TL ye ihale edilmiştir. Ayrıca Sel tehdidi oluşturan Küçük Aksu Çayı 120 milyon TL keşif bedelli bir barajla kontrol altına alınacak olup14 Mayısta ihale süreci başlamıştır. EXPO alanının hazırlanması; BIE ye taahhüt edilen stratejiye uygun mühendislik hizmetlerinin, altyapılarının, dış otopark ve iç yollarının, Teknoloji ve ülke adalarının, ortak alanların ve ülkelere teslim edilmeye hazır üst yapının imalatının tamamlanmasını kapsamaktadır. Ayrıca, yüksek seviyeli ve görkemli açılış töreni ile EXPO açılış heyecanının Bölgeye ve Ülkeye yayılması, alanın açık kalacağı 180 gün içine etkinliklerin ve ziyaretçi trafiğinin nasıl yerleştirileceği, günlere göre ziyaretçi ve hizmet sunumlarını planlayarak kuyrukların (Aktivite, Restoran, WC vb.) 10 dk yı aşmasını engelleyecek istatistik ve organizasyonel çalışmaların yapılması vb. faaliyetlerdir. Bu çalışmalar Expo Ajansı Genel Sekreterliği nin koordinasyonuna katılacağı veya birebir yürüteceği işlerdir. Expo bölümlerinin senaryoları ve hangi mesajları vereceği üzerinde uzmanlarla çalışıldığını umuyorum. Diğer eşzamanlı işlerin planlama, koordinasyon ve gerçekleşme bilgilerinin toplanma yeri de EXPO Ajansı olacaktır. Bu çerçevede farkındalığı yaygınlaştırmak ve 2016 ya gönüllü yetiştirmek amacıyla geçen yıl Antalya Milli Eğitim müdürlüğünce planlanan, ilçelerimizin liselerinde yılda bir defa rehberlik derslerinde Expo konusunun işlenmesine, hala başlanmaması kayıp olmuştur.
2. EXPO YAPILACAK ŞEHRİN HAZIRLANMASI Kent merkezinde ulaşım planlarının yapılması, Karayolu, Deniz yolu ve Raylı sistemle yeni ulaşım akslarının açılması, ana güzergâhlar, meydanlar ve cephelerle tali yolların iyileştirilmesi, Şehrin tüm ilçelerindeki turistik ve sosyal mekânların konforunun arttırılması, konuklar için Expo Bilgi Büroları vb. çalışmalar, kent yönetimi yani Büyükşehir Belediyemizin yetki ve koordinasyonunda yapılacak çalışmalardır. Expo Sürecinde Gerekli Yeni Ulaşım Aksları A) Karayolları Genel Müdürlüğünce Yapılacaklar, 1. Batı Çevre Yolu; Antalya Limanından başlayıp Kepez üstüne çıkarak Çığlık bölgesinden Organize Sanayi köşesine bağlanan Batı Çevre Yolunda imalat çalışmaları devam etmektedir. 2. Kuzey Çevre Yolu; Organize Sanayi Bölgesi Kuzeyinden Doğu ya uzanarak Isparta Karayolunu kesen Kuzey Çevre Yolu planlama çalışmaları KGM tarafından sürdürülmektedir. Yolun Isparta Karayoluna kadar olan 20 km. lik kısım 2014 yatırım programına alınarak 2016 da hazır hale getirilecektir. 3. Aksu-Alanya Karayolu Sinyalli Kavşak Azaltılması; Aksu-Alanya Karayolundaki 60 sinyalli kavşağın ulaşım süresini uzatması sebebiyle kavşak sayısının azaltılabilmesi için KGM etüt çalışmaları başlatmıştır. B) Büyükşehir Belediyesi Tarafından Yapılacaklar. 1. Expo alanına Raylı Sistem; a) Kızıltoprak-Aksu Raylı Sistem; Mevcut raylı sistemin Kızıltoprak Expo alanı arası yaklaşık 15 km nin tamamlanması ve 2016 Ocak ayında hizmete açılması Büyükşehir Belediyesi yetki ve sorumluluğundadır. b) Pınarlı Havaalanı Monoray Tesisi; Pınarlı istasyonu ile havaalanı terminallerinin beton direkler üzerinde havadan planlanacak raylı sistem bağlantılı ulaşım bütünlüğü sağlanacaktır. Örneği Birmingham havaalanı New York Kennedy Havaalanı monoray bağlantılarında bulunan proje, 2016 ya kadar havaalanı işletmecisi tarafından da gerçekleştirilebilir. Ancak imar düzenlemesinin Büyükşehir Belediyesi tarafından gerçekleştirilmesi gerekir. 5
2010 Aralık ayında, 27781 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 2010/1115 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Büyükşehir Belediyeleri varsa sorumlu oldukları, planladıkları ve tamamlayamadıkları metro veya raylı sistemler için Uygulama İmar Planları, Raylı Sistem Projeleri, keşif, işletme ve verimlilik raporları ve yatırımın sağlayacağı ekonomik sosyal faydaları açıklayan bir başvuruyla Ulaştırma Bakanlığı na müracaat ettiklerinde, Bakanlık raylı sistemi tamamlayıp, işletmeye hazır hale getirdikten sonra Büyükşehir Belediye sinin ilgili Kuruluşuna devredilebilmektedir. Büyükşehir Belediyesinin Kızıltoprak-EXPO alanı arasında raylı sistem ihtiyacını karşılayacak herhangi bir girişim, çalışma, planlama, görüşme, mutabakat, sözleşme yapmadığı anlaşılmaktadır. Şekil 1. Kızıltoprak-EXPO Raylı Sistem Krokisi 2. Doğu Çevre Yolu; EXPO 2016 Antalya için zorunlu Karayolu Gazi Bulvarının alternatifi olan 1/25000 lik plandaki Ferrokrom dan başlayıp Varsak Havaalanı kavşağına ulaşan 75 m genişliğinde ve 18 km Doğu Çevre Yolu nun yetkili ve sorumlu olan Büyükşehir Belediyesince açılması zorunludur. Şekil 2. Doğu ve Batı Çevre Yolu Krokisi
3. Kemer-(Lara) Örnekköy Deniz Ulaşımı; EXPO sürecinde Tekirova Kemer bölgesinden Lara ya ve Expo alanına Nisan Ekim arasında oluşacak yüksek ulaşım ihtiyacının yaklaşık % 10 unu karşılayabilecek Kemer Örnekköy deniz ulaşımı için hazırlık olmadığını görüyoruz. Ulaşım bütünlüğü açısından Örnekköy den Kızıltoprak ve Pınarlı raylı sistem istasyonlarına düzenli otobüs hattı konulması gereklidir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü 2009-2012 arasında hazırlanan Antalya Bütünleşik Kıyı Alanları Planı Nihai Raporunun 84. Sayfasında önerilen Şekil 3. Kemer-(Lara) Örnekköy Deniz Ulaşımı Hattı Yukarıda sayılan 6 Kent içi yeni ulaşımın gerçekleşmemesi hem EXPO için hem halkımızın günlük, ticari ve sivil hayatı için büyük kayıp olur. 3. KATILIMCI ÜLKELERİN GETİRİLMESİ Bu konu da Expo organizasyonunun 1/ 4 ünü oluşturuyor. BIE ye verilen Antalya Projesinde (2008 yılında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyeliğine ülkemizin seçilmesinde aldığımız 151 ülkenin oyuna dayanarak) 100 ülkenin katılımı, ayrıca 30 büyük kuruluşun bahçe hazırlamaya davet edilmesi öngörülüyor. Kolay bir hedef olmadığı 1960 yılından bu yana yapılan A1 Kategorisinde Botanik Expo larda en yüksek katılımın 44 ülke olmasından anlaşılıyor. Expo nun vaat ettiği Evrensel Mesajın bilimsel içeriği, katılımcı ülkelerin kararını etkileyecek önemli unsurdur. Doğu Batı ülkelerine göre ve Gelişmiş Az Gelişmiş ülkelere göre, çeşitli zorluklar içeren birçok parametreye sahip diplomasi ağırlıklı bir çalışmadır. 4 ana aşamadan oluşur. a) Ülkelere İlk Bilgilendirilmenin yapılması (Açılıştan 180-200 Hafta öncesinde): Expo Ajansı tarafından davet edilecek ülkelerin Ankara daki Büyükelçilerine EXPO 7
sunumu yapılarak, kendi hükümet yetkililerinin haberdar edilmelerini talep eder. Eş zamanlı olarak ülkemizin Büyükelçi ve diplomatik görevlilerine, projenin amacı ve süreç hakkında kapsamlı bilgi verilerek, akabinde o ülkelerdeki Büyükelçi ve Konsoloslarımız vasıtasıyla muadil EXPO dosyası iletilerek hükümetin bilgilendirilmesi istenir. (2013 Ocak ayında Büyükelçilerimizin Türkiye toplantısı bu açıdan bir fırsat olmuştur) b) Hükümet Daveti: Davet edilecek ülkenin, konuyla ilgili bakanlığına, Hükümetimiz tarafından Resmi Katılım Daveti ve EXPO dosyası gönderilir. (Tercihen açılıştan 150 hafta önce) c) Davetin Takibi: Büyükelçilerimiz, Ataşelerimiz, Konsoloslarımız ve EXPO Ajansı görevlilerince diplomatik kanallarla ilgili hükümetin katılım kararı ve 2015-2016 bütçelerine ilgili harcama kaleminin koydurulması iyi ilişkilerle, etkin şekilde takip edilir. d) Katılımın Gerçekleşmesi: Katılımcı Misafir ülke yetkilileriyle sürekli temas içinde EXPO alanında yapacakları yatırımlar ve EXPO sürecince planlanan işlemlerine yardımcı olunur ve kapanıştan sonra salimen ülkelerine dönüşleri takip edilir. 4. EXPO ZİYARETÇİLERİNİN ORGANİZE EDİLMESİ En zor konulardan biridir. Bu konuda 2 başlık bulunur. Birincisi BIE ye taahhüt edilen yerli ve yabancı ziyaretçi sayısına ulaşmak. Expo 2016 Antalya için 3 milyon yabancı, 5 milyon yerli toplam 8 milyon ziyaretçi öngörülmüştür. Botanik EXPO 2012 Venlo toplam 2.048.000 ziyaretçi çekebilmiştir. Üstelik Venlo, Hollanda - Almanya sınırında 30 40 Milyon yüksek gelirli ve fuar sergi, müze, Expo ziyaretlerini hayat tarzı edinmiş nüfusa hitap etmesine ve ulaşım imkânlarının kolaylığına rağmen sayı bu noktada kalmıştır. İkinci zorluk 8 milyon ziyaretçiyi 180 gün içine makul dağılımla getirebilmektir. Her gün eşit sayıda gelse günlük 44.500 yerli ve yabancı ziyaretçi gerekir. Başka bir ifadeyle günde 1000 büyük otobüs demektir. Bazı günler çok boş, bazı günler aşırı dolu olursa yığılmalar meydana gelir, altyapı ve hizmet problemleri doğar. Bu durum Başarısız Organizasyon yorumunu hak eder ve EXPO ilk haftalardan itibaren prestij ve ziyaretçi kaybeder.
Ziyaretçi çalışması; Bilgilendirme, Davet etme, Organize etme, Karşılama aşamalarından oluşur. Tercihen Anadolu daki illerimizin tamamının merkez ilçelerinde ve 100 büyük ilçede yetkililere, ilgililere ve halka EXPO nun mahiyetinin birebir anlatılması, farkındalık yaratılması ve davet edilmesi gerekir. Büro ve salonlarda bilgilendirme ve davet toplantılarının yanında, hazırlanacak EXPO TIR ları 100 haftalık Road Show programıyla il ve ilçelerin meydanlarında açık bilgilendirme ve davetler faydalı olacaktır. Tecrübelere göre, tanıtıcı TV programları, açık hava reklamları vb. çalışmalar ziyaretçinin gelmesi için yeterli olmamaktadır. Bire bir bilgilendirme ve davet gereklidir. Expo Yönetim Kurulunda, ziyaretçi farkındalığını yaratacak kuruluşlarımız, ATSO ve Ziraat Odamız ile EXPO konseyinde bulunan TESK tir. TOBB un 365 odası ve 1.400.000 üyesi ile TZOB nin 753 Ziraat Odası, 5.500.000 üyesi ve TESK in 3098 oda, 2.024.000 üyesi 2013 te planlanacak tanıtım turlarıyla yerinde bilgilendirilip davet edilerek, açılışa 50 hafta kala il ve ilçelere göre ziyaret günleri ve otobüs sayıları planlanacaktır. Anadolu dan kendiliğinden gelecek ziyaret talebi yanılma paylarını karşılar. Yönetim Kurulu ve EXPO Konseyi Üyesi ilgili kuruluşlar kendi alanlarında 140 haftalık bir program yaparak tüm il, ilçe ve odalara bilgilendirme programları planlayabilirler. 2013 Haziran ayından itibaren haftada 2 bilgilendirme yapılsa Nisan 2016 ya kadar ancak 300 noktaya ulaşılabilir. Yabancı ziyaretçi planlaması, Expo Konseyi üyesi TURSAB ile oluşacak komitenin destek ve deneyimleri ile yapılabilir. Kültür Turizm Bakanlığının her yıl katıldığı yurtdışı 140 Turizm Fuarında etkili programlarla tanıtılacaktır. Ayrıca Antalya ya en çok turist gönderen 40-50 havaalanında yoğun tanıtımın etkisini yönetim kurulunun dikkatine sunmak isterim. Bu grup tanıtımlar ülkelerin Expo ya katılım kararında pozitif etki oluşturacaktır. 3 Milyon Yabancı ziyaretçi 4-10 aylar arasında periyodik gelecek 10 milyon turistin 1/3 üne tekabül ediyor. Zaten 10 ar günlük gruplar halinde tatile geliyor olmaları Expo ziyaret planlamasını kolaylaştıracaktır. EXPO KONSEYİ VE TÜRK VİTESİ Bürokrasimiz yurtdışı organizasyonlarında genellikle geç karar verildiğinden yakınır. Diplomatlarımız Son Dakika hızına alıştıklarını söylerler. Yine bir yurtdışı EXPO 9
katılımında diğer ülkeler hazırlıklarını tamamladıkları halde Türkiye Bölümü karar ve bütçe onayları son haftalara kalınca, bir danışmanımız telaşlanmış ve eyvah biz yetiştiremeyeceğiz deyince deneyimli diplomat Korkma evlat biz yarın Türk Vitesine takar hepsini geçeriz, açılışta kusursuz hazır oluruz, bizim hep böyledir demiş ve söylediği gibi her şey hızla tamamlanmış. Dört ana konuda zaman açısından sınırda bulunuluyor. Diplomatımızın sözünü ettiği Türk Vitesi ne takma vakti geldi. Kanaatimce World Expo 2016 Antalya organizasyonun Türk Vitesi açısından en önemli gücü Vali Başkanlığında 54 kuruluş ve gönüllülerden oluşacak Expo Konseyidir. Konsey üyelerinin önemli kısmı nitelikli bilgiye erişim ve işleyerek uygulamaya geçirecek imkân ve kabiliyete sahiptir ve çok yönlü harekete geçirilmeyi beklemektedir. Burada 1. Derece rol Konsey Başkanı olarak Antalya Valiliğine düşmektedir. SONUÇ World Expo 2016 Antalya ülkemize ve her kesime yeni değer yaratacaktır. Bilgiye dayalı ciddi çalışmalarla iyi sonuçlara ulaşabiliriz. Yarım bilgiyle, kişisel hevesle yapılacak çalışmalar projeye zarar verecektir. Kent içi ulaşım dışında ilgili kuruluşlarımızın stratejik eylem planlarının ve hazırlıklarının zaman sınırında olmakla birlikte yetişebilir olduğu kanaatindeyim. Bazı noktalarda detaya girdiğimin farkındayım. EXPO Yönetim Kurulunun ve Expo Konseyinin her adımı daha kapsamlı gerçekleştirerek ülkemize etkin, başarılı ve örnek bir organizasyon sunacağına inanıyorum. EXPO çalışmalarının sivil kuruluşlarımız, sağduyulu vatandaşlarımız ve önyargılı olmayan basın mensuplarınca yakından takip edilerek eleştiriler getirilmesinin yönetime destek olarak algılanması gerektiğini düşünüyorum. Expo 2016 Antalya nın ihtişamı ve faydası; Bir mantığa sahip bireysel davranışların Expo Konseyinde birleşerek oluşturacağı toplumsal davranış bütünlüğüne ve Estetik Anlayış Seviyesine bağlı olacaktır. Sadık BADAK